दाङमा जिप दुर्घटना : १० जना घाइते
दाङको दङ्गीशरण–७ बोगटी नजिकै जिप दुर्घटना हुँदा १० जना घाइते भएका छन् ।
कांग्रेस संसदीय दलको प्रमुख सचेतकमा घिमिरे
नेपाली कांग्रेसको संसदीय दलको प्रमुख सचेतकमा श्यामकुमार घिमिरे मनोनीत हुनुभएको छ ।
युक्रेनी पूर्व सांसदको गोली हानी हत्या
युक्रेनी भाषाको बचाउ गर्दै बारम्बार मुखर अभिव्यक्ति दिने एक पूर्व युक्रेनी राष्ट्रवादी सांसदको गृहनगर एलभिभमा एक बन्दुकधारीले गोली हानी हत्या गरेको प्रहरीले बताएको छ ।
सिमलताल पहिरो : भारतीय टोली परिचालन
नारागणगढ-मुग्लिन सडकखण्डको सिमलतालबाट पहिरोसँगै त्रिशूली नदीमा खसेका दुई बस र बसमा सवार यात्रुको खोज तथा उद्धार कार्यमा आजदेखि भारतीय टोली पनि परिचालन भएको छ ।
दोलखा भीमेश्वरको सिलामा पसिना
दोलखाको प्रसिद्ध धार्मिक स्थल दोलखा भीमेश्वरको सिलामा पसिना आएको छ । सिलामा पसिना आउँदा मुलुकमा अनिष्ट हुने सूचकका रूपमा हेरिने जनविश्वासका कारण राष्ट्र प्रमुख र सरकारले क्षमा पूजा पठाउने चलन छ ।
मुलुकलाई नयाँ ढङ्गले अघि बढाउन आवश्यक : अध्यक्ष भट्टराई
नेपाल समाजवादी पार्टीका अध्यक्ष एवम् पूर्वप्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराईले पुराना राजनीतिक नेतृत्वलाई सम्मान गर्दै मुलुकलाई नयाँ ढङ्गले अघि बढाउनुपर्ने आवश्यकता रहेको बताउनुभएको छ । शनिबार काठमाडौँमा आयोजित एक कार्यक्रममा बोल्नुहुँदै उहाँले सो कुरा बताउनुभएको हो ।
संस्थामा आबद्ध भूकम्पपीडित सदस्यलाई १८ लाख सहयोग
कालिका लघुवित्त वित्तीय संस्था लिमिटेड शाखा कार्यालय मुसिकोट रुकुमपश्चिमले भूकम्पपीडित सदस्यलाई १८ लाख सहयोग गरेको छ ।
बङ्गलादेशमा हिंसात्मक आन्दोलनका कारण प्रधानमन्त्री हसिनाको विदेश भ्रमण रद्द
बङ्गलादेशमा प्रदर्शनकारी विद्यार्थी र प्रहरीबिचको झडपपछि प्रधानमन्त्री शेख हसिनाले विदेश भ्रमण रद्द गर्नुभएको छ । आन्दोलनले चर्को रूप लिँदै गएपछि मुलुकका विभिन्न सहरमा सैनिकहरू तैनाथ गरिएको छ ।
सशस्त्र प्रहरी बलः विपदमा खोज तथा उद्धारदेखि राजस्व सङ्कलन
जिल्लास्थित सशस्त्र प्रहरी बल नेपाल नम्बर ४ हेडक्वाटरले विपदमा खोज तथा उद्धार, चोरी तस्करी तथा लागूऔषध नियन्त्रण र विपद् जोखिम न्यूनीकरणलाई उच्च प्राथमिकतामा राखेर कार्यसम्पादन गर्दै आएको छ ।
प्रधानमन्त्री ओली आइतबार विश्वासको मत लिनुहुँदै
