आखिर याद न हो ! (कविता)
यस्तो सोच्छु, शिल्पा केवल दिनभरका लागि बाहिर कतै गएको होस् साथीहरूसँग मुभी गइरहेको
आन्दोलनले सिर्जिएका नवविम्ब (कविता)
म च्यातिदिन्छु किताबका यी पानाहरू जसले दिन्छ झुटो बयान
एक योगीको रहस्य वर्णन
मानिस रहस्यहरू आफूभित्रै साँची बस्छन् । सङ्कोच, गोपनीयता अनि संवेदनशीलताका कारण उपयुक्त समय नआउँदासम्म ‘सेफ्टी भल्ट’ का खजानासरी ती रहस्य मस्तिष्कको फोल्डरमा सुरक्षित रहन्छन् ।
मुक्तिनाथ जाने बाटो
‘झ-यो, खस्यो । खस्यो, खस्यो । ... झ-यो, झ-यो । ए ... पख, एकछिन पख ...! कसैले पनि हत्तार नगर है । मास्तिर हेर्दै हिँड । तलतिर पनि हेर्दै आफ्नो ख्याल गरेर अघि बढ्ने है । होश गरेर हिँड्ने, ज्यान जाला ।’
पासोलिनीका दुई चलचित्र
इटालीका विवादास्पद चलचित्र निर्देशक पिएर पाओलो पासोलिनी निओ इटालियन रियालिज्म आन्दोलनपछि देखा परेका चर्चित निर्देशकमध्येका एक हुन् । यिनले जम्मा बाह्र वटा चलचित्र बनाए । करिब करिब फेडेरिको फेलिनीकै उमेरका यिनले चलचित्र निर्देशनमा हात हाल्नुअघि दुई उपन्यास, तीन कविता सङ्ग्रह र दुई निबन्ध सङ्ग्रह निकालेको देखिन्छ । चलचित्र जस्तै उपन्यास पनि वि
युद्ध
कवि, नाटककार, उपन्यासकार एवं कथाकार लुइजी पिरान्देलोको जन्म २८ जुन १८६७ मा इटालीको सिसिलीमा भएको थियो । बोन विश्वविद्यालयबाट दर्शनशास्त्रमा विद्यावारिधि गरेपछि रोमको विभिन्न टिचर्स कलेजमा साहित्यको प्राध्यापकमा नियुक्त भए । उनले १८८९ मा कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरेपछि उपन्यास लेखन सुरु गरे । उनको पहिलो उपन्यास दी आउटकास्ट सन् १८९३ मा प्रकाशित भयो ।
कति थोक पो सम्झनु र खै ! (निबन्ध)
“तेरो मामाकी छोरीको बिहे भएछ त वैशाखमा । चेलीलाई त सम्झनै छाडे गाँठे ! फोनको दुनिया छ । पहिले जस्तो लिन आउनुपर्ने होइन । एक चोटि हेलो गरेको भए के जान्थ्यो त” आमा चामल केलाउँदै सुँकसुँकाउनु भयो । आमाको निन्याउरो मुखमुद्रा र रुन्चे स्वरले म झसङ्ग भएँ ।
वृद्धावस्था अमृत–वय हो
हेर्दाहेर्दै हिमशिखर झैँ शुभ्र बन्दैछ माथ, खोल्साखाल्सी किरमिर अहा ! रम्य चौडा ललाट !
चेन्नाई गोरखपुर एक्स्प्रेस
रक्सौलबाट बिहान ८ बजे मिथिला एक्सप्रेस सुस्त गतिको रेल यात्राबाट सात सय किमिको दुरी पार गरी कलकत्ताको हावडा जक्सन पुग्दा बिहानको ४ बजेको थियो । मिर्मिरेमा ८० वर्ष
बुढो मान्छे
मेरा एक जना साथीकी छोरीले एसइई पास गरिछन् । च्याटमा कुरा गर्दै थिएँ– ओहो दाहालजी, ल बधाई छ है, छोरीले पास गरिछन् । उनले धन्यवाद भने ।
‘तिमी आयौ, मेरो जीवन सार्थक बनायौ !’
