सामाजिक सञ्जालमा नियमन जरुरी
मिडिया प्रायः नराम्रो वा नकारात्मक घटनामा केन्द्रित हुने गर्छ । मिडियाले आलोचना बढी गर्ने र नकारात्मक कुरालाई उजागर गर्ने भूमिका खेल्ने गर्छ । एक सय राम्रा कुरा भएका हुन्छन्, दुई/चार वटा नकारात्मक तथा खराब घटना भएका हुन्छन् । यसका आधारमा देश खतम भयो भन्ने भाष्य निर्माण गरेर कहाँ पुगिएला ? बिहान उठेर सामाजिक सञ्जाल र मिडिया हेरेर धारणा बनाउने अभ्यासले नकारात्मकतातिर डोहो¥याइरहेको छ । बिहान उठेर पत्रिका हेर्दा देशभर सबै खराब मात्र भएको हुन्छ र ?
कार्यशैली सुधार्ने चुनौती
राजनीतिक दलहरू बैठकमा केन्द्रित छन् । बैठकका विषय आज वा भोलिको सत्ता केन्द्रित छ । नेतृत्व कसरी रहिरहने भन्ने छ । भोलि कसरी आफू नेतृत्वमा स्थापित हुने भन्ने छ । यी स्वाभाविक अभ्यास होलान् । हुनेले भइरहने र नहुनेले कसरी पुग्ने भन्ने लक्ष्य राख्नु आफैँमा गलत होइन । यसको कारण पनि छ, अधिकांश दलको नेतृत्व अन्तिम समयसम्म पदमा रहिरहने आकाङ्क्षाबाट मुक्त हुन सकेका छैनन् । अर्को समस्या नेतृत्व विकासका प्रक्रिया सहज र स्वाभाविक छैनन् । कुनै पनि नेताले म यो समयमा
सत्कर्मका प्रणेता
ज्ञानयोग, कर्मयोग र भक्तियोगका प्रणेता भगवान् श्रीकृष्णको जन्म द्वापरयुगको अन्त्यतिर भाद्रकृष्ण अष्टमीको मध्यरातमा भएको हो । त्यही दिनको सम्झनामा श्रीकृष्ण जन्माष्टमी पर्व मनाउने गरिएको छ । यो रातलाई मोहरात्रि पनि भनिन्छ । वास्तवमा श्रीकृष्ण कुनै एक व्यक्ति वा साधारण मानिस नभई, समग्र अस्तित्वको प्रतिनिधित्व गर्ने परब्रह्म परमात्मास्वरूप हुनुहुन्छ । भनिन्छ, हरेक प्राणी भगवान्कै अंश हुन् । भगवान् श्रीकृष्णलाई सच्चिनानन्द पनि भनिन्छ । उहाँ सच्चिनानन्दकै अंश भएकाले सम्पूर्ण प्राणी आनन्दको खोजी गरिरहेका हुन्छन् अर्थात् भगवान्कै खोजी गरिरहेका हुन्छन् ।
अर्थतन्त्रको सुधार मार्ग
अर्थतन्त्र सुधारको बाटोमा गएको हो ? यो प्रश्नले यताका दिनमा बहस ल्याउन थालेको छ । कतिपयलाई लाग्छ, अर्थतन्त्रले गति लिन सकेको छैन । अर्थतन्त्रले गति लिन थालेको हो भने त आय, उत्पादन र रोजगारीमा प्रत्यक्ष प्रभाव देखाउन थाल्छ । अहिले पनि दैनिक दुई तीन हजार युवा बिदेसिने क्रम जारी नै छ । बिदेसिन क्रम नरोकिए
सामाजिक एकताको पर्व गौरा
यतिखेर सुदूरपश्चिमका नरनारी गौरा पर्वको आगमनको पर्खाइमा बसेका छन् । गौरा त्यस क्षेत्रको मौलिक र ऐतिहासिक पर्व हो । भदौ महिनामा पर्ने गौरा नारी प्रधान पर्व भएकाले यस बेला पुरुषभन्दा महिला बेफुर्सदिला हुन्छन्, । एकातिर खेतको साँउ (धानको बोट जस्तै घाँस) निकाल्नु, स्याउली सोत्तर गर्नु, अर्कोतिर गौरा माताको आगमनका लागि घर छिप्नु (पोत्नु) जस्ता काममा उनीहरू व्यस्त देखिन्छन् । बिसु पर्व (नयाँ वर्षको पहिलो दिन) मा रातो माटो र कमेरोले लिपपोत गरेको
