गोरखापत्रको सम्पादकीय विशिष्ट परम्परा
समकालीन आमसञ्चार माध्यम छापा, विद्युतीय, डिजिटल सबैमा संस्थागत दृष्टिकोण झल्कने सम्पादकीय सामग्री देखिए पनि अखबारी पत्रकारितामा भने सम्पादकीय मूल आत्मा नै हो । गम्भीर र बौद्धिक पाठक, राजनीतिज्ञ, नीति निर्माणकर्ता, उच्चाधिकारी, लेखक तथा बुद्धिजीवी
योजना र समृद्धिको मार्गचित्र
योजनाबद्ध विकासको सबैभन्दा बलियो र सङ्गठित मोडल सोभियत सङ्घबाट सुरु भएको मानिन्छ । सन् १९२८ मा सोभियत सङ्घले पहिलो पञ्चवर्षीय योजना लागु ग¥यो । यसको मुख्य उद्देश्य देशलाई तीव्र गतिमा औद्योगिकीकरण गर्नु र कृषि क्षेत्रलाई सामूहिकीकरण गर्नु थियो । यसैबाट प्रेरित भएर चीन, पूर्वी यु
मुर्कुची भूकम्पको सन्देश
पश्चिममा अफगानिस्तानदेखि पूर्वमा म्यान्मारसम्म दक्षिणमा रहेको इन्डियन प्लेट र उत्तरमा रहेको युरेसियन प्लेट एकआपसमा टकराएकाले यो सम्पूर्ण क्षेत्र भूकम्पका दृष्टिले संवेदनशील मानिन्छ । नेपालले यो जुधाइको क्षेत्रको एक तिहाइ लम्बाइ ओगट्ने भएकाले अन्य मुलुकको तुलनामा नेपाल भूकम्पीय दृष्टिले अझ बढी जोखिमयुक्त मानिएको हो । सबै जसो प्रकोप छोटो समय आउने भए पनि त्यसको असर भने लामो समयसम्म पर्ने हुन्छ । त्यसमा पनि भूकम्पको त केही सेकेन्ड वा मिनेट मात्रको धक्काले धेरै क्षति हुने गर्छ ।
युद्धविराम होइन, शान्ति सम्झौता
विगत साढे तीन वर्षदेखि युद्ध गरिरहेका रुस र युक्रेनबिच अब युद्धविरामभन्दा शान्ति सम्झौता अनिवार्य भएको छ ।
सशक्तीकरणको प्रतीक तिज
नेपालका विभिन्न पर्वमध्ये लोकप्रिय एउटा पर्व तिज हो ।
शनिवारीय परिशिष्टाङ्कको ६३ वर्ष
नेपाली पत्रकारिताको धरोहरका रूपमा १२४ वर्षको इतिहास बनाइसकेको गोरखापत्रको इतिहास पत्रकारिता जगत्कै लागि महत्वपूर्ण र गरिमामय रहेको कुरामा सायदै दुईमत होला । निरङ्कुश र कठोर शासन मानिएको राणाकालीन समयमा उदारमना श्री ३ देवशमशेरको समयमा विसं १९५८ वैशाख २४ गते पहिलो अङ्क प्रकाशित भएर पत्रकारिताको जग बसाउने गोरखापत्र आजसम्म पनि त्यही जगको आधार लिएर निरन्तर प्रकाशनमा आइरहेको छ । यहाँसम्मको यात्रामा गोरखापत्रले खेप्नु परेका अने
सार्वजनिक सेवाको गुणस्तर
राज्यद्वारा नागरिक हित प्रवर्धन गर्न प्रवाह हुने सबै सेवा सार्वजनिक सेवा हुन् । राज्य सञ्चालनको केन्द्र भागमा रहने सरकारले आफ्ना नागरिकसमक्ष पुग्ने माध्यमका रूपमा सार्वजनिक सेवालाई लिएको हुन्छ । सेवाको आवश्यकता पहिचान, वित्तीय स्रोतको प्रबन्ध, वितरणको संस्थागत संरचना निर्माण साथै आवश्यक नीतिगत तथा कानुनी प्रबन्धलगायत कार्य आफैँले गरी वितरण कार्यमा कर्मचारीतन्त्रको भूमिका स्वीकार गर्नुपर्ने सर्वव्यापी अभ्यास छ । यद्यपि सरकारको सोच, लक्ष्य, उद्देश्य तथा रणनीतिबमो
सरकारी निकायको छवि
