इतिहासको अलिखित स्रोतका रूपमा लोकगीत
इतिहास सर्वव्यापक छ । यति हुुँदाहुँदै पनि इतिहास अरू चिज जस्तो दृश्यमान हुँदैन । इतिहास बहुधा अदृश्य छ । यद्यपि सूक्ष्म किसिमले हेर्ने हो भने हरेक वस्तुमा इतिहास लुकेको पाइन्छ । गहन खोजमेल र चि
जीवनको पाश्र्वमा मृत्युु भय !
हत्केलामा च्यापेर एक मुठी सपना उभिएको छु– मृत्युको अघिल्तिर ! कवि मणि लोहनी
ठाइकोर सिक्दै नयाँ पुस्ता
नाम्खा गाउँपालिका–६ को हिमालपारिको गाउँ लिमीमा परम्परागत पहिरन र गरगहना लगाएर नाचिने ठाइकोर नाच पुराना पुस्ताबाट नयाँ पुस्ताकी युवतीले सिक्न थालेका छन् । उक्त नाच लोप हुने अवस्थामा पुगेपछि पुराना पुस्ताका महिलाले नयाँ पुस्ताकी युवतीलाई सिकाउन थालेका हुन् ।
पासाङको पुस्तक सरलता र इमानदारिताको प्रतीक : प्रधानमन्त्री
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले पूर्वउपराष्ट्रपति नन्दबहादुर पुन ‘पासाङ’ले लेख्नुभएको पुस्तक ‘यात्रा जिन्दगी’ सरलता र इमानदारिताको प्रतीक भएको बताउनुभएको छ ।
पर्यटन संस्कृति प्रवर्धन गर्न काव्ययात्रा आयोजना
पर्यटनको गन्तव्य बन्दैगएको पर्वतमा पर्यटन संस्कृति प्रवर्धनका लागि साहित्यसँग सम्वन्धित संस्थाको संयुक्त पहलमा काव्ययात्रा थालिएको छ । लोकसंस्कृति अध्येता तथा अनुसन्धानकर्ता कालीभक्त पन्तको जन्मभूमि फलेवासमा काव्ययात्रा गरिएको हो ।
मृत्युको अर्थ मृत्यु नै
नभने पनि भनेजस्तै हुन्छ जीवनका कुरा । अनुभव गर्न सकिने सुखदुःखका कुरा । काम र कीर्तिका कुरा । जीवन र जगत्का कुरा । समयका खुट्किला उक्लेर उचाइमा पुगेका कुरा । वर्षौं लगाएर बना
अत्यन्त उपयोगी पुस्तक
कुनै समयका क्रिकेट खेलाडी र अहिले लामो समयदेखि मूलधारको नेपाली पत्रकारितामा खेलकुद स्तम्भ चलाइरहेका पत्रकार नवीन अर्यालले ‘नेपाली खेलकुुदको वृत्तान्त’ शीर्षकको एक ग्रन्थ तयार गरेर नेपाली वाङ्मय भण्डारलाई थप समृद्ध बनाएका छन् ।
अर्घाखाँचीको भैरव नाच काठमाडौँमा
अर्घाखाँचीको ऐतिहासिक, पौराणिक, धार्मिक तथा सांस्कृतिक भैरव नाचको प्रदर्शन काठमाडौँमा भएको छ । बुधबार अर्घाखाँची जिल्लावासीको आयोजना तथा सम्पदा संरक्षण महाअभियानको सहकार्यमा हनुमानढोका, वसन्तपुर (कालभैरवअगाडि) भैरव नाचको प्रदर्शन भएको हो ।
गुञ्जिन थाले तिहारका गीत
उज्यालोको पर्व तिहार आउन केही दिन मात्र बाँकी छ । घर उज्यालो पार्नुका साथै देउसी र भैलो खेलेर मनाइने यो पर्वमा गुञ्जिने गीतमा अधिकांश नेपाली चलचित्रका हुने गर्दछन् । कालजयी ती गीत अहिलेको पुस्तामा पनि उत्तिकै लोकप्रिय छन् । तिहारको प्रसङ्ग नेपाली चलचित्रमा राखिनुका साथै गीतसङ्गीतमा पनि समेटिएका छन् ।
महतारालाई ३० हजार नगद पुरस्कार
नइ प्रकाशनले २०७९ सालको बाह्र कक्षाको परीक्षामा सम्मिलित भई हुम्ला जिल्लाको सर्वोत्कृष्ट छात्रा सविता महतारालाई ३० हजार रुपियाँ राशि सहित ‘नइ कपिल विद्यापदक’ समर्पण गर्ने निर्णय गरेको छ ।
