ताप्लेजुङ पहिरोमा मृत्यु भएका बाबुछोराको शव झापा ल्याइयो
ताप्लेजुङको सिदिङ्वा गाउँपालिका–६ मेहेलेमा पहिरोमा परी मृत्यु हुनुभएका झापा अर्जुनधारा ६ का बाबु छोराको शव बुधबार झापा ल्याइएको छ।
उदयपुरको ताप्लीमा नमुना कार्यालय भवन
उदयपुरको ताप्ली गाउँपालिकाले नयाँ प्रशासकीय भवनबाट स्थानीयहरूमा सरकारी सेवा प्रवाह गर्न सुरु गरेको छ । मुलुक सङ्घीय गणतन्त्रमा गएसँगै स्थानीय तहहरूलाई समेत सरकारको रूपमा राखिएपछि पालिकाले सुविधा सम्पन्न नयाँ भवन निर्माण गरी त्यसैबाट सेवा प्रवाह गर्न थालेको हो ।
चियाको गुणस्तर बढाउन प्राविधिक पक्ष सुधार गरिने
प्रेम अधिकारीपशुपतिनगर, असार ६ गते । चियाको बजार प्रर्वद्धनका लागि गुणस्तरीय उत्पादन मुख्य सर्त हो । त्यसका लागि चियाको बोटदेखि ओठसम्मका प्रक्रिया सुधार हुन आवश्यक छ। पछिल्लो समय भारतीय बजारको विकल्पमा पश्चिमा देशमा बजार खोज्दै गर्दा यहाँको अर्थोडक्स चियाको गुणस्तर सुधारको विकल्प नभएकोमा सरोकारवालाहरु बताउनुहुन्छ। परम्पगरागत तवरले नै उत्पादन हुँदै आएको चियाकोे समग्र क्षेत्रको सुधारका लागि राष्ट्रिय चिया तथा कफि विकास बोर्डले सञ्चालन गरिरहेको परियोजनामार्फत् भने कृषकले प्राविधिक रुपमा नै सक्षम हुने अवसर पाएको छ । अन्तराष्ट्रिय बजारमा नेपाली चियालाई विश्वासिलो बनाउन ट्रेडमार्क कर्यान्वयनमा ल्याएको बोर्डले ट्रेसाविलिटि सिस्टम कार्यान्वयन गरेको छ । यो सिस्टम लागु भएपछि विश्वका जुनसुुकै स्थानमा रहेको नेपाली चिया किन्न चाहने ग्राहकले मोवाइलमार्फत् चियाको प्याकेटमा रहेको क्यूआर कोड स्क्यान गरेर चिया उत्पादन क्षेत्र र त्यस सम्बन्धी विविध जानकारी प्राप्त गर्न सकिन्छ । बोर्डले चियाको गुणस्तर सुधारका लागि इलामका १५ वटा चिया कारखानामा सफ्टवेयर जडान गरेको छ । जुन सफ्टवेयरले चिया उत्पादकदेखि प्रयोगकर्तासम्मका सबै विवरण हेर्न सकिन्छ । तर, यसका लागि पनि गुणस्तरीय उत्पादन हुन आवश्यक छ । रासायनिक विषादीको प्रयोग बन्द गर्नुसँगै आवश्यक प्राविधिक पक्षलाई पनि उत्तिकै ध्यान दिइनु पर्छ । इलामका १५ हजार धेरै कृषकले चियामा खेपेको सबैभन्दा ठूूलो चुनौती भनेको चिया कटिङ हो । चैतदेखि कात्तिकसम्म चिया टिपाई भएपछि सबै वगानमा आवश्यक्ता अनुसारको कटाई गर्नुपर्छ । तर कृषकसँग चिया काँटछाँटका लागि आवश्यक ज्ञान छैन । अढाई वर्षअघि चिया तथा कफि विकास बोर्डले सुरु गरेको परियोजनाले भने काँटछाँटका लागि छुुट्टै अभियान चलाएको छ । लगातार दुई सिजन वोर्डले वगानसम्म नै पुुगेर कृषकलाई चिया कटिङका लागि दक्ष बनाउँदै छ । चिया रोप्नेदेखि काँटछाँट गर्ने र प्रशोधनका लागि दक्ष प्राविधिकको अभाव हुँदा कृषकले भने अनुसारको गुणस्तर कायम गर्न सक्दैनन् भने उत्पादनमा पनि समस्या आउने गरेको छ । यहाँका ठूला चिया कारखानामा भारतीय प्राविधिक ल्याएर प्रशोधनको काम गराइने गरिएको छ । तर, साना र मझौला कारखानामा स्थानीयले नै काम चलाउने गरेका छन् । प्राविधिक ज्ञानको अभावमा जिल्लाभरका कृषकले समस्या भोग्नुपरेको हो ।