पुनर्निर्माणको उपयुक्त बाटो
जेनजी उमेर समूहका ऊर्जाशील तरुणले भ्रष्टाचारको अन्त्य, सुशासन, रोजगारी, जवाफदेही शासन र पारदर्शिताको माग राखेर गरेको आन्दोलनले ७५ जनाको निधन भयो । आन्दोलनले ऊर्जाशील युवाको जीवनलीला मात्र समाप्त गरेन, दे
राजनीतिक चेतना जागृत
नेपालमा संविधान निर्माणको इतिहास अरू देशको तुलनामा लामो नभए पनि छोटो समयको अवधिमा सात वटा संविधान बनेको इतिहास छ । ७० वर्षको संवैधानिक इतिहासमा विसं २०७२ असोज ३ गते जारी भएको नेपालको संविधान सातौँ संविधान हो । यो कार्यान्वयन भएको एक दशक पुगिसक्यो । यो संविधान विगतको संविधानभन्दा पृथक् हुनुको एउटा प्रमुख कारण के हो भने जनताद्वारा नि
पर्यटन सुस्ताउने जोखिम
भदौ २३ र २४ गतेको आन्दोलनले नेपाल भ्रमणमा रहेका कुनै पनि पर्यटकको जिउधन तलवितल परेन । विश्वका कतिपय विद्रोह तथा आन्दोलनमा पर्यटक नराम्ररी प्रभावित हुने गर्छन् । आन्दोलनका बेला नेपाल भ्रमणमा रहेका पर्यटकलाई केही दुःखपीडा त भयो नै । हिल्टन जस्तो होटेल जल्यो । त्यहाँ बसिरहेका पर्यटकलाई सकुशल व्यवस्थापन गर्न कम कठिन कहाँ भयो होला र ? पर्यटक
ज्येष्ठ नागरिकको सम्मान
स्थानीयदेखि विश्वव्यापी पहल : ज्येष्ठ नागरिकको आकाङ्क्षा हित र अधिकार भन्ने नारासहित यस वर्ष अन्तर्राष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक दिवस अक्टोबर १ मा मनाइयो । यो दिवसले ज्येष्ठ नागरिकका अधिकार, सम्मान र योगदानलाई सम्झनुका साथै उनीहरूको जीवन गुणस्तर सुधार्न र उनीहरूलाई समाजको केन्द्रमा राख्न आग्रह गर्छ ।
दल र प्रशासन सुध्रने अवसर
हामीले सोच्यौँ– राणा फालेपछि नेपालीका सुख समृद्धिका दिन आउँछन् ।
प्रविधिमैत्री सुशासन
सूचना प्रविधिको द्रुत विकासले गर्दा आज विश्व ‘आर्टिफिसयल इन्टेलिजेन्स’ र ‘क्वान्टम कम्प्युटिङ’ प्रविधिको जमाना अनुसार चलायमान छ । राज्यव्यवस्था सञ्चालन र सेवा प्रवाहमा नयाँ प्रविधि विकास र प्रयोगलाई अनुकूलन हुने गरी कार्य गर्न नसक्दा स्वाभाविक रूपमा चाल्र्स डार्बिनको ‘प्राकृतिक चयनको सिद्धान्त’ र ‘सक्षमताको अस्तित्व’ अनुसारै समयको माग र परिस्थितसँग अनुकूल हुन नसक्नेहरू सकिने छन् ।
काल्पनिक समाजवाद र बहस
समाजवादको कल्पना गर्ने इतिहास लामो छैन । १८४८ मा कम्युनिस्ट पार्टीको घोषणापत्र तयार हुनुभन्दा पहिले काल्पनिक समाजवादको चरणका रूपमा हेर्न सकिन्छ । काल्पनिक समाजवादको पहिलो चरण पुँजीवादविरुद्ध चाल्र्स फुरिये र रोबर्ट ओवेनरूले आफ्नो दृष्टिकोण अगाडि सारेका थिए । अर्का काल्पनिक समाजवादका चिन्तक हेनरी डी सेन्ट साइमन थिए ।
