स्याउको बजारीकरण
जुम्लाको स्याउ ताजा, मिठो र स्वादिलो छ । एक पटक खाएपछि सधैँ खान मन लाग्ने । चिसो हावापानीमा हुर्केर फलेको जुम्ली स्याउको स्वाद अन्यत्रको भन्दा फरक छ । यो अर्गानिक स्याउ हो । जुम्लामा यतिबेला स्याउको सिजन सुरु भएको छ ।
लिपुलेकमा राष्ट्रिय अडान
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली यतिबेला उत्तरी छिमेकी मुलुक चीनमा हुनुहुन्छ ।
भूमि विधेयकको सन्देश
नेपालमा भूमि वितरण न्यायोचित छैन । मुलुकमा हाल ११ लाखभन्दा धेरै भूमिहीन दलित, सुकुमवासी र अव्यवस्थित बसोबासी छन् । उनीहरूलाई न्यूनतम भए पनि भूमि वितरण गरी जग्गाको मालिक बनाउनुपर्र्ने छ । भूमि वितरणलाई न्यायोचित बनाउन सरकारले लामो गृहकार्य गरेर भूमि विधेयक ल्याएको छ । सुकुमवासी, भूमिहीनले जग्गा पाउने विषय मौलिक हक हो । सुकुमवासी, भूमिहीनको नाममा भूमाफियालाई पोस्ने काम गर्नु हुँदैन ।
विश्वसम्पदा संरक्षणमा परमादेश
भगवान् गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनी पवित्रस्थल हो । २५ सय वर्षअघि सिद्धार्थ गौतमको जन्म भएको यस पवित्र भूमि विश्वभरका बौद्धमार्गीका निम्ति आकर्षणको केन्द्र हो साथै शान्ति चाहने विश्वभरका सबै मानिसका निम्ति यो भूमिको उच्च महत्व र आकर्षण छ ।
कृषियोग्य जमिन नै बाँझो
नेपाल कृषिप्रधान देश हो । अहिले पनि ६२ प्रतिशत नेपाली कृषि पेसामा संलग्न छन् । कृषि पेसाप्रतिको आकर्षण घट्न नदिन र खाद्यान्नमा आत्मनिर्भर बनाउन सरकारले कृषिमा अनुदान दिएको छ । कृषिसम्बन्धी विविध कार्यक्रम सञ्चालित छन् । तैपनि खाद्यान्नमा आत्मनिर्भर बन्न सकिएको छैन । हिमाली र पहाडी जिल्लामा उत्पादन कम र लागत बढी भएकै कारण कृषि पेसा छाडेर सहर पस्ने वा विदेश जाने प्रवृत्ति बढेको छ । श्रम गर्ने युवाशक्ति गाउँमा कम हुँदा खेतीयोग्य जमिन बाँझिँदै गएको छ । साधारण
वडासचिवमा कार्यचाप
नेपालको संविधानले तीन तहको सरकार हुने गरी सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रलाई आत्मसात् गरेको छ । तीन तहकै सरकारका आआफ्नै जिम्मेवारी र अधिकार छन् । केन्द्रमा सङ्घ, सात प्रदेशमा प्रदेश र ७५३ स्थानीय सरकार छन् । स्थानीय तहको संरचना विभिन्न वडाले बनेको छ । वडाको संरचना सर्वसाधारण नागरिकसँग प्रत्यक्ष जोडिएको हुन्छ । वडा संरचनाको मुख्य सचिवालय वडा कार्यालय नै हो । वडासचिव कार्यालय प्रमुख रहने व्यवस्था छ । उनकै नेतृत्वमा वडा प्रशासन सञ्चालन हुन्छ ।
नेपाल–भियतनाम सम्बन्ध
नेपाल र भियतनामबिचको सम्बन्ध प्रगाढ बन्दै छ । सम्बन्ध विस्तारका लागि उच्चस्तरीय भ्रमणको आदानप्रदानले महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेको छ । उपराष्ट्रपति रामसहायप्रसाद यादवको मैत्रीपूर्ण निमन्त्रणामा भियतनामका उपराष्ट्रपति भो थी आन सुआन तीनदिने नेपाल भ्रमणमा आउनुभयो । शनिबार नेपाल आउनुभएका उपराष्ट्रपति भोले उच्चस्तरीय भेटवार्ता गर्नुभयो । भेटवार्ताका क्रममा दुई देशबिच हवाईसेवा, लगानी एवं सूचना प्रविधिसहितका विषयमा द्विपक्षीय साझेदारी गर्ने सन्दर्भमा परामर्श भएको छ । भेटवार्तामा दुवै देशबिच नवीन साझेदारीको अध्याय प्रारम्भ गर्ने समझदारी भएको छ । उपराष्ट्रपति भोले राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेल, उपराष्ट्रपति यादव, प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली, परराष्ट्रमन्त्री
इम्बोस्ड नहोस् असहज
सरकारी निकायले प्रदान गर्ने सेवा सरल र सहज हुनु पर्छ । सेवाग्राहीले दुःख पाउनु हुन्न, तर कतिपय सरकारी निकायले प्रदान गर्ने सेवा सहज देखिँदैन । खास गरी यातायात कार्यालयले प्रदान गर्ने सेवाप्रति सेवाग्राहीको गुनासो छ । सवारीचालक अनुमतिपत्रका निम्ति ठुलो सास्ती खेप्नु पर्छ । दुई तीन वर्षअघि सवारीचालक अनुमतिपत्रको परीक्षा उत्तीर्ण गरेका सेवाग्राहीले अझै चालक अनुमतिपत्र पाउन सकेका छैनन् । सवारीसाधनको कर तिर्न जाँदा पनि ठुलै सास्ती भोग्नु पर्छ । अनलाइनबा
