अन्तरिक्षमा अलपत्र
सन् १९९१ मा सर्गेई क्रिकलेभ अन्तरिक्ष यात्रामा निस्किएका थिए तर उनी अन्तरिक्षमा धेरै लामो समय अड्किए । सोभियत सङ्घ विघटन भएपछि मात्र उनी तीन सय दिन अन्तरिक्षमा बिताएर पृथ्वीमा फर्किए । के भएको थियो ती अन्तरिक्षयात्री क्रिकलेभलाई ?
मातृसत्तात्मक डोल्पो
नेपालको जातीय, सांस्कृतिक, हावापानीलगायतमा व्यापक विविधता छ । यति सानो देशमा रहेको विविधतालाई स्पष्ट पार्न नेपालका मानार्थ नागरिक, भूगर्भ वैज्ञानिक तथा सामाजिक अध्येता स्विट्जरल्यान्डका टोनी हेगेनले नेपाललाई ‘एसियाको जातीय गोलमेच’ भनेका छन् । नेपाली विविधताको एउटा सौन्दर्य हो डोल्पो जाति ।
जासुसी गुब्बारा विगतदेखि वर्तमानसम्म
गृहयुद्धकालका लडाइँको मैदानमा प्रयोग गरिएका गुब्बारा (बेलुन)देखि मानवरहित जेट इन्जिनयुक्त ड्रोनसम्म, शत्रुको सर्वोत्तम गतिविधि सधैँ आकाशबाटै देखिने गरेको छ । दुई सय वर्षयता मानिसले शत्रुमाथि निगरानी राख्न आकाशबाट अनेक किसिमका उपाय अपनाएको छ ।
अमेरिका–जापान कटु सम्बन्ध यसरी भयो सुखद
द्वितीय विश्वयुद्धमा अमेरिका र जापान कट्टर शत्रु थिए, आपसमा वारपारको लडाइँ लडे । तैपनि शीत युद्ध र त्यसपछिका वर्षमा अमेरिका र जापानबीचको मित्रता
परेवा सञ्चारको युग
मानव सञ्चारशील प्राणी हो । मानव जीवनको अधिकांश समय सञ्चार गरेरै बित्छ । यस्तो नहोस् पनि किन ?, आखिर सञ्चारकर्म मानव जीवनको आधार हो ।
जे पनि बुझ्ने च्याटजिपिटी
सूचना प्रविधिमा रुचि राख्नेहरूका लागि अहिले ‘च्याटजिपिटी’ चासोको विषय बनेको छ । सर्च इन्जिन गुगल, माइक्रोसफ्ट बिङ आदिलाई हामीले आफूलाई चाहिएको कुरा इन्टरनेटमा खोज्न प्रयोग गर्छौं ।
असामान्य रजस्वला
हरेक महिना हुने रजस्वलाबाट महिलामा शरीरको रगत मात्र फेरिँदैन त्यसले नयाँ सिर्जनाको बाटो खोल्छ, शरीरमा शुद्धीकरण हुन्छ । त्यही रगतमा अनेक विकार आइदिँदा महिलाको जीवन पथमा अनेक अवरोध आउँछन् ।
कृषकको साथी उल्लु
लाटोकोसेरो कृषकको साथी हो भन्दा धेरै मानिसले विश्वास गर्दैनन् होला तर यसले कृषकलाई ठूलो लाभ दिन्छ । चरा प्रजातिमा पर्ने लाटोकोसेरोको भूमिका खेतबालीमा महìवपूर्ण छ । यो कृषकको साथीसँगै कल्याणकारी चरा हो । यसले कीराफट्याङ्ग्रा र मुसा खाएर कृषि उब्जनीको उत्पादन बढाउन सहयोग गर्छ ।
अस्थिर अफगानिस्तान
अहमद मसुद एउटा चर्चित तालिबान विरोधी प्रतिरोध समूहका नेताका छोरा हुन् । उनका पिता अहमद साह मसुद पाका कमान्डर थिए । उनलाई ‘पन्जसिरको सिंह’ का रूपमा लिने गरिन्थ्यो । सन् २००१ को सेप्टेम्बर ११ को दुई दिनअघि उनका पितालाई अल कायदाका सदस्यले हत्या गरेका थिए ।
नेपाल विश्वकपमा
नेपालको यू–१९ राष्ट्रिय क्रिकेट टिम सनसनीपूर्ण प्रदर्शन गर्दै विश्वकपमा पुगेको छ । आईसीसी यू–१९ विश्वकप एसिया क्षेत्र छनोटको अन्तिम खेलमा नेपालले स्मरणीय खेल प्रदर्शन ग-यो ।
यौन विचलन
मानिसले घरजम गर्न थालेदेखि नै यौन सम्पर्कले सहवासको रूप धारण गरेको मानिन्छ । सामान्य यौन सम्पर्क र सहवासमा शाब्दिक मात्र हो
बढ्दो पाठेघरको क्यान्सर
महिनावारी सुकिसकेकी महिलामा एस्ट्रोजेनको प्रयोगले पाठेघरको क्यान्सर गराउँछ भने प्रोजेस्टेरोनले बचावट गर्दछ । अमेरिका तथा पश्चिमा मुलुकमा बढीजसो देखिने पाठेघरको क्यान्सर एस्ट्रोजेनको प्रयोग, महिलाको बढ्दो औसत आयु, मधुमेह एवं उच्च रक्तचाप अनि मोटोपनाका मामिलासँगै नेपाल
भोटसँगको व्यापारका अनेकौँ कथा