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले साउन ६ गते आइतबार दिउँसो १ बजे बस्ने प्रतिनिधि सभा बैठकमा विश्वासको मत लिनुहुने भएको छ । प्रधानमन्त्री पदमा नियुक्त भएपछि ३० दिनभित्र संसद् बैठकबाट विश्वासको मत लिनुपर्ने संवैधानिक व्यवस्था छ ।
गाजाको वातावरणीय नमुनामा पोलियो भाइरस फेला
गाजाको वातावरणीय नमुनामा पोलियो भाइरस पत्ता लाग्नु गहिरो चिन्ताको विषय रहेको संयुक्त राष्ट्रसङ्घले जनाएको छ । तर हालसम्म पक्षाघात रोगको कुनै घटना नभेटिनु राहतको कुरा रहेको राष्ट्रसङ्घका मानवतावादीहरूले शुक्रबार बताएका छन् ।
रुसमा रोकिएका एयर इन्डियाका यात्रु सान फ्रान्सिस्को प्रस्थान
रुसमा रोकिएका एयर इन्डियाका यात्रुहरू सान फ्रान्सिस्को प्रस्थान गरेका छन् । एयर इन्डियाको दिल्ली–सान फ्रान्सिस्को उडानमा प्राविधिक समस्या देखिएपछि रुसको क्रास्नोयार्स्क विमानस्थलमा आकस्मिक गरिएको थियो ।
मन्त्रालयको सुधारका लागि सुझाव सङ्कलन गर्दै मन्त्री भण्डारी
उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्री दामोदर भण्डारीले समग्र मन्त्रालयको सुधारका लागि कार्ययोजना बनाउन विभिन्न पक्षबाट राय सुझाव सङ्कलनका लागि १० दिने अभियान सुरु गर्नुभएको छ ।
मनसुनी विपद : मृतकका परिवारलाई दुई लाखका दरले राहत निकासा
काठमाडौँ, साउन ५ गते । मनसुनी विपदमा परी ज्यान गुमाएका ६९ जनाका परिवारलाई मापदण्ड अनुरूप दुई लाखका दरले राहत वितरणका लागि जिल्ला विपद् व्यवस्थापन कोषमा निकासा गरिएको छ । राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणका अनुसार अहिलेसम्म मृत्यु भएका ६९ जनाका परिवारका लागि एक करोड ३८ लाख निकासा भएको र उक्त रकमबाट कतिपय जिल्लाले प्रक्रिया पुर्याएर पीडितपरिवारलाई राहत वितरण पनि गरिसकेका छन् । मनसुनको अवधिमा सबै प्रकृतिका विपदमा परेर अहिलेसम्म एक सय २५ भन्दा बढीको मृत्यु भइसकेको छ ।त्यसमा सबैभन्दा बढी बाढी पहिरो र चट्याङका कारण मानवीय क्षति भएको छ । मनसुनका समयमा यही देशभर परेको भारी वर्षाका कारण विपदका घटना बढेपछि उच्च जोखिममा रहेका एक सय २५ जनालाई सुरक्षा निकायद्वारा जीवित्तै उद्धार गर्न सफल भएको पनि प्राधिकरणले जानकारी गराएको छ । प्राधिकरणका प्रवक्ता उपसचिव डा.डिजन भट्टराईले ओखलढुङ्गा, ताप्लेजुङ, कालीकोट र बझाङलगायत जिल्लाबाट हेलिकप्टरमार्फत उद्धार गरिएको पनि जानकारी दिनुभयो ।