न्याय प्रशासनमा सुधार
अहिलेसम्मका खोज र प्रमाणले कठोर दण्डको भयले मानिसलाई अपराध गर्नबाट हतोत्साहित पारेको पुष्टि गर्दैन । आफूले गर्ने कार्य कसूरजन्य हो हैन र कसुर भएमा कति दण्ड हुन्छ भनी हिसाब गरेर अपराध गर्ने बिरलै हुन्छन् । सबै मानिस एउटै प्रकृतिका हुँदैनन् । तिनको सामाजिक, सांस्कृतिक र आर्थिक पृष्ठभूमि पृथक् पृथक् हुन्छ । जुन दण्डले सामान्य समझको मानिसलाई भयभित गराउँछ त्यही दण्डले असामान्य समझको मानिसलाई हतोत्साहित नपार्न सक्छ । सामान्य समझकै
नतिजामुखी व्यवस्थापनमा अर्जुनदृष्टि
एक्काइसौँ शताब्दीमा चुस्त सरकार सिर्जना गर्नु विश्वका सबै देशको आधारभूत आवश्यकता हो । अझ विकासशील देशले त यो बाटोलाई पछ्याउनै पर्छ । नेपालको संविधान २०७२ ले शिक्षा, स्वास्थ्य आदि जस्ता अधिकारले जनतालाई बलियो बनाउने नीति नै लिएको छ । देशमा बढ्दै गएको भ्रष्टचार, विकासका आयोजना समयमा नसकिने र लागत बढ्ने र सामाजिक सुरक्षाको रकममा समेत अनियमितता हुने जस्तो अवस्थाले युवाहरूको बुझाइमा नेपाली समाजको विघटनकारी वातावरण तयार हुँदै गएको भन्ने गलत भाष्य सिर्जना गरिएको छ । सरकारदेखि राजनीतिक पार्टी र सिंहदरबारको प्रशासनले देशभित्रका अनियमितता ज
पर्यटक वृद्धिका आधार
नेपालको आम्दानीका प्रमुख स्रोतका रूपमा कृषि, पर्यटन, जलविद्युत् र जडीबुटीलाई मानिन्छ । केही दशक अघिसम्म नेपालको कृषि उत्पादन विदेशतर्फ निर्यात हुँदै आएकोमा अहिले सम्पूर्ण खाद्यवस्तु आयात गर्नुपर्ने स्थितिमा पुगेको छ । गाउँमा करेसा बारी, सहरमा गमला वा रछ्यानमा छरिदिए पुग्ने धनिया पनि अर्बौं रुपियाँको आयात हुने गरेको छ । घरमुनिको बारी बाँझो राखेर बजारबाट तरकारी किन्ने आदत बसिसकेका नेपालीले परिश्रम गरी पुनः कृषिजन्य सामग्री कहि
सरकारको ‘ह्यापी हनिमुन’
सातबुँदे सहमति गर्दै नेपाली कांग्रेस र नेकपा एमालेले राष्ट्रिय राजनीतिमा नयाँ सहयात्रा र संयुक्त सरकार गठन गरेर अघि बढेको एक महिना पुग्दै छ । नेपालका ठुला यी दुई दलबिच सत्ता सहयात्राका विषयमा अहिले पनि पक्ष–विपक्षमा बहस जारी छ । यी दुई दलबिच सङ्घर्ष र प्रतिस्पर्धाका बिच सहकार्य र सत्ता सहयात्रापछि मुलुकमा तरङ्ग पैदा भयो । राजनीतिक अस्थिरता र त्यसले राजनीतिक, सामाजिक र आर्थिक क्षेत्रमा पारेको नकारात्मक प्रभावको आत्मबोधपश्चात् दुई ठुला पार्टीबिचको सहयात्राले जनतामा आशा र भरोसा जगाएको छ । आर्थिक क्षेत्रमा देखिएको प्रारम्भिक सङ्केतले आशाको दियो बालेको छ । अब केही हुन्छ कि भन्ने आशा जनातामा बढेको छ ।
थारू बरघर