सरकार नाफामूलक संस्था होइन, यसले लाभ लागत अनुपात नहेरी जनकल्याणको क्षेत्रमा लगानी गर्नु पर्छ ।
खेल पत्रकारिताको अगुवा गोरखापत्र
विसं २०४६ तिरको कुरा हो । त्यसबेला ब्रोडसिट पेपरका रूपमा गोरखापत्र मात्र थियो ।
सूचनाको हकमा नागरिक पहुँच
नेपालको संविधानको धारा २७ ले प्रत्येक नागरिकलाई आफ्नो वा सार्वजनिक सरोकारको विषयमा सूचना माग्ने र पाउने हक सुनिश्चित गरेको छ । नेपालमा पहिलो पटक २०४७ सालको संविधानले नै यसको सुनिश्चित गरेको थियो । त्यसबेला सूचनाको हकलाई संवैधानिक प्र
समाजवादी दर्शनका स्वरूप
मानिस समाजमा बस्छ । समाजमा विभिन्न वर्ग हुन्छन्, वर्गका पनि विभिन्न पात्र र प्रवृत्ति अनुसार समाज सञ्चालनका नियमको खोजी भयो । व्यक्तिगत सम्पत्तिको जन्म भएपछि वर्ग र सत्ता जन्मिए । सङ्घर्षलाई मत्थर गर्न सत्य खोजी गर्ने बहानामा धर्मलाई प्रचार गर्न थालियो । धर्मको
भूमिहीनलाई आवास अधिकार
नेपालमा लामो समयदेखि भूमिहीन, सुकुमवासी तथा अव्यवस्थित बसोबासी समस्या छ । यो सवाल देशको समाजिक, आर्थिक र राजनीतिक रूपमा बहसको केन्द्रमा रहँदै आएको छ । विडम्बना के छ भने समस्या समाधान गर्ने नाममा राज्यका नीतिहरू गलत प्रयोग हुँदै आएको छ ।
कानुनले नचिनेका एकल आमा
नेपालमा एकल महिलाको सङ्ख्या बर्सेनि बढ्दै छ । राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालय (२०७८) का अनुसार देशका कुल घरपरिवारमध्ये १२ प्रतिशतमा विधवा महिला र दुई प्रतिशत अन्य एकल महिला (सम्बन्धविच्छेद, छुट्टिएर बस्ने वा अविवाहित) गरी जम्मा १४ प्रतिशतमा एकल महिला रहेका छन् । यस तथ्याङ्कको सतहमुनि हजारौँ महिला छन् । यी महिलाले श्रीमान्को असहयोग, हिंसा वा विश्वासघात सहन नसकेर अलग बस्न थालेका भए पनि, कानुनी मान्यता नपाउँदा उनीहरू राज्यका नीतिमा गुमनाम रहन्छ ।
गोरखापत्रमा साजसज्जा म्यानुअल टाइपसेटिङदेखि इन्फोग्राफिक्ससम्म
नेपाली भाषाको पहिलो अखबार ‘गोरखापत्र’ प्रकाशन सुरु भएको १२५ औँ वर्षमा प्रवेश गरेको छ ।
दलित अधिकारको कार्यान्वयन
मुलुकभरका ७५३ स्थानीय तहका लागि २०७९ मा भएकोे निर्वाचनमा प्रमुख/अध्यक्षको कार्यकारी पदमा पुग्नेमा दलित समुदायबाट मात्र आठ जना छन् भने उपप्रमुख÷उपाध्यक्षमा १३ जना । यसै गरी छ हजार ७४३ वडामध्ये १४७ वडामा दलित समुदायका वडाध्यक्ष पुग्न सकेका छन् ।
कारागार सुधारको खाँचो
जीवनकालमा बाटो बिराएकालाई सजाय दिन र गल्तीको महसुस गरी सच्चिन प्रोत्साहन गर्ने स्थान हो कारागार अर्थात् जेल । कारागारको कैद अवधिमा रहँदा विगतका जस्ता गलत परिवेशबाट संयमित रहँदै सभ्य र अनुशासित रूपमा सच्चिएर व्यवहार गर्न सक्ने सचेत नागरिक तयार गर्नुपर्ने हो ।
प्रधानमन्त्रीको तुर्कमेनिस्तान भ्रमण : अग्लिँदो अन्तर्राष्ट्रिय छवि
