विद्यालयको नाममा मौलिकता
यतिखेर मुलुकका अधिकांश संस्थागत एवं सामुदायिक विद्यालयमा नयाँ शैक्षिक सत्र सुरु भइसक्यो । नयाँ शैक्षिक क्यालेन्डरको निर्माण, विद्यार्थी भर्ना अभियानदेखि भावी योजना तथा कार्यक्रमको तर्जुमा गरी विद्यालयले नयाँ शैक्षिक सत्र सुरु गरिसके । विशेष गरी निजी तथा संस्थागत विद्यालयमा यसको चाप बढी देखिन्छ । निजी विद्यालयले विद्यार्थी तथा अभिभावकलाई आकर्षित गर्ने उद्देश्यले नयाँ नयाँ तौरतरिका अपनाइरहेका छन् । यसै क्रममा विभिन्न विद्यालयले आफ्नो विद्यालयको नाम अङ्ग्रेजी राखेर सञ्चालन गरिरहेका छन् । नियम विपरीत राखिएका यस्ता नामले मौलिक पहिचानमा धक्का पुगेको महसु
खाद्यान्न आयात, जनशक्ति निर्यात
कुनै पनि देशको जनसङ्ख्या भनेको त्यो देशको महत्वपूर्ण स्रोतसाधन हो । अझ युवा जनशक्ति त देश विकासका मेरुदण्ड नै मानिन्छ । युवा भनेकै जोस, जाँगर र जोखिम मोल्न सक्ने गतिशील व्यक्तिको समूह भन्ने बुझिन्छ अर्थात् यो जनशक्ति देशको आर्थिक, सामाजिक, राजनीतिक र सांस्कृतिक रूपान्तरण गर्ने शक्ति हो । यस्तो ऊर्जावान्, गतिशील र रूपान्तरणकारी जनशक्तिको रोजाइमा विदेश पर्न गएको छ । कतिपय युवा अध्ययनको सिलसिलामा बिदेसिएका छन् भने कतिपय रोजगारीको क्रममा । यसले के प्रस्ट पार्दछ भने अधिकांश युवा विदेशमा छन् । जो स्वदेशमा छन्, उनीहरूमध्ये अधिकांश बेरोजगार छन् । देशका लागि यो प्रमुख समस्या हो ।
कर्जा लगानीको आधार
एकआपसमा गरिने सहकार्यको स्वरूप नै सहकारी हो । सहकारीका सात सिद्धान्तमध्ये आर्थिक कारोबार पनि एक हो, जसमा सदस्यको सहभागिता अन्तर्गत बचत तथा ऋण लगानीको विषय पनि समावेश भएको हुन्छ । प्रत्येक सहकारी संस्थाले सदस्य केन्द्रित भई बचत सङ्कलन तथा ऋण लगानीको कार्य गर्न सक्छ । सहकारी ऐन, २०७४ को दफा ५० (१) अनुसार सहकारी संस्थाले आफ्ना सदस्यहरूको मात्र बचत स्वीकार गर्न, सोको परिचालन गर्न र सदस्यलाई मात्र कर्जा दिन सक्छ । संस्थाको विनियम, बचत तथा कर्जा लगानी नीति तथा कार्यविधिसमेतलाई आधार मानी बचत सङ्कलन तथा कर्जा लगानी गर्न सक्छ । सोबा
नेपालमा वैदेशिक लगानी
सरकारले वैशाख १६ र १७ गते काठमाडौँमा तेस्रो लगानी सम्मेलनको आयोजना गर्दै छ । ‘इमर्जिङ नेपाल इन्भेस्टमेन्ट समिट–२०२४’ नाम दिइएको यस सम्मेलनले लगानी आकर्षित गर्न आवश्यक नीतिगत तथा कानुनी स्पष्टता, ‘सोकेस’ का आयोजनाको पूर्वतयारी सम्मेलनको प्रचारप्रसार तथा अतिथिलाई निम्तो दिनेलगायतका काम द्रुत गतिमा भइरहेको छ । नेपालले प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी खुला गरेको तीन दशक बितिसक्यो तर अन्य देशको तुलनामा नेपालमा वैदेशिक लगानी भित्रिन सकेको छैन । नेपालभन्दा गरिब एवं दासताको लामो पृष्ठभूमि बोकेका देशले कम समयमा नै गरेको उल्लेखनीय प्रगतिको मुख्य कारण ती देशले वैदेशिक लगा
