लयमा फर्कंदै जनजीवन
हरेक मुलुकमा कतिपय कालखण्ड असहज हुन्छन् । परिवर्तनका निम्ति कष्टसाध्य पीडा भोग्नु पर्छ ।
नयाँ सरकारको कार्यभार
नवयुवा जेनजी पुस्ताले गरेको दुईदिने आन्दोलनको सफलतासँगै मुलुक नयाँ युगमा प्रवेश गरेको छ । राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले पूर्वप्रधान न्यायाधीश सुशीला कार्कीलाई शुक्रबार राति अन्तरिम प्रधानमन्त्रीमा नियुक्त गर्नुभएको छ ।
खोजौँ विधिसम्मत निकास
नेपालमा विधिको शासनसहितको शान्ति होस् भन्ने सबैको चाहना छ । त्यसका लागि भ्रष्टाचारमुक्त कानुनी शासन, स्वतन्त्रता र न्यायसहितको समावेशी व्यवस्था आवश्यक छ । नवयुवा जेनजी पुस्ताले गरेको दुई दिनको आन्दोलन देश बिगार्नका लागि होइन, बनाउनका लागि हो । प्राप्त स्वतन्त्रता नखोसिने गरी भ्रष्टाचारमुक्त देश बनाउने उनीहरूको सपना र चाहनालाई अब सबै मिलेर मूर्त रूप दिनु प
शान्तिसुरक्षा अपरिहार्य
परिवर्तनका निम्ति शान्तिपूर्ण प्रदर्शन स्वाभाविक हुन्छ । यो नागरिकको अधिकार पनि हो । नवपुस्ता अर्थात् ‘जेनजी मुभमेन्ट अलायन्स’ ले सामाजिक सञ्जाल खुला गर्नुपर्नेलगायतका माग राखी भदौ २३ गते सुरु गरेको शान्तिपूर्ण सडक प्रदर्शनमा दमन हुन पुग्यो । १९ जना होनहार युवाको ज्यान गयो । कैयौँ घाइते भए । फलस्वरूप विद्रोह हुन पुग्यो । विद्रोहले भोलिपल्ट पनि निरन्तरता पायो
धैर्य र संयमता नगुमाऔँ
जेनजी पुस्ताले गरेको दुई दिनको आन्दोलनले मुलुकका प्रमुख दुई दल नेपाली कांग्रेस र नेकपा (एमाले) को शक्तिशाली सरकार ढलेको छ । सरकारको नेतृत्व गर्नुभएका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले आन्दोलनको दोस्रो दिन राजीनामा दिएसँगै
एमालेको विधान अधिवेशन
लोकतान्त्रिक पद्धतिमा राजनीतिक दलको भूमिका उच्च रहने गर्छ । जनमतको प्रतिनिधित्व राजनीतिक पार्टीकै माध्यमबाट हुने हुँदा भूमिका महत्वपूर्ण हुनु स्वाभाविक छ । विधिमा आधारित राजनीतिक दलले मात्र आवधिक निर्वाचनमा सहभागी हुन सक्छन् । जनमतको विश्वास हासिल गरेर राज्य सञ्चालनमा भूमिका प्राप्त गर्न सक्छन् । आन्तरिक जीवन लोकतान्त्रिक पद्धतिमा नरहने रा
प्राथमिकतामा राजमार्ग
सडक पूर्वाधार नै विकासको जीवनरेखा हो । सडकबिना विकास सम्भव हुँदैन । सडक राजनीति हो, अर्थतन्त्र हो, कूटनीति पनि हो । समाजको अभिन्न अङ्ग हो, संस्कृति हो । अनि विकासको पूर्वाधार पनि ।
निजामती सेवाको गौरव
निजामती प्रशासनलाई राज्यको स्थायी सरकार भन्ने गरिन्छ । लोकतान्त्रिक राज्य संरचनामा कार्यकारी नेतृत्व जनमतका आधारमा फेरबदल भइरहन्छ । राजनीतिक दलमार्फत जनमतको प्रतिनिधित्व हुन्छ ।
संस्कृत भाषाको प्रियता
पूर्वीय साहित्यमा संस्कृत भाषाको विशिष्टता बहुआयामिक छ । यस सन्दर्भमा संस्कृत वाङ्मय नै मानवजीवनका सर्वाङ्गीण पक्षलाई समेटेको प्राचीन भाषा हो भन्न सकिन्छ । पूर्वीय साहित्यका विशिष्ट ग्रन्थ संस्कृतभन्दा अरू भाषामा खासै अध्ययन गर्न पाइँदैन । चारै वेदको मूल भाषा संस्कृत नै हो । १८ पुराण संस्कृतमै छन् । वेदाङ्ग, स्मृति, इतिहास, नीतिशास्त्र, दर्शन, ज्योति
नेपालका अकाट्य प्रमाण
दार्चुला जिल्ला व्यास गाउँपालिका–१ का गाउँ नाबी, कुटी र गुञ्जीसहित लिपुलेक, लिम्पियाधुरा र कालापानी क्षेत्र नेपालको भूभाग हो । यसको आधिकारिक तथ्य र अकाट्य प्रमाण नेपालसँग सुरक्षित छ । त्यही तथ्य र प्रमाणका आधारमा नेपालले यो भूभाग आफ्नो भएको दाबी गरेको हो । यसबारे नेपालमा कुनै विमति र विवाद छैन । यसमा सम्पूर्ण नेपालीको एउटै आवाज र एउटै म