शुक्रबार मात्रै गएको एक महिनामा भएको मनसुनी विपद्को अवस्था प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्दै प्राधिकरणले जिल्ला तथा स्थानीय विपद् व्यवस्थापन समिति, नेपाल रेडक्रसलगायत सङ्घ संस्थाद्वारा प्रभावित परिवारलाई खाद्यान्न तथा गैरखाद्यान वस्तु वितरण गरिएको जानकारी दिएको छ । प्रतिवेद अनुसार मनसुनबाट प्रभावित परिवारलाई तत्काल राहत स्वरूप १५ हजारदेखि २० हजारसम्म वितरण गरिएको जनाइएको छ । प्रवक्ता भट्टराईका अनुसार रेडक्रसबाट हालसम्म सात सय ४५ थान तारजाली, दुई सय ९५ थान ब्ल्याङ्केट, दुई सय पाँच थान म्याट्रेस, एक सय २५ थान भाँडाकुँडा, एकसय थान झुल, दुई सय २५ थान सरसफाइ किट, एक हजार एक सय ३८ मिटर कपडा उपलब्ध गराइएको र गृह मन्त्रालयमातहत निकायबाट पाँच सय २० थान त्रिपाल, ५० थान टेन्ट, तीन सय थान ब्ल्याङ्केट, उक सय थान म्याट्रेस र ५० थान स्लिपिङ ब्याग उपलब्ध गराइएको छ । उहाँले समन्वयात्मक रूपमा विपद् व्यवस्थापनको काम जारी रहेको पनि जानकारी दिनुभयो । यसपालि बढी वर्षा हुने आङ्कलन रहेको थियो । मनसुनको सुरुआत महिनामै भारी वर्षाले जनधनको क्षति गराएको छ । रासस
चीनमा पुल खस्दा ११ जनाको मृत्यु , ३० बेपत्ता
उत्तरी चीनमा रहेको राजमार्गको पुल नदीमा खस्दा ११ जनाको मृत्यु भएको छ भने ३० जनाभन्दा बढी बेपत्ता भएको सरकारी प्रसारणकर्ता सिसिटिभीले शनिबार जनाएको छ ।
सरकारी ऋण २४ खर्ब ३४ अर्ब नाघ्यो, गत आवमा ऋण तिर्न तीन खर्ब खर्च
नेपालले तिर्न बाँकी कुल सार्वजनिक ऋण २४ खर्ब ३४ अर्ब तीन करोड नाघेको छ । सार्वजनिक ऋण व्यवस्थापन कार्यालयका अनुसार गत आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा मात्र एक खर्ब ३४ अर्ब ६८ करोड ४१ लाख सरकारी ऋण थपिएको छ ।
निर्णय (निबन्ध)
म र मेरा श्रीमान् अभयबिच दाम्पत्य सम्बन्ध स्थापित भएको ठ्याक्कै १० वर्ष भयो । हाम्री छोरी नूतन सात र छोरो नरेन्द्र पाँच वर्षमा हिँड्दै छन् । दिदीभाइ घरनजिकैको एक अङ्ग्र्रेजी स्कु
महान् वैज्ञानिक अल्फ्रेड नोबेल
संसारमा विलक्षण प्रतिभा दुर्लभ हुन्छ, जसले जस्तो धन, सम्पत्ति र वैभव मानवताका लागि समर्पित गर्दछन् । वैज्ञानिक कुनै एक देशको हँुदैन । वैज्ञानिकले आफ्नो जीवन सत्यको खोजीमा
दलित आन्दोलन कमजोर
राजनीतिक सन्दर्भमा दलित आन्दोलन कठिन मोडमा उभिएको छ । अगाडिको कार्यविधि र मुद्दा के हुने भन्नेबारे अहिलेको दलित आन्दोलन मौन छ । पहिलाको जस्तो दलित आन्दोलनको जुझारुपन अहिले सुस्ताएको छ । अब त्यसको पनि समीक्षा हुन जरुरी भएको छ ।
नेपालमा सहरी वन