प्रज्ञा नेपाली बृहत् शब्दकोशका अनुसार ‘बरघर’ लाई ‘गाउँलेहरू मिलेर एक वर्षका लागि चुनेर बनाइएको मुखिया, गाउँको अगुवा, बडघर’ भनिएको छ । थारू गाउँको कार्यकारी प्रमुख बरघर हुन्छ । पश्चिम नेपालको कैलाली र कञ्चनपुरमा बरघरलाई ‘भलमन्सा’ भनिन्छ । बर्दिया, बाँके जिल्लामा यसलाई बरघर भन्छन् । दाङ, सुर्खेतमा यसलाई ‘मटावाँ’ भन्ने चलन छ । गैरथारू समुदायले बरघरलाई ‘बडघर’ भन्ने गरे पनि ‘बड’ को अर्थ थारूमा केही नलाग्ने भएपछि थारू अगुवाले यसलाई बरघरका रूपमा परिभाषित गरेका छन् । ‘बर’ भनेको ‘ठुलो’ अर्थ लाग्छ । ठुलो घर भएको सम्पन्न व्यक्ति बरघरको जिम्मेवारीमा रहने परम्परा भएकै कारण बरघर भनिएको विश्वास गरिन्छ । विकिपिडियाले भन्छ, ‘नेपालको पश्चिम तराईका थारू तथा बसाइँ सरेर आएका पर्वतेले मान्ने र सही निर्णय गर्नमा पोख्त व्यक्तिलाई आफ्नो बरघरका रूपमा चयन गर्ने चलन छ । यस्ता बरघर एकताको प्रतीक पनि मानिन्छन् । यी बरघरले प्रत्येक गाउँमा हुने गरेका कामका
प्राधिकरणको प्रगति र चुलिएका चुनौती
दशकअघि नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका कर्मचारीलाई आफ्नो कार्यालयको नाम सार्वजनिक रूपमा उच्चारण गर्नु नपरे हुन्थ्यो भन्ने लाग्थ्यो । यसको एउटै कारण थियो, न जनतालाई बिजुली दिन सकिएको छ, नत सरकारी कम्पनी भएर सरकारलाई नाफा बुझाउन सकिएको छ । विद्यु्त्का कर्मचारीलाई लोडसेडिङ गर्ने कर्मचारीका रूपमा आमसमुदायले हेरिदिँदा उनीहरूलाई सामना गर्नै सकस थियो । दशकअघिको प्राधिकरणको यो चित्र र चरित्र भने अहिले दुवै फेरिएको छ । विद्युतीकरणको आँकडा अनुसार ९९ प्रतिशत जनतामा विद्युत् पहुँच उपलब्ध छ । हरेक वर्ष यो विद्युत् प्राधिकरणले नाफा आर्जन गर्दै आएको छ । ऋण काढे
नेपाली दार्शनिक
नेपाली दार्शनिक भनेर चिनिने प्रदिप गिरीको जन्म विक्रम संवत् २००४ असोज १४ गते (सन् १९४७ अक्टोबर १०) सिराहाको लहानमा भएको हो । उहाँको निधन २०७९ साल भदौ ४ गते काठमाडौँमा भयो । उहाँलाई राजनीतिक बौद्धिकता, चातुर्यता र दूरदर्शिताको दृष्टिले विश्वेश्वर प्रसाद कोइरालासँग तुलनीय व्याख्या गरिएको थियो । उहाँलाई एसियाली समाजवादी आन्दोलनका एक प्रखर चिन्तक र भाष्यकारका रूपमा पनि चिनिन्छ । गिरीको पुर्खा र संस्कारमा सङ्क्षिप्त चर्चा गर्दा गोत्रदेखिकै विषय खोज्ने हो भने धेरै लामो हुन जान्छ । तथापि मानिसको स्वभाव, चरि
विपत् व्यवस्थापनमा हाम्रो क्षमता
विपत् जोखिम न्यूनीकरण, पूर्वतयारीदेखि विपत् प्रतिकार्य हुँदै पुनर्लाभसम्म गरिने कार्य नै विपत् व्यवस्थापन हो । जोखिमको विश्लेषण, मूल्याङ्कन, विपत् रोकथामका लागि गरिने उपाय र जोखिम कम गर्न गरिने काम विपत् जोखिम न्यूनीकरणमा पर्र्छन् । विपत् लगत्तै घटनास्थलमा गरिने खोज उद्धार, सुरक्षित ठाउँमा सार्ने र राहत वितरणसम्बन्धी कार्य विपत् प्रतिकार्य र विपत्पश्चात्को पुनःस्थापना र पुनर्निर्माणसम्बन्धी कार्य विपत् पुनर्लाभ अन्तर्गत पर्छन् । जोखिमयुक्त स्थानमा विपत् पूर्वसूचना प्रणालीको विस्तार तथा जलमापन केन्द्रको स्थापनाका कारण पछिल्लो समय नेपालमा विपत्बाट ज्यान गुमाउनेहरूको सङ्ख्या घटेको छ तर विपत्बाट हुने भौतिक सम्पत्तिको क्षतिलाई भने कम गर्न सकिएको छैन । बाढीपूर्वको चेतावनी प्रणालीको प्रभावकारी कार्यान्वयनका कारण
