गोरखापत्रको १२४ वर्षोत्सव
गोरखापत्रको १२४ वर्षोत्सव
जर्मनीमा सुन्दरपानीको चिया
झापाको भद्रपुरका उदय चापागाईंले प्रवीणता प्रमाणपत्र तहको परीक्षा दिन २०२८ सालमा इलाम जाँदा क्याम्पसको वरिपरि डाँडाकाँडामा चिया बगान देखेपछि चियामै रमाउने सपना बुन्नुभयो । पहिलो पटक इलाम पुग्दा थुम्का थुम्कामा हरियो चिया देख्दा चापागाईंलाई लागेको थियो, हरियो इलामको चिया विश्वलाई चखाउन पाए हुने थियो । उहाँको त्यो सपना अहिले ५३ वर्षको अवधिमा पूरा भएको छ । भोजपुरबाट १० वर्षको उमेरमा चापागाईं परिवारसहित भद्रपुर आउनुभएको थियो । सामान्य खेतीपाती गर्ने परिवारमा हुर्किएका उहाँले स्नातकोत्तर पढदै गर्दा चिया खेती र व्यवसायमा होमिनुभयो । पढाइ सकेर उहाँ जर्मनी घुम्न जानुभयो । आफू नेपालमा चिया खाइराखेको भएकाले उहाँले जर्मनी पुगेर चिया खान जोज्दा त्यहाँको सहरमा भारतको
परिश्रमी हातहरू
मधेश प्रदेशका जिल्लाहरूमा व्यावसायिक कृषिप्रति आकर्षण बढ्न थालेको छ । परम्परागत जीवन निर्वाहमुखीभन्दा आधुनिक व्यावसायिक खेतीबाट बढी कमाइ हुन थालेपछि आकर्षण बढेको हो । पछिल्लो समय वैदेशिक रोजगारीबाट फर्किएका युवा, महिला, अनुभवी मानिसले व्यावसायिक रूपमा तरकारी, फलफूल, पशुपन्छीपालनमा लागेका छन् । सिराहाको लहान नगरपालिका–२४, झुटकी मानिकदहका रतन साह करिब १०/१५ वर्षअघि आफ्नै खेतमा स्थानीय काउली (फूलकोबी) खेती गर्नुभएको थियो । त्यसपछि साह तरकारी खेती छोडेर बढी पै
साइकल यात्राबाटै विश्व पहिचान
दोलखाको भीमेश्वर नगरपालिका–७ मकैबारीका पुष्कर शाहले साइकलमार्फत ११ वर्षमा दुई लाख २१ हजार किलोमिटर दुरी पार गरी १५५ देश घुम्नुभयो । यस कार्यका लागि एक करोड ७० लाख रुपियाँ खर्च भयो । उहाँले राज्यको एक पैसा पनि खर्च गर्नुभएन । विश्व साइकल यात्री शाहले विदेश जाने अनेक अवसर त्याग्नुभयो । नेपालको झन्डा फहराउँदै संसार चहार्नुभयो तर पलायनको बाटो रोज्नुभएन । जन्मभूमिको माया गरेर स्वदेश नै फर्कनुभयो ।
चिया पसलदेखि तारे होटलसम्म
पाल्पाको रिब्दीकोट गाउँपालिका–२ का माधवप्रसाद नेपाल एक सफल व्यवसायी हुनुहुन्छ । अहिले रुपन्देहीको बुटवल उपमहानगरपालिका–९, नयाँ बसपार्क छेउमा होटल न्यु इरा सञ्चालन गर्दै आएका नेपाल सामान्य परिवारमा जन्मेर पनि ठुलो मेहनत र परिश्रमपछि एक सफल पर्यटन व्यवसायी बन्न सफल हुनुभएको छ ।जीवनमा निकै सङ्घर्ष गरेर व्यावसायिक सफलता पाउन सकेकामा उहाँ अहिले प्रसन्न हुनुहुन्छ । पाल्पाको लुम्बिनी मावि लुङमा अध्ययन गर्नुभएका नेपालले २०३३ सालमा एसएलसी परीक्षा उ
परिश्रम नै सफलताको सूत्र