सहरी वन विकासका क्रममा राणा प्रधानमन्त्री चन्द्रशमशेर र जुद्धशमशेरको पालामा काठमाडौँ उपत्यकाका केही सडक किनारा र दरबार परिसरमा मङ्कीपजल (काँडे सल्ला), मसला, रुखकमललगायत विदेशी प्रजाति र खोटे सल्ला, देवदार जस्ता स्वदेशी प्रजातिका बिरुवा रोपिएका थिए । विश्वसँगै नेपाल पनि सहरीकरणको दौडमा अगाडि बढिरहेको छ । यहाँ जनसङ्ख्याको ठुलो हिस्सा सहरमा बसोबास गर्छन् । वरपरका ग्रामीण बस्तीबाट तीव्र रूपमा सहरमा बसाइँसराइ भइरहेको छ । फलस्वरूप, पहाडी क्षेत्रका ग्रामीण बस्ती पातलिँदै गएका छन् र कतिपय पहाडी जिल्लाको जनसङ्ख्या वृद्धिदर ऋणात्मक हुन पुगेको छ । विसं २००९–११ को जनगणनामा देशको कुल जनसङ्ख्याको २.९ प्रतिशत सहरी जनसङ्ख्या रहेकोमा २०७८ को जनगणनामा यो ६६ प्रतिशत पुगेको छ । नेपालमा नगरपालिकाको जनसङ्ख्याको आधारमा सहरी जनसङ्ख्या कायम गरिएको छ । विसं २००९–११ मा नगरपालिकाको सङ्ख्या १० रहेकोमा हाल २९३ पुगेको छ । हुन त कतिपय ग्रामीण चरित्रका क्षेत्र पनि नगरपालिकाको क्षेत्रभित्र परेपछि सबै क्षेत्र सहर र सोभित्रका सबै वन सहरी वन नै मानिन्छन् । सहरी क्षेत्रका प्राकृतिक वा निजी तथा सरकारी तवरबाट लगाइएका सडक छेउ, सडकबिच, नदी किनार, कार्यालय परिसर, निजी जग्गा, पार्क, बगैँचा तथा सहर वरपरका क्षेत्रमा रहेका वन, रुख, झाडी सबैलाई सहरी वन बुझिए पनि यस आलेखमा नगरपालिका भित्रका सहरी विशेषता भएका क्षेत्रलाई मात्र समेटिएको छ । नेपालमा सहरी वन शब्द नौलो भए पनि अवधारणा भने नौलो होइन । यसको विकासमा धेरथोर प्रयास नभएका पनि होइनन् । सहरका जनताको स्वास्थ्य र सौन्दर्यलाई ध्यान दिई सडक छेउछाउ, नदी किनार, पानीपँधेरा, मठमन्दिर, सार्वजनिक स्थल र अन्य स्थानमा पहिलेदेखि नै रुखहरू रोपी हुर्काउने गरिन्थ्यो । साथै, निजी जग्गामा पनि सौन्दर्यमूलक तथा फलफूलका रुखबिरुवा लगाउने चलन थियो । समग्रमा भन्नु पर्दा हालसम्म पनि यस्ता वनलाई सहरी वन नभनी बगैँचा, उद्यान, पार्क, वाटिका, वन, हरित पेटी जस्ता नामबाट सम्बोधन गरिन्छन् । मानव सभ्यताको विकासमा वनको महìवपूर्ण भूमिका रहिआएको छ । घना र धेरै जनसङ्ख्या भएका सहरी क्षेत्रमा त यसको महìव अझ बढी छ । नेपालमा सहरीकरणसँगै सहरी वनको दायरा पनि फराकिलो बनेको छ । देशको समृद्धि वातावरणीय पक्षसँग पनि गाँसिएको हुन्छ र वातावरण संरक्षणमा वनको अहम् योगदान रहन्छ । पहिला पहिला सहरी वनलाई सौन्दर्यसँग मात्र जोडेर हेरिन्थ्यो भने हाल