ऐतिहासिक घटनाक्रममा गोरखापत्र
१९५८ वैशाख २४ : राणा प्रधानमन्त्री श्री ३ देवशमशेरको आदेश अनुसार गोरखापत्रको प्रकाशन सुरु । १९६४ भदौ ४ : नेपालका प्रथम वैज्ञानिक गेहेन्द्रशमशेरको विष खुवाएर हत्या । १९६८ : श्री ५ पृथ्वीवीरविक्रम शाहको निधन, युवराज त्रिभुवनको राज्यारोहण ।
शोध सामग्रीका रूपमा गोरखापत्र
विश्वमा पत्रिका प्रकाशन आरम्भ भएको करिब दुई शताब्दीपछि मात्रै नेपालमा पत्रकारिताको जग बसेको थियो । १९५५ सालमा पहिलो पटक ‘सुधासागर’ नामको पत्रिका प्रकाशन आरम्भ भएपछि नेपालमा पत्रकारिताको औपचारिक सुरुवात भएको मानिन्छ ।
गोरखापत्रका दुःखद घटना
सामान्य रूपमा हामीले चाहेको कुरा नपाउनु नै दुःख हो । दुःख अनुभूतिको विषय हो । अर्को अर्थमा सबै थोक सहज चलिरहेको अवस्थामा मन, आत्मा वा दैनिकीलाई नकारात्मक प्रभाव पार्ने कुनै अप्रिय घटनाको अनुभूति नै दुःख हो । हा
युवामञ्चको ख्याति
“गोरखापत्रका प्रकाशनहरूप्रति प्रबुद्ध पाठकवर्गले प्रदान गर्नुभएको स्नेह, माया–ममता प्रस्तावित मासिक पत्रिकाले पनि यथेष्ट रूपमा पाउने आशा राखिएको छ ।”
गोरखापत्रमा पत्रकार महिला
विभिन्न कालखण्डमा रूपान्तरित र सुधार हुँदै विसं १९५८ देखि हालसम्म प्रकाशित भइरहेको पत्रिका हो– गोरखापत्र । २०२२ सालदेखि गोरखापत्रकै सहप्रकाशनका रूपमा अङ्ग्रेजी दैनिक ‘दी राइजिङ नेपाल’ प्रकाशित भइरहेको छ ।
गोरखापत्र संस्थान सेवाबाट बस्नेतको बिदाइ
गोरखापत्र संस्थानका योजना विभागका निमित्त निर्देशक भगिरथ बस्नेत उमेर हदका कारण संस्थान सेवाबाट विदाइ हुनुभएको छ ।
गोरखापत्र संस्थान ग्रन्थकोश र पत्रपत्रिका
श्री ३ देवशमशेरको शासनकालमा (वि.सं. १९५८ ज्येष्टवदि ३ सोमबार) गोर्खापत्र नामक साप्ताहिक पत्र निस्क्यो । यो नेपाली भाषाको सबभन्दा पहिलो देशीय पत्र हो (श्रेष्ठ, २०१७) ।
गोरखापत्र ग्राहक योजनाको इतिहास
गोरखापत्र प्रकाशनको ग्राहक योजनाको इतिहास हेर्दा त्यति सुखद देखिँदैन ।
दक्षिण एसियाली आलोकमा गोरखापत्र
युरोपेली मुलुकहरूको उपनिवेश अनि सामाजिक रूपमा पिछडिएको क्षेत्रका रूपमा दक्षिण एसियाका अधिकांश मुलुकमा अखबारी पत्रकारिताको इतिहास बाँकी विश्वको तुलनामा केही ढिला सुरु भएको पाइन्छ । सुरुवातमा शासकहरूको निर्देशन र आदेशलाई स्थानीयसमक्ष पु¥याउने
नेपालको गौरव राष्ट्रिय पत्रकारिता दिवस
नेपाली पत्रकारिताको सान्दर्भिकता अभिवृद्धि र गुणात्मक विकास गर्ने अभिप्रायले नेपालमा आफ्नै पत्रकारिता दिवस मनाउनु पर्छ भन्ने मनसायबाट राष्ट्रिय पत्रकारिता दिवस मनाउन थालिएको थियो ।
नेपालको मुद्रण प्रविधिमा गोरखापत्रको यात्रा