प्राविधिक शिक्षामा विद्यार्थी घट्दै
वर्तमान विश्वका लागि प्राविधिक सिपयुक्त जनशक्तिको माग बढेर गएको छ । आजको शिक्षा सैद्धान्तिकभन्दा पनि व्यवहारमा प्रयोग गर्नेखालको सिपमूलक हुनु पर्छ भन्ने आममान्यता छ । नेपाल सरकारले पनि प्राविधिक जनशक्ति उत्पादनलाई आफ्नो प्राथमिकताको सूचीमा राखेर लगानी गरिरहेको छ ।
मौसमको चेतावनीमा बेवास्ता
प्रकृतिको उन्मादपूर्ण शक्तिले नेपाली भूभागलाई अहिले आँधी–बर्षाको चपेटमा पारेको छ । केही दिनदेखि चलिरहेको यो मौसमी अवस्थाले देशभरका खोला–नदीहरू बढेका छन् । बाढी–पहिरोको डर बढेको छ । लगातारको वर्षा, पहिरो, नदी–खोलाको बढ्दो बहाव, सडक अवरोध र भीषण ट्राफिकजामले यात्रालाई जोखिमपूर्ण बनाएको छ ।
युवा अवसरबाटै देश विकास
विकास देशका सबै तह र तप्काका नागरिकको जीवनका विविध आयाममा आउने सङ्ख्यात्मक वृद्धि र सकारात्मक परिवर्तन हो । यस्ता आयाममा शिक्षा, स्वास्थ्य, रोजगारी, आयआर्जन र राजनीतिक सहभा
स्वस्थ जीवनको आधार
चिन्ता ! चिन्ता ! चिन्ता ! चिन्ताले चितामा पु-याउँछ भन्ने लोकोक्ति अनुभव र भोगाइबाट निर्माण भएको भनाइ हो । तुलनात्मक रूपमा अहिले नेपाली समाज तनावग्रस्त बन्दै गरेको अवस्था छ । बेरोजगा
साधनाको प्रतीक विजयादशमी
विजयादशमी असत्यमाथि सत्यको, अन्यायमाथि न्यायको, दुराचारमाथि सदाचारको, तमोगुणमाथि दैवीगुणको, दुष्टतामाथि सृष्टिको, भोगमाथि योगको, र असुरत्वमाथि देवत्वको विजयको उत्सव हो । नेपाली संस्कृ
सिंहदरबारको पीडा
सिंहदरबार नेपालको आधुनिक प्रशासनिक इतिहासको केन्द्र हो । आधुनिक राजनीतिक प्रणाली स्थापना र लागु गर्दै हालसम्म भएका कर्मचारीतन्त्रको सुधारका खाका कोर्ने कार्यमा सिंहदरबारको निकै ठुलो भूमिका
अर्थतन्त्रमा आन्दोलनको असर
विकासका लागि राजनीति र अर्थनीतिको महìवपूर्ण भूमिका हुन्छ । राजनीति मूल नीति भएकाले अन्य नीतिलाई राजनीतिले निर्देश गरेको हुन्छ । नेपालमा लामो समयदेखि राजनीति खस्कँदै गएको हुनाले अ
राष्ट्रनिर्माणमा युवा ऊर्जा
विश्वका अन्य मुलुकमा झैँ नेपालमा पनि विभिन्न ऐतिहासिक कालखण्डमा राजनीतिक उतारचढाव हुँदै आइरहेको तथ्य जगजाहेर छ । जहानियाँ शासन र सामन्तवादी दासत्वविरुद्ध २००७ सालको सङ्गठित
निर्वाचन नै मुख्य लक्ष्य