पहिले नेपालका सबै पहाडी र हिमाली भेगका बासिन्दा नुन किन्न भोट तथा नेपालपट्टिका तिब्बती बजारसम्म जानु सामान्य नै थियो । तामाकोसी, अरुण, त्रिशूली, भोटेकोशी, मस्र्याङ्दी, कालीगण्डकी र कर्णालीका उपल्लो तटीय क्षेत्र नुन व्यापारका मुख्य नाका थिए ।
युवामा छाएको नैराश्य
निराशा आफैँमा उदासीनता र निष्क्रियताको द्योतक हो । निराश जनमत मुलुकको विकास र उत्थानका निम्ति साधक होइन, बाधक मानिन्छ । यस अर्थमा परिवर्तनका वाहक मानिने युवा शक्तिमा देखिएको र देखिने निराशा मुलुकको अधोगतिको मार्गचित्र हो । विद्यमान नेपाली परिवेश करिब–करिब यही स्थितिबाट गुज्रिरहेको अनुभूत हुन थालेको छ ।
भीमकाय मानिस
भीमकाय मानिससँग भेट भएको दाबी गर्ने मानिस इतिहासमा थुप्रै छन् । ग्रिसका टाइटन, कैयौँ नर्वेली भीमकाय व्यक्ति, चिनियाँ महाकाय पाङ्गु तथा बाइबलमा उल्लिखित गोलियत र अनाक, अनि महाभारतका भीम विभिन्न संस्कृति र क्षेत्रमा उल्लिखित भीमकाय मानिस हुन् । यी सबैले कौतूहल जाग्छ, के महाकाय मानिस कुनै बेला अस्तित्वमा थिए ? भीमकाय मानिस थिए भन्ने एक सम्भावित उदाहरण हो ‘क्याप’ ।
बदलिँदै झाँगड
नेपालका आदिवासी जनजातिमा सूचीकृत झाँगडको बाक्लो बस्ती धनुषा जिल्लाको नौ सय बिघा गाउँ क्षेत्रमा छ तर सिरहा, सर्लाही, महोत्तरी, मोरङ, सुनसरीलगायतका तराई र केही पहाडी जिल्लामा पनि यिनीहरूको बसोबास देखिन्छ ।
चेर्नोबिलको एलिफेन्ट्स फुट
युक्रेनमा रहेको चेर्नोबिल ऊर्जा संयन्त्रमा सन् १९८६ अप्रिल २६ मा भयङ्कर परमाणु दुर्घटना भएको थियो । दुर्घटनाको शक्तिले चार रेक्टर स्केलको भूकम्प नै आयो तथा हिरोसिमा र नागासाकीमा अमे
एक स्विचले लिएको ज्यान
चेक गणतन्त्रको प्राग गन्तव्य बनाएर हेलियस एयरवेजको फ्लाइट ५२२ साइप्रसको लर्कानाबाट निर्धारित उडानको तयारीमा थियो । ग्रिसको एथेन्समा केहीबेर रोकेर प्रागतिर उडान
लिङ्ग परिवर्तन पहिचानको प्रयास
अहिले केटा ‘केटी’ र केटी ‘केटा’ भएका उदाहरण बढ्दै छन् । यसरी लिङ्ग परिवर्तन गरेर केटा ‘केटी’ र केटी ‘केटा’ भएकाहरू हरेक मुलुकमा छन् । प्रसिद्ध कलाकार
“सबमरिन केबल” विश्व जोड्ने सेतु
समुद्रमुनि बिछ्याइएको अप्टिकल फाइबर (सबमरिन केबल) अहिले विश्वलाई जोड्ने सेतु बनेको छ । हामीले चलाइरहेको इन्टरनेट अधिकांश भारतको मुम्बईबाट आएको छ । नेपाली इन्टरने
कोही किन आत्महत्या गर्छ
आत्महत्या गर्ने मानिस वास्तवमा मर्न चाहँदैन, उसले आफ्नो पीडाको अन्त्य गर्न मात्र खोजेको हुन्छ । उसले जेजति कारणले होस् आफ्नो जीवनमा निराशाबाहेक अरू केही देख्न छाड्छ
फेरिएन चनौटे
साउनको राँकेका दिन फाँटमा लगाएको धान खेती जोगाउन कटुवाल कराएर सचेत गराएपछि फाँटका चार दिशामा फिरफिरे गाडिन्थ्यो । साउने सङ्क्रान्तिका दिनमा खेतमा काम गरेपछि लुतो, घा
खुला नीतिका पक्षधर गोर्भाचोभ
तत्कालीन सोभियत कम्युनिस्ट पार्टीका महासचिव तथा राष्ट्रपति मिखाइल गोर्भाचोभ सोभियत सङ्घमा खुला नीति अङ्गीकार गर्ने नेता मानिन्छन् तर उनले सोभियत सङ्को विघटन रोक्न सकेनन् ।
खाडीमा रोनाल्डो
आधुनिक फुटबलमा चर्चित स्ट्राइकर क्रिस्टियानो रोनाल्डोले व्यावसायिक फुटबलको विश्राम एसियाली क्लबबाटै गर्ने लक्ष्य लिएको देखिन्छ । ३८ वर्ष लागेका रोनाल्डो साउदी
घाँटीको क्यान्सर
नेपाली राजनीतिका शिखर व्यक्तित्व विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको मृत्यु घाँटीको क्यान्सरले भएको थियो भन्ने कुरा धेरैलाई थाहा होला । बोलीचालीको भाषामा घाँटी भनिने गरे पनि ठ्याक्कै घाँटी कुन चाहिँलाई भन्ने स्पष्ट छैन । बाहिरबाट हेर्दा रुद्रघण्टी अथवा टाउको र छातीबीचको भागलाई पनि हामी घाँटी नै भनिरहेका हुन्छौँ ।