वातावरणीय, सामाजिक, आर्थिक एवं सार्वजनिक स्वास्थ्यसँग पनि सम्बन्धित मानिन्छ । सहरी वनले सहरबासीलाई प्राकृतिक वातावरण दिनुका साथै सौन्दर्य बढाउँछ, मनोरञ्जन दिन्छ, पर्यटकलाई आकर्षित गर्छ । जलवायु परिवर्तनका असर न्यूनीकरण, वायुको तापक्रम नियन्त्रण, मानव स्वास्थ्यमा सकारात्मक प्रभाव, कार्बन सञ्चिति, बाढीपहिरो तथा भूक्षय नियन्त्रण पनि गर्छ । साथै नदी नियन्त्रण, धुलोधुँवा जस्ता प्रदूषक पदार्थको शोषण, ध्वनि प्रदूषण नियन्त्रण, जैविक विविधता संरक्षण, काठ÷दाउरा÷फलफूल एवं जडीबुटीलगायतका वन पैदावार आपूर्ति, रोजगारी सिर्जना, अध्ययन अनुसन्धानलगायत कार्यमा योगदान पुर्याउँछ । रुखबिरुवा वायुमण्डलको कार्बन सोस्ने र सञ्चित गर्ने एवं प्रदूषण घटाउने सबैभन्दा सस्ता, सरल र प्रभावकारी मेसिन हुन् । हावा छान्ने हुँदा रुखबिरुवालाई फोक्सोसँग पनि दाँज्न सकिन्छ । अतः सहरी वनले सहरबासीलाई विविध वस्तु तथा सेवा प्रदान गरी उनीहरूको जीवनस्तर सुधार्न उल्लेख्य सहयोग पुर्याउँछ । सहरी वन विकासका प्रयास सहरी वन विकासका क्रममा राणा प्रधानमन्त्री चन्द्रशमशेर र जुद्धशमशेरको पालामा काठमाडौँ उपत्यकाका केही सडक किनारा र दरबार परिसरमा मङ्कीपजल (काँडे सल्ला), मसला, रुखकमललगायत विदेशी प्रजाति र खोटे सल्ला, देवदार जस्ता स्वदेशी प्रजातिका बिरुवा रोपिएका थिए । सन् १९७० को दशकमा भृकुटीमण्डप र टुँडिखेल वरिपरि, माइतीघर– तीनकुने सडकखण्ड, कोटेश्वर–सूर्यविनायक सडकखण्ड तथा चक्रपथको दायाँबायाँ ठुलो सङ्ख्यामा लहरेपिपललगायत प्रजातिका बिरुवा रोपिए । त्यसपछि पनि देशका विभिन्न सहरी क्षेत्रमा निरन्तर वृक्षरोपण भइरहेको छ । वृक्षरोपणका लागि वन तथा वातावरण मन्त्रालय मातहतका निकायबाट दशकौँ अघिदेखि निःशुल्क बिरुवा वितरण गर्नुका साथै हाल आएर निजी नर्सरीबाट समेत प्रशस्त बिरुवा आपूर्ति भइरहेका छन् । विगत १०–१२ वर्षअघिदेखि काठमाडौँ उपत्यकाका कोटेश्वर–सूर्यविनायक, कुपन्डोल– जावलाखेल, माइतीघर–तिनकुने, कोटेश्वोर–कलङ्कीका सडक किनारा र बिचमा, बागमती-विष्णुमति-धोवीखोला किनारमा रोपिएका बिरुवाले आज सहरका शोभा बढाएका छन् । उक्त क्षेत्रको यात्रा गर्दा मन नै आनन्दित हुन्छ । सो क्षेत्रमा शमी, क्यालियान्ड्रा, कल्कीफूल, चिनियाँ कल्की, करवीर, गोल्डेन धूपी, असारे फूल, जाकारांडा, जापानी असारे, टेकोमा, कपुर, गुलाबजामुन, कनिके, रुखकमल, नीलकाँडा लगायत प्रजातिले सडक ढकमक्क बनाएका छन् ।