करिब आठ वर्षअघि बेलायतको एक प्रसिद्ध सञ्चार माध्यम टेलिग्राफले १० सर्वोत्कृष्ट एसियाली उपन्यासको सूची प्रकाशित गरेको थियो । उक्त सूचीमा भारतबारे लेखिएका पाँच वटा उपन्यास थिए । तीमध्ये चार वटाका लेखक भारतीय थिए । तीन वटा उपन्यासका लेखक जापानी थिए । उक्त सूचीमा चिनियाँ लेखकले लेखेको एउटै मात्र उपन्यास परेको थियो । तर त्यो उपन्यास उक्त सूचीको प्रथम स्थानमा रहेको थियो । उक्त उपन्यासको नाम ‘रातो महलको सपना’ थियो । रातो महलको सपना चिनियाँ भाषामा ‘होङ्–लउ–मङ्’ करिब २५० वर्ष पहिले चिनियाँ हान् भाषामा लेखिएको एक प्रसिद्ध उपन्यास हो ।
दुःख पर्दा ताली पिट्ने सुख पाउँदा छाती पिट्ने देख्दा देख्दै जान्दा जान्दै आफन्त नै भन्नु पर्ने ।
छन् छोरा दुई नाति तीन अहिले, छिन् नातिनी भोमिला । छन् हाम्रा सुतका बधू पनि अहा ! तारा तथा मोमिला ।। पूरै शिक्षित शिष्ट सभ्य सबले, भन्छन् प्रशंसा गरी । एक्लै छौँ र अशक्त छौँ दुई यहाँ, आधार छन् श्रीहरि !!
मान्नोस् विचारको सौन्दर्य बलेको छैन अझै आस्था ब्यूँझाउने जाँगर फलेको छैन अझै कुँजिएका छैनन् पाइला यात्रा चलिरहेको छ हिँड्नु साँच्चै पर्छ अठोटमा गलेको छैन अझै ।
एउटा पक्कीघरको बाहिरी भर्याङ उक्लेर चोकमा निस्किँदा केही बच्चाबच्ची भर्याङकै छेउमा बसेर मस्तीले हाँसिरहेका थिए । एकै क्षण तिनलाई नियालेँ । हाँस्दा खोपिल्टा परेका तिनका राता पुक्क परेका गालाले जो कोहीलाई नतान्ने कुरै थिएन । उनीहरूका खुसी समेट्ने रहरले फोटो खिच्न लाग्दा तिनले आफ्ना साना हत्केलाले अनुहार छेक्दै फोटो खिच्न इन्कार गरे । सायद नाम्चेमा पर्यटकका क्यामराले ताक्दा–ताक्दा तिनका आँखा नै टट्याइसकेका हुनुपर्छ । ती कोपिला संवाद र तिनका उन्मुक्त हाँसोलाई त्यहीँ छाडेर म नाम्चेबजार निहाल्न माथि उक्लिएँ ।
राजन रावतहुम्ला, भदौ ४ गते । लाप्चाबाट तिब्बतको मानसरोवर कैलाशको दर्शन गर्ने धार्मिक पर्यटकका लागि नाम्खा गाउँपालिका–१ को लेकधिंगामा क्याम्प खडा गरिएको छ । काठमाडौं हुँदै नेपालगञ्जबाट सिमकोट आउने धार्मिक पर्यटकहरु लेकधिंगासम्म पैदल मार्गबाट जाने भएपछि उक्त क्याम्प खडा गरिएको हो । पर्यटक व्यवसायी विजय लामाले भदौ ६ गतेबाट मानसरोवर कैलाशको दर्शनका लागि पर्यटक आउन सुरु हुने भएपछि धिंगामा क्याम्प खडा गरिएको बताउनुुभयो । उहाँले लेकधिंगामा एक सय जना पर्यटकहरु अट्ने गरी टेण्ट हालेर क्याम्प खडा गरिएको बताउनुुभयो । सो क्षेत्र बास बस्ने अन्य विकल्प नभएपछि बाहिरबाटै टेण्ट लगेर क्याम्प खडा गर्नुपरेको हो । भदौ ६ गते ५० जनाको टोली सिमकोट आइपुग्नेछ भने सोही दिन पैदलमार्गबाट लेकधिंगा बास बस्न जानेछ । लेकधिंगाबाट तुम्लिङसम्म भने पर्यटकहरुका लागि हेलिकोप्टरको व्यवस्था गरिएको छ । यसका लागि भदौमा पाँच वटा