जनकपुरधाममा तीन दिवसीय साहित्य महोत्सव हुँदै
मधेशको राजधानी जनकपुरधाममा विगत तीन वर्षदेखि लगातार हुँदैआएको ‘जनकपुर साहित्य महोत्सव’ को चौथो संस्करण यस वर्ष पनि हुनेभएको छ । फागुन ११ गतेदेखि महोत्सव शुरु हुने आयोजकले जनाएको छ ।
शान्तदासलाई युद्धप्रसाद पुरस्कार
अग्रज नेपाली बाल साहित्यकार एवं शिक्षासेवी शान्तदास मानन्धरलाई युद्धप्रसाद मिश्र स्मृति पुरस्कार–२०७९ प्रदान गरिएको छ । काठमाडौँमा आयोजित ३३औँ युद्धप्रसाद मिश्र स्मृति दिवसका अवसरमा शान्तदासलाई सो पुरस्कार समर्पण गरिएको हो ।
न्यौपाने र पन्त सम्मानित
लघुकथा समाज नेपालले साहित्यकार बाबा न्यौपाने (वामनप्रसाद न्यौपाने) र कल्याण पन्तलाई सम्मानित गरेको छ । समाजद्वारा आइतबार आयोजित कार्यक्रममा ‘सावित्री–केशर कथा सम्मान–२०७९’ कथाकार न्यौपानेलाई प्रदान गरिएको हो । त्यसैगरी समाजले ‘बाटुली–खिलध्वज लघुकथा सम्मान–२०७९’ लघुकथाकार कल्याण पन्तलाई प्रदान गरेको हो । उहाँहरूलाई जनही नगद राशि २१ हजा
कवि थापाको निधन
कवि मोहन हिमांशु थापाको ८८ वर्षको उमेरमा निधन भएको छ । बिहीबार ललितपुरको नखिपोटस्थित आफ्नै घरमा उहाँको निधन भएको हो ।
सङ्गीत तथा नाट्यको मौलिकता संरक्षणमा जोड
नेपाल सङ्गीत तथा नाट्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानका नवनियुक्त कुलपति निशा शर्माले नेपालमा विद्यमान सङ्गीत तथा नाट्य परम्पराको मौलिकताको संरक्षण, संवर्द्धन तथा प्रवर्द्धनका लागि विविध कार्यक्रम सार्वजनिक गर्नुभएको छ ।
सूचनाको हकसम्बन्धी पुस्तक विमोचन
नोदनाथ त्रितालद्वारा लिखित पुस्तक ‘त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा सूचनाको हक’को विमोचन गरिएको छ । त्रिवि कानुन सङ्कायका डिन प्राध्यापक डा. कृष्णप्रसाद बस्याल, नेपाल ल क्याम्पसका क्याम्पस प्रमुख डा. डीएन पराजुली र राष्ट्रिय समाचार समितिका अध्यक्ष धर्मेन्द्र झाले संयुक्त रूपमा पुस्तक विमोचन गर्नुभएको हो ।
महिलालाई पन्चैबाजा बजाउने तालिम
दोलखाको भीमेश्वर नगरपालिकाले महिलाका लागि पन्चैबाजा बजाउन तालिम सुरु गरेको छ । महिलामा पन्चैबाजा बजाउने सीप हस्तान्तरण, संरक्षण र प्रवद्र्धनसँगै महिलाको आयआर्जनमा सघाउन वडाले तालिम सुरु गरेको वडाध्यक्ष वासु श्रेष्ठले जानकारी दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “ऐतिहासिक, मौलिक, सांस्कृतिक र सामाजिक महŒवको पन्चैबाजा विस्थापन हुने खतरा बढेकाले संरक्षणमा सबै जुट्नु्पर्ने खाँचो छ ।”