गौराको गौरव
‘गौरा’ शब्द संस्कृत साहित्यको ‘गौरी’ शब्दबाट अपभ्रंश हुँदै उत्पन्न भएको हो । हिन्दु धार्मिक ग्रन्थमा माता पार्वतीको सुन्दर स्वरूपको रूपमा गौरीको वर्णन गरेको पाइन्छ । यस पर्वमा विशेष गरेर माता पार्वतीले भगवान् शिवलाई पति पाउन गरेको ध्यान, तपस्यालगायत स्थानीय मौलिकतामा आधारित शिव शक्तिको मिलनको कथा गौरा गीतमा वर्णन गरिएको छ । सतीदेवीले यज्ञकुण्डमा आत्मदाह गरेपछि भगवान् शिवले भावविह्वल भई सतीदेवीको शवलाई बोकेर संसारको भ्रमण गर्ने क्रममा सतीदेवीका अङ्ग पतन भएको ठाउँमा शक्तिपीठ र भगवान् शिवले विश्राम गरेको ठाउँमा शिवालय उत्पन्न भएको देखिन्छ । गौरा गीतले उनै सतीदेवीले हिमालय पर्वतको घरमा मैना देवीको गर्भवाट माता पार्वतीको रूपमा जन्म लिएको र मैनादेवीको गर्भबाट जन्मे
सांस्कृतिक विविधतामा शिक्षा
सभ्यताको विकास र प्रगतिका लागि शिक्षा महत्वपूर्ण साधन हो । शिक्षाले विवेक, ज्ञान, समझदारी र समर्पण भावना विकसित गर्छ । समग्र क्षेत्रमा समृद्धिको मार्ग खोलिदिन्छ । संस्कृति विकासमा शिक्षा र ज्ञानले मान्छेभित्र रहेको प्रज्ञाचक्षु खोल्दै, अद्भूत रहस्य र क्षमतालाई भूमिकामा उतारिन्छ । साहस र क्षमताको अन्तरघुलन गराएर पुराना सोच, मान्यता र विश्वास समायानुकूल भत्काउँदै युगान्तर गरिदिन्छ । विषयलाई कहाँ उभिएर कुन चस्माले हेर्ने ? कसरी बुझ्ने र त्यसलाई कसरी भूमिकामा उतार्ने मुख्य कुरा हो । आँखालाई दृष्टिमा फेरेर जीवन र जगत हेर्ने, बुझ्ने र दृष्टिकोण निर्माण गर्दै ज्ञान क्षेत्रमा प्रवेश गराउने माध्यम शिक्षा हो । शिक्षाले व्यक्तित्वमा बौद्धिक, सामाजिक, आर्थिक, भौतिक, नैतिक सर्वाङ्गीण विकास गराउँछ । ज्ञान मार्गमा प्रवेश गराउँ
मिडियामा दलित प्रतिनिधित्व
‘संविधानको प्रस्तावनामा वर्गीय, जातीय, क्षेत्रीय, भाषिक, धार्मिक, लैङ्गिक विभेद र सबै प्रकारका जातीय छुवाछुतको अन्त्य गरी आर्थिक समानता, समृद्धि र सामाजिक न्याय सुनिश्चित गर्न समानुपातिक, समावेशी र सहभागितामूलक सिद्धान्तका आधारमा समतामूलक समाजको निर्माण गर्ने’ भनिएको छ । संविधानको धारा ७६ (९) अनुसार मन्त्रीपरिषद् सङ्घीय संसद्का सदस्यमध्येबाट समावेशी सिद्धान्तबमोजिम मन्त्री रहने उल्लेख छ । धारा ४२ (१) अनुसार सामाजिक रूपले पछाडि परेकालाई समावेशी सिद्धान्तका आधारमा राज्यको निकायमा सहभागिताको हक हुने व्यवस्था छ तर यसको व्यावहारिक कार्यान्वयन भने देखिँदैन ।
शान्ति प्रक्रिया निष्कर्षतिर