मेहनत गरे यही देशमा मनग्य आम्दानी गर्न सकिन्छ भन्ने सफल दृष्टान्त हुनुहुन्छ पोखरा–२५ हेम्जा निवासी घनश्याम तिमिल्सिना । नौ वर्र्षसम्म अरबको खाडीमा पसिना बगाउँदै गर्दा यो पसिना आफ्नै देशको माटोमा सिँचन गर्नु पर्छ भन्ने सोच बोकेर उहाँ स्वदेश फर्कनुभयो । २० वटा गाईबाट पशुपालन सुरु गर्नुभएका ४० वर्षीय तिमिल्सिनासँग अहिले गाईभैँसी र बाख्रा गरी ३७० पशुचौपाया रहेका छन् । उहाँको फार्मबाट दैनिक एक हजार दुई सय लिटर दुध उत्पादन हुने गरेको छ भने दुधको मात्रै दैनिक एक लाख रुपियाँभन्दा बढीको कारोबार हुने गरेको छ । युवाका लागि प्रेरणाको स्रोत बन्नुभएका तिमिल्सि
जागिरसँगै समाजसेवा
वीरेन्द्रनगर नगरपालिका–१० निवासी ४५ वर्षीय सीता शर्मा पेसाले सिनियर अनमी निरीक्षक हुनुहुन्छ । २०६० सालमा अनमीबाट सरकारी सेवा सुरु गरेपछि उहाँमा सेवासँगै समाज सेवालाई पनि अगाडि बढाउने चाहना जागृत भयो । सुरुमै सुर्खेतकै प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र अवलचिङमा पुगेपछि धेरै ग्रामीण महिला तथा किशोरीहरूको उपचार गर्नुभयो । उपचारका क्रममा उहाँले ग्रामीण महिलामा पाठेघर खसेको, रोग पालेर बसेको जस्ता समस्या देख्नु भयो । त्यति मात्र होइन, भर्खरका किशोरीमा पनि पाठेघरप्रति ज्ञान नभएको महसुस गर्नुभयो । अवलचिङका साथै सल्यान तथा सुर्खेतकै वीरेन्द्रनगर र भेरीगङ्गा नगरपालिकामा पनि काम गर्ने व्रmममा पाठेघरको बारेमा धेरै कुरा बुझिसकेपछि पाठेघरको क्यान्सरबाट बच्नका लागि महिनावारी सरसफाइ अभियान नै उहाँले चलाउनुभयो ।
पाँच सयलाई रोजगारी
मालिका ग्रुप एन्ड होल्डिङ कम्पनी र त्यसका सञ्चालक टीकाराम जैसीको व्यावसायिक इतिहास लामो छैन । २०५६ सालमा सिमेन्टको टायल बनाएर सुरु भएको व्यावसायिक यात्रामा २०५८ सालमा एके ट्रेडर्स दर्ता गरेर खाद्यान्न र मलको कारोबार थपियो । २०६० सालमा सिमेन्ट सरिया बिक्री, २०६७ मा धनगढीस्थित रोशनी इन्टरप्राइजेजबाट एसिई ब्रान्डको ट्याक्टर, मोटरसाइकल, सिमेन्ट, छड, कर्कटपाताको व्यापार, २०७६ सालमा वीरगन्जबाट तार ल्याएर लम्कीचुहा नगरपालिकाको गुलरामा मालिका तारजाली उद्योग सञ्चालनमा किला र ग्याबिन बनाउने काम सुरु भएको थियो । बजारको माग बुझ्दा उद्योग नै चल्ने सम्भावना देखिएपछि २०७७ मा जिआई प्लान्ट स्थापना र २०७९ सालबाट मालिका स्टिल र मालिका तारजाली उद्योग एकै ठाउँबाट सञ्चालनमा ल्याउनुभएको छ ।
पत्रकार तथा कर्मचारी पुरस्कृत हुँदै
गोरखापत्र प्रकाशनको १२४ औँ वर्ष प्रवेश तथा संस्थानको ६२ औँ वार्षिकोत्सवका अवसरमा विभिन्न कर्मचारी तथा पत्रकार सम्मानित हुने भएका छन् । सोमबार औपचारिक कार्यक्रममा वितरण गरिने उत्कृष्ट कर्मचारी सम्मान सहसम्पादक राजेश चाम्लिङ राईलाई प्रदान गरिने भएको छ । प्राविधिकतर्फ उत्कृष्ट कर्मचारी सम्मान प्रबन्धक जुजुकाजी रञ्जित, प्रशासनतर्फ वरिष्ठ सहायक सङ्गीता खड्कालाई प्रदान गरिने भएको छ ।