कुसुमको ‘पाश्र्वधुन’ सार्वजनिक
हाल अमेरिकामा बस्दै आउनुभएका युवा कथाकार कृष्ण कुसुमको नवीनतम कथासङ्ग्रह ‘पाश्र्वधुन’ को एक समारोहबिच लोकार्पण गरिएको छ ।
छ दशक तन्नेरी वयस्क स्मृतिपट उघार्दै
हुनुपर्दो रहेछ स्मृति उद्यान ढकमक्क फुलेको । मगमगाउँदो बन्दो रैछ बगैँचा ! सम्झनाको सुवासिलो ! सुवासले महकिँदो मस्तिष्कको बारी वरिपरि गम्किँदो हुन्छ । स्वानुभूति आफ्नै । पैँचोवारि गर्नुपर्दो हुन्न ।
जोशीलाई एनएलजी कलाश्री सिर्जना पुरस्कार
कवि शकुन्तला जोशीलाई एनएलजी कलाश्री सिर्जना पुरस्कार प्रदान गरिएको छ । नेपाली कलासाहित्य डट कम प्रतिष्ठानले आयोजना गरेको विशेष शान्ति कविता गोष्ठीमा जोशीलाई पुरस्कार प्रदान गरिएको हो । कवि तुलसी दिवसलगायतका अतिथिले कवि जोशीलाई सम्मान र पुरस्कार प्रदान गर्नुभएको हो ।
भट्टराईको ‘जिज्ञासा’ लोकार्पण
प्राडा होमनाथ भट्टराईको ‘जिज्ञासा’ पुस्तक लोकार्पण भएको छ । त्रिभुवन विश्वविद्यालयका पूर्वउपकुलपतिसमेत रहेका भट्टराईले लेख्नुभएको सो पुस्तकको शनिबार राजधानीमा आयोजित कार्यक्रममा पूर्वमन्त्री ढुण्डीराज शास्त्री, पूर्वराजदूत केदारभक्त माथेमा, प्राडा सुरेशराज शर्मालगायतले लोकार्पण गर्नुभएको हो ।
कहिल्यै नभुल्ने त्यो चड्कन
मान्छे जन्मदै भाग्यसँगै लिएर आएको हुन्छ । भाग्यलाई कर्ममा बदल्नेहरूको जीवन सुखी हुन्छ । भाग्यमा भर परेर कर्म नगर्नेहरूको जीवन ढलपल भएको देखिन्छ । जीवन एक किताब हो, मान्छेका प्रत्येक
ऐनामा अनुहार (लघुकथा)
सङ्ग्रहालयको पूर्वतिरको भित्तामा एक घडी आकारको ठुलो काठेबोर्ड थियो, जसका भित्री र बाहिरी दुई चक्रहरू थिए । बाहिरी चक्रमा एउटा मात्र गोलाकार प्वाल थियो, जसबाट कुनै जनावरले दर्शकहरूलाई चियाइरहेको चि
बन्द झ्याल (कथा)
भान्सा कोठामा खाना बनाउने क्रममा मेरो कानमा सधैँ यी आवाज गुञ्जने गर्छ– ‘आलु, प्याज, टमाटर, काउली, बन्दा, मुला, लट्टेको साग, हरियो खुर्सानी ।’ यो आवाज विलिन हुन नपाउँदै हर्को आवाज एउटै
धुन (कथा)
यो हावा–हुरी चल्ने मौसम होइन । बिल्कुलै होइन । चलिरहेछ तर । लगातार । पूर्वबाट । पश्चिमबाट । उत्तर–दक्षिण सबैतिरबाट । चारै दिशाबाट । अब त हावाले पनि आफ्नो गति छाडे जस्तो छ । चल्न थालेपछि हावाले पनि आफ्नो गन्तव्य बिर्संदो रहेछ । आफ्नो
बनाएँ घर
“बनाएँ घर ! चारतले बिल्डिङ बनाएँ । घुस खाएर लक्कु थुपारेको थिएँ नि !” यो मेरो जवाफ थियो । काका निलो, कालो हुनुभयो । बोल्नुभएन । उहाँका र बाका आँखा एकआपसमा जुधे । काकाको आँखामा के कस्तो भाव उत्पन्न भइरहे, मलाई वास्ता भएन । म त्यसपछि त्यहाँ बसिराखिनँ । उठेँ र भनेँ, “मलाई भरे भात पकाउनु पर्दैन । हिँडेँ । भोलि मात्र आउँला !”