नेपाली कांग्रेस, नेकपा (माओवादी केन्द्र) र नेकपा (एमाले)का नेताले सहमति गरेपछि सङ्क्रमणकालीन न्याय सफलताको मार्गमा लम्केको छ । प्रतिनिधि सभाबाट बेपत्ता पारिएका व्यक्तिको छानबिन, सत्य निरूपण तथा मेलमिलाप आयोगको तेस्रो संशोधन विधेयक पारित भएसँगै राष्ट्रिय सहमति बन्न पुगेको छ– शान्ति प्रक्रिया । तीन दलले चाहेमा के नहुने रहेछ भन्ने उदाहरण पनि देखिएको छ । विगत १८ वर्षदेखि राजनीतिक मतभेदका कारण अल्झिएर बसेको यो विषयलाई सबैको सहमतिमा प्रतिनिधि सभाबाट पारित हुनु भनेको द्वन्द्व समाधानमा नेपालको कानुन विश्व समुदायका लागि नमुना बन्न पुगेको छ । सशस्त्र द्वन्द्वको क्रममा बेपत्ता पारिएका व्यक्तिका सम्बन्धमा गठित छानबिन आयोगको प्रतिवेदनको आधारमा पीडित परिवारलाई राहत उपलब्ध गराउने तथा सश
मङ्किपक्सको जोखिम
अफ्रिकी देश कङ्गोमा एमपक्स सङ्क्रमणका कारण ५७० बढीले ज्यान गुमाएका छन् । बुरुन्डी, मध्य अफ्रिकी गणतन्त्र, केन्या, युगान्डा, रुवान्डा हुँदै स्विडेन र पछिल्लो समय पाकिस्तानमा समेत एमपक्स पुष्टि भइसकेको छ । सङ्क्रमण तीव्र रूपमा फैलिएपछि अफ्रिकी सीडिसीले अगस्ट १२ मा जनस्वास्थ्य सङ्कटकाल तथा विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनले अगस्ट १४ मा विश्व स्वास्थ्य आपत्काल पिएचइआइसी घोषणा गरेको छ । नेपालमा पहिलो पटक र एक मात्र २०८० असार १ गते ६० वर्षीय विदेशी महिलामा मङ्किपक्स पुष्टि भएको थियो । मध्य एवं पश्चिमी अफ्रिकी देशको जङ्गली स्थानमा पाइने बाँदरबाट मानिसमा
सार्वजनिक नीतिको गतिशीलता
सार्वजनिक नीतिको क्षेत्र बृहत् र व्यापक हुन्छ । बृहत् र व्यापक यस अर्थमा कि सार्वजनिक सेवा प्रवाह, सुशासन, समृद्धि, पारदर्शिता, लगानी अभिवृद्धि, शान्ति सुरक्षा र विधिको शासन सार्वजनिक नीतिभित्र पर्छन् । यसै गरी अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध सञ्चालन, समानता र समता, उत्पादन र वितरण, विकास र पूर्वाधार निर्माण, नियमन र नियन्त्रणलगायत राज्य र आम नागरिकको हितसँग जोडिएका विषय यही नीतिका हाँगाबिँगा हुन् । यसैलाई मध्यनजर गर्दै सार्वजनिक प्रशासन तथा नीतिको वि
तीव्र विकासका सर्त
विकास बहुआयामिक र निरन्तरको प्रक्रिया हो । सामाजिक गतिशीलता, नागरिक चेतना, असल राजनीतिक संस्कार र न्यायोचित वितरणसहितको आर्थिक वृद्धि, वातावरणीय संरक्षणसहितको सन्तुलनको अवस्था, सांस्कृतिक विविधताबिचको एकता तथा सांस्कृतिक सम्मिलन, मानव अधिकारको प्रवर्धन र संरक्षण एवं मानव विकासको उम्दा अवस्था नै समष्टिमा विकास हो । विकासको साध्य र साधन दुवै मानव भएकाले मानवकृत, मानवसिर्जित सर्वोत्तम मानवीय हित नै विकास हो । विकासले भौतिक पूर्वाधार, सामाजिक पूर्वाधार र मानव विकास सूचकाङ्क उच्चकोटीको हुने अवस्थालाई जनाउँछ । दिगो विकासको आयामबाट विश्लेषण गर्दा
मध्यपूर्वमा क्षेत्रीय तनाव