संविधान सभाबाट संविधान जारी भएको १० वर्ष पूरा भएको छ । सङ्घीयता कार्यान्वयनमा आएको आठ वर्ष बितेको छ । जेनजीको आह्वानमा भ्रष्टाचार अन्त्य र सुशासनका लागि भन्दै राजधानी काठ
नवपुस्ताले चाहेकै परिवर्तन
जेनजी ‘आन्दोलन’ हो कि ‘क्रान्ति’ विश्लेषण आआफ्नै हुन सक्ला । २०८२ भदौ २३ र २४ गते भएको २४ घन्टे आन्दोलनले नेपाली राजनीतिमा उलटफेर ग-यो । यसर्थ यो क्रान्ति हो भन्ने दाबी जेनजीको छ । मूलतः क्रान्तिले
विकासमा पर्यावरणीय सोच
नेपाल कृषिप्रधान मुलुकका रूपमा चिनिए पनि हाम्रा विकासे अवधारणा कृषिविरोधी र प्रकृति विनाशक हुन थालेका छन् । आजकल, विकास भन्नासाथ सडक, भवन, गगनचुम्बी संरचना, प्लटिङ र कन्क्रिट
निर्वाचनमै लोकतन्त्रको भविष्य
नेपाल नयाँ मोडमा उभिएको छ । विगतका राजनीतिक अनुभव, सङ्घर्ष, जेनजीमा देखिएको असन्तोष र त्यसको प्रतिक्रिया स्वरूप उत्पन्न विद्रोहबाट गुज्रँदै देश फेरि संवैधानिक बाटोमा अघि बढ्दै छ । देशमा
सामाजिक क्रान्ति र अर्थतन्त्र
समाज कुन गति र दिशामा हिँडिरहेको छ भन्ने जानकारी सबैलाई हुँदैन । दिनरात सामान्य गुजारा गरी जीविका चलाउने मानिसका लागि समाजबारे खासै चासो र चिन्ता हुँदैन । विशेष काम र जिम्मेवारी बोकेका
दलदलमा रहेका दललाई मौका
भदौ २३ गतेको प्रदर्शन केका लागि थियो ? उक्त दिनको आन्दोलन कसका विरुद्धमा थियो ? प्रदर्शनमा सहभागी कुन उमेरका थिए ? प्रदर्शनमा कति जना सहभागी थिए ?
ऊर्जा क्षेत्रमा पुनर्जागरण आवश्यक
नेपालको ऊर्जा क्षेत्रमा निजी क्षेत्रको प्रवेशअघि अर्थात् २०४६ सालमा बहुदलीय प्रजातन्त्र आउनुअघिसम्म नेपालको विद्युत् उत्पादन क्षमता १७६ मेगावाट मात्र थियो । विद्युत् ऐन, २०४९ ले ऊर्जा क्षेत्रका निजी क्षे
भिसा रोकिँदा मर्कामा कामदार
विभिन्न मुलुकहरूले पछिल्लो समय भिसा दिन रोक लगाउन थालेपछि ती मुलुकहरूमा रहेका नेपाली समस्यामा पर्न थालेका छन् । यीबाहेक गैरनेपाली नागरिकह
बालबालिकालाई वाइफाई होइन माया
काठमाडौँका एक अभिभावक दम्पतीले २३ वर्षीय छोरीलाई सधैँ फोनमा झुम्मिएको देखेपछि घरको इन्टरनेट काटिदिए र उनको मोबाइल लुकाइदिए । फोन नपाउँदा ती युवतीमा गम्भीर ‘विद्ड्रल सिम्पटम’ दे
पर्यटन राष्ट्रको मेरुदण्ड
आज विश्व पर्यटन दिवस । नेपालमा पनि यो दिवस विविध कार्यव्रmम गरी मनाइँदै छ । नेपाल एक प्राकृतिक रूपले अनुपम र अद्वितीय सौन्दर्यले भरिपूर्ण देश हो । नेपालको विकासमा पर्यटन क्षेत्रको उत्तिकै