वाग्लेलाई प्रदेशरत्न पदक
प्रदेश स्थापना दिवसका दिन लुम्बिनी प्रदेश सरकारले युवा गायक तथा सङ्गीतकार बीपी वाग्लेलाई लुम्बिनी प्रदेशरत्न द्वितीय पदकबाट विभूषित गरेको छ । उहाँले करिब छ दर्जनभन्दा बढी आधुनिक, पप, लोक पप, प्रकृतिप्रेमलगायत अन्य विविध गीतमा स्वर एवं सङ्गीत दिनुुभएको छ ।
‘कर्णाली उत्सव’आजदेखि
कर्णाली प्रदेशको राजधानी वीरेन्द्रनगर सुर्खेतको प्रसिद्ध पर्यटकीयस्थल बुलबुले उद्यान क्षेत्रमा गन्थन, मन्थन र चिन्तनको बहस ‘कर्णाली उत्सव’ चौथो संस्करण आजदेखि सुरु हुने भएको छ ।
आखिर प्रेम के हो ? (कथा)
अचम्म लाग्छ उसको कुरा सुन्दा । मभन्दा सातै वर्ष कान्छी त हो मेरी बहिनी । तर त्यही सात वर्षले उसमा कत्ति साहस र आत्मविश्वास भरिदिएको छ । ऊ आफ्नो जीवनको हरेक निर्णय आफैँ गर्दछे । तर मैले मेरो जीवनको महìवपूर्ण निर्णय पनि गर्न नसकेर दिदी मरेको ४८ दिनमै मभन्दा १७ वर्ष जेठो दुई छोराको बाबु भइसकेका भिनाजुको कान्छी श्रीमती भएर भित्रिनु प¥यो ।
डङ्गोलको चित्रकला प्रदर्शनी
‘खुर्सानी’लाई विम्बका रूपमा प्रयोग गर्दै कला सिर्जनामा रमाउने कलाकार सरिता डङ्गोल पुनः कलापारखीसमक्ष आउनुभएको छ। पाटन, कोबहाल नेवाः छेँमा कलाकार डङ्गोलका अनेक भाव र सन्देशयुक्त चित्रकलाको प्रदर्शनी चलिरहेको छ। प्रदर्शनीमा राखिएका चित्रले कोभिड–१९ ले पारेको असरबारे पनि बयान गर्छ। नेपाललगायत विश्वभर नै कोभिड फैलिएका बेला
बघेनी (कथा)
निद्राबाट आँखा खुल्नासाथ कथावस्तु खोज्ने क्रममा मैतीदेवीका वरिपरि घुमेँ । सबै बासी पात्र भेटिए । केको कथा लेख्नु ? मभित्र निराशा चल्मलाउँदै थियो । यसै अन्यमनस्क भाव बोकेर सेतो पुल मुन्तिर पुगेको थिएँ । ‘म छु, यहाँ म छु ।’ आवाजसँगसँगै फोहोरको डङ्गुर मास्तिर केही चल्मलाएको पनि देखियो ।
मङ्गलीको जेनेभा यात्रा (कथा)
मङ्गली चेपाङ । गाउँबाट सहर जानका लागि काउलेका भीरको बाटो ओह्रालो झर्नुअघि उसको परिचय त्यसमा नै सीमित थियो– मङ्गलबार जन्मिएकी हुनाले न्वारानका दिन चेपाङ समुदायको नाइकेले उसको नाम त्यही राखिदिएको थियो । तर जब ऊ प्रजा विकास कार्यक्रमअन्तर्गत भरतपुर पुगेर हेर्न सकेभन्दा पनि फराकिलो संसार देखी, त्यसको जीवनमा आमूल परिवर्तनका अनेकौँ रेखाहरू कोरिँदै जान थाले ।
राष्ट्रिय बाल नाटक महोत्सवमा २९ नाटक
