नइका तीन कृति लोकार्पण
नेपाल प्रज्ञाप्रतिष्ठानका पूर्वकुलपति वैरागी काइँलाले वाङमय शताब्दी पुरुष डा. सत्यमोहन जोशीबाट लेखिएको ‘नइ र मेरो शताब्दी’ नामक निबन्ध कृतिको लोकार्पण गर्नुभयो ।
निर्जन सुध्रियो
सानो गाउँमा एउटा परिवारको बसोबास थियो । बुवा, आमा र छोरा गरी त्यस परिवारमा तीन जना सदस्य मात्रै थिए । छोराको नाम निर्जन थियो । निर्जन निकै ज्ञानी र असल स्वभावको थियो । ऊ कक्षामा सधैँ प्रथम हुन्थ्यो । टोल छिमेकका मानिसहरू निर्जनको आनीबानीकोे खुलेर प्रशंसा गर्दथे ।
‘एउटा सपनाको अवसान’ चैतमा
नाटक ‘एउटा सपनाको अवसान’ आगामी चैत १० गतेदेखि मण्डला थिएटरमा मञ्चन हुने भएको छ । विश्वप्रसिद्ध नाटक ‘डेथ अफ अ सेल्सम्यान’को नेपाली रूपान्तरण रहेको नाटकलाई अनुप बरालले निर्देशन गर्दै हुनुहुन्छ । आत्महत्यामाथि बनेको नाटकको उद्देश्य कसैलाई उक्साउनु नभई, भौतिकवादी समाजको कठोर वास्तविक चित्रण गरी युवा दर्शकलाई सकारात्मक, रचनात्मक र अहिंसात्मक प्रतिक्रिया व्यक्त गर्न प्रोत्साहित गरोस् भन्ने हो ।
काठमाडौँमा अन्तर्राष्ट्रिय साहित्य महोत्सव
काठमाडौँमा फागुन १२ र १३ गते दुईदिने अन्तर्राष्ट्रिय साहित्य महोत्सवको आयोजना गरिएको छ । नेसनल कलेज धुम्बाराहीले आयोजना गरेको महोत्सवको उद्घाटन नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका उपकुलपति विमल निभाले गर्नुभएको थियो ।
सगुन अर्पण समारोह
तामाङ डाजाङ (मञ्च) र सेरो राग समूहले ‘तामाङ एल्बम दिवस’को सन्दर्भमा मातृभाषाका गायक/गायिका एवं संस्कृति, भाषा, कलाप्रेमीहरूबीच सगुन अर्पण समारोहको आयोजना गरेको छ । गायक चन्द्रकुमार मोक्तानले वि.स. २०४२ साल, फागुन १५ गते तामाङ भाषामा पहिलो गीति एल्बम ‘दुम्जला बजार’ तामाङ व्हाई भाग (१) बजारमा ल्याउनुभएको थियो । सोही सन्दर्भमा वि.स. २०६१ देखि तामाङ समुदायले हरेक वर्ष फागुन १५ गते साङ्गीतिक कार्यक्रम गर्दै तामाङ एल्बम दिवस मनाउँदै आएको छ ।
वैरागी र पराजुलीलाई ‘वानीरा पुरस्कार’
नेपाली भाषा साहित्यमा तेस्रो आयामको प्रवर्तनका साथै नेपाली कविताको संवर्द्धनमा विशिष्ट योगदानका निम्ति साहित्यकार वैरागी काइँलालाई ‘वानीरा प्रज्ञा पुरस्कार’ प्रदान गरिने भएको छ।
‘दी कन्फेसन’ नयाँ दिल्लीमा मञ्चन
जगदीश घिमिरेको उपन्यास ‘साविती’बाट प्रभावित नाटक ‘दी कन्फेसन’ नयाँ दिल्लीमा मञ्चन भएको छ । नाटक आइतबार नयाँ दिल्लीस्थित नेसनल स्कुल अफ ड्रामाको मञ्चमा मञ्चन भएको हो । नेसनल स्कुल अफ ड्रामा र नेपालका लागि भारतीय दूतावासको संयुक्त प्रयासमा मञ्चन भएको नाटक विमल सुवेदीले निर्देशन गर्नुभएको हो ।
‘चट्याङ सत्तरी’ आयोजना
