परालमा आकर्षण
परम्परागत पेसालाई आधुनिकीकरण गर्दा आम्दानी बढेपछि परालको कलात्मक सामान बनाउन आकर्षण बढेको छ । परालबाट बनाइने सुकुलका लागि चर्चित ललितपुर सानागाउँका किसानले सुकुलमा बुट्टा भर्ने मात्र होइन, परालकै सोफा, ब्याग, मन्दिरलगायत कलात्मक सामग्री बनाएर आम्दानी बढाउन थालेका छन् । “सुकुल मात्र बुनेर भएन,” सानागाउँकी २५ वर्षीया तारा महर्जन भन्नुहुन्छ, “अहिले परालबाट आधुनिक सामग्री निर्माण गर्दैछौँ ।”
लुमडी आचार्यको 'विचरण र अनुभूति' सार्वजनिक
साहित्यकार लुमडी आचार्यको लेखनमा 'विचरण र अनुभूति' नामक कृति सार्वजनिक भएको छ । तारकेश्वर नगरपालिकाका उपप्रमुख सृजना बुर्लाकोटीले एक कार्यक्रमबीच 'विचरण र अनुभूति' सार्वजनिक गर्नुभएको हो ।
भानु कस्तुरा सङ्घर्षशील नारी पुरस्कार गङ्गा पौडेललाई
वरिष्ठ साहित्यिक पत्रकार तथा कवि भवानी घिमिरेको सम्झनामा स्थापना गरिएको भानु कस्तुरा सङ्घर्षशील नारी पुरस्कार साहित्यकार गङ्गा पौडेललाई प्रदान गरिएको छ।
तीस वर्षअघि
म तीस वर्षअघि फर्कन चाहन्छु
अर्को लोकबाट
चाहिन्न, अब केही चाहिन्न ।
गीत
तिमीले त भनेकै हो एउटा दूरी कायम गरौँ हाम्रो मिलन सम्भव छैन
साला जिन्दगी
गुलियो चुसिसकेको चुइङ्गमजस्तो जिन्दगी भुइँमा फाले पनि फेरि टाँसिएर बस्छ खुट्टाहरूमा र, हिँड्न गाह्यो बनाइजान्छ– जिन्दगी
प्रेमिकाको टाई (कथा)
‘‘आज पनि महारानीको सवारी भएको छैन, रातको आठ बजिसक्यो । होइन हो ! ‘काम छ ! काम छ !’ मात्र भन्छे तेरी श्रीमती ! तँ पनि डाक्टर हो । तेरो बाबु पनि अझै काम गर्दै हुनुहुन्छ तर तेरी श्रीमतीको चाहिँ फुर्ती र ढाँचा हेर्नु पर्छ बाफ रे बाफ ! कस्तो काम हो सधैँ ढिलो हुने ? बुहारी मान्छेले रातिराति गर्नुपर्ने काम किन गर्नु ? खानलाउन दुःख छैन अनि किन यो जात्रा गरेकी हँ तेरी श्रीमतीले । समयमै श्रीमतीलाई तह लाउनू है छोरा ! नत्र पछुतो होला । तीन महिना भयो तेरो बिहे भएको पनि आज । जागिरको पैसा दिने कुरो पनि केही गर्दिन । साँच्चै के काम हुन्छ भन् त बैङ्कमा ? कि
अमेरिका चिनाउने नियात्रा
नेपाली नियात्रा साहित्यमा लगभग सात सयको हाराहारीमा नियात्रा कृति प्रकाशित छन् । अमेरिका भ्रमणबारे मात्रै दर्जनौँ कृति लेखिएका छन् । तिनैको लहरमा उभिएको छ शरद निरोलाको नियात्रा सङ्ग्रह ‘एटलान्टिकदेखि प्रशान्त महासागरसम्म’ । त्रिविको सहप्राध्यापकको जागिर छोडेर तीन दशकअघि शरद निरोला अमेरिका जानुभएको हो । यही बसाइका क्रममा अमेरिकाका अविस्मरणीय घटना लिपिबद्ध रहेछ यो कृतिमा ।