‘नेपालको छापा पत्रकारितामा गोरखापत्रको भूमिका महत्त्वपूर्ण छ । प्रधानमन्त्री जङ्गबहादुर राणा बेलायत भ्रमणबाट विक्रम संवत् १९०८ मा फर्कंदा ल्याएको हातेछापाखानाबाट नेपालको छापाखाना र पत्रपत्रिकाको इतिहास सुरु हुन्छ । त्यसपछिको कालखण्डमा
बालबालिकाको साथी मुना
समाजमा छोरा र छोरीबिचको विभेद कायम थियो । छोरीहरू विद्यालय शिक्षाबाट वञ्चित थिए । समाजमा छोरा र छोरीबिच समान शिक्षाको अवसर र विभेदपूर्ण व्यवहारको अन्त्यका लागि सार्क राष्ट्र«हरूले पनि समस्याको साझा समाधानको प्रयासस्वरूप सन् १९८९ मा पाकिस्तानको इस्ला
हिउँको यात्रा नजुरेको मृत्यु
विसं २०५२ मा प्रकाल गोरखापत्रको उपसम्पादक सातौँ तहमा उत्तीर्ण भएर रिपोर्टिङमा खटिएको थिएँ । नेपाल प्रेस इन्स्टिच्युटको प्रशिक्षणमा अत्युत्तम नतिजा हासिल गरेको मैले सोही संस्थाको ‘चतरा नहर’ बारे फेलोसिप रिपोर्टिङ गरेको थिएँ । नेपाल पोस्ट दैनिक, नयाँ करेन्ट साप्ताहिकमा रिपोर्टिङ, सम्पादन गरिरहेकै थिएँ । यी कारणले पनि मेरो रिपोर्टिङ र लेखन शैलीप्रति प्रमुख समाचारदाता वा अरू वरिष्ठहरू सायदै असन्तुष्ट हुनुहुन्थ्यो । प्रारम्भका प्रमुख समाचारदाता रमेश शर्माको सैद्धान्तिक मार्गदर्शन
विज्ञको बुझाइमा बहुभाषिक पृष्ठ
विसं १९५८ वैशाख २४ गते सोमबार साप्ताहिक प्रकाशनबाट सुरु भएको गोरखापत्र नेपाली पत्रकारिताको एक मात्र जीवित इतिहास हो (देवकोटा, २०५१, पृष्ठ २९) । जुन पत्रिका १२४ वर्षमा चलिरहेको छ । निरन्तर चल्ने नेपालको एक मात्र ऐतिहासिक अखबार यही हो ।
तस्बिर आफैँ नबोल्न पनि सक्छ !
मानव सभ्यताको सुरुवातदेखि नै मानिसमा चित्रमा रुचि रहेको पाइन्छ । ढुङ्गेयुगदेखि नै मानिस गुफाका भित्तामा, ठुल्ठुला ढुङ्गामा चित्र कोर्ने गरेका तथ्य इतिहासले नै प्रमाणित गरिसकेका छन् । चित्र मानव सञ्चारको एउटा सशक्त माध्यम हो भन्नेमा सायदै कसैको दुईमत रहला ।
नेपाली समाज र सञ्चार विकासमा गोरखापत्रको भूमिका
गोरखापत्र (प्रकाशन हुँदाका समयको नाम गोर्खापत्र) विसं १०५८ वैशाख २४ गते सोमबार प्रकाशनमा आएको हो । हुन त नेपालमा यसअघि नै पत्रिका प्रकाशनमा आएका थिए । ‘गोरखा भारत जीवन’ पत्रिका नेपाली भाषामा छापिएको पहिलो पत्रिकाका रूपमा भारतको बनारस सहरमा उदाएको थियो भने यता नेपाली भूमिमै जन्म लिन पुगेको अर्काे पत्रिका ‘सुधासागर’ हो । विसं १९५५ को साउनमा नेपालमै छापिएको सुधासागर नेपालको पहिलो पत्रिका थियो तर यो म्यागाजिन थियो, अखबार अर्थात् पत्रिका
डिजिटल युगमा गोरखापत्र
गोरखापत्र संस्थानले डिजिटल प्रविधिमा महत्वपूर्ण फड्को मारेको छ ।