स्वतन्त्रताका कविता
समकालीन नेपाली कविताको मूल स्वर विद्रोही छ । त्यसो त आधुनिक नेपाली कविताको प्रमुख धारा परम्परागत मूल्यहरूमा रहेका विभाजन र विभेदकारी पुरातन व्यवस्था तथा वर्तमानको पश्चगामी अवस्थाप्रति कविता सदैव मुखर प्रतिक्रियात्मक बनेको देखिन्छ । कविता हेतुका सम्बन्धमा स्थापित शास्त्रार्थहरूलाई एकछिन बिर्सेर आजको युगमा कविता लेख्नु
मुक्तिनाथमा उडेका पाइला
मुक्तिनाथ जाने हो ? जाने भए जाउँ । सिट खाली छन् । तिहारको पूर्वसन्ध्यामा आफन्तले मुक्तिनाथ यात्राको प्रस्ताव लिएर आउँदा उत्साहित हुँदै भनेकी थिएँ– आहा ! त्यत्रो तीर्थ जान पाए किन नजानु । धेरै अघि मुक्तिनाथ जान मन लागेपनि योजना नै बुनेकी त थिइनँ । समयले खटाएपछि योजना आफैँ बन्दो रहेछ ।
ऊर्जावान् व्यक्तित्व राधेश्याम
झण्डै पाँच दशकअघि (२०३३ सालमा) तिहारलगत्तै एक दिन मेरा अग्रज पवनराज सुपारीका साथ पशुपति क्षेत्रमा अवस्थित भुवनेश्वरी मन्दिरमा आयोजित भट्टराई बन्धुहरूको भेलामा म सहभागी भएको थिएँ । समय–समयमा काम विशेषले काठमाडौँ जाने–आउने गरेको भए पनि जानपहिचान र सरसङ्गतका दृष्टिले काठमाडौँ मेरा लागि नूतन थियो । यहाँको परिवेश र रहनसहनबारे पढेको मात्र थिएँ– देखे जानेको थिइनँ ।
पिकासो, प्रधान र ज्यामितीय कला
सुरेन्द्र प्रधान हामीबिच हुनुहुन्न । चित्रमा मात्र उहाँ जिवित हुनुहुन्छ । केही वर्षअघि उहाँको क्यान्सरको कारण निधन भयो । नेपाली कलाकारहरुलाई प्रायः क्यान्सरले नै लगेको देखिन्छ । डाक्टर रामकुमार भौकाजीलाई यही रोगले लग्यो । धरानका स्वयंप्रकाश श्रेष्ठको जीवनलीला पनि यही रोगले चुँड्यो । प्राज्ञ शान्तकुमार राई, पुरन खड्का लगायत धेरै होनहार प्रतिभाहरुको जीवनलीलालाई क्यान्सरले नै समाप्त पा¥यो । अझै खोज्दै जाने हो भने अरू पनि धेरै कलाकारहरु छन् जो चाँडै बिते । य
कथा संग्रह ‘मयागाँठो’माथि परिचर्चा तथा अन्तरक्रिया कार्यक्रम
खजुरा प्रज्ञा प्रतिष्ठान बाँकेका उपकुलपति तथा कथाकार डा. इन्द्रबहादुर भण्डारीको कथा संग्रह ‘मयागाँठो’माथि परिचर्चा तथा अन्तरक्रिया कार्यक्रम गरिएको छ ।