सूचना प्रविधि पुग्न सक्छ एक खर्बको निर्यात
अनुसन्धानको क्षेत्रमा काम गर्ने विश्वचर्चित गार्टनर इङ्कको तथ्याङ्क अनुसार सन् २०२४ मा विश्वभर ५० खर्ब अमेरिकी डलर (छ हजार ६५० खर्ब रुपियाँ) भन्दा बढी रकम सूचना प्रविधिसम्बन्धी सेवाका लागि खर्च हुने छ । जुन अघिल्लो वर्षको तुलनामा आठ प्रतिशतभन्दा बढीको वृद्धि हो । आगामी वर्षमा विश्वभर सूचना प्रविधिका लागि हुने खर्च थप रफ्तारमा विस्तार हुने अनुमान उक्त संस्थाको छ ।
पत्रकारिताको विश्वविद्यालय
मुलुकको छापा पत्रकारिताको इतिहासमा जगका रूपमा रहेको गोरखापत्रलाई सिङ्गो पत्रकारिताको विश्वविद्यालय पनि मानिन्छ । पत्रकारिताको आजको विकसित स्वरूपबाट पछाडि फर्किएर गोरखापत्रलाई नियाल्दा पत्रकारिताको ‘गुरुकुल’ का रूपमा रहेको विदित हुन्छ । विसं १९५८ वैशाख २४ गतेदेखि साप्ताहिक पत्रिकाका रूपमा प्रकाशित गोरखापत्र एसिया महादेशमा प्रकाशन हुँदै आएका पुराना छापामध्येमा पर्नु गौरवबोधी विषय हो । राणा शासनकालमा सुधारवादी शासक श्री ३ देवशमशेरले जनतालाई देश दुनियाँका खबरद्वारा सुसूचित गराउने पवित्र उद्देश्यले सनद जारी गरेर प्रकाशन प्रारम्भ गरिएको साप्ताहिक ‘गोर्खापत्र’ राजनीतिक उतारचढावका अनेक शासन व्यवस्थाका घामपानी सहँदै निरन्तरताको १२४ औँ वर्षमा प्रवेश गरेको छ । विसं २०१७ फागुन ७ गतेदेखि दैनिक रूपमा प्रकाशित हुँदै आएको गोरखापत्रले समाचार तथा सूचना प्रवाहमा अग्रणी भूमिका खेल्दै नेपाली भाषा, साहित्य, कला, धर्म र संस्कृतिको उन्नयनमा समेत विशिष्ट योगदान पुर्याउँदै आएको जगजाहेर छ ।
द्विशताब्दीतिरको यात्रा
गोरखापत्र द्विशताब्दीको यात्रातर्फ अग्रसर छ । आजबाट १२४ वर्षे यात्रामा प्रवेश गरेको छ । शताब्दी पार गरी दोस्रो शताब्दीतिर लम्किने दक्षिण एसियाली मुलुकका थोरै अखबारमध्ये गोरखापत्र पनि एक हो । आधुनिक नेपालको साङ्गोपाङ्गो स्वरूप र चित्र गोरखापत्रले झल्काएको छ । नेपालको जेठो पत्रिका गोरखापत्र त्यसको जीवन्त साक्षी हो । यसले देशका सबैखाले उतारचढावको अनुभूति गरेको छ । जहानियाँ राणा शासनकालमा स्थापना भएको गोरखापत्र आजको लोकतान्त्रि
राष्ट्रको पहिचान