समयको वेगसँगै मधुपर्क
नेपालको प्रजातन्त्रीकरण तथा आधुनिकीकरणमा विभिन्न साहित्यिक प्रकाशन, साहित्यकार तथा प्रकाशनगृहको विशिष्ट योगदान रहँदै आएको छ । यस्तो योगदान निजी तथा संस्थागत पहल र संलग्नतामा भएको पाइन्छ । नेपालको साहित्यिक पत्रिकाको इतिहास लामो छ । काठमाडौँबाट पढ्न ब
गोरखापत्र दैनिक हुनुअघिको शैली निर्माण
शैली शब्द शीलमा ई प्रत्यय लागेर बन्छ । शीलका विभिन्न अर्थमध्ये चरित्र वा व्यवहार एउटा हो । चरित्र व्यक्तिसँग सम्बन्धित हुन्छ भने व्यवहार व्यक्तिबाट बृहत् रूप लिँदै समाजतिर प्रवेश गर्छ । समाज भन्नेबित्तिकै त्यसका विविध आयाम हुन्छन् । त्यस्ता आयाम निर्माण हुन्छन्, व्यवहारमा आउँछन् र हराउन पनि सक्छन् र फेरि पुनरावृत्ति हुन पनि सक्छन् ।
नयाँ नेपाल बहुभाषी गोरखापत्र : एउटै अखबारमा ४५ भाषाका सामग्री
मुलुकको जेठो अखबार गोरखापत्र प्रकाशन भएको ९४ वर्ष र गोरखापत्र दैनिक रूपमा प्रकाशन भएको ४७ वर्षपछि अर्थात् २०६४ साल असोज १ गतेदेखि गोरखापत्रमा विभिन्न मातृभाषामा समेत सामग्री प्रकाशन हुन थालेको हो । एक भाषा नीतिलाई अख्तियार गर्दै गोरखापत्र प्रारम्भदेखि नै नेपाली
‘द राइजिङ नेपाल’ को प्रबन्ध सम्पादकमा लम्साल नियुक्त
गोरखापत्र संस्थानको अंग्रेजी प्रकाशन ‘द राइजिङ नेपाल’ को निमित्त प्रबन्ध सम्पादकमा रमेश लम्साल नियुक्त हुनुभएको छ।
गोरखापत्रको सम्पादकीय विशिष्ट परम्परा
समकालीन आमसञ्चार माध्यम छापा, विद्युतीय, डिजिटल सबैमा संस्थागत दृष्टिकोण झल्कने सम्पादकीय सामग्री देखिए पनि अखबारी पत्रकारितामा भने सम्पादकीय मूल आत्मा नै हो । गम्भीर र बौद्धिक पाठक, राजनीतिज्ञ, नीति निर्माणकर्ता, उच्चाधिकारी, लेखक तथा बुद्धिजीवी
शनिवारीय परिशिष्टाङ्कको ६३ वर्ष
नेपाली पत्रकारिताको धरोहरका रूपमा १२४ वर्षको इतिहास बनाइसकेको गोरखापत्रको इतिहास पत्रकारिता जगत्कै लागि महत्वपूर्ण र गरिमामय रहेको कुरामा सायदै दुईमत होला । निरङ्कुश र कठोर शासन मानिएको राणाकालीन समयमा उदारमना श्री ३ देवशमशेरको समयमा विसं १९५८ वैशाख २४ गते पहिलो अङ्क प्रकाशित भएर पत्रकारिताको जग बसाउने गोरखापत्र आजसम्म पनि त्यही जगको आधार लिएर निरन्तर प्रकाशनमा आइरहेको छ । यहाँसम्मको यात्रामा गोरखापत्रले खेप्नु परेका अने
खेल पत्रकारिताको अगुवा गोरखापत्र
विसं २०४६ तिरको कुरा हो । त्यसबेला ब्रोडसिट पेपरका रूपमा गोरखापत्र मात्र थियो ।
गोरखापत्रमा साजसज्जा म्यानुअल टाइपसेटिङदेखि इन्फोग्राफिक्ससम्म
नेपाली भाषाको पहिलो अखबार ‘गोरखापत्र’ प्रकाशन सुरु भएको १२५ औँ वर्षमा प्रवेश गरेको छ ।