सिस्नुपानी नेपालका संस्थापक अध्यक्ष चट्याङ मास्टरको जन्मदिवसका अवसरमा सिस्नुपानीले ‘चट्याङ सत्तरी–२०७९’ कार्यक्रम आयोजना गरेको छ । पाठशाला नेपालको सभाकक्षमा आयोजित कार्यक्रममा हास्यव्यङ्ग्य क्षेत्रका व्यक्तिहरूले चट्याङ मास्टरलाई शुभकामना व्यक्त गर्नुभयो । सिस्नुपानीका जेठा संस्थापकको जन्मदिवसलाई उज्यालो पार्न माहिला संस्थापक थरेन्द्र बरालले शुभकामनास्वरूप दीप प्रज्वलन गरेपछि कार्यक्रम आरम्भ गरिएको थियो । कार्यक्रमको सुरुमै चट्याङ मास्टर र रमेश खकुरेलले संयुक्त रूपमा डा. मुकेश चालिसेद्वारा लिखित ‘मानिला मान्छेका धामा’ नामक कृति लोकार्पण गर्नुभयो ।
प्रज्ञा प्रतिष्ठानका सदस्यहरुको मासिक पारिश्रमिकमा कटौती
नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानले दोहोरो सुविधा लिइरहेका आफ्ना आजीवन सदस्यहरुलाई दिइँदैआएको मासिक पारिश्रमिक कटौती गरेको छ । काठमाडौंमा सोमबार पत्रकार सम्मेलन गरी प्रतिष्ठानले सो निर्णय गरिएको जानकारी गराएको हो ।
कलाकार जयनन्द लामाको सालिक निर्माण
स्वर्गीय गायक तथा कलाकार जयनन्द लामाको जन्मभूमि बाह्रबिसे नगरपालिका–३ धार्पाको थिङटोलमा १२ फिटको सालिक निमार्ण गरिएको छ । लामाको परम्परागत पोसाकमा डम्फु लिएर नाच्दै गरेको सालिक निमार्ण गरिएको छ ।
-original-thumb.jpg)
सत्यमोहन जोशीलाई मरणोपरान्त 'नइ कीर्ति रत्न'
वाङ्मय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीलाई मरणोपरान्त 'नइ कीर्ति रत्न' बाट विभूषित गर्ने निर्णय गरिएको छ ।
तीन स्रष्टालाई पुरस्कार
इन्द्रमोहन स्मृति–गुठी, धनकुटाले विभिन्न विधाका तीन स्रष्टालाई पुरस्कार प्रदान गरेको छ । गुठीद्वारा शनिबार राजधानीमा आयोजित कार्यक्रममा नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका पूर्वकुलपति तिलविक्रम नेम्वाङ (बैरागी काइला)ले गायक दीपक खरेल, साहित्यकार डा. राजेन्द्रप्रसाद अधिकारी र पत्रकार मोहन भण्डारीलाई पुरस्कार प्रदान गर्नुभएको हो ।
बैरागी काइँलालाई नागरिक अभिनन्दन गरिने
नेपाली कविताका शिखर–साधक एवं मूर्धन्य मुन्धुमविद् बैरागी काइँलालाई नागरिक अभिनन्दन गरिने भएको छ । नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका पूर्वकुलपतिसमेत रहनुभएका काइँलालाई कविता–काव्य एवं मुन्धुमको खोज–अन्वेषण तथा लेखन गरी नेपाली कविता तथा मुन्धुमी वाङ्मयका क्षेत्रमा दिएको अतुलनीय योगदानबापत नेपाली प्रतिभा प्रतिष्ठान, बेलायतले नागरिक अभिनन्दन गर्ने भएको हो ।
मोक्ष प्राप्तिको चाहना नाटक ‘विमोक्ष’