इजरायल र इरानबिच तनाव बढेसँगै अमेरिकाले भूभध्य सागरमा युद्धपोत तैनाथ गरेको छ । इरानबाट इजरायलमा हुन सक्ने सम्भावित आक्रमणलाई दृष्टिगत गरी अमेरिकाले युद्धपोत तैनाथ गरेको हो । पछिल्ला राजनीतिक हत्याका घटनाले मध्यपूर्वमा क्षेत्रीय तनाव बढेको छ । प्यालेस्टिनी विद्रोही समूह हमासलाई समाप्त नपारेसम्म गाजामा सैन्य कारबाही नरोक्ने अडानका साथ इजरायलले कारबाही अगाडि बढाउने क्रममा पछिल्लो पटक प्यालेस्टाइनका पूर्वप्रधानमन्त्री तथा हमासका प्रमुख नेता इस्माइल हानिया, सैन्य प्रमुख मोहम्मद डेफ, कमान्डर राफा
नेपालमा जग्गा प्रशासन
जग्गाजमिन वा भूमिसँग मानिसको सम्बन्ध मानव सभ्यता जति नै पुरानो छ । मानिसको जन्म र मरण पनि जमिनमा नै हुन्छ । सानो छाप्रो बनाउनदेखि आलिसान महल बनाउन पनि जग्गा नै आवश्यक पर्छ । व्यापार चलाउन होस्, उद्योगधन्दा चलाउन होस् वा खेतीपाती गरी जीवन निर्वाह गर्न पनि जमिन नै चाहिन्छ । जमिन उत्पादनको साधन हो, खाद्य सुरक्षाको आधार हो, आवासको महत्वपूर्ण स्रोत हो, सामाजिक पहिचानको विषय पनि हो । नेपालमा वैदिक कालदेखि नै जग्गा प्रशासन रहेको देखिन्छ । ऋग्वेद र अथर्ववेदमा उल्लेख भएका तथ्यबाट पनि यसको पुष्टि हुन्छ । जग्गा प्रशासनको सन्दर्भमा किराँतकाल, लिच्छविकाल, मल्लकाल, शाहका
नेपाल–भारत कूटनीतिक सम्बन्ध
परराष्ट्रमन्त्री डा. आरजु राणा देउवा अहिले भारत भ्रमणमा हुनुहुन्छ । भारतीय विदेशमन्त्री एस जयशङ्करको निमन्त्रणामा आइतबार भारत जानुभएको डा. राणाको परराष्ट्रमन्त्री नियुक्त भएपछिको यो पहिलो भ्रमण मात्र होइन, वर्तमान सरकार गठन भएपछि नेपाल सरकारका तर्फबाट यो पहिलो उच्चस्तरीय भ्रमण पनि हो । मन्त्री डा. राणाले सोमबार नै भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र विदेशमन्त्री एस जयशङ्करसँग भेटवार्ता गर्नुभएको छ । ती भेटमा नेपाल–भारतबिच विविध विषयमा सहकार्यमा जो
सुशासनका आयाम
नागरिकको सर्वोत्तम हित र सर्वाङ्गीण विकासका लागि सार्वजनिक प्रशासन क्रियाशील हुन्छ । यसैमार्फत जनताले सार्वजनिक सेवा प्राप्ति र उपभोग गर्छन् । यसबापत जनताले सरकारलाई राजनीतिक रूपमा भोट दिएर, आर्थिक रूपमा कर तिरेर र सामाजिक रूपमा शारीरिक/बौद्धिक श्रमदान गरेर योगदान पु¥याएका हुन्छन् । जनताको पूर्ण आशा, अद्भूत भरोसा र सघन विश्वासमा उभिएको सार्वजनिक प्रशासन नै मुलुकको स्थायी सरकार हो । पटक पटक राजनीतिक नेतृत्व फेरबदल भइरहे पनि स्थायी सरकारले काम गरिरहन्छ । यस्तो स्थायी सरकार आफैँमा अन्योल, अस्पष्ट, अस्थिर र गन्तव्यहीन भइदियो भने त्यहाँ जनताले शासनको सुख
प्रदीप गिरीले बालेको समाजवादको आलोक
बाँचिरहेको जिन्दगीका बेलामा कहीँकतै प्रदीप गिरीले भन्नुभएको थियो, “मृत्यु नै जीवनको अन्तिम पाना हो ।” यो जीवन र जगत्लाई जसरी प्रदीप गिरीले बुझ्नुभयो जिन्दगीलाई शास्त्रीय ऐनाबाट हेर्ने, जिउने र बुझ्नेहरू सायदै हुन्छन् यो संसारमा ।