विश्व पत्रकारिताको इतिहासमा झन्डै तीन सय वर्ष कान्छो भएर पनि गोरखापत्रलाई दक्षिण एसियाकै गौरव प्राप्त छ । फलतः देशमा नेपाली भाषामा प्रकाशित पहिलो पत्रिकाका रूपमा गोरखा भारत जीवन मासिकलाई लिन सकिन्छ । यो पत्रिका विसं १९४३ मा मोतिराम भट्टले काशीमा छपाएका थिए । त्यसपछि देशमै छापिएको विसं १९५५ को साउन महिनामा प्रकाशित सुधा सागर मासिक पत्रिका पनि थियो । उक्त पत्रिका निस्केको झन्डै दुई वर्ष १० महिनापछि विसं १९५८ वैशाख २४ गते सोमबारका दिन गोरखापत्रको जन्म भयो । यसै क्रममा विसं १९८४ वैशाख १३ मा गोरखापत्रमा पहिलोपल्ट तस्बिर छापिएको थियो । यो पत्रिका सुरुमा साप्ताहिक, विसं २००० साल असोज २९ देखि हप्तामा दुई पटक र विसं २००३ पुस ८ गतेदेखि हप्तामा तीन पटक प्रकाशन हुन थाल्यो ।
गोरखापत्रको पहिलो अङ्क
अहिले संसार आमसञ्चारको साम्राज्यमा तैरिरहेको छ । सञ्चारबिना संसार छैन भन्नु परेको छैन तर पहुँच भने प्रत्येकमा फरक फरक हुन सक्छ । प्रारम्भमा छापा हुँदै रेडियो, टेलिभिजन र इन्टरनेटका आविष्कारसँगै डिजिटल मिडिया र सामाजिक सञ्जालले मानिस सूचनाका रासमै छ । माध्यमहरू ओइरो लागे पनि सही सूचनामा पहुँच भने कठिन बन्दै गएको छ । मिथ्या सूचनाको बाढी पनि छ । आजको आमसञ्चारको विगत हेर्दै गयो भने रोम गणराज्यमा पहिलो पत्रिकाको उद्भव भएको मानिन्छ । एकआपसमा लडाइँ भइरहने रोम गणराज्यहरूमा आफ्ना नागरिक शक्तिलाई सुदृढ बनाउने जुक्ति निकालियो । फलस्वरूप जुलियस सिजर्स (इसापूर्व १००–४४) ले एक्टा डिउर्ना निकाले ।
पत्रकारिताको गौरव
प्राचीनकालको सञ्चार मुखामुख सम्पर्क, सङ्केत र इसारा आदिको भरमा मात्रै सीमित थियो । भाषाको विकास हुँदै जाँदा सञ्चार सरल हुन थाल्यो । सुरुमा कुनै नौलो खबर वा जानकारी समाजसमक्ष पुर्याउनु पर्यो भने नगरा, ढोलक आदि बजाएर मानिसहरू भेला गराई खबर सुनाइन्थ्यो । त्यो पनि सीमित मात्रमा वा आवाज पुग्ने ठाउँसम्म । कथ्य भाषापछि लेख्य भाषाको विकास हुँदै गयो । मुद्रणको पनि सुरुवात भयो । अठाराँै शताब्दीको अन्त्यतिर बेलायत, अमेरिका र भारतमा पनि आधुनिक पत्रिकाको सुरुवात भइसकेको थियो तर नेपालमा त्यस बेलासम्म अखबारको विकास भएको थिएन र समाचारको आदान प्रदान गर्ने कुनै माध्यम
हाम्रो प्रयास र प्रतिबद्धता
वैशाख २४ गते नेपाली समाजको विकास र रूपान्तरणका लागि एउटा महत्वपूर्ण दिन हो । १२४ वर्षअघि आजैका दिन नेपाली समाजमा आमसञ्चारको धिपधिपे दियो बल्न थालेको थियो । तत्कालीन राणा प्रधानमन्त्री देवशमशेरको पहलमा १९५८ वैशाख २४ गते गोरखापत्र प्रकाशनको सुरुवात भयो । अनुदार शासन र पुरातनवादले जकडिएको तत्कालीन नेपाली समाजमा अखबार प्रकाशनको प्रारम्भ सजिलो र सानो काम थिएन । त्यस्तो असहज परिवेशमा पनि जनतालाई सूचना दिनु पर्छ भन्ने चेतना शासकको दिमागमा जागृत हुनु र राज्यस्तरबाटै पत्रिका प्रकाशन गर्नुलाई एउटा साहसिक कदम मान्नु पर्छ । नेपाली समाजलाई लोकतन्त्रको मार्गमा लम्किने प्रा