काठमाडौँ उपत्यका बाहिर पनि भद्रपुर, विराटनगर, इटहरी, लाहान, जनकपुर, वीरगन्ज, हेटौँडा, भरतपुर, पोखरा, बुटवल, भैरहवा, नेपालगन्ज, वीरेन्द्रनगरलगायत देशका धेरै सहरमा सहरी वन विकासका कार्यक्रम सञ्चालित छन् । यिनमा हेटौँडा, लाहान, इटहरी आदिमा रोपिएका अशोक प्रजातिका रुखले बजारको सौन्दर्य बढाएका छन् । सहरी वन विकासमा वन तथा वातावरण क्षेत्रसँग सम्बन्धित विभिन्न सरकारी तथा गैरसरकारी संस्था, स्थानीय निकाय, निजी क्षेत्र, धार्मिक संस्था, वन उपभोक्ता समूह, शैक्षिक तथा वित्तीय संस्था, नागरिक समाज, टोल सुधार समिति, क्लबलगायत सरोकारवालाको सहभागिता बढेर गएको छ । नेपाल सरकारको वन दशक कार्यक्रम (२०७१–२०८०) अन्तर्गतको ‘एक नगर अनेक उद्यान’ कार्यव्रmमले पनि सहरी वन प्रवर्धनमा बल पुर्याएको छ । त्यसै गरी, वन ऐन, २०७६ मा पनि सहरी वनको विकास र व्यवस्थापनको प्रावधान समावेश गरिएको छ । समस्या अव्यवस्थित सहरीकरण एक राष्ट्रिय समस्याको रूपमा देखिएको छ । नेपालमा सहरीकरणको गति तीव्र भए पनि स्तर न्यून छ । वायु, जल, जमिन, ध्वनि प्रदूषण सहरी क्षेत्रमा बढी छ । विश्वका केही प्रदूषित सहरमध्ये काठमाडौँ पनि एक भएको छ । समग्रमा हेर्दा देशमा वनक्षेत्र केही बढेको भए पनि सहरी हरियाली भने कम छ र यससम्बन्धी भएका कार्य पनि त्यति व्यवस्थित छैनन् । हाम्रा सहरहरूले मनोरम हावापानी र उब्जिलो जमिनका कारण सुन्दर र हराभरा हुन सक्ने प्रशस्त सम्भावना बोकेका भए पनि जहाजी दृश्यबाट हेर्दा विश्वका कतिपय सहर सुन्दर बगैँचा जस्ता देखिन्छन् भने हाम्रा धेरै सहर कङ्व्रिmटका जङ्गल जस्ता देखिन्छन् । ‘गह्रो बन्ने जग्गामा घर भए पनि घर अन्य जग्गामा सारी कुलो खनी आबाद गर्नु’ भन्ने पृथ्वीनारायण शाहले दिव्योपदेशममा उल्लेख गरेका छन् तर आज धान फल्ने उर्वर खेतमा भवन ठडिएका छन् । देशका सहरी वनसम्बन्धी सूचना एकीकृत छैनन् । विकसित राष्ट्रले सहरी वनलाई योजना अनुरूप व्यवस्थापन गरे पनि नेपालमा त्यस्तो हुन सकेको छैन । सहर भित्रका राष्ट्रिय वन, संरक्षित क्षेत्र र निजी वनबाहेकका सहरी वन हेर्ने स्पष्ट जिम्मेवारीसहितको कुनै निकाय छैन । सहरी वन कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने केही निकाय जस्तै वन तथा वातावरण मन्त्रालय मातहतका निकाय, स्थानीय निकाय र सडक विभाग भए पनि नेतृत्वदायी भूमिका कसैको पनि तोकिएको छैन । सरोकारवाला बिचको समन्वय पनि कमजोर छ । सहरका कतिपय