अन्तर्राष्ट्रिस्तरका कस्ता कार्यक्रममा कति प्राथमिकता दिने र त्यसबाट मुलुक वा विश्वले के लाभ लिने भन्ने हरेक मुलुकका आफ्ना रणनीति हुन्छन् । मानवीय मूल्य र मान्यतालाई आत्मसात् गर्दै साझा समस्यामा ऐक्यबद्धता र समाधानको सामूहिक पहल साझा दायित्व पनि हो ।
अमेरिकामा नेपाली : बोलिदिने कोही छैन
विश्वको समृद्धि र शक्तिको केन्द्र मानिने संयुक्त राज्य अमेरिकालाई अवसर र स्वतन्त्रताको भूमि मानिन्छ । यस भूमिमा नेपालीले पाइला टेकेको सन् २०१९ मा एक शताब्दी पुग्यो । सन् २०२० को जनगणना अनुसार अमेरिकामा बसोबास गर्ने नेपालीको जनसङ्ख्या दुई लाख नाघेको छ ।
कानुनी शासनको सम्मान
शासन कानुनी कि हुकुमी भन्नेबारेमा धेरै बहस जरुरी छैन । आजको अवस्थामा हुकुमी शासन चाहिन्छ भनेर वकालत गर्ने अति न्यून हुन्छन् । कानुनी शासनबारेमा भने प्रशस्त बहस गर्नु जरुरी छ । के हो कानुनी शासन ? कसरी चल्छ र हुन्छ कानुनी शासन ?
मल कारखानाको अनिवार्यता
विसं २०४८ को संसद् अधिवेशनका बैठकदेखि नै राजनीतिकर्मीबाट नेपालमा रासायनिक मल कारखाना स्थापना गर्न सरकारसँग माग हुँदै आइरहेको छ । खास गरी नेपाल मजदुर किसान पार्टीले यस विषयमा निरन्तर र तारन्तार बोलेको बोल्यै छ ।
सैद्धान्तिक विचलनको सन्त्रास
केही दिनअघि सरकारले नागढुङ्गामा निर्मित सुरुङ मार्गबाट आवागमन गर्ने सवारीसाधनले तिर्नुपर्ने दस्तुरका बारेमा निर्णय गरेको छ । सवारीको प्रकार हेरी सानालाई कम शुल्क र ठुलाका लागि बढी निर्धारण गरिएको छ । यो न्यायोचित हो र सुरुङ प्रवेश गरेबापत कर तिर्ने
सेवाग्राहीमैत्री सुशासनमा प्राधिकरण
विसं २०४२ भदौ १ गते स्थापना भएको नेपाल विद्युत् प्राधिकरण नेपाल सरकारका विद्यमान ४५ वटा सार्वजनिक संस्थानमध्ये जनशक्ति र आर्थिक कारोबारका दृष्टिले सर्वाधिक ठुलो सार्वजनिक संस्थान हो । विद्युत् उत्पादन, प्रसारण र वितरणलाई सक्षम भरपर्दो र सर्वसुलभ ग
सैनिक इतिहास नेपाली परिवेश
विश्वको आधुनिक इतिहास लेखनमा सैनिक इतिहासले अग्रणी स्थान ओगटेको छ ।
पशुपति क्षेत्रको दयनीय अवस्था
भगवान् पशुपतिनाथको मन्दिर रहेको, अनेकौँ मूर्त अमूर्त सम्पदाले भरिपूर्ण पशुपति क्षेत्र, विश्वसम्पदा सूचीमा सूचीकृत एउटा अनुपम धरोहर हो । यहाँको प्राचीन वास्तुकला, धार्मिक महìव र सांस्कृतिक जीवन्तता भक्तजन, दर्शनार्थी र सम्पदाप्रेमीका लागि सधैँ आकर्षणको केन्द्र बनेको छ । वैदिक सनातन धर्मावलम्बीका साथै बौद्ध, जैन, सिख सबैका लागि यो पवित्र र पावन तीर्थस्थल हो । यो पावनधाम कर्मभूमि, दानभूमि, साधनाभूमि र मोक्षभूमिको सङ्गमस्थल पनि हो । यहाँका मठ–मन्दिर, घा
प्रेरणाका स्रोत श्रीकृष्ण
जीवन एउटा यात्रा हो, जहाँ सुख र दुःखका अनेकौँ घुम्तीहरू आइरहन्छन् ।