हेलिकोप्टरहरु सिमकोट आइपुग्ने तयारी गरिएको छ । तुम्लिङबाट लाप्चासम्म भने गाडी प्रयोग गर्ने व्यवस्था गरिएको छ । त्यसका लागि सिमकोटमा भएका दशदेखि १२ वटा बोलेरो जीप बुक गरिएको छ । मिति निश्चित नभए पनि अङ्ग्रेजी महिना सेप्टेम्बरमा भारतीय सद्गुरू आउने कार्यक्रम तय भएको उहाँले बताउनुुभयो । उहाँसहित यसवर्ष एक हजारदेखि एक हजार ४०० सम्म धार्मिक पर्यटकले लाप्चाबाट मानसरोवर कैलाशको दर्शन गर्नुहुनेछ । गतवर्ष भदौ महिनामै उहाँले लाप्चाबाट ५० जना पर्यटकसहित मानसरोवर कैलाशको दर्शन गर्नुभएको थियो । उहाँको यात्रापछि अन्य सात वटा भारतीय तथा अन्य धार्मिक पर्यटकले लाप्चाबाटै मानसरोवर कैलाशको दर्शन गर्नुभएको थियो । यसवर्ष सद्गुरूसहित धार्मिक पर्यटक धेरै आउने भए पनि केही दिन अगाडि प्रमुख जिल्ला अधिकारी सीता परियारले सडकको अवस्थाका बारेमा अनुगमन गर्नुभएको थियो ।
केही समय नेपाल, केही समय बेलायत बस्दै गर्दा रहरले बनेका पी. सिंहका चित्र तारागाउँ म्युजियमको सानो कक्षमा गत हप्ता प्रदर्शित भए– ‘भ्रमण २०२२’ को नामबाट । प्रदर्शनकक्ष सानो छ, यस अर्थले चित्रहरू पनि कमै छन् । सबैजसो चित्रहरू यथार्थपरक हुँदा अलि टाढाबाट हेर्नुपर्ने हुँदैन । अमूर्त चित्रहरू भएको भए ठूलो कोठा अनि अलि टाढाबाट हेर्न मिल्ने ठूलै कक्ष पनि चाहिन्थ्यो । उहाँको चाहिँ यथार्थवादी चित्रगत शैली हुँदा यसलाई ठूला कोठाको पनि जरुरत परेन ।
पर्यटकीय तथा धार्मिक महत्त्व बोकेको रसुवास्थित गोसाइँकुण्डलाई शिवकुण्ड पनि भन्ने गरिन्छ । समुद्री सतहबाट चार हजार ३८० मिटरको उचाइमा अवस्थित यो कुण्डमा दशहरा र जैनपूर्णिमा मेला लाग्छ । जैनपूर्णिमाका दिन भने श्रद्धालुहरूको यहाँ भीड लाग्छ । यस क्षेत्रमा १०८ वटा कुण्ड रहेका छन् । यीमध्ये भैरवकुण्ड, सरस्वतीकुण्ड, पार्वतीकुण्ड, सूर्यकुण्ड आदि प्रमुख हुन् । यहाँको प्राकृतिक वातावरणले गोसाइँकुण्डको यात्रालाई अझ मनोरम बनाउँछ । यात्राका क्रममा तामाङ संस्कृतिसँग पनि जम्काभेट हुन्छ ।
वीरेन्द्रनगर सुर्खेतका सबै सामुदायिक विद्यालयले भदौ ७ गतेदेखि विद्यालयमा पठनपाठन बन्द गर्ने निर्णय गरेका छन्। अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले बुधबार वीरेन्द्रनगर–६ को जननमुना माध्यमिक विद्यालयमा छापा मारी उच्च अदालतको परमादेशविपरीत विद्यार्थीबाट शुल्क उठाएको आरोपमा दुई लाख ७६ हजार रुपियाँसहित विद्यालयका कागजात नियन्त्रणमा लिएको थियो। अख्तियारको सो कार्यको विरोध जनाउँदै सुर्खेतका सामुदायिक विद्यालयले भदौ ७ गतेदेखि पठनपाठन बन्द गर्ने निर्णय गरेका हुन्।
‘अफ सिजन’मा सगरमाथा क्षेत्र घुम्न आउने विदेशी पर्यटक बढेका छन् । गत वर्ष यही समयमा दैनिक दुई/तीन जना मात्र विदेशी पर्यटक आउने गरेको खुम्बु क्षेत्रमा अहिले दैनिक १२–१४ जनासम्म भित्रिरहेका सगरमाथा राष्ट्रिय निकुञ्जको कार्यालय नाम्चेले जनाएको हो ।
कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयले हेफर इन्टरनेसनल नेपालमार्फत दक्षिण कोरियाबाट साँढे र गाई ल्याउने भएको छ । कृषि मन्त्रालयले विगत पाँच वर्षदेखि हेफर इन्टरनेसनलमार्फत साँढे र गाई ल्याउने प्रयास गरेको थियो । त्यो बल्ल सफल हुने भएको छ । यो सबै प्रक्रिया पूरा भएपछि उन्नत जातका २० वटा साँढे र १०१ वटा गाई ल्याइने भएको हो । अबको दुई महिनाभित्र ती साँढे र गाई नेपाल आइपुग्ने हेफर इन्टरनेसनलले जनाएको छ ।
नेपाली काँग्रेसका बौद्धिक नेता प्रदीप गिरीको अवस्था गम्भीर बन्दै गएकाे उहाँका स्वकीय सचिव कृष्ण खनालले जानकारी दिनुभयो । क्यान्सर रोगबाट पीडित नेता गिरीको ललितपुरको मेडिसिटी अस्पालमा उपचार भइरहेको छ ।
लुम्बिनी प्रदेश सरकारको आन्तरिक आम्दानीले प्रदेशको प्रशासनिक खर्च धान्नसमेत समस्या हुने देखिएको छ । प्रदेश सरकारले आव २०७८÷७९ का लागि कुल ४० अर्ब ९५ करोड रुपियाँको बजेट प्रस्तुत गरे पनि कुल आय भने ३७ अर्ब ११ करोड रुपियाँ मात्रै रहेको थियो । यो आर्थिक वर्षमा प्रदेश सरकारले खर्च र आय दुवैमा लक्ष्य भेट्टाउन सकेन ।
ललितपुरको सानेपामा सुरु भएको छैटाैँ महिला उद्यमी व्यापार मेलामा राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय उत्पादन एकै थलोमा राखिएको छ । महिला उद्यमीले उत्पादन गरेका वस्तु तथा सेवाको प्रवद्र्धन र बजारीकरण गर्ने उद्देश्यका साथ सुरु गरिएको मेलामा एकै स्थानमा सबै सामान खरिद गर्न पाउने हुँदा अवलोकन गर्ने ग्राहकको आकर्षण बढ्दै गएको छ । महिला उद्यमी महासङ्घको आयोजनामा सुरु भएको मेलामा सात प्रदेशका ३० जिल्लामा महिला उद्यमीले उत्पादन गरेका सामान राखिएको छ ।
हवाई यातायातबाट राज्यले अधिकतम फाइदा लिने उद्देश्यले देशभर निर्माण भएका ५३ विमानस्थलमध्ये १६ वटा विमानस्थल घाटामा सञ्चालन भइरहेका छन् । विमानस्थल निर्माणका लागि आवश्यकता, औचित्य र दीर्घकालीन रूपमा विमानस्थल सञ्चालनको सुनिश्चितता नहुँदा आन्तरिकतर्फका १६ वटा विमानस्थल बर्सेनि घाटामा सञ्चालन हुँदै आएका हुन् । हाल देशभर अन्तर्राष्ट्रिय र आन्तरिकतर्फ गरेर ५३ विमानस्थल छन् । तीमध्ये आन्तरिकतर्फका १९ वटा विमानस्थल गौचरनमा परिर्वतन भइसकेका छन् । सञ्चालनमा रहेका विमानस्थलमध्ये विमानस्थलमध्ये १८ वटा विमानस्थल मात्रै नाफामा सञ्चालन हुँदै आएका छन् । सञ्चालनमा रहेका विमानस्थलमध्ये त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल र गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाहेक अन्य विमानस्थल आन्तरिक उडानमा प्रयोग हुँदै आएका छन् । तराई र उच्च हिमाली क्षेत्रमा रहेका विमानस्थल मात्रै नाफामा रहेका छन् ।