मोक्ष प्राप्तिको चाहनालाई नाटकका रूपमा उजगार गर्ने नाटक ‘विमोक्ष’ आगामी फागुन १७ गतेदेखि बत्तिसपुतलीस्थित शिल्पी थियटरमा मञ्चन हुँदै छ । परिकल्पना तथा निर्देशन प्रवीण खतिवडाको रहेको ‘विमोक्ष’ नाटकमा घिमिरे युवराज नाटककार हुनुहुन्छ । श्रीमान्ले दिएको यातनाको गहिरो छाप छ मुमा हजुर (सगुना शाह)को स्मृतिमा । श्रीमान्को मृत्युपछि उनी आफूभन्दा निकै कम उमेरको युवा ‘कमल’सँग प्रेममा पर्छिन् । उनको त्यो प्रेमको दिगो हुँदैन । कमल उनीबाट टाढा भएको निकै वर्ष भइसकेको हुन्छ । उनमा अझै कमललाई भेट्ने चाहना र प्रयत्न छ ।
![जय नेपाल हजुर [कथा]](https://gorkhapatraonline.com/storage/media/71098/conversions/Untitled-1-original-thumb.jpg)
जय नेपाल हजुर [कथा]
प्रेरणाले सोधिन्, “दाजु, यहाँ तपाईंलाई कुर्न कोही छैनन् ?” उत्तर दिने क्रममा उनले भने, “यस्तो अवस्था त शत्रुलाई पनि आई नलागोस् । सानैदेखिको अभागी म... ।” उनले पूरा वाक्य बोल्न पनि सकेनन् । छेउमा उभिएकी मलाई पनि कौतूहल बढ्यो, कहाँ होला त यिनको घर ? के होला थर ? यस्ता गज्याङगुजुङ प्रश्नले मगज भरियो । वास्तविकता जान्नै पर्ने गरी हुटहुटी भयो ।
मेरा सोभियत सम्झनाहरू
‘रसियनमा श्रीमतीलाई ‘झेना’ भनिन्छ । हामीले ‘झेना’ भन्दा अब्दु हाँस्ने गर्थे । यसमा चाहिँ उनले मज्जा लिन्थे । अनि अरबियनहरू ‘पदगताभिचेल्नी फाकुल्चेत’ लाई ‘बदगताभितेल्नी फाकुल्तेत’ भन्थे । हामी हाँस्थ्यौँ । अरबियनमा ‘प र च’ उच्चारण हुने रहेनछ । स्पेनिशभाषी निकारागुआन र क्युबेलीहरूको ‘ज’ उच्चारण नहुने रहेछ, उनीहरू त्यसको साटो ‘स’ उच्चारण गर्थे ।’
एक गुमनाम चित्रकार
हरिप्रसाद वैद्यको नाम र कामसँग नेपाली समाज विरलै परिचित होलान् । भाइलेन वादनका एक नामुद कलाकारको परिचय चित्रकलामा पनि उत्तिकै गहकिलो रहेको छ । कलामा उहाँले उहिल्यै अनेकौँ काम गर्नुभयो तर उहाँको कामलाई अहिले हेर्नुपर्ने अवस्था आयो । चर्चा नखोज्ने काममै तल्लीन भइरहने अधिकांश नेपाली कलाकारको नियति–दोष नै यही हो ।
ओस्कारमा ‘क्राइसिस टिम’को घोषणा
ओस्कार अवार्डको ९५औँ संस्करणका लागि ‘क्राइसिस टिम’ घोषणा गरिएको छ। १२ मार्चमा अमेरिकाको लस एन्जलसमा आयोजना हुने अवार्ड समारोहमा एकेडेमी अफ मोसन पिक्चर आर्टस् एन्ड साइन्सका प्रमुख कार्यकारी बिल क्रेमरले ‘क्राइसिस टिम’ घोषणा गर्नुभएको हो।
रहरमा सिकेको चित्रकला, आम्दानीको माध्यम
चित्रकार मिठ्ठु थारूको चित्रकला तथा मूर्तिकला लोभलाग्दो छ । ३४ वर्षीय मिठ्ठुले हिँड्डुल गर्दा कुनै अवस्था अथवा दृश्यले छोयो भने त्यसलाई दुरुस्त चित्रमा उतारिदिनु हुन्छ ।
नङ सजाउने कला
सुन्दर नङले मानिसको सौन्दर्य वृद्धिका लागि ठूलो भूमिका खेलेको हुन्छ । हिजोआज नङकै सौन्दर्यलाई ध्यानमा राखेर विभिन्न उपाय अपनाउन थालिएको छ । त्यसकै उपज हो– नेल आर्ट । नेल आर्ट अर्थात् हातगोडाका नङ सजाउने कलाले नारीको सौन्दर्यलाई आकर्षक बनाउँछ । पछिल्ला वर्षमा नेल आर्ट गर्ने चलन नेपालमा निकै लोकप्रिय भइरहेको छ ।
