विज्ञको बुझाइमा बहुभाषिक पृष्ठ
विसं १९५८ वैशाख २४ गते सोमबार साप्ताहिक प्रकाशनबाट सुरु भएको गोरखापत्र नेपाली पत्रकारिताको एक मात्र जीवित इतिहास हो (देवकोटा, २०५१, पृष्ठ २९) । जुन पत्रिका १२४ वर्षमा चलिरहेको छ । निरन्तर चल्ने नेपालको एक मात्र ऐतिहासिक अखबार यही हो ।
तस्बिर आफैँ नबोल्न पनि सक्छ !
मानव सभ्यताको सुरुवातदेखि नै मानिसमा चित्रमा रुचि रहेको पाइन्छ । ढुङ्गेयुगदेखि नै मानिस गुफाका भित्तामा, ठुल्ठुला ढुङ्गामा चित्र कोर्ने गरेका तथ्य इतिहासले नै प्रमाणित गरिसकेका छन् । चित्र मानव सञ्चारको एउटा सशक्त माध्यम हो भन्नेमा सायदै कसैको दुईमत रहला ।
नेपाली समाज र सञ्चार विकासमा गोरखापत्रको भूमिका
गोरखापत्र (प्रकाशन हुँदाका समयको नाम गोर्खापत्र) विसं १०५८ वैशाख २४ गते सोमबार प्रकाशनमा आएको हो । हुन त नेपालमा यसअघि नै पत्रिका प्रकाशनमा आएका थिए । ‘गोरखा भारत जीवन’ पत्रिका नेपाली भाषामा छापिएको पहिलो पत्रिकाका रूपमा भारतको बनारस सहरमा उदाएको थियो भने यता नेपाली भूमिमै जन्म लिन पुगेको अर्काे पत्रिका ‘सुधासागर’ हो । विसं १९५५ को साउनमा नेपालमै छापिएको सुधासागर नेपालको पहिलो पत्रिका थियो तर यो म्यागाजिन थियो, अखबार अर्थात् पत्रिका
डिजिटल युगमा गोरखापत्र
गोरखापत्र संस्थानले डिजिटल प्रविधिमा महत्वपूर्ण फड्को मारेको छ ।
समयको वेगसँगै मधुपर्क
नेपालको प्रजातन्त्रीकरण तथा आधुनिकीकरणमा विभिन्न साहित्यिक प्रकाशन, साहित्यकार तथा प्रकाशनगृहको विशिष्ट योगदान रहँदै आएको छ । यस्तो योगदान निजी तथा संस्थागत पहल र संलग्नतामा भएको पाइन्छ । नेपालको साहित्यिक पत्रिकाको इतिहास लामो छ । काठमाडौँबाट पढ्न ब
गोरखापत्र दैनिक हुनुअघिको शैली निर्माण
शैली शब्द शीलमा ई प्रत्यय लागेर बन्छ । शीलका विभिन्न अर्थमध्ये चरित्र वा व्यवहार एउटा हो । चरित्र व्यक्तिसँग सम्बन्धित हुन्छ भने व्यवहार व्यक्तिबाट बृहत् रूप लिँदै समाजतिर प्रवेश गर्छ । समाज भन्नेबित्तिकै त्यसका विविध आयाम हुन्छन् । त्यस्ता आयाम निर्माण हुन्छन्, व्यवहारमा आउँछन् र हराउन पनि सक्छन् र फेरि पुनरावृत्ति हुन पनि सक्छन् ।
नयाँ नेपाल बहुभाषी गोरखापत्र : एउटै अखबारमा ४५ भाषाका सामग्री
मुलुकको जेठो अखबार गोरखापत्र प्रकाशन भएको ९४ वर्ष र गोरखापत्र दैनिक रूपमा प्रकाशन भएको ४७ वर्षपछि अर्थात् २०६४ साल असोज १ गतेदेखि गोरखापत्रमा विभिन्न मातृभाषामा समेत सामग्री प्रकाशन हुन थालेको हो । एक भाषा नीतिलाई अख्तियार गर्दै गोरखापत्र प्रारम्भदेखि नै नेपाली
‘द राइजिङ नेपाल’ को प्रबन्ध सम्पादकमा लम्साल नियुक्त
गोरखापत्र संस्थानको अंग्रेजी प्रकाशन ‘द राइजिङ नेपाल’ को निमित्त प्रबन्ध सम्पादकमा रमेश लम्साल नियुक्त हुनुभएको छ।
गोरखापत्रको सम्पादकीय विशिष्ट परम्परा
