मध्यकालीन डोटीमा थर निर्माण
नागी मल्लको शासनकालमा मध्यकालीन डोटी राज्यको रीतिस्थिति बसाएर त्यसलाई व्यवस्थित गरिएको पाइन्छ । मल्लकालपूर्वको डोटी पनि समृद्ध र व्यवस्थित नै थियो । जाटकालीन शासनव्यवस्थापछि पालहरू शासक भएको देखिन्छ । अस्कोटका पालहरूको शासन निकै प्राचीन मानिन्छ ।
![विश्वासमा पैरो [कथा]](https://gorkhapatraonline.com/storage/media/280553/conversions/sss-original-thumb.jpg)
विश्वासमा पैरो [कथा]
सुटकेसमा धमाधम लुगा मिलाउँदै गरेकी सुधालाई क्रोधित नजरले हेर्दै केशवले भन्यो, “सुधा के तिमी फेरि तीर्थाटनका लागि जान लागेकी ? हिजोसम्म त केही थाहा थिएन ।”
अकविको कविता
सिर्जना मैले गरिनँ सोच बनाएको छु, अभिव्यक्त मैले गरिनँ
मौन अवधि (कविता)
शक्तिशाली हुन्छ– मौनताको हतियार !
सुस्वास्थ्यको अलग्गै आयाम
विधागत धेरै जसो कृति निश्चित सूत्रमा देखिन्छन् । लय र शृङ्खला ठम्याउन सकिन्छ ।
हिउँको क्यानभासमा प्रकृतिको चित्रकला
पोखराबाट सुरु भएको यात्राले हरेक मोडमा प्रकृतिका नयाँ रङ भेट्टाउँथ्यो । हरिया वनजङ्गलको सामीप्यमा फुलेका गुराँस, बारीभरि फापरका फूल अनि भन्ज्याङको चेपबाट देखिएका टल्किरहेका हिमालका हिमकण ! यी सबैले मनभित्र चित्रकारिता कोर्दै गएका थिए । धमिला रेखामाथि रङको लेपन थपिँदै गइरहेको थियो ।
टोखा घुमेर पूजनको भाका सुन्दा
मेरो मनमा अन्योल छाएको थियो, कसरी यो भ्रमण सम्भव होला र ? डा. सावित्री श्रेष्ठले सिद्धिश्वरमान अक्षलोक साहित्यिक भ्रमणको निम्ता गर्नुभएको थियो । सिद्धिश्वरमान श्रेष्ठले २०३७ सालमा अक्षलोक साहित्यिक पत्रिका स्थापना गर्नुभएको हो ।
लखनका सन्तान खोज्दै दार्जिलिङतिर
लखन थापामगर र ज्ञान दिलदासबिचको सम्बन्ध खोजी गर्दै पूर्वको यात्रा तय गरियो ।
मध्यपुरको मु धिमय्
नेवार वाद्य परम्परामा धेरै थरी बाजा छन् । त्यसमा पनि सबैभन्दा लोकप्रिय बाजा धिमय् नै हो । ‘धिमय्’ र ‘यलय् प्वः धिमय्’ दुई किसिमका धिमय् प्रचलनमा देख्न सकिन्छ । ‘धिमय्’ ठुलो आकारको हुन्छ । ‘यलय् प्वः धिमय्’ सानो आकारको हुन्छ । यलय प्वः धिमय् काठमाडौँमा प्रायः बजाइन्छ तर मध्यपुर थिमिमा अलग्गै किसिमको धिमय् प्रचलनमा छ ।
सगरमाथा संवाद बहुआयामिक प्रभाव
सगरमाथा आधार शिविर आसपासमा आश्चर्यजनक रूपमा हिउँ घट्न थालेपछि र हिमाली क्षेत्रका हिमतालको आकार अस्वाभाविक बढ्दै गएपछि विश्व मानव समुदाय सशङ्कित बनेको छ । सन् १९६० सम्म इम्जा हिमताल सानो खाल्डो जस्तै थियो ।
![छद्मभेष [कथा]](https://gorkhapatraonline.com/storage/media/278992/conversions/story-original-thumb.jpg)
छद्मभेष [कथा]
