चट्याङको प्रभाव र सावधानी
नेपालको मौसमी विवरण अनुसार चैत, वैशाख, जेठ र असार महिना चट्याङ धेरै पर्ने महिना हुन् ।
निजामती सेवा सुधारको अवसर
प्रशासनतन्त्रको प्रमुख नियामक कानुनका रूपमा रहेको निजामती सेवा ऐन, २०४९ लाई प्रतिस्थापन गरेर सङ्घीय निजामती सेवा ऐन, २०८० जारी गर्न आवश्यक विधायिकी गृहकार्य भइरहेकाले यस सम्बन्धमा विभिन्न कोणबाट बहस तथा छलफल जारी छ ।
गणतन्त्रको बलियो जग
नेपाली जनताको लामो सङ्घर्ष, बलिदानी र त्यागपश्चात् सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र प्राप्त भएको हो ।
शैक्षिक उन्नयनमा रत्नराज्य
नेपालको शिक्षा व्यवस्थामा सामुदायिक विद्यालय महत्वपूर्ण स्तम्भ हुन् ।
अर्थतन्त्रलाई पर्यटनको टेको
प्राकृतिक सम्पदाले नेपाल धनी मानिन्छ । त्यसमा पनि विकासका लागि धेरै सम्भावना बोकेको क्षेत्र भनेको पर्यटन नै हो ।
गणतन्त्रको विकल्प छैन
मान्छेले विकल्प खोज्दा एक पटक भोगेर ठिक नठानेर फालेको वस्तु वा चिजलाई पुनः विकल्पका रूपमा कुनै पनि हालतमा रोज्दैन ।
विद्युत् नीति परिमार्जनको प्रश्न
आर्थिक विकासको मेरुदण्डका रूपमा रहेका प्राकृतिक स्रोत र साधनमध्ये जलस्रोत एक प्रमुख हो । जलस्रोतका दृष्टिले विश्वमा दोस्रो धनी मुलुक भनेर चिनिएकाले यसलाई विकासको प्रमुख आधारका रूपमा परिचालन गर्न आवश्यक छ ।
असफल प्रयोगको पुनरावृत्ति असम्भव
जननिर्वाचित संविधान सभाको दुई तिहाइभन्दा बढी सदस्यको समर्थनबाट देशमा सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक व्यवस्था लागु भएको हो ।
उदार अर्थतन्त्रका आयाम
सरकार कसका निम्ति ? यो संसारभर विमर्श भइरहेकै प्रश्न हो ।
सार्थक समावेशीकरणको खाँचो
राज्यको मूल प्रवाहमा आउन नसकेको तथा सहभागिता र अवसरबाट वञ्चित रहँदै आएको वर्ग, क्षेत्र, लिङ्ग तथा समुदायलाई राज्यप्रदत्त लाभ र अवसरमा समान हिस्सेदारी र सहभागिता सुनिश्चित गर्ने प्रक्रिया नै समावेशीकरण हो ।
दक्षिण एसियामा मोदीको प्रभाव
नरेन्द्र मोदी पहिलो पटक भारतको प्रधानमन्त्री हुँदा ‘सेन्टर फार द स्ट्रइज आफ डेबलपमेन्ट सोसाइटी’ का निर्देशक तथा भारतका राजनीतिक विश्लेषक सन्जय कुमारले भन्नुभएको थियो, “इन्दिरा गान्धीपछि पहिलो पटक नरेन्द्र मोदी अर्थात् जनताले व्यक्तिको नाममा भोट दिएका हुन् ।”
पानीको सङ्कट निम्तिने खतरा
आज सम्पूर्ण विश्व नै पानीको सङ्कटसँग जुधिरहेको छ । संयुक्त राष्ट्रसङ्घका अनुसार जीवनको यो सबैभन्दा अपरिहार्य आवश्यकतालाई पूरा गर्न चाँडै नै उपयुक्त किसिमले भगीरथ प्रयत्न गरिएन भने आउँदो समयमा स्थिति अझ विषम र विकराल हुने छ ।
बौद्धिक चेतको खडेरी
जङ्क फुड खाने संस्कार र बच्चालाई जङ्क फुड दिएर गरिने मायालाई डा. अरुणा उप्रेती विषालु मायाको संज्ञा दिनुहुन्छ ।
कुकुरले टोके के गर्ने ?