समकालीन आमसञ्चार माध्यम छापा, विद्युतीय, डिजिटल सबैमा संस्थागत दृष्टिकोण झल्कने सम्पादकीय सामग्री देखिए पनि अखबारी पत्रकारितामा भने सम्पादकीय मूल आत्मा नै हो । गम्भीर र बौद्धिक पाठक, राजनीतिज्ञ, नीति निर्माणकर्ता, उच्चाधिकारी, लेखक तथा बुद्धिजीवी
शनिवारीय परिशिष्टाङ्कको ६३ वर्ष
नेपाली पत्रकारिताको धरोहरका रूपमा १२४ वर्षको इतिहास बनाइसकेको गोरखापत्रको इतिहास पत्रकारिता जगत्कै लागि महत्वपूर्ण र गरिमामय रहेको कुरामा सायदै दुईमत होला । निरङ्कुश र कठोर शासन मानिएको राणाकालीन समयमा उदारमना श्री ३ देवशमशेरको समयमा विसं १९५८ वैशाख २४ गते पहिलो अङ्क प्रकाशित भएर पत्रकारिताको जग बसाउने गोरखापत्र आजसम्म पनि त्यही जगको आधार लिएर निरन्तर प्रकाशनमा आइरहेको छ । यहाँसम्मको यात्रामा गोरखापत्रले खेप्नु परेका अने
खेल पत्रकारिताको अगुवा गोरखापत्र
विसं २०४६ तिरको कुरा हो । त्यसबेला ब्रोडसिट पेपरका रूपमा गोरखापत्र मात्र थियो ।
गोरखापत्रमा साजसज्जा म्यानुअल टाइपसेटिङदेखि इन्फोग्राफिक्ससम्म
नेपाली भाषाको पहिलो अखबार ‘गोरखापत्र’ प्रकाशन सुरु भएको १२५ औँ वर्षमा प्रवेश गरेको छ ।
गोरखापत्रको पूर्वाधार : काठमाडौँ, विराटनगर हुँदै कोहलपुरसम्म
एक सय २४ वर्षअगाडि नेपाली भाषाको पहिलो समाचारपत्रका रूपमा प्रकाशित ‘गोर्खापत्र’ अहिले ‘गोरखापत्र’ (विसं १९५८ वैशाख २४ गतेदेखि ‘गोर्खापत्र’, भाग २६ सङ्ख्या ५ मिति १९८३ जेठ ४ गते सोमबारदेखि ‘गोरखापत्र’, २०६२ असार २३ देखि फेरि ‘गोर्खापत्र’ र २०६३ वैशाख १८ देखि पुनः ‘गोरखापत्र’)
इतिहास संरक्षणको मार्गचित्र
विसं १९५८ मा स्थापना भएको गोरखापत्रको १२४ वर्ष लामो इतिहासलाई डिजिटल स्वरूपमा रूपान्तरण गर्न २०७२ सालदेखि महत्वाकाङ्क्षी योजना सञ्चालित छ । गोरखापत्र डिजिटल अर्काइभ परियोजना अन्तर्गत हालसम्म गोरखापत्रका ८० वर्षभन्दा बढी समयका अङ्कको डिजिटाइजेसन सम्पन्न भएको छ ।
‘रमाइलो शुक्रवार’ को जन्म र उतारचढाव
‘गोरखापत्र’ ले केही निश्चित तर अलिखित सैद्धान्तिक सहमतिसहित २०४६ सालमा पाठकका लागि रोचक शैलीमा ‘रमाइलो शुक्रबार’ परिशिष्ट (सप्लिमेन्ट) प्रकाशन सुरु गर्यो । नेपालकै जेठो अखबार ‘गोरखापत्र’ ले २०१९ असार ९ दे
‘द राइजिङ नेपाल’को प्रधान सम्पादकमा गौतम नियुक्त्त, थपलियाको बिदाइ
गोरखापत्र संस्थानको अंग्रेजी प्रकाशन ‘द राइजिङ नेपाल’को निमित्त प्रधान सम्पादकमा विष्णुप्रसाद गौतम नियुक्त हुनुभएको छ ।
डार्करुम हुँदै स्मार्ट युगतर्फ फोटोग्राफी
नेपालमा छापा माध्यमको इतिहासबारे चर्चा गर्दा गोरखापत्रको नाम अग्रपङ्क्तिमा आउँछ । विसं १९५८ वैशाख २४ देखि निरन्तर प्रकाशित हुँदै आएको नेपालको एक मात्र अखबार गोरखापत्रले त्यसयता नेपाली जनतालाई सुसूचित मात्र होइन, सचेत र जागरुक पनि बनाउँदै आएको छ । हप्ताको एक पटक हुँदै दैनिकसम्मको यात्रा, श्यामश्वेतदेखि रङ्गीन कलेवरको प्रकाशन र ‘न्युज प्रिन्ट’ देखि आधुनिक ‘अफसेट प्रेस’ सम्मको यात्रामा गोरखापत्रले विभि