“दिगो वजारिकरणका लागि गुणस्तर सुधार गर्नका लागि कृषकलाई प्रविधि मैत्री बनाउन प्रयासरत छौं,” राष्ट्रिय चिया तथा कफि विकास वोर्डका कार्यकारी निर्देशक डाक्टर विष्णु भट्टराईले भन्नुभयोे, “यसकै लागि अहिले सञ्चालित नेपाल इन्किृज सस्टेनेभल टि एक्सपोर्ट परियोजनामार्फत् काम भइरहेको छ ।” उहाँले काँटछाँटसहित अर्गानिक मल उत्पादन गरेर चियालाई विषादी रहित बनाउन भकारो सुधारको कार्यक्रमसम्म सञ्चालनका क्रममा रहेको बताउनुभयो । चालु आर्थिक वर्षमा एक हजार तीन सय निवेदन परेकोमा सात सय किसानलाई भकारो सुधारमा सहयोग गरिएको छ । बाँकी किसानलाई आगामी आर्थिक वर्षमा समावेश गराइने बोर्डले जनाएको छ। निर्देशक डा. भट्टराईले भन्नुभयो, “इमान्दारीपुर्वक केहि शर्त पालना गर्न सके नेपाली चियाको बजारमा कुनै समस्या नै छैन ।”यसअघि कृषकको पक्षमा काम गर्न नसकेको आरोप खेप्दै आएको टि वोर्डले अहिले भने कृषकका समस्या हल गर्न र अन्तराष्ट्रिय बजार प्रर्वधनका लागि निरन्तर काम गरिरहेको दाबी गरेको छ । चिया रोप्नेदेखि प्रशोधन र प्याकेजिङसम्ममा अझै धेरै सुधारको आवश्यक्ता देखिन्छ । विश्व बजारमा गुणस्तरीय र विभिन्न भेराइटीमा चियाको माग छ । तर त्यसका लागि चाहिने आवश्यक जनशक्ति सहित प्राविधिक उपकरणको प्रयोग उत्तिकै महत्वपुर्ण विषय रहेको अर्गानिक चिया उत्पादन गर्दै आएको गोर्खा टि स्टेट इलामका सञ्चालक उदय चापाँगाईंले बताउनुभयो । उहाँले परियोजनाले किसान र उद्योगीलाई जोड्न सक्नुपर्ने बताउनुभयो । “समुह वा सहकारी मार्फत किसानलाई समाबेस गराउनु पर्छ”, चापाँगाईंले भन्नुभयो ।यस्तै, माटो परिक्षणदेखि प्रशोधन, टेष्टिङ र प्याकेजिङसम्म प्राविधिक सिपको विकासका लागि काम भइरहेको निर्देशक डा.भट्टराईको भनाइ छ । आवश्यक पर्ने प्राविधिक ज्ञान र सामग्रीको पहु“च कृषकस्तरसम्म पुुग्नसके आम्दानी बढाउन सहज हुने सूर्योदय १० का किसान कमल घिमिरेले बताउनुभयो । “कुन उचाईमा कुन प्रजातिको चिया रोप्ने, त्यसलाई चाहिने आवश्यक मलखाद, का“टछा“टको व्यवस्थापन जस्ता विषय कृषकले पत्तो नै पाएका छैनन्,” घिमिरेले थप्नुभयो, “परम्परागतरुपमा नै भइरहेकाले यसका लागि सुधारको प्रयास हुनु हाम्रा लागि खुशीको विषय हो ।”दश रोपनीदेखि सयौं रोपनीसम्म चिया रोपण गर्ने कृषकले चाहेजस्तो प्रविधि प्रयोग नगर्दा त्यसको प्रत्यक्ष असर गुणस्तरमा परेको छ । अहिले उत्पादन हुँदै आएको वार्षिक करिव ६० लाख किलो तयारी अर्थोडक्स चियामध्ये सबैभन्दा ठूलो बजार भारत नै हो । आन्तरिक खपत १० प्रतिशत र पश्चिमा बजारमा निर्यात हुने दश प्रतिशतबाहेक बा“की चिया भारतमा नै जान्छ । अहिले चिया टिप्नेदेखि काँटछाँट गर्नेसम्मका