रुसी सदनको आयोजनामा रातोपुलस्थित शैली थिएटरमा १४औँ राष्ट्रिय बाल नाटक महोत्सव सुरु भएको छ । माघ २९ गतेदेखि सुरु भएको महोत्सवमा २९ वटा नाटक समावेश गरिएको छ भने संस्थागत विद्यालय सङ्घ नेपाल (इसान)को सहकार्य रहेको छ । नौ दिनसम्म चल्ने महोत्सवमा विभिन्न विषयका नाटक मञ्चन हुनेछन् । यसमा प्रतियोगी र अप्रतियोगी नाटक समावेश हुनेछन् । काठमाडौँ उपत्यका र बाहिरी जिल्लाहरूबाट पनि नाटक समावेश गरिएको शैली थिएटरका कार्यकारी संयोजक सविन न्यौपानले बताउनुभयो ।
प्रेममा पागल भ्यान गग
विश्वप्रसिद्ध कलाकार भिन्सेन्ट भ्यान गग प्रेममा देखाएको पागलपनले विश्व परिचित छ । एक पटक उनले प्रेमिकालाई आफूलाई प्रेम गर्ने भए जे पनि गर्न तयार भएको अभिव्यक्ति दिन्छन् । उनले भन्छन्, ‘साँच्चिकै तिमी मलाई प्रेम गछ्र्यौ भने म तिम्रा लागि जे पनि गर्न तयार छु ।’ भ्यान गगले प्रेम गर्ने ती महिला (वेश्या)ले आफूप्रतिको अनुराग देखेर ‘साँच्चि हो ! तिमी मेरा लागि जे पनि गर्न तयार छौ ?’
छाउगोठकी आमा लोकार्पित
नेपाल स्रष्टा समाजले कवि जानु धितालको पहिलो कवितासङ्ग्रह ‘छाउगोठकी आमा’ लोकार्पित गरेको छ । साहित्यकार नगेन्द्रराज शर्मालगायतले संयुक्त रूपमा कवितासङ्ग्रहको लोकार्पण गर्नुभएको हो । कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि शर्माले जानुका कवितामा नारीका दमित आवाज मुखरित भएको बताउनुभयो ।
सत्यमोहन जोशीको स्मरणमा कार्यक्रम
वाङ्मय शताब्दीपुरुष स्व. सत्यमोहन जोशीको सम्झनामा मिसा साहित्यकार मुनाले हालै लोक साहित्य परिषद बखुंबहाल ललितपुरमा ‘सत्यमोहन जोशी लुमंका’ कार्यक्रमको आयोजना गरेको छ ।
सत्यमोहन जोशीको सम्झना
वाङ्मय शताब्दीपुरुष स्व. सत्यमोहन जोशीको सम्झनामा मिसा साहित्यकार मुनाले शनिबार लोक साहित्य परिषद् बखुंबहाल ललितपुरमा ‘सत्यमोहन जोशी लुमंका’ कार्यक्रमको आयोजना ग-यो। प्रमुख अतिथि नेपाल भाषा केन्द्रीय विभागका पूर्वप्रमुख प्रा.डा. सुन्दरकृष्ण जोशीले आफू प्रमुख भएको समयमा सत्यमोहन जोशीसँग विभागमा सहकार्य गरेको अनुभव बताउनुभयो।
विवाहको फेसन : पार्टीमा जान भाडामा कपडा
अमेरिकाबाट विवाहका लागि नेपाल आउनुभएका सुजन राजभण्डारीले विवाहको शुभसाइत (स्वयम्बर)कालागि लुगा सिलाउन नै भ्याउनुभएन। “साथीको सल्लाहबमोजिम दुलाहीको कपडा भाडामा दिने थाहा भएपछि त्यही लिएर लगाएँ” उहाँले भन्नुभयो, “विवाह वा कुनै विशेष समारोहमा लगाइने औपचारिक पहिरन एक पटक लगाएपछि दोहो-याएर लगाउने चलन छैन, त्यसैले पनि भाडामा लिने ठिकै लाग्यो।”
बाल साहित्य महोत्सव सम्पन्न
दोस्रो अक्षरा बाल साहित्य महोत्सव सम्पन्न भएको छ। उपत्यकाभित्रका सरकारी तथा संस्थागत गरी २५ भन्दा बढी विद्यालय र चार हजारभन्दा बढी अभिभावकबीच विभिन्न कार्यक्रम गरी अक्षरा स्कुलले साहित्य महोत्सव गरेको हो।