कलाश्री सम्मान प्रदान
नेपाली कलासाहित्य डट कम प्रतिष्ठानले साहित्य, ललितकला, सङ्गीत तथा पत्रकारिता क्षेत्रका विभिन्न व्यक्तित्वलाई सम्मान तथा पुरस्कार अर्पण गरेको छ । प्रतिष्ठानद्वारा बिहीबार राजधानीमा आयोजित कार्यक्रममा साहित्यकार बैरागी काइँलाले विगत पाँच दशकदेखि नेपाली चित्रकलाको क्षेत्रमा विशेष योगदान पु-याउनुभएका नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका पूर्वकुलपतिसमेत रहनुभएका कलाकार किरण मानन्धरलाई राष्ट्रिय कलाश्री सम्मान प्रदान गर्नुभएको हो । प्रतिष्ठानका अध्यक्ष मोमिला जोशीको अध्यक्षतामा आयोजित कार्यक्रममा समालोचक प्राडा लक्ष्मणप्रसाद गौतमलाई एक लाख रुपियाँसहित राष्ट्रिय कलाश्री पुरस्कार, साहित्यकार भूपिन खड्कालाई ७५ हजार रुपियाँसहित स–सिद्धि राष्ट्रिय कलाश्री युवा पुरस्कार प्रदान गरिएको छ ।
मण्डलामा नाटक ‘मुनमुन’
मण्डला नाटकघरमा ‘मुनमुन’ मञ्चन भइरहेको छ । लेखक बुद्धिसागरको उपन्यास ‘फिरफिरे’मा आधारित नाटकलाई सम्राट भुजेलले नाट्य रूपान्तरण तथा निर्देशन गर्नुभएको हो । नाटकमा पुस्तकका केही पात्रमा केन्द्रित रहेर कथा बुनिएको छ । उपन्यासका प्रमुख पात्रहरू वसन्त र पवनको कथा नाटकमा देखाउन खोजिएको छ ।
‘गजल धेरै संवेदनशील र गहन विधा हो’
विगत दुई दशकदेखि निरन्तर नेपाली गीत–सङ्गीतमा लागेर बेग्लै पहिचान बनाउन सफल गायक तथा सङ्गीतकार राजकुमार सुन्दासलाई साङ्गीतिक क्षेत्रमा गायक राज सागर भनेर चिनिन्छ । रञ्जना क्यासेट कम्पनीको लगानी र बजार व्यवस्थापन रहेको ‘यो मायाको रूपै हँसिलो’ भन्ने गीति एल्बममा स्वर तथा सङ्गीत दिएर आफ्नो व्यावसायिक साङ्गीतिक यात्रा सुरु गर्नुभएका उहाँले सयभन्दा बढी गजल गाइसक्नुभएको छ । गजल लेखनबाट गायनसम्म आउँदाका समस्या नियाल्दा सर्वप्रथम त गजलकारको लेखनमा भाव पक्ष अति कमजोर हुने गरेको उहाँको तर्क छ । त्यसपछि सङ्गीतकारलाई गजल सङ्गीतको बारेमा कुनै
सौखमा सीमित मोफसलको चित्रकला
धनकुटाका ५४ वर्षीय चित्रकार मुकुन्द प्रयासले चित्रकला क्षेत्रमा काम गर्नुभएको २८ वर्ष भयो । तर उहाँलाई जिल्लामा सबैले चित्रकार होइन, कार्यक्रमका लागि ब्यानर, ब्याच, फोटोफ्रेमलगायता सामग्री बनाउने मान्छे भनेर चिन्दछन् ।
कलिङ्गा साहित्य महोत्सवमा पाँच नेपाली
भारतमा हुने कलिङ्गा साहित्य महोत्सवमा पाँच नेपाली लेखक वक्ताका रूपमा सहभागी हुनुहुने भएको छ । महोत्सवमा नेपाली साहित्यकार तथा लोक–साहित्यविज्ञ तुलसी दिवस, कवि दिनेश अधिकारी, कवि लेखक रञ्जना निरौला, नवोदित लेखक सुमित शर्मा
.jpg)