रेबिज प्राणघातक सरुवा रोग हो । रेबिज विश्वकै एक प्रमुख जनस्वास्थ्य समस्या हो । विश्वमा बर्सेनि करिब ६० हजारभन्दा बढी मानिसको मृत्यु रेबिजको कारण हुने गरेको तथ्याङ्क छ । विश्वमा करिब ९५ प्रतिशत रेबिज रोग कुकुरको टोकाइका कारण हुने गर्छ ।
भाषाको अस्तित्व रक्षामा चुनौती
नेपाली भाषा नेपालको पहिचान, संस्कृति, र राष्ट्रिय एकताको प्रतीक हो । नेपाली भाषा नेपालको राष्ट्रिय भाषा हो, जुन सरकारी कामकाज, शिक्षण प्रणाली, सञ्चार माध्यम, तथा सामाजिक सञ्जालमा अनिवार्य प्रयोग गर्नु पर्छ । नेपाली भाषा सञ्चारको माध्यम मात्रै नभई नेपालको सांस्कृतिक सम्पदा, ऐतिहासिक दस्ताबेज, तथा साहित्यिक धरोहर पनि हो ।
जलस्रोत व्यवस्थापनका सरोकार
हामीले नेपाललाई जलस्रोतको धनी देशका रूपमा बुझ्दै र पढ्दै आएका छौँ ।
डोल्पाको पहिचान
नेपालको क्षेत्रफलले सबैभन्दा ठुलो जिल्ला डोल्पा जति ठुलो छ त्यति नै प्राकृतिक, जैविक विविधता, सांस्कृतिक र धार्मिक सम्पदाले पनि विशाल छ । रोचक तथ्य के छ भने यस जिल्लाको जनघनत्व अन्य जिल्लाभन्दा कमै छ तर हिउँचितुवाको घनत्व चाहिँ नेपालकै सबैभन्दा बढी छ । डोल्पा जिल्लाको समृद्धि
गुठी जग्गा संरक्षणको चिन्ता
कुनै मठ वा कुनै देवीदेवताको पर्वपूजा वा जात्रा चलाउन वा कुनै धार्मिक परोपकारी कामका लागि कुनै मन्दिर देवस्थल, धर्मशाला पाटी, पौवा, पोखरी, तलाउ, बाटोघाटो, पुस्तकालय पाठशाला, औषधालय चिकित्सालय घर वा संस्था बनाउने वा चलाउन वा त्यसको संरक्षण गर्न कुनै दाताले चलअचल सम्पत्ति वा आयस्ता आउने अरू कुनै सम्पत्ति वा आफ्नो हक छाडी राखेको सम्पत्ति नै गुठी हो ।
झुटो इतिहासले उब्जेको तनाव
चियाको कपमा तुफान भन्ने टुक्का त आफैँले पनि कति ठाउँमा प्रयोग गरियो तर साँच्चै त्यो कस्तो हुन्छ भन्ने चाहिँ यसपालि ज्ञानेन्द्र शाहको हरकतपछि अनुभव हुँदै छ ।
हाउगुजीको चक्करमा एसइई
एसइई सुरु भएको छ । नेपालभरका ११ हजार २१६ वटा विद्यालयबाट पाँच लाख १४ हजार ७१ जना विद्यार्थी परीक्षामा सहभागी भएका छन् । जसमध्ये १६ हजार ९४७ जना विद्यार्थी प्राविधिकतर्फ रहेको राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डले जनाएको छ ।
सदाचार कायम गर्न इच्छाशक्ति
केही दिनका अन्तरालमा विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाले नेपालका बारेका गरेका मूल्याङ्कन प्रतिवेदनले देशको सार्वजनिक प्रशासन र कार्यव्यवस्थाको यथार्थ तस्बिर देखाएका छन् ।
साङ्केतिक भाषामा एकरूपताको प्रश्न
भाषा शिक्षण गर्नु भाषिक बानीको अभ्यास गराउनु र सार्थक भाषिक सिपमा दक्ष बनाउनु हो ।
सुदृढ एमाले, समृद्ध मुलुक
प्रधानमन्त्री तथा नेकपा (एमाले) का अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीका पक्षमा अर्थात् उहाँका मान्यतामा आधारित भएर स्थापित भाष्य हो, ‘समृद्ध नेपाल, सुखी नेपाली’ ।
लोकतन्त्रको विकल्प ‘उन्नत लोकतन्त्र’
दक्षिण एसिया महादेशभित्र ‘सार्क’ का सात देशमध्ये भूभागमा हिसाबमा नेपालभन्दा ठुला देश भारत, पाकिस्तान, बङ्गलादेशले बहुदलीय शासन व्यवस्थाको अभ्यास थालेको लामो समय व्यतीत भए पनि भारतमा जति लोकतान्त्रिक शासन व्यवस्था अरू देशमा फस्टाएको पाइँदैन ।
अमेरिकाको सुरक्षामा ग्रिनल्यान्ड
अमेरिका विश्वको महाशक्ति सम्पन्न मुलुक हो ।
