मौलिक सम्पदा फेरी प्रथा
विशेष गरेर कात्तिक र चैत महिनामा राति कनफट्टा अर्थात् कान चिरेका जोगीहरू घर घरमा गएर बराँठको सिङ वा शङ्ख बजाउँदै गीतिशैलीमा भट्याउँदै भोलिपल्ट बिहान भिक्षाटन गर्ने हाम्रो पुरानो परम्परा रहेको छ । विभिन्न शैलीमा मन्त्रोच्चारण गर्दै नाद गरी तीन पटक फुकेर आफ्ना गुरु गोरखनाथको स्मरण गर्दै फेरी लगाउने गरिन्छ ।
जीवनस्तर उकास्न वित्तीय अनुशासन
मान्छेका आवश्यकता सीमित हुन्छन् तर इच्छा असीमित । मान्छेका लागि नभई नहुने कुरा आवश्यक हुन् भने नभए पनि हुने कुरालाई इच्छा भन्न सकिन्छ । गाँस, बास, कपास, शिक्षा, स्वास्थ्य, सुरक्षा आवश्यकता हुन् भने ६० इन्चको टिभी, फ्रिज, लाखौँ पर्ने मोबाइल फोन सेट आदि इच्छा हुन् ।
महिला टिमले रचेको इतिहास
नेपाली महिला क्रिकेट टिमले पहिलो पटक टी–२० विश्वकप क्रिकेटको ग्लोबल छनोटमा पुगेर इतिहास रचेको छ । विश्वकपको एसिया क्षेत्रीय छनोटको सुपर थ्रीको उपविजेता बनेर नेपाल ग्लोबल छनोटमा पुग्न सफल भयो । नेपाली महिला क्रिकेट टोलीले अहिलेसम्म प्राप्त गरेको यो सबैभन्दा ठूलो सफलता मानिएको छ ।
क्यान्सरमा बहुऔषधी उपचार
क्यान्सर रोगीको सङ्ख्या विश्वमा बढ्दो छ । थरिथरीका क्यान्सरले धेरैलाई सताइरहेको छ ।
नचाहेको युद्ध
परमाणु हतियारयुक्त दक्षिण एसियाली दुई राष्ट्र भारत र पाकिस्तानले चारदिने लडाइँपछि युद्धविराम गरेका छन् । युद्ध दुवैले चाहेका थिएनन् तर युद्ध भयो र अमेरिकाको मध्यस्थतामा चार दिनमै युद्धविराम भयो ।
रहस्यमय जोङ गुफा
मुस्ताङ जिल्लाको ल्होमन्थाङ गाउँपालिका–१ को छोसेर गाउँमा अवस्थित जोङ गुफा (स्थानीय भाषामा ‘सिजा जोङ) नेपालको ऐतिहासिक, सांस्कृतिक सम्पदा र पुरातात्त्विक दृष्टिले महत्वपूर्ण गुफामा पर्दछ ।
एक स्वास्थ्य साहित्य
बिपी कोइराला समाजवादी सिद्धान्त र दर्शनलाई व्यावहारिक रूपले व्यक्ति र समाजको जीवनसँग आबद्ध गर्नु पर्छ भन्ने पक्षमा वकालत गर्ने नेता भएकाले उनका स्वास्थ्यसम्बन्धी धारणा पनि यसैको सेरोफेरोभित्र हेर्नुपर्ने हुन्छ ।
सुन्दर साँफेबगर
देउडाका यी हरफमा वर्णन गरिए जस्तै सुन्दर र रमाइलो छ अछाम जिल्लाको साँफेबगर बजार । बजारको बीचबाट कलकल बग्ने बूढीगङ्गा नदीको वारि विमानस्थल र पारि हाटबजार रहेको छ ।
आदर्श वचनको व्यङ्ग्योक्ति
प्रहरी र आममानिसबीच यदाकदा देखिने विवाद तथा अप्रिय व्यवहारमा आदर्श वचनको व्यङ्ग्योक्ति देखिन्छ । सामान्य घटनामा समेत प्रहरीले संयमता गुमाउने र संलग्नमाथि बराबरी
विवाहको वैदिक रीति
मानिसको जैविक उत्पादन र सामाजिक अस्तित्व वैवाहिक प्रक्रियाले कायम गर्दछ । सृष्टि चक्रको निरन्तरताका लागि विपरीत लिङ्गीबीचको यौन समागम हुनु नै विवाहको मूल रूप हो । मानिसबाहेक अन्य प्राणीबीचको यौन समागमलार्र्ई विवाह मानिँदैन र त्यो यौन समागमका लागि खास पद्धतिको बृहत् स्वरूप पाइँदैन ।
नेपालका प्रमुख तीर्थस्थलहरु
नेपाल विशाल तीर्थै तीर्थस्थल भएको पुण्यस्थल हो । प्राचीनकालदेखि नै विभिन्न महर्षिले साधना गरेको मुलुक हो यो । वेद, उपनिषद्, पुराण आदि हिन्दु धर्मग्रन्थ विद्यमान रहेको एउटा पवित्र देश हो नेपाल । यस पुण्यभूमिमा धार्मिक आस्था अन्तर्गत विभिन्न मठमन्दिरको स्थापना हुन गयो ।
समाजमा अपहेलित शूद्र
शूद्र आर्य समाजभन्दा बाहिरको थियो होला भनी इस्वी संवत् १८४७ मा रौथले सङ्केत गरेका थिए ।
समृद्धिमै खुसी