दिदीबहिनीको माया (कथा)
“ऐया ! नपिट्नुहोस् न । मलाई कति सताउनुभएको ?” रमाले रुँदै आफ्नी दिदी रमिलालाई भनी । “तैँले चाहिँ मेरो सामान किन छुनुपर्ने नि हँ ?” रमिलाले थर्काउँदै भनी । रमिला छ वर्षकी हुँदा रमा जन्मिएकी थिइन् । रमिलाले रमालाई सधैँ जिस्काउँथी र रमा भने नरोएको दिनै हुँदैनथ्यो । यी दिदीबहिनीबीच माया भने असाध्यै धेरै थियो तर त्यो माया बाहिर कहिल्यै देखिँदैनथ्यो । उनीहरू एउटै विद्यालयमा पढ्थे । एक जना ९ कक्षामा पढ्थी भने अर्कीले कक्षा २ मा पढ्थी । उनीहरूकी आमा पनि रमा र रमिलादेखि वाक्क परिसक्नुभएको थियो ।
राजद्रोही राजनेता प्रदर्शन
पूर्वप्रधानमन्त्री सुशील कोइरालाको सातौँ स्मृति दिवसका उपलक्ष्यमा वृत्तचित्र ‘राजद्रोही राजनेता’ प्रदर्शन गरिएको छ। काठमाडौँमा शनिबार एक कार्यक्रमबीच पत्रकार जगत नेपालको लेखन तथा निर्देशनमा रहेको वृत्तचित्र प्रदर्शन गरिएको हो।
‘सुरसङ्गीतका केही साधक’ पुस्तक सार्वजनिक
साहित्य, चलचित्र र गीत सङ्गीतका अध्येता नीलकमलको ‘सुरसङ्गीतका केही साधक’ नामक पुस्तक सार्वजनिक भएको छ।
जमेको जोडी
एकछिन कल्पना गरौँ त आठ दशकको उमेर टेकेको मान्छेको दिनचर्या कस्तो हुन्छ ? ध्रुव हाडालाई भेट्नुभएको छ र चिन्नुभएको छ भने तपाईंको कल्पना नमिल्न सक्छ । असी वर्षको उमेर टेक्दासम्म कलाकारिता, निर्देशन, कार्यक्रम संयोजन मात्र होइन, १०–५ को सरकारी जागिरसम्म भ्याउनुभएको छ उहाँले । भक्तपुरको ऐतिहासिक पोखरी नःपुखुको किनारमै अवस्थित भव्य घरको तल्लो तलामा हामी जम्मा भएका छौँ, वरिष्ठ कथाकार रत्न कोजूको साथमा मङ्सिर १७ गते । दुई दशकअघि महेन्द्र पुलिस क्लबमा बसेर उहाँ र उहाँको जोडी अर्का चर्चित हास्यकलाकार राजपाल थापासँग उहाँहरूको कलाकारिताबारे कुराकानी गरेको स्मरण गर्दै । त्यति बेलाको स्मृतिसँगै कलाकार राजपाल थापाको झन्डै दुई दशकअघि निधन भएको दुःखद खबरले पनि होला, केही समयको संवाद उहाँमै केन्द्रित हुन पुग्छ ।
अर्गानिक निबन्धको सँगालो
मान्छेको मन ढुङ्गा भयो भने कस्तो होला ? हामीले कल्पना गर्न पनि सकिन्न तर यहाँ मान्छेका मन ढुङ्गा भइरहेका छन्, एउटा निर्जीव ढुङ्गा । हो मान्छेको मन एउटा ढुङ्गा भइदियो, र ढुङ्गाको मन भएका मान्छेका चर्तिकला वर्तमानमा छरपस्ट देखिएका छन् । यही समयलाई ‘सन्दिग्ध शताब्दी’मार्फत निबन्धकार श्रीबाबु कार्कीले उजागर गर्नुभएको छ ।