जिन्दगीको यात्रा
प्रत्येक दिन एक एक, खुड्किलो चढ्दै जिन्दगीको कहिले हतारै हतार
विश्व नेपाली नारी साहित्य महोत्सव धनगढीमा सुरु
मौलिक कलाले सम्पन्न भूमि सुदूरपश्चिम प्रदेशको धनगढीमा विश्व नेपाली नारी साहित्य महोत्सव आजबाट सुरु भएको छ।
जुर्मुराउँदै रङ्गमञ्च
संसारलाई नै हल्लाएको कोभिड–१९ बाट अछुतो रहेको कुनै क्षेत्र थिएन । कोभिडका कारण अधिकांश क्षेत्रको अवस्था उकालोतर्फ धकेलिएको थियो । यसको असरबाट नेपाली रङ्गमञ्च पनि बच्ने कुरै भएन । स्थिति कस्तोसम्म आएको थियो भने रङ्गमञ्चमा आश्रित कतिपय यस क्षेत्रबाट पलायन हुने अवस्था थियो । अहिले समय फेरिएको छ । हिजोका ती तिता अतीतलाई अहिले रङ्गकर्मीले बिर्सिसकेका छन् ।
मुक्तक
धागै चुँडी गयो आज थुँगा–थुँगा गाँसु भन्दा अझै आँसु थपिदियौ पीडा छोपी हाँसु भन्दा, यस्तै रै’छ जिन्दगानी हाँसो भन्दा आँसु धेरै पराई भयौ तिम्रो माया मुटुभरी साँचु भन्दा ।
जिन्दगीको यात्रा (कविता)
प्रत्येक दिन एक एक, खुड्किलो चढ्दै जिन्दगीको कहिले हतारै हतारमा कहिले अल्छी हुँदै फुर्सदिलो जस्तै ।
मिस नेवा नेपाःका लागि आवेदन खुला
मिस नेवा नेपाः ११४३ प्रतियोगिताका लागि आवेदन खुला गरिएको छ । नेप्लिज फेसन होमले नेवार समुदायका १६–२३ वर्षका युवतीले प्रतियोगितामा सहभागिता जनाउन सक्ने जनाएको छ । नेपाललाई विश्वमाझ नेवार भाषा, कला, संस्कृतिले चिनाएको जनाउँदै आयोजक संस्थाकी प्रमुख हेमा मानन्धरले आधुनिकीकरणको युगमा नेवार कला, संस्कार, संस्कृतिलाई पुस्ता हस्तान्तरण गर्नु आवश्यकता रहेको बताउँदै भन्नुभयो, “यसका लागि हाम्रो प्रयास हो मिस नेवा ।”
शिशिर ऋतु
डाँडा पाखा चउर सबमा छैन शोभा र कान्ति नाङ्गो, फुस्रो, मलिन छ धरा छैन आभा र दीप्ति ।
ढुङ्गा
मलाई ढुङ्गालाई बेस्मारी गाली गर्नु मन परेको छ ।
‘सत्ताको मान्छे’माथि अन्तर्क्रिया
नेपाली पत्रकारिता क्षेत्रमा विशिष्ट पहिचान बनाउनुभएका वरिष्ठ पत्रकार गोपालप्रसाद थपलियाको परिचय यति बेला साहित्यकारका रूपमा पनि थपिएको छ । लामो समयदेखि पत्रकारिता क्षेत्रमा सक्रिय रहँदै आउनुभएका पत्रकार थपलिया ‘सत्ताको मान्छे’ कवितासङ्ग्रहमार्फत नेपाली साहित्य आकाशमा जोडिनुभएको छ । पेरोल साहित्य प्रतिष्ठान नेपालले सोमबार आयोजना गरेको ‘वरिष्ठ पत्रकार तथा साहित्यकार गोपालप्रसाद थपलियाको कृति ‘सत्ताको मान्छे’ कवितासङ्ग्रहमाथिको अन्तक्र्रियामा सहभागी अधिकांश वक्ताले पत्रकार थपलियाको कृतिमाथि चर्चा गर्दै उहाँलाई थप साहित्यिक रचनाका लागि सुझाव पनि दिएका छन् ।