मेसिन भित्रिएका छन् । तर तीनको उपयोगमा कृषकको अनुभवबाहेक अन्य सहयोग हुन सकेको छैन । होट्पा, हिमटेक्स, व्यवसायिक कृषि तथा बजार आयोजना सिए, उन्नती समावेशी वृद्धि कार्यक्रमलगायत विभिन्न संघसंस्थाले चियाको प्रविधि विकासमा लगानी नगरेका भने होइनन् । विभिन्न भेराइटीमा उत्पादन हुने अर्थोडक्स चियालाई फरक दक्षता र मेशनरी सामग्रीको आवश्यकता पर्छ । बजारको माग अनुसार भेराइटी निकाल्नु पर्ने कारखानाका लागि प्रविधि र प्राविधकको व्यवस्था गर्नु चुनौती बन्दै छ । बोर्डले परियोजना रहुन्जेलसम्म मात्र नभएर निरन्तर प्रविधिमैत्री ढङ्गले चियाको गुणस्तर सुधारका लागि पहल गर्ने हो भने अहिले वार्षिक चार अर्ब हाराहारी विदेशी मुद्रा भित्रिदै आएको अवस्थामा ठूलो सुधार गर्न सकिनेमा आशावादी बन्न सकिने सरोकारवालाहरु बताउँछन् ।
चिया उद्योगलाई अर्गानिक प्रमाणीकरणमा सहयोग
पछिल्लो समय चियाको अन्तर्राष्ट्रिय बजार निकै उत्साहजनक पाइए पनि अर्गानिक प्रमाणीकरण भने उद्योगी र किसानका लागि गलपासो बन्नेगरेको छ । आफ्नो उत्पादन विदेश निर्यातका लागि अनिवार्यजस्तै बनेको अर्गानिक प्रमाणीकरण खर्चिलो र बाध्यात्मक पनि छ ।
ताप्लेजुङमा बाढीपहिरोका कारण १३ घरमा पूर्ण क्षति
बाढीपहिरोका कारण ताप्लेजुङमा मङ्गलबारसम्म १३ घर पूर्णरुपमा क्षति पुगेको छ । गत बिहीबारदेखि सुरु भएको वर्षासँगै गएको बाढीपहिरोले जिल्लाका विभिन्न क्षेत्रमा दर्जन बढी घर बगाएको हो ।
-original-thumb.jpg)
बाढीबाट पाँचथरमा विस्थापित हुनेको सङ्ख्या ४४७ पुग्यो
असार २ गते परेको अविरल वर्षासँगै आएको बाढीपहिरोमा परी पाँचथरमा विस्थापित हुनेको सङ्ख्या ४४७ पुगेको छ ।
पहिराले उत्तर–दक्षिण कोशी राजमार्ग अवरुद्ध
सङ्खुवासभामा अविरल वर्षासँगै आएको बाढी–पहिराले उत्तर–दक्षिण कोशी राजमार्ग अवरुद्ध भएको छ । लगातारको वर्षाले उत्तर–दक्षिण कोशी राजमार्गअन्तर्गतको खाँदबारी–किमाथाङ्का सडकखण्ड अवरुद्ध भएको हो । वर्षासँगै आएको बाढी पहिराले मकालु र भोटखोला गाउँपालिका जोड्ने खाँदबारी –किमाथाङ्का सडक ठप्प भएको हो ।
-original-thumb.jpg)
फिदिममा नवौँ अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवस मनाइयो
पाँचथर सदरमुकाम फिदिममा नवौँ अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवस मनाइएको छ । जिल्ला आयुर्वेद स्वास्थ्य कार्यालय पाँचथर र पतञ्जलि योग समितिले बुधबार संयुक्त रूपमा यो दिवस मनाइएको हो ।
धरानदेखि ऐतिहासिक साँगुरीगढी जाने पदमार्गको उद्घाटन
धरानदेखि ऐतिहासिक साँगुरीगढी जाने पर्यटकीय गन्तव्य श्रम संस्कृति पदमार्गको उद्घाटन गरिएको छ । पूर्वको रमणीय स्थलमध्ये साँगुरीगढी पनि एक हो । यहाँबाट धनकुटा, तेह्रथुम, सङ्खुवासभा लगायत पहाडी क्षेत्रका बासिन्दाहरू पहाड, मधेश आवतजावत गर्ने गन्तव्य रहेको थियो ।
श्रीलङ्का टापुमा कटान तीव्र