मानिस कसरी सुखी हुन सक्छ भन्ने बारेमा विश्व चर्चित दार्शनिक तथा विद्वान्हरूले लामो अध्ययन गरेका छन् ।
शारीरिक सुगठन एक कलात्मक खेल
के बडिबिल्डिङलाई खेल मानिनु पर्छ ? बोलीचालीको भाषामा यस खेललाई बडिबिल्डिङ स्पोर्ट्स र बडिबिल्डरलाई बडिबिल्डिङ खेलाडी भन्ने गरिन्छ तर ओलम्पिकका दृष्टिले भन्नु पर्दा यसको अन्तर्यमा जानु जरुरी छ ।
दोलखा चिनाउने सुरेल
दोलखा जिल्लाको चरीकोटबाट उत्तरतिर ३५ किलोमिटर दूरी तय गरेपछि तामाकोशी किनार पुगिन्छ– सिङ्गटी । त्यहाँबाट करिब १० किलोमिटर पूर्व अघि बढेर सुरीखोला पछ्याउँदै जाँदा पुगिन्छ सुरी । जहाँ सुरेल जातिको बसोबास रहेको छ ।
सधैँ गुल्जार नयाँ सडक
नयाँ सडक अर्थात् न्युरोड काठमाडौँ शहरको व्यापारिक केन्द्र मानिन्छ ।
ओझेलमा परेका अश्वारोही सालिक
बिहान, दिउँसो, साँझ टुँडिखेल चौर घुम्नेले टुँडिखेल वरपरका अश्वारोही सालिक देखेकै हुनुपर्छ तर ती अजङ्गका सालिक कस कसका हुन् भन्ने कुरा धेरैलाई थाहा नहुन पनि सक्छ ।
कबड्डीमा मानमती विष्ट
गत वर्ष १९ औँ एसियाली खेलकुदमा नेपाली महिला कबड्डी टिमले कांस्य पदक जितेर इतिहास बनायो । एक खेलाडीका रूपमा मानमतीले शानदार प्रदर्शन गरेकी थिइन् । केही महिनापछि नै नेपाल कबड्डी सङ्घले कप्तान बनाएर मानमतीलाई सम्मानित गर्यो । उनलाई
समविकासको आधारविन्दु
कलामा मूर्त र अमूर्त स्वरूप रहने गर्छ । सदृश्य वा जे देखिन्छ त्यस्तै बनाउनु शिल्पगत क्षमता हो भने देखिएका, भोगिएका कुरालाई कलाकारले मनको अन्तस्करणबाट देखाउँछ भने सो कला सदृश्य हुन सक्छ । तथापि सो कलामा भावको पनि सञ्चार भएको हुन्छ र कलाले संवेगलाई स्थापित गराउँछ ।
हस्पिस सेवा के हो ?
ल्याटिन शब्द ‘हस्पिस’ को अर्थ आतिथ्य प्रदान गर्ने वा आराम गर्ने वा रोगबाट संरक्षण प्रदान गर्ने स्थान भन्ने हुन्छ । आधुनिक चिकित्सामा हस्पिस स्वास्थ्य सेवाको एक यस्तो प्रकार नै हो जहाँ मृत्युनजिक पुगेकालाई सहजता प्रदान गर्ने गरिन्छ ।
सम्झनामा फोरम्यान
विश्व बक्सिङका लिजेन्ड जर्ज एडवार्ड फोरम्यान अब सम्झनामा मात्र छन् ।
लगानीमा ध्यान दिनुपर्ने विषय
वित्तीय जागरण वा चेतनाको एक आधारभूत उद्देश्य व्यक्ति व्यक्तिको आम्दानी अभिवृद्धि गरी उनीहरूको जीवनस्तर माथि उठाउनु, न्यून आयवर्गको आम्दानी बढाई गरिबीबाट मुक्त गराउनु तथा राम्रो आय हुनेहरूको आयलाई दिगो बनाउनु हो ।
एक पुनर्जन्मले ल्याएको सनसनी
पुनर्जन्मको एक यस्तो विस्मयकारी घटना जसले दुई परिवारलाई दुबिधामा मात्र पारेन अपराधीलाई समेत जेलमा पुर्यायो ।
विप्रेषणसँगै भित्रिँदै दीर्घरोग
माम र दामको खोजीमा काकाकुल पर्दाको चोटले जीवनसङ्घर्षमा छन् सुजन थामी । वैदेशिक रोजगारीले जीवनमरणको दोसाँधमा पुग्ने उनी मात्र होइनन्, कैयौँ अरू पनि छन् ।
वेद र वेदका मन्त्र
वेद मानव सभ्यताको सर्वप्राचीन शास्त्र हो । बृहत् नेपाली शब्दकोशले वेदलाई आर्यहरूको धर्म, संस्कृति, आध्यात्मिक ज्ञान आदिको मूल स्रोत मानिएको सर्वप्राचीन र सर्वाधिक मान्य ग्रन्थ भनेको छ । वेदले प्राचीन सभ्यताको प्रतिविम्ब प्रदान गरेको छ । संस्कृत साहित्यमा ऋग्वेद, यजुर्वेद, सामवेद र अथर्ववेद गरी वेदका चार प्रकार उल्लेख गरिएको छ । ऋग्वेद : ऋग्वेदलाई वेदहरूमध्येकै सबैभन्दा पुरानो ग्रन्थ मानिएको छ । अध्येता सांकृत्यायनले ऋग्वेदलाई आर्य सभ्यताको प्राचीन साहित्यका रूपमा उल्लेख गरेका छन् । उनका अनुसार ऋग्वेदको समय इपू १५०० वर्षभन्दा पुरानो छ ।