ललितपुरमा एकल घोडेजात्रा
घोडेजात्रा पर्व मनाइने क्रममा काठमाडौँको टुँडिखेलमा दर्जनौँ घोडा दौडिरहेका बेला ललितपुरमा भने एउटा मात्र घोडा दौडिरहेको थियो । टुँडिखेलमा जस्तो उच्च पदस्थ अधिकारी र युद्ध कलामा खारिएका नेपाली सेना ललितपुरमा थिएनन् न त दर्शकको उल्लेख्य भीड नै थियो । जति चासो र चर्चा टुँडिखेलमा हरेक वर्ष मनाइने घोडेजात्राको हुन्छ, त्यति नै चर्चा मल्लकालदेखि चल्दै आएको ललितपुरको घोडेजात्राको हुँदैन । ललितपुरवासीले आफ्नो परम्परालाई जोगाउँदै ललितपुरमा हरेक वर्ष एकल घोडेजात्रा पर्व मनाउँदै आएका छन् ।
भारतीय प्रतिष्ठित अवार्डमा नेपाली नाटक
नेपाली रङ्गकर्मी विमल सुवेदीले निर्देशन गर्नुभएको नाटक ‘दि डिपार्टेड डाउन’ भारतको प्रतिष्ठित ‘महेन्द्र एक्सेलेन्सी थिएटर अवार्ड’ को चार विधामा मनोनयनमा परेको छ।
गोरखापत्रकर्मी दर्नालको ‘दलितको राजनीतिक प्रतिनिधित्व’ पुस्तक सार्वजनिक
गोरखापत्रकर्मी लक्ष्मण दर्नालद्वारा लिखित ‘दलित समुदायको राजनीतिक प्रतिनिधित्व २००७/२०७९’ पुस्तक सार्वजनिक भएको छ।
गजल
जिन्दगीमा निराशाको हाबी भयो प्रिया त्यो मायामा फेरि कसको दाबी भयो प्रिया ।
गाउँको गरिमा
भनिन्छ आफूलाई जन्म दिने आमा र आफू जन्मेको धरती नै संसारमा सबैभन्दा प्रिय हुन्छन् । हिउँदमा हिउँ परेर धेरै चिसो हुने, जाडाले मुटु नै कमाउने, पानी छुन
सार्कस्तरीय बालसाहित्य तदर्थ समिति गठन
सार्कस्तरीय बालसाहित्य तदर्थ समिति गठन भएको छ । बालवाङ्मय तथा अनुसन्धान केन्द्रका अध्यक्ष प्रमोद प्रधानको संयोजकत्वमा सार्कस्तरीय बाल–साहित्यकारको एकता, सहकार्य र सार्कस्तरीय बालसाहित्य संस्था बनाउने उद्देश्यले शनिबार तदर्थ समिति गठन गरिएको हो ।
नेवार समुदायमा मनाइने चाड पाहाँचह्रे
काठमाडौँ उपत्यका जात्रा र पर्वले धनी मानिन्छ । हरेक वर्ष घोडेजात्राको अघिल्लो दिनदेखि तीन दिनसम्म उपत्यकावासीले पाहाँचह्रे मनाउने गर्छन् । स्थानीय नेवार समुदायको यो दशैँपछिको ठूलो पर्व हो । कसैले यसलाई पासाचह्रे पनि भन्ने गर्छन् । नेवार भाषामा पाहाँको अर्थ पाहुना हो भने पासाको अर्थ साथी । चह्रे चन्द्रमासको क्यालेन्डरअनुसार चौधौँ दिनलाई भनिन्छ ।