सप्तकोशी नदीमा आएको बाढीले सुनसरी र उदयपुर जिल्लाको बिचमा पर्ने श्रीलङ्का टापुमा कटान तीव्र बनाएको छ। सुनसरी जिल्लाको वराहक्षेत्र नगरपालिका–६ को शिबाइ टोल क्षेत्र र उदयपुर जिल्लाको बेलका नगरपालिका–८ को पश्चिमी भागमा पर्ने श्रीलङ्का टापुमा मङ्गलबार अपराह्नबाट कटान तीव्र बनेको हो। वराहक्षेत्र–६, शिबाइ टोलकी शान्ति चन्द्रवंशीले नदीमा अपराह्नबाट तीव्र बहावसँगै आएको बाढीले शिबाइ टोल अगाडिको क्षेत्र कटान गरिरहेको बताउनुभयो। बेलका–८ अन्तर्गत पर्ने अघिल्लो वर्ष कटानमा परेको लाहुरे खोँचभन्दा केही माथिबाट पश्चिमतर्फ पनि तीव्र रूपमा कटान भइरहेको बेलका नगरपालिका–८ का वडाध्यक्ष जयकुमार राईले जानकारी दिनुभयो।
कोशी राजमार्ग अवरुद्ध
उत्तर दक्षिण कोशी राजमार्ग अन्तर्गत सङ्खुवासभाको मकालु गाउँपालिका सडकखण्ड अवरुद्ध भएको छ। सोमबार साँझ परेको पानीले बाटो बगाएपछि यातायात अवरुद्ध भएको हो। मुख्य गरी मकालु गाउँपालिकाको देउराली, नुम बजार छेउ, फ्याक्सिन्दा दोभान पारी, सामाटारलगायतका ठाउँ ठाउँमा पहिरो खसेपछि सडक अवरुद्ध भएको हो। पहिरो र बाढीको कारण ठाउँ ठाउँमा बाटो भत्किएपछि जिल्लाको उत्तरी क्षेत्रतर्फ जाने सवारीसाधन सञ्चालन हुन सकेको छैन। यस सडक मार्फत मकालु गाउँपालिका र भोट खोलाका बासिन्दा आवतजावत गर्ने गर्दछन्।
चिया बिक्री नहुँदा किसान मर्कामा
धनकुटा पाख्रीबासका चिया कृषक गोविन्द थापाले चिया खेती सुरु गरेको करिब २५ वर्ष भएको छ । २०५५ सालबाट सुरु गरेको चिया खेती २०७० सालसम्म विस्तार गर्दै बित्यो । त्यो बेला चियामा राम्रो भविष्य देखेर सुरु गरेको चिया खेती उहाँलाई निल्नु न ओकल्नु बनेको छ । अहिले उहाँको चिया बिक्री नहुँदा समस्या भएको हो । चिया बारीभरि छ तर टिप्ने जनशक्ति छैन, नटिपे चिया बिक्दैन । त्यसैले त उहाँलाई चिया बेच्न निकै मुस्किल भएको छ । “चियाको प्लटिङ गर्ने, छाँटकाँट गर्ने कार्य बन्द हुँदा चिया झाडीमा परिणत हुँदै गएको छ,” थापा भन्नुहुन्छ ।
बाढीपहिरोले सात लघुजलविद्युत गृह बगाएपछि अन्धकारमा बस्न बाध्य
ताप्लेजुङमा बाढीपहिरोले सात वटा लघु जलविद्युत गृह बगाएको छ । गत शुक्रबार, शनिबार र आइतबार वर्षासँगै आएको बाढीपहिरोले लघु जलविद्युत गृह बगाएसँगै मैवाखोला र याम्फुदीनका समुदाय अन्धकार बस्न बाध्य छन् ।
कोटा प्रणालीमा रासायनिक मल वितरण
इलामका आठ स्थानीय पालिकालाई अनुदानमा प्राप्त रासायनिक मलको कोटा निर्धारण गरिएको छ । साल्ट ट्रेडिङ कर्पोरेसन लिमिटेड बिर्तामोडले इलामका लागि गत जेठ २१ गते दुई हजार तीन सय बोरा रासायनिक (युरिया) मल छुट्याएको हो ।
हेवा खोलामा बेलिब्रिज निर्माण सुरु
असार २ गते मध्यरातमा अविरल वर्षासँगै आएको बाढीले पुल बगाएपछि तत्काल बेलिब्रिज निर्माण कार्य सुरु भएको हो।
चार लाख घुस रकमसहित सडक विभागका तीन कर्मचारी पक्राउ