कमलपोखरी धेरै ठुलो थियो । जाडोयाममा कमलपोखरीवरिपरि मानिस घाम तापेर बस्थे । गर्मीमा चाहिँ त्यहाँवरिपरि रहेका रुखको छहारीमा शीतल तापेर बस्थे । कमलका फूलहरू फुल्ने भएकाले नै यो पोखरीको नामकरण कमलपोखरी भएको थियो ।
रोटीसँग आफ्नो भाषा साट्नेहरू (कविता)
एक टुक्रा मात्र एक टुक्रा रोटीको लोभमा एक दिन
अविराम गुन्जियोस् लोरी
कतिपय कृति लेखकका स्वभावगत आशयमा रहेर आँखाले भन्दा आत्माले पढ्नुपर्ने हुन्छ । खिम केसीको ‘लोरी’ गजलसङ्ग्रह यस्तै एउटा कृति हो ।
आकाशभरि घाम फाँटभरि तोरीफूल
संवत् विक्रमीको २०८१ मङ्सिर महिनाले आधा आयु के निखार्दै थियो, मलाई मध्यनेपालको नवलपरासीका केही भूमि स्पर्श गर्ने सुयोग मिल्यो
गुरुआमा अमृत्यश्वरी
मलाई थाहा थिएन कि म कहिलेदेखि बाबासँग भक्तपुरमा बस्न थालेँ ? मलाई यत्ति चाहिँ थाहा थियो कि म बाबासँगै गुरुआमा अमृत्यश्वरी दैवज्ञको घरमा डेरामा बस्थेँ । बाबा स्वयम् थाङ्का कलाकार हुनुहुन्थ्यो ।
रानी थाङसामाका चिनो
नेपाली इतिहासमा विजयपुर कुनै समयको एक चर्चित राजधानीका रूपमा उल्लेख छ ।
कम्बोडियामा ‘सक्रान्त’ साइत
कम्बोडियाको राजधानी नोमपेन्हपछिको दोस्रो ठुलो सहर स्यामारिपसम्म बैङ्ककबाट यात्रा गर्ने पूर्वनिर्धारित कार्यक्रम थियो ।
देवाली पूजा कुल रक्षाको उत्सव
नेवाः समुदायमा कुललाई सम्झेर देवाली मान्ने परम्परा परापूर्वकालदेखि रहिआएको छ ।
परदेशको चीत्कार (कथा)
मध्यरातको चकमन्नता चिर्दै मोबाइलको घन्टी बज्यो । निद्राले भारी भएका आँखा मिच्दै फोन उठाएँ,
फेरेँ आफैँलाई (कविता)
गाउँको पुरानो घर छोडेर आएँ
युवालाई सन्देश (कविता)
कमिलाको ताँती हेर कति मेहनती, तिनलाई हेरी गर्नु पर्छ हामीले प्रगति ।
पानीको रङमा रङमगिँदा
‘पानीको रङ’ कृति भर्खरै बजारमा आएको छ । विदेशी भूमिलाई लामो समयदेखि कर्मथलो बनाइरहेका ऋषि बस्ताकोटीको यो पहिलो कवितासङ्ग्रह हो । कवितासङ्ग्रहभित्र छिर्दा शीर्षकले नै पर्या, प्रकृति र जराप्रतिको प्रेमले ओतप्रोत भएका कवि हुन् भन्ने अनुभूति दिलाउँछ ।
![मृत्यु–चिन्तन [निबन्ध]](https://gorkhapatraonline.com/storage/media/277094/conversions/sanat-original-thumb.jpg)
मृत्यु–चिन्तन [निबन्ध]
कुनै कुनै ससाना घटनाले पनि हामीलाई यसरी संवेदित र उद्वेलित बनाउँछन् कि हामी ती घटनाको स्मृतिबाट मुक्त हुन सक्दैनौँ । ती हाम्रो जेहनमा गढेर बसिदिन्छन् ।
चोली राम्रो पाल्पाली ढाकाको
कामको खोजी गर्दै भारतको दिल्ली पुगेका पाल्पाका गणेशमान महर्जनले कपडा बुन्ने सिप त्यतै सिक्नुभयो ।
हुलाक टिकटमा भोजपुर
हुलाक टिकटले देशको भूगोल, रहनसहन, संस्कृति, भाषा र कलाको संयोजन गरेको हुन्छ ।