प्रकाशनको इतिवृत्तमा गोरखापत्र र विज्ञापन
नेपाली पत्रकारिताको यात्रामा गोरखापत्रको ऐतिहासिक विशिष्ट स्थान छ । आज पनि अखबारको पर्यायका रूपमा गौरवान्वित गोरखापत्र नेपाली विज्ञापनको इतिहासमा पनि उत्तिकै महìवपूर्ण छ । अझ भन्ने हो भने गोरखापत्र र नेपाली विज्ञापनको सम्बन्ध नङमासु सरह रहेको छ ।
नेपाली भाषाहरूको मानकीकरण र गोरखापत्र
नेपालको इतिहासमा १२४ वर्षको इतिहास बोकेको ‘गोरखापत्र’ नेपाली भाषाको पहिलो समाचारपत्र हो । नेपाली भाषाको विकासका लागि महत्त्वपूर्ण खुड्किलो मानिएको ‘गोरखापत्र’ राणाकालका सुधारवादी प्रधानमन्त्री देवशम
संस्कृति प्रवर्धनमा गोरखापत्र
नेपाली भाषा, साहित्य, कला, धर्म, संस्कृतिको संरक्षण, संवर्धन एवं प्रवर्धनमा गोरखापत्रको अतुलनीय भूमिका रहेको कुरा घाम जत्तिकै टड्कारो छ भन्नमा कुनै अत्युक्ति छैन ।
जीवन्त विश्वविद्यालय
कार्टुन भनेको विचित्रको विधा हो, अङ्ग्रेजी मा भन्नुपर्दा ‘क्यारिकेचर’ हो तर ‘क्यारिकेचर’ भनेको ठ्याक्कै व्यङ्ग्य चाहिँ होइन । ‘इट इज नट सटायर’ । कसैलाई गाली गर्नु प¥यो भने धेरै शब्द छन् । अप्ठ्यारो चिजलाई सजिलो र कलात्मक ढङ्गले प्रस्तुत गर्ने विधा नै कार्टुन हो ।
पाठकका दृष्टिमा ‘मधुपर्क’
साझा प्रकाशनबाट प्रकाशित ‘अंग्रेजी नेपाली साझा संक्षिप्तकोश’ (विसं २०६७, आठौँ संस्करण) मा नरेन्द्रमणि आचार्य दीक्षितले पाठकलाई आचार्य, उपाचार्य, पढैया, पढन्ते, वाचक, संशोधक वा अध्यापकको श्रेणी आदि भनेर पाठक मस्तिष्कको ‘न्यारेटिभ’ तयार गर्नुभएको छ । भाषाशास्त्री महानन्द सापकोटाले पनि आफ्नो व्युत्पत्तिमूलक कृति ‘नेपाली शब्द परिचय’ (२०३४) मा पाठकबारे वाचक, पाठकनी आदि विशेषण गरेको देखिन्छ ।
अग्रणी पर्यटन सञ्चारक
साप्ताहिक समाचारपत्रका रूपमा विसं १९५८ वैशाख २४ मा ‘गोर्खापत्र’ प्रकाशन सुरु भएको ४८ वर्षपछि नेपाल बाह्य जगत्का लागि खुला भयो । २००७ सालअघि विदेशीका लागि ‘निषिद्ध देश’ नेपाल प्रवेश गर्न तत्कालीन वंशगत प्रधानमन्त्री श्री ३ महाराजको अतिथि हुनुबाहेक अर्को उपाय थिएन । बाह्य विश्व
नेपालमा मिडिया शिक्षाको विकास
विश्वमा पत्रकारिता तथा आमसञ्चार माध्यमको विकास भई जनमानसमा प्रभाव पार्न सफल भइसकेका बेला नेपालमा पत्रकारिताको आरम्भ भयो । जर्मनीका जोहानेस गुटेनवर्गले १५ औँ शताब्दीमै छापाखानाको आविष्कार गरे तापनि त्यस प्रकृतिको छापाखाना वि
राणाकालीन समाज सुधारमा गोरखापत्र
नेपालमा एक शताब्दीसम्म चलेको जहानियाँ राणा शासनको नेपालको इतिहासमा बेग्लै महत्व छ किनभने १०४ वर्षको कालखण्ड भनेको कुनै छोटो समयावधि होइन ।