स्थानमा जसले पायो त्यसले, जहाँ पायो त्यहीँ, जे पायो त्यही प्रजाति, जसरी पायो त्यसरी, जत्रा पायो त्यत्रा साइजका बिरुवा रोप्ने गरिएका छन् । अस्थायी प्रकृतिका संस्थाले रोपेका केही स्थानमा बिरुवाको संरक्षण र व्यवस्थापनको जिम्मा लिने कोही नभएर बेवारिसे जस्ता बनेका छन् । अत्यन्त साँघुरा फुटपाथमा समेत बिरुवा रोपिनुका साथै सडक बिचमा पनि पिपल, फलेदो, काँगियो जस्ता ठुला साइजका प्रजातिका बिरुवा रोपिएका देखिन्छन् । कतिपय रुखले तार छोएका छन् भने कतिले दृष्टि रोक्ने जस्ता समस्या ल्याएका छन् । रोपेपछि बिरुवाको सिँचाइ, संरक्षण र व्यवस्थापनमा कम ध्यान पुग्ने गरेको छ । चाहेका र उपयुक्त प्रजातिका बिरुवाको सहज उपलब्धताको पनि कमी रहेको छ । बिरुवा मरेका ठाउँमा पुनः रोपणको कार्य प्रभावकारी छैन । अध्ययन, अनुसन्धान र विषयगत विज्ञताको कमी देखिन्छ । अनुगमनमा पनि अपेक्षाकृत ध्यान पुगेको छैन । यसरी सहरी वन विकासको कार्यमा कुशल योजना, कार्यदिशा, बलियो इच्छाशक्ति तथा सबैको अपनत्वसहित साझा सहभागिताको खाँचो देखिन्छ । सुझावदेशका मौजुदा र सम्भाव्य सहरी वनको सूचना एकीकृत गरिनु पर्छ । सहरका कस्ता ठाउँमा कुन प्रजातिका र कुन साइजका बिरुवा रोप्ने भन्नेबारे स्पष्ट मापदण्ड तयार गरिनु पर्छ । दीर्घकालीन सोचबिना रोपिएका रुखले फाइदाभन्दा समस्या बढी पार्न सक्छन् । पालिकाको योजनामा हरियाली प्रवर्धनका कार्यव्रmमलाई प्राथमिकतामा राखिनु पर्छ । सरोकारवालाको सहकार्यमा वृक्षरोपण, संरक्षण, व्यवस्थापन र आर्थिक, सामाजिक एवं स्वास्थ्यसँग सम्बन्धित विषय समावेश गरी योजना तर्जुमा गरिनु पर्छ ।सहरी वातावरण संरक्षण गर्ने कार्य कुनै एक्लो निकायबाट मात्र सम्भव नभएकाले यसमा विभिन्न सरोकारवालाको सहकार्यको आवश्कयता पर्छ । सहरी वन विकासका लागि वन तथा वातावरण मन्त्रालय मातहतका निकाय, स्थानीय तह, सडक विभाग, पुष्प व्यवसायीलगायत सरोकारवालाको प्रतिनिधित्व हुने गरी एक ‘सहरी वन विकास समिति’ गठन गर्नु पर्छ । त्यसमा कुनै एक निकायलाई नेतृत्वदायी जिम्मेवारी तोकिनु पर्छ । ठिक ठाउँमा उचित प्रजातिको बिरुवा रोपिनु पर्छ । गलत ठाउँमा गलत प्रजाति रोपिएमा फाइदाभन्दा घाटा बढी हुन्छ । प्रजाति रोज्दा वृक्षरोपणस्थलको प्रकृति र बिरुवाका प्रजातीय गुण (पतझड-सदाबहार, वृद्धिदर, सम्भाव्य उचाइ, आकार, रङ, फूल, फल, जराको फैलावट, छत्रको प्रकृति, रोग प्रतिरोध क्षमता, घच्चा सहन सक्ने क्षमता) तथा