चार पुस्ताको गोरखापत्र
विक्रम संवत् १९३७ मा तत्कालीन ओखलढुङ्गाको खार्पामा जन्मनुभएका डिट्ठा नन्दलाल पोखरेल कामका सिलसिलामा धेरैजसो खार्पाबाहिरै रहनुभयो । उहाँ नयाँ ठाउँ, नयाँ ज्ञान सिक्न र सिकाउन औधी सोखिन हुनुहुन्थ्यो । उहाँको त्यो चाहनामा गोरखापत्रले जीवनपर्यन्त सहयोग ग¥यो । उहाँ मात्र होइन, उहाँपछिको चौथो पुस्ता पनि गोरखापत्रबाटै लाभान्वित भइरहेको छ ।
कर्मचारीलाई पुरस्कृत गरिने
गोरखापत्र संस्थान कर्मचारी सङ्घ, २०५२ ले संस्थानमा कार्यरत दुई जना कर्मचारीलाई पुरस्कृत गर्ने निर्णय गरेको छ । सङ्घको शुक्रबार बसेको बैठकले गोरखापत्र प्रकाशनको १२४ औँ वर्ष प्रवेश तथा संस्थानको ६२ औँ वार्षिकोत्सवका अवसरमा सो निर्णय गरेको हो । संस्थानको नगद तथा सामान्य लेखा शाखामा कार्यरत सहायक कम्प्युटर अधिकृत रमा मोक्तान र ग्राहक सेवा शाखामा वितरक पदमा कार्यरत राजेन्द्रप्रसाद चौधरीलाई ‘जयपृथ्वीबहादुर सिंह उत्कृष्ट सेवा पुरस्कार’ प्रदान गर्ने निर्णय गरिएको सङ्घले जारी गरेको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ ।
जनशक्तिलाई अब्बल बनाउन प्रशिक्षण
गोरखापत्र अनलाइन प्रकाशनमा कार्यरत पत्रकार तथा कर्मचारीका लागि ६ दिने मल्टिमिडिया तालिम सुरु भएको छ ।
राष्ट्रिय विभूति जयपृथ्वीबहादुरको १४७ औं जन्मजयन्ती मनाइँदै
राष्ट्रिय विभूति जयपृथ्वीबहादुर सिंहको १४७ औं जन्मजयन्ती विभिन्न कार्यक्रमका साथ मनाइँदैछ ।
सञ्चार मन्त्रालय र गोरखापत्र संस्थानबीच अनुदान सम्झौता
सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालय र गोरखापत्र संस्थानबीच सोमबार अनुदान सम्झौता भएको छ ।
संस्थानका सञ्चालकद्वयको स्वागत : समन्वय गरेर अगाडि बढ्ने प्रतिबद्धता
गोरखापत्र संस्थानको सञ्चालक सदस्य पदमा नियुक्त हुनुभएका स्याङ्जा सिर्सेकोट –७ का नन्दलाल तिवारी र अर्घाखाँची पाणिनी–७ का लेखनाथ न्यौपानेलाई बिहीबार संस्थानमा स्वागत गरिएको छ ।
प्रधानमन्त्रीद्वारा बालुवाटारमा तरकारी खेतीको शुभारम्भ
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ ले गणतन्त्र दिवसको अवसरमा सरकारी निवास बालुवाटार परिसरमा तरकारी खेतीको शुभारम्भ गर्नुभएको छ । प्रधानमन्त्री प्रचण्डले निवास परिसरमा रहेको करेसाबारीमा आज बिहान काउली, काँक्रो, घिरौँला, करेला, मकै, फर्सी, खोर्सानी, बोडी, सिमी, भन्टा, धनियाँ लगायतका बीउ र बेर्ना रोप्नुभएको हो।
सरकारको प्राथमिकतामा सङ्क्रमणकालीन न्याय
सरकारले सङ्क्रमणकालीन न्यायनिरुपण गर्ने विषयलाई प्राथमिकता दिएको छ । त्यसका लागि सरकारले बेपत्ता पारिएका व्यक्तिको छानबिन, सत्यनिरूपण तथा मेलमिलाप आयोग गठन गरिसकेको छ ।