साङ्घाई भावनाको मर्म
विश्वमञ्चमा धेरै खालका सङ्घ संस्था क्रियाशील छन् । दुई वटा महायुद्धले मानव सभ्यतामाथि क्रूर अतिक्रमण गरेसँगै विश्वशान्तिका निम्ति संस्थागत प्रयास थालनी विशिष्ट ऐतिहासिक आयाम थिए । त्यस क्रममा सन् १९४५ मा स्थापना भएको संयुक्त राष्ट्रसङ्घले विश्वशान्तिका निम्ति अनेक प्रयास गरे पनि अझै पर्याप्त हुन सकेको छैन । विश्वका धेरै भूभाग अहिले पनि युद्धको चपेटामा छन् । युद्धका कारण लाखौँलाख मानिस विस्थापित हुँदै छन् । कैयौँको ज्यान गइरहेको छ । बालबालिका, वृद्धवृद्धा, अशक्त युद्ध र अशान्तबाट बढी प्रभावित छन् । धनी र गरिबबिच
स्याउको बजारीकरण
जुम्लाको स्याउ ताजा, मिठो र स्वादिलो छ । एक पटक खाएपछि सधैँ खान मन लाग्ने । चिसो हावापानीमा हुर्केर फलेको जुम्ली स्याउको स्वाद अन्यत्रको भन्दा फरक छ । यो अर्गानिक स्याउ हो । जुम्लामा यतिबेला स्याउको सिजन सुरु भएको छ ।
लिपुलेकमा राष्ट्रिय अडान
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली यतिबेला उत्तरी छिमेकी मुलुक चीनमा हुनुहुन्छ ।
भूमि विधेयकको सन्देश
नेपालमा भूमि वितरण न्यायोचित छैन । मुलुकमा हाल ११ लाखभन्दा धेरै भूमिहीन दलित, सुकुमवासी र अव्यवस्थित बसोबासी छन् । उनीहरूलाई न्यूनतम भए पनि भूमि वितरण गरी जग्गाको मालिक बनाउनुपर्र्ने छ । भूमि वितरणलाई न्यायोचित बनाउन सरकारले लामो गृहकार्य गरेर भूमि विधेयक ल्याएको छ । सुकुमवासी, भूमिहीनले जग्गा पाउने विषय मौलिक हक हो । सुकुमवासी, भूमिहीनको नाममा भूमाफियालाई पोस्ने काम गर्नु हुँदैन ।
विश्वसम्पदा संरक्षणमा परमादेश
भगवान् गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनी पवित्रस्थल हो । २५ सय वर्षअघि सिद्धार्थ गौतमको जन्म भएको यस पवित्र भूमि विश्वभरका बौद्धमार्गीका निम्ति आकर्षणको केन्द्र हो साथै शान्ति चाहने विश्वभरका सबै मानिसका निम्ति यो भूमिको उच्च महत्व र आकर्षण छ ।
कृषियोग्य जमिन नै बाँझो
नेपाल कृषिप्रधान देश हो । अहिले पनि ६२ प्रतिशत नेपाली कृषि पेसामा संलग्न छन् । कृषि पेसाप्रतिको आकर्षण घट्न नदिन र खाद्यान्नमा आत्मनिर्भर बनाउन सरकारले कृषिमा अनुदान दिएको छ । कृषिसम्बन्धी विविध कार्यक्रम सञ्चालित छन् । तैपनि खाद्यान्नमा आत्मनिर्भर बन्न सकिएको छैन । हिमाली र पहाडी जिल्लामा उत्पादन कम र लागत बढी भएकै कारण कृषि पेसा छाडेर सहर पस्ने वा विदेश जाने प्रवृत्ति बढेको छ । श्रम गर्ने युवाशक्ति गाउँमा कम हुँदा खेतीयोग्य जमिन बाँझिँदै गएको छ । साधारण
वडासचिवमा कार्यचाप
नेपालको संविधानले तीन तहको सरकार हुने गरी सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रलाई आत्मसात् गरेको छ । तीन तहकै सरकारका आआफ्नै जिम्मेवारी र अधिकार छन् । केन्द्रमा सङ्घ, सात प्रदेशमा प्रदेश र ७५३ स्थानीय सरकार छन् । स्थानीय तहको संरचना विभिन्न वडाले बनेको छ । वडाको संरचना सर्वसाधारण नागरिकसँग प्रत्यक्ष जोडिएको हुन्छ । वडा संरचनाको मुख्य सचिवालय वडा कार्यालय नै हो । वडासचिव कार्यालय प्रमुख रहने व्यवस्था छ । उनकै नेतृत्वमा वडा प्रशासन सञ्चालन हुन्छ ।