तलमाथि दायाँबायाँका उपलब्ध स्थानलगायत पक्षमा ध्यान दिनु पर्छ । वृक्षरोपण गर्दा सम्भव भएसम्म स्थानीय प्रजाति नै रोज्नु उचित हुन्छ सहरी वन विकासका सम्भावित क्षेत्र सडक किनार, सडक बिच, खोला किनार, सामुदायिक-धार्मिक-कबुलियती वन क्षेत्र, संरक्षित क्षेत्र, धार्मिक क्षेत्र, सार्वजनिक क्षेत्र, कार्यालय-स्कुल-अस्पताल-वित्तीय संस्था भवन परिसर, निजी जग्गालगायत हुन् । सहरी क्षेत्रमा बिरुवा रोप्ने र हुर्काउने कार्य कठिन कार्य हो । यसमा अन्यत्रभन्दा विशेष ध्यान पुर्याउनु पर्छ । वृक्षरोपण पछि बिरुवालाई मानिस, पशु, रोगकिरा, डढेलो आदिबाट संरक्षण गर्नु पर्छ । साथै, आवश्यकता अनुसार तारवार वा ट्री–गार्ड, हेरालुको व्यवस्था गरी नजिकका सरोकारवाला वा समूहलाई जिम्मा दिनु पर्छ । बिरुवा नजिकका बासिन्दालाई बढी जिम्मेवार बनाउनु सबभन्दा प्रभावकारी हुन्छ । सहरी क्षेत्रमा ठुलो सम्भावना बोकेको कौसी खेतीलाई पनि प्रवर्धन गर्नु पर्छ । यसका लागि थप प्रचारप्रसारको अवश्यकता छ ।
ज्ञानदाता गुरु
गुरु ब्रह्मा, गुरु विष्णु, गुरु देवो महेश्वरः गुरु साक्षात परब्रह्मा तस्मै श्री गुरुवे नम : ।। गुरु ब्रह्मा हुन्, गुरु वि
देश चिनाउने हुम्लाको पर्यटन विकास
विसं २०२८-२९ तिर मात्र हुम्लाको लिमी उपत्यका नेपाली भूभाग हो भन्ने नेसनल जोग्राफीले चिनायो । आज यो उपत्यका हिमालपारिको गाउँको नामले पनि चिनिन्छ । विगतमा यो ती गाउँको एउटा लिमी गाविस नामबाट अस्तित्वमा थियो, हाल नाम्खा गापा–६ वडाको हैसियतले चिनिन्छ ।
दोलखाको भजन संस्कृति
दसैँ मनाउने क्रममा करिब ४० वर्षअघि हामी परिवारै पुख्र्यौली थलो दोलखा सहरतिर लाग्यौँ । पुगेकै रात खाना खाएपछि मैले “म एकछिन डवाकुलुङाको मत्स्येन्द्रनाथ मन्दिरमा गएर आउँछु है”
आयातित साउने सौन्दर्य !
यस्ता कैयौँ साउनमा हरिया वस्तु आयात भइरहन्छन् र स्वदेशी मुद्रा विदेश गइरहन्छ । यी र यस्ता समस्याका जरालाई बुझेर हामी सचेत हुनु जरुरी छ । साज शृङ्गार तथा बाहिरी आवरणले होइन, बौद्धिक हस्तक्षेप, आत्मनिर्भर र स्वाभिमानमा आफ्नो व्यक्तित्व निर्माण गर्नुपर्ने बेला आएको छ । बुझ्ने बेला भएको छ । साउनको सौन्दर्य प्रकृति हरियो हुनुमा छ न कि आयातित उपभोग्य वस्तुमा ।
नयाँ सडकको फुटपाथ विस्तारमा स्थानीयको विरोध
काठमाडौँ महानगरपालिका वडा नम्बर २२ स्थित नयाँ सडकका स्थानीयले काठमाडौँ महानगरपालिकाले फुटपाथ बढाउन थालेको कामप्रति विरोध जनाएका छन्।