ग्रामीण सडक सुधार आयोजना कार्यान्वयन इकाई दमक झापामा कार्यरत आयोजना व्यवस्थापकसहित तीन जना कर्मचारी पक्राउ परेका छन् ।
व्यावसायिक कृषिमा आकर्षण
भोजपुरका किसानको व्यावसायिक कृषिमा आकर्षण बढेको छ । तीनै तहको सरकारबाट कृषिमा लाग्नका लागि विभिन्न प्रोत्साहनका कार्यक्रम सञ्चालन भएपछि किसानमा यसप्रति आकर्षण बढेको हो ।
सडक कालोपत्रे भएपछि मुहार फेरियो
सडक चौडा बनाएर कालोपत्रे गरिएपछि सदरमुकाम गाईघाटस्थित बोक्से क्षेत्रको मुहारै फेरिएको छ। जिल्लास्थित सम्पूर्ण सरकारी कार्यालयको बिचबाट जाने गाईघाट–दिक्तेल सडक अन्तर्गत पुरानो आँखा अस्पतालदेखि बरुवा पुलसम्मको चार किलोमिटर क्षेत्रमा कालोपत्रेसहित सडक चौडा पारिएपछि सो क्षेत्रको मुहार फेरिएको हो।
हेलिकप्टरमार्फत उद्धार गरिएका घाइतेलाई अस्पताल पुर्याइयो
ताप्लेजुङको सिदिङ्वा गाउँपालिका –६ मेहेलेमा सोमबार बिहान गएको पहिरोमा परी घाइते भएका राजकुमार राईलाई दुई दिनपछि अस्पताल पुर्याइएको छ ।
बाढी पहिरो पीडितको उद्धार जारी
असार २ गते राती परेको अविरल वर्षाका कारण कोशी प्रदेशका पाँचथर, ताप्लेजुङ, सङ्खुवासभा लगायतका जिल्लाहरूमा बाढी तथा पहिरोबाट पीडितको नेपाली सेनाको खोज तथा उद्धार टोलीले उद्धार कार्य जारी राखेको छ ।
आन्तरिक उत्पादन प्रवर्द्धनका लागि आलु प्याजमा भ्याट : अर्थमन्त्री डा.महत
आन्तरिक उत्पादनमा मद्दत पुगोस्, नेपाली उत्पादन प्रवर्द्धन होस् भनेर आयात हुने आलु र प्याजमा भ्याट लगाइएको अर्थमन्त्री डा. प्रकाशशरण महतले स्पष्ट पार्नुभएको छ ।
बाढीपहिरो पीडितको राहत तथा उद्धारमा सरकार गम्भीर बन्नुपर्छ : नेता महर
नेपाली कांग्रेसका केन्द्रीय सदस्य नैनसिंह महरले बाढीपहिरोबाट सङ्खुवासभाको तुम्लिङटार र ताप्लेजुङको सिदिङ्वा–५ मेहेलेमा ठूलो जनधनको क्षति भएको भन्दै राहत तथा उद्धारमा सरकारको ध्यान पुग्न नसकेको बताउनुभएको छ ।
झापामा एक कैदीबन्दीको मृत्यु
झापामा एक जना कैदीबन्दीको मृत्यु भएको छ । मृत्यु हुनेमा मेचीनगर नगरपालिका –६ निवासी २८ वर्षीय ‘दीपेन्द्र’ भन्ने देवेन्द्र थापा रहेको झापा जिल्ला कारागार भद्रपुरले जनाएको छ ।
-original-thumb.jpg)
उमेर नपुगी बच्चा जन्माउने आमा र शिशुको ज्यान जोखिममा
पाँचथर फालेलुङ गाउँपालिका –४ कि कोपिला लिम्बूको १४ वर्षकै उमेरमा प्रेम विवाह भयो । विवाह भएको सात महिना नपुग्दै उहाँलाई सुत्केरी व्यथा लाग्यो । महिना नपुगी जन्मेको बच्चाको तौल ९ सय ग्राम मात्र थियो । जन्मेको १२ घण्टा नबित्दै पाँचथर अस्पतालमा शिशुको ज्यान गयो ।
ताप्लेजुङतर्फ उडेको प्रधानमन्त्री सवार हेलिकोप्टर विराटनगरमा अवतरण
बाढीपहिरो प्रभावित क्षेत्र अवलोकन गर्न सङ्खुवासभाबाट ताप्लेजुङतर्फ उडेको प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ सवार हेलिकोप्टर विराटनगर विमानस्थलमा आकस्मिक अवतरण गरिएको छ ।