मानव पुँजीको व्यवस्थापन
विकासको साधन र साध्यका रूपमा मानव विकासलाई लिइन्छ । मानव विकासका लागि मानव पुँजी व्यवस्थापन पहिलो अनिवार्य सर्तको रूपमा लिन जरुरी छ । मानवस्रोत एक मात्र यस्तो स्रोत हो, जससँग चेतना हुन्छ, सिप हुन्छ अनि यसैको माध्यमबाट अन्य सबै स्रोतसाधनको परिचालनमा प्रभावकारिता ल्याउने सामथ्र्य बोक्छ । सार्वजनिक प्रशासनमा मानव पुँजी व्यवस्थापनलाई अति महìवपूर्ण व्यवस्थापकीय आयामका रूपमा लिइन्छ । यो बहुआयामिक विषय हो । जनशक्ति योजना, जनश
औलो निवारणमा रणनीतिक प्रयास
हरेक वर्ष आजकै दिन (अप्रिल २५) मा विश्व औलो दिवस मनाइन्छ । यो दिवसलाई खास गरी औलो रोगबारे समुदायमा जनचेतना बढाउन र यसलाई निवारण गर्ने विश्वव्यापी अभियानमा राजनीतिक र सामुदायिक प्रतिबद्धता सुनिश्चित गर्ने महìवपूर्ण अवसरका रूपमा लिइन्छ । यो दिवसको नारा ‘समानतापूर्ण विश्वका लागि औलोविरुद्धको लडाइँलाई तीव्र पारौँ’ भन्ने उद्देश्यमा केन्द्रित छ । औलो रोग एनोफिलिस नाम गरेको लामखुट्टेको टोकाइबाट सर्छ । यो प्रायः फोहोर तथा दूषित पानीमा ब
आर्थिक वृद्धिका रणनीति
ड्यानी रोड्रिक र जोसेफ स्टिग्लिजले विकासशील मुलुकको आर्थिक स्थितिको विश्लेषण गरेर गत जनबरीमा एउटा लेख प्रकाशित गरी आर्थिक वृद्धिको नयाँ रणनीति सुझाएका छन् । उनीहरूका अनुसार विगतका आर्थिक घटनाक्रमले आर्थिक वृद्धिको पारम्परिक रणनीतिमा परिवर्तनको माग भइरहेको छ । पूर्वी एसियाली मुलुकले अपनाउँदै आएको निर्यातमूलक वृद्धि ढाँचा अब काम नलाग्ने भएको छ । बढ्दो आप्रवासन, जलवायु परिवर्तन र कार्बन फुटप्रिन्ट, प्रविधिको परिवर्तन र
भूकम्पीय जोखिम न्यूनीकरणका प्रयास
गत माघ २ गते २६ औैँ भूकम्प सुरक्षा दिवस ‘स्थानीय स्रोत र प्रविधिसमेतको प्रयोग गरौँ, भूकम्प थेग्ने संरचना बनाऔँ’ भन्ने नाराका साथ मनायौँ । विगत २५ वर्षदेखि भूकम्पका सम्बन्धमा जनचेतना फैलाउने काम हुँदै आएको छ । केही वर्षदेखि राजधानीबाहिर पनि जनचेतना जगाउने उद्देश्यले भूकम्प सुरक्षा दिवस मनाउँदै आएका छौँ तर भूकम्पबाट जोगिन अपनाउनु पर्ने डक कभर र होल्डका सम्बन्धमा पनि पूर्ण शिक्षाको अभावमा झन् हानिकारक हुन पुगेको भनेर बेलाबेला प्रश्न उठाइन्छ ।
उद्यमशीलताको विकास
जनताको गरीखाने माध्यम भनेको उद्यमशीलता हो । यसलाई देशको मेरुदण्ड मानिन्छ । देशमा उद्यमशील विकास भएमा जनता धनी हुन्छन् र देश बलियो हुन्छ । नेपालमा उद्यमशीलता विकासको प्रचुर सम्भावना रहेको विभिन्न अध्ययनले देखाएका छन् । देशमा रोजगारीको सीमित अवसर भएका कारण वैदेशिक रोजगारीमा जाने युवाको सङ्ख्या लाखौँ पुगेको छ । उनीहरूलाई देशकै आर्थिक गतिविधिमा संलग्न गराउन नसक्दा एकातिर गाउँ, बस्ती र सहर युवाविहीन हुन पुग्दै छ भने अर्कोतर्फ उनीहरूको ऊर्जावान् समय परदेशमा सकिँदै छ ।