लेख्न मन लागेको तर जाँगर नचलेको, नलेखुँ घरिघरि यो विषयले चिथोरिरहने, यसै कारण लेखेको हुँ । आजसम्मका कथा, निबन्ध वा लेख लेख्दा म स्पष्ट हुन्थ्येँ– कि कसरी विषयको पोयो उठाउ
काट्टो (कथा)
मेरो बाल्यकालदेखिका मिल्ने साथी पण्डित दुर्गाप्रसाद सापकोटा हुन् । उसको घरमा हिजो रातिको खलबल र रुवाबासीको कारणले रातभरी चिन्ताले सताइरह्यो । मेरो दुःखसुखका बालसखामाथि आइपरेको बज्रपातका कारण मोटामोटी रूपमा थाहा पाइसकेको थिएँ । उसकहाँ बिहानै पुगेँ । ओछ्यानमा ऊ झोक्राएर बसिरहेको थियो । अचानक मलाई देख्दा उसले केही सहज महसुस ग¥यो । मैले कुनै सान्त्वनाका शब्दहरू भन्न नपाउँदै उसको मनबाट उर्लिएर आएका व्यथा मुखबाट फुट्न थाले
![किचकन्नी [कथा]](https://gorkhapatraonline.com/storage/media/135279/conversions/hhhhira-original-thumb.jpg)
किचकन्नी [कथा]
त्यस दिन साँझ म टुँडिखेलमा थिएँ । कार्यवश एउटा पुरानो मित्रलाई भेट्ने प्रतीक्षामा थिएँ । टुँडिखेलको रमझम चहल पहल हेर्दा हेर्दै मेरो मन पुरानो युवा अवस्थामा चर्न पुगे । हो आजभन्दा धेरै पहिले म १०–१५ वर्षको थिएँ होला टुँडिखेल यस्तो थिएन । टुँडिखेल फलामो बारमा बाँधिएको थिएन । खुल्ला पर परसम्म हरियो घाँसमा घाम ताप्ने, दौडिने आदि टुँडिखेलमा भई नै रहन्थ्यो । त्यतिबेला भूत, ख्याकको कथाहरू धेरै नै सुनिन्थ्यो । हामीलाई पनि यस्ता कथाहरूमा अति नै चाख थियो । मेरो साथी रामे र लक्ष्मण मभन्दा अलि उमेरमा जेठा थिए । एक दिन हाम्रो आमाले किचकन्याको कथा सुनाउनु भयो र भन्नुभयो, “हेर है केटा हो ! राति भएपछि टुँडि
सानोसानो हर्ष र हराएको कथा
पलङमुनि छिर्यो र हेर्यो । भेटिएन । फेला नपरेपछि केही खोज्न थाल्यो । अभैm भेटिएन । पलङमुनिबाट बाहिर आयो । उभियो ।
विविधता पस्कँदै नेपाली रङ्गमञ्च
‘पचास रुपियाँको तमसुक’, ‘गाउँको आवाज’ जस्ता नाटक गाउँघरमा साँझपख देखाइन्थे । दलहरूमाथि प्रतिबन्ध लागेको पञ्चायतकालीन त्यो समयमा यस्तै सडक नाटक जनचेतना जगाउने आधार थिए ।
इतिहासको अलिखित स्रोतका रूपमा लोकगीत
इतिहास सर्वव्यापक छ । यति हुुँदाहुँदै पनि इतिहास अरू चिज जस्तो दृश्यमान हुँदैन । इतिहास बहुधा अदृश्य छ । यद्यपि सूक्ष्म किसिमले हेर्ने हो भने हरेक वस्तुमा इतिहास लुकेको पाइन्छ । गहन खोजमेल र चि
जीवनको पाश्र्वमा मृत्युु भय !
हत्केलामा च्यापेर एक मुठी सपना उभिएको छु– मृत्युको अघिल्तिर ! कवि मणि लोहनी
मृत्युको अर्थ मृत्यु नै
नभने पनि भनेजस्तै हुन्छ जीवनका कुरा । अनुभव गर्न सकिने सुखदुःखका कुरा । काम र कीर्तिका कुरा । जीवन र जगत्का कुरा । समयका खुट्किला उक्लेर उचाइमा पुगेका कुरा । वर्षौं लगाएर बना
अत्यन्त उपयोगी पुस्तक
कुनै समयका क्रिकेट खेलाडी र अहिले लामो समयदेखि मूलधारको नेपाली पत्रकारितामा खेलकुद स्तम्भ चलाइरहेका पत्रकार नवीन अर्यालले ‘नेपाली खेलकुुदको वृत्तान्त’ शीर्षकको एक ग्रन्थ तयार गरेर नेपाली वाङ्मय भण्डारलाई थप समृद्ध बनाएका छन् ।
शब्दबिम्बमा सजिएका सत्यमोहन
वाङ्मय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीको भौतिक देहले चीर विश्राम लिएको झन्डै १ वर्ष हुन लागेको छ । १०३ वर्षको चिरायु जीवन बाँचेर २०७९ असोज ३० गते उनले चिरविश्राम लिए । सत्यमोहन जो
छ दशक तन्नेरी वयस्क स्मृतिपट उघार्दै
हुनुपर्दो रहेछ स्मृति उद्यान ढकमक्क फुलेको । मगमगाउँदो बन्दो रैछ बगैँचा ! सम्झनाको सुवासिलो ! सुवासले महकिँदो मस्तिष्कको बारी वरिपरि गम्किँदो हुन्छ । स्वानुभूति आफ्नै । पैँचोवारि गर्नुपर्दो हुन्न ।
कहिल्यै नभुल्ने त्यो चड्कन
मान्छे जन्मदै भाग्यसँगै लिएर आएको हुन्छ । भाग्यलाई कर्ममा बदल्नेहरूको जीवन सुखी हुन्छ । भाग्यमा भर परेर कर्म नगर्नेहरूको जीवन ढलपल भएको देखिन्छ । जीवन एक किताब हो, मान्छेका प्रत्येक
ऐनामा अनुहार (लघुकथा)
सङ्ग्रहालयको पूर्वतिरको भित्तामा एक घडी आकारको ठुलो काठेबोर्ड थियो, जसका भित्री र बाहिरी दुई चक्रहरू थिए । बाहिरी चक्रमा एउटा मात्र गोलाकार प्वाल थियो, जसबाट कुनै जनावरले दर्शकहरूलाई चियाइरहेको चि
बन्द झ्याल (कथा)
भान्सा कोठामा खाना बनाउने क्रममा मेरो कानमा सधैँ यी आवाज गुञ्जने गर्छ– ‘आलु, प्याज, टमाटर, काउली, बन्दा, मुला, लट्टेको साग, हरियो खुर्सानी ।’ यो आवाज विलिन हुन नपाउँदै हर्को आवाज एउटै
धुन (कथा)
यो हावा–हुरी चल्ने मौसम होइन । बिल्कुलै होइन । चलिरहेछ तर । लगातार । पूर्वबाट । पश्चिमबाट । उत्तर–दक्षिण सबैतिरबाट । चारै दिशाबाट । अब त हावाले पनि आफ्नो गति छाडे जस्तो छ । चल्न थालेपछि हावाले पनि आफ्नो गन्तव्य बिर्संदो रहेछ । आफ्नो