शान्त कूटनीतिबाटै समाधान
नेपाल शान्तिप्रिय मुलुक हो । कसैसँग झगडा नगर्ने नेपालको विशेषता छ । कहिल्यै पनि पराधीन नभएको नेपाल राष्ट्रिय एकता, सार्वभौमसत्ता र अखण्डताप्रति सचेत छ । दुई विशाल छिमेकी भारत र चीनबिचमा अवस्थित सानो मुलुक नेपालका लागि राष्ट्रिय अखण्डता साह्रै प्यारो छ ।
सडकले दिएको खुसी
देशका ७७ जिल्लामध्ये सबैभन्दा पछि सडक सञ्जालमा जोडिएको जिल्ला हो हुम्ला । गत असार २२ गते मात्र देशको सडक सञ्जालमा हुम्ला जोडियो । राष्ट्रिय गौरवको आयोजनाका रूपमा २०५६ सालमा शिलान्यास भएको कर्णाली कोरिडोर बन्न धेरै समय लाग्यो । यो सडक हुम्ला पहिल्यै पुगे पनि खार्पुनाथ गाउँपा
रोकौँ चिकित्सक पलायन
नेपाली समाजमा सम्मानित चिकित्सक पेसाप्रति चिकित्सककै आकर्षण घट्दै गएको छ । चिकित्सक बन्न लामो अथक मेहनत र ठुलो लगानी खर्चिनु पर्छ । औसतमा उनीहरूलाई सरकारी र निजी अस्पतालमा सम्मानजनक सेवा, सुविधा र सुरक्षा छैन । चिकित्सकले आकर्षक तलब, सुविधा र
बैङ्किङ मुनाफाको सन्देश
देशको अर्थतन्त्रले लक्ष्य अनुसारको गति लिन नसकेको चौतर्फी विमर्श छ । अर्थतन्त्रका कतिपय सूचक सकारात्मक हुँदाहुँदै पनि लगानीले गति लिन सकेको छैन । बैङ्क तथा वित्तीय संस्थासित अहिले पनि झन्डै आठ खर्ब रुपियाँ तरलता छ
राउटे समुदायको व्यवस्थापन
राउटेहरू लोपोन्मुख आदिवासी हुन् । खस आर्य समुदायका पिछडिएको यो जातिले कर्णाली प्रदेशका पहाडी जिल्लामा फिरन्ते जीवन बिताउँदै आएको छ । उनीहरू खस भाषा बोल्छन्, हिन्दु धर्म मान्छन् । नेपाली भाषा पनि राम्रोसँग बोल्न र बुझ्न सक्छन् । स्थायी बसोबास र खेतीपाती नगर्ने राउटे बाँदर तथा अन्य जङ्गली जनावरको सिकार गर्ने र कन्दमूल, फलफूल, अन्नपात र अन्य वनस्पति खाएर जीविका चलाउने गर्छन् । उनीहरू पानी नजिक भएको पहाडी जङ्गल र समथर जमिनमा बस्न रुचा
ऊर्जा मार्गचित्रको उत्साह
नेपालमा जलविद्युत् उत्पादनको इतिहास गौरवमय छ तथापि समयको माग अनुसार विकासक्रम भने लक्ष्यपरक हुन सकेको छैन । विसं १९६८ जेठ ९ गते फर्पिङ जलविद्युत् केन्द्र सुरु हुँदा एसियामै बिरलै जलविद्युत् निस्कन्थ्यो । पाँच सय किलोवाटको यो आयोजना एसियाकै दोस्रो जलविद्युत् आयोजना थियो ।
विश्व बजारमा हस्तकला
नेपाली हस्तकला विश्व बजारमा परिचित छ । सम्राट् अशोकका बाजे चन्द्रगुप्त मौर्यका मार्गदर्शक आचार्य चाणक्यको इतिहासमा पनि नेपाली राडीपाखी, कम्बल नेपालबाट झिकाइएको उल्लेख छ । सातौँ शताब्दी राजा अंशुवर्माले तिब्बतका राजा स्रोङ चोङ गम्पोसित छोरी भृकुटीलाई विवाह गरी पठाएर नेपाल र चीनबिचको सम्बन्ध दरिलो बनाएका थिए । सोही समयमा भृकुटीसँगै नेपाली कलाकार लगेर त्यहाँ फाग्पा गुम्बा निर्माण गरी नेपाली हस्तकलाको धातुपत्रबाट निर्मित मूर्ति बनाइएको थियो ।
बागमती र गण्डकी कदम
नेपालको संविधानले सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको मार्गचित्र सुस्पष्ट गरेको छ । संवैधानिक संरचना अनुसार देशमा सङ्घीय सरकारका साथै सात प्रादेशिक र ७५३ स्थानीय सरकार व्रिmयाशील छन् । केन्द्रीकृत शासनव्यवस्थाले हरेक अधिकार दिएको ठानियो ।
बिमा व्यवसायको साख
बिमा जोखिम व्यवस्थापनको एक महत्वपूर्ण औजार हो । बिमितले आफ्नो जीवन, सम्पत्ति वा दायित्वमा पर्न सक्ने जोखिमको आर्थिक भार बिमकलाई हस्तान्तरण गर्ने प्रक्रियालाई बिमा भन्ने गरिन्छ । बिमा निश्चित अवधिका लागि गरिन्छ । उक्त अवधिमा बिमितको क्षति भएको कम्पनीले क्षतिपूर्ति भुक्तानी गर्छ । स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रम स्वास्थ्य सेवा उपयोगका क्रममा हुने नियोजित खर्चको जोखिमलाई अग्रिम व्यवस्थापन गर्दै वित्तीय संरक्षण प्रदान गर्ने अवधारणा अन्तर्गत सरकारले ल्याएको सा
