पाल्पामा ८७ प्रतिशत रोपाइँ
पाल्पामा हालसम्म ८७ प्रतिशत क्षेत्रफलमा रोपाइँ भएको छ । अघिल्ला वर्षको तुलनामा यस वर्ष छिटो रोपाइँ भएको कृषि ज्ञानकेन्द्रले जनाएको छ
गुल्मीमा लिची उत्पादनमा कमी, किसान चिन्तित
रमेश विश्वकर्मागुल्मी, साउन १ गते । गुल्मीमा लिची उत्पादनमा कमी आएको छ । लिची उत्पादनका लागि पहाडी जिल्लाकै प्रसिद्ध मानिने रुरुक्षेत्र गाउँपालिकामा लिचीको उत्पादनमा आएको हो । केही वर्ष अगाडि लिचीलाई बुटवललगायतका शहरमा विक्री गरेको तर अहिले उत्पादनमा कमी आउँदा यहाँका कृषकहरु निकै मर्कामा परेका छन् । लिचीको उत्पादनमा कमी, फल नलाग्ने र लागेको फलमा कीरा लाग्ने कृषकहरुले करोडौंको नोक्सानमा आफूहरु परेको बताउँछन् । विगत तीन वर्ष अगाडि झण्डै एक करोड बढीको लिची विक्री गर्ने र लिची गाउँ भनेर सबैले चिन्ने गरेको अहिले लिची बजारका कृषकहरु लिचीको पुरानो अवस्था सम्झिन बाध्य भएको बताउँछन् । लिचीको उत्पादनबाट आफ्नो जीविकोपार्जन गर्दै आएका कृषकहरु अझ बढी मारमा परेका छन् । “हाम्रो गाउँ पहिले लिची बजारको रुपमा परिचित थियो ।” कृषक तारानाथ ज्ञवालीले भन्नुभयो, “विगत तीन वर्षदेखि लिची उत्पादन निरन्तर घटेपछि हामी चिन्तित बनेका छौँ ।” रुरुक्षेत्रको च्यूरेक, थोर्गा र थानपति लिचीका लागि प्रसिद्ध ठाउँ भएको उहाँले बताउनुभयो । “जलवायू परिवर्तनको असर लिचीमा परेको छ ।” अर्का कृषक राधिका ज्ञवालीले भन्नुभयो, “लिचीलाई आवश्यक पर्दा समयमा पानी परेन । लिचीमा दाना लाग्दा पानी परेपछि उत्पादन भएको र कीराको प्रकोप देखियो ।” “यहाँ कृषि ज्ञान केन्द्र गुल्मीमार्फत् लिची पकेट क्षेत्रको रुपमा घोषणा भयो । तर घोषणामा मात्र सीमित भयो ।” कृषक युवराज ज्ञवालीले भन्नुभयो, “नामको मात्रै पकेट क्षेत्र भनेर कृषकलाई कुनै राहतको कार्यक्रममा सहभागी नगराएको उहाँको गुनासो रहेको छ ।” कृषि उपजहरु उत्पादनको क्रममा कृषकले ठूलो क्षति बेहोर्नुपर्ने, उत्पादन भएको उपजलाई बजारीकरणमा समस्या र कृषकले उपयुक्त मूल्य नपाउने अवस्थामा कृषकलाई अनुदानले काम नगर्ने कृषक रीता भट्टराईले बताउनुभयो । व्यवसायिक कृषकहरुलाई अनुगमनको आवश्यकता रहेको उहाँले बताउनुभयो । रुरुक्षेत्र गाउँपालिकाका अध्यक्ष यदु ज्ञवालीले कृषकको माग र आवश्यकताका आधारमा कार्यक्रम ल्याउने बताउनुभयो । उहाँले लिचीलाई पुनः मुख्य आम्दानीको स्रोत बनाएर कृषकलाई राहत दिलाउने बताउनुभयो । कृषि ज्ञान केन्द्र, गुल्मीका कार्यालय प्रमुख नवराज भण्डारीले हामीलाई यस्तो समस्या भयो भनेर त्यहाँका कृषकहरुले अहिलेसम्म कार्यालयमा आएर नभनेको बताउनुभयो । उहाँले कृषकले आफ्नो समस्या बताएमा जतिबेला पनि समस्या भएको क्षेत्रमा पुगेर समस्या समाधान गर्ने बताउनुभयो । कृषक स्वयम् सचेत हुनुपर्ने भन्नुहुँदै उहाँले भन्नुभयो, “कृषक नै सचेत नभएसम्म कृषि राम्रो हुन सक्दैन । हामीले कार्यालयबाट सबैतिर सूचना प्रवाह गर्दा पनि हामीलाई यस्तो समस्या आयो भनेर नआएपछि हामीले के गर्ने ? ” आफ्नो समस्या सम्बन्धित ठाउँ कृषि ज्ञान केन्द्रलाई जानकारी गराउन उहाँले आग्रह गर्नुभयो ।
-original-thumb.jpg)
खानेपानी महसुल घटाइयो
खानेपानी उपभोक्ताको विरोधपछि रामपुरमा खानेपानीको महसुल घटाइएको छ । खानेपानीको महसुल अत्यधिक भएको भन्दै स्थानीय उपभोक्ताले विरोध गरेपछि रामपुर साना सहरी खानेपानी तथा सरसफाइ उपभोक्ता समितिले खानेपानीको महसुलमा परिवर्तन गरेको हो ।
लुम्बिनी प्रदेशमा रगत निःशुल्क
लुम्बिनी प्रदेश सरकारले साउन १ गते आइतबारदेखि सरकारी अस्पतालबाट सेवा लिने बिरामीका लागि रगतसम्बन्धी सबै सेवा शुल्क निःशुल्क उपलब्ध गराउने भएको छ । प्रदेश सरकारले नयाँ आर्थिक बर्ष २०७८/७९ को नीति तथा कार्यक्रममा प्रदेशका कुनै पनि सरकारी अस्पतालमा सेवा लिने बिरामीका लागि रगत निःशुल्क उपलब्ध गराउने उल्लेख गरेको थियो ।
-original-thumb.jpg)
पाहुना चराका लागि नमुना जगदीशपुर ताल : मुख्यमन्त्री केसी
नारद कोहारतौलिहवा, असार ३२ गते। चरा पाहुनका कारण नेपालकै नमुना जगदीशपुर ताल रहेको लुम्बिनी प्रदेशका मुख्यमन्त्री कुलप्रसाद केसीले बताउनुभएको छ। जगदीशपुर ताललाई वार्ड स्याङचुरी (पंक्षी आरक्ष) घोषणा कार्यक्रममा सो कुरा बताउनुभएको हो। जगदीशपुर ताललाई गौरवको योजना बनाउनका निम्ति न्यूनतम चरण पनि पूरा गर्नुपर्ने उहाँले बताउनुभयो। यसलाई व्यवस्थित बनाउन प्राकृतिक स्रोत साधनको प्रयोग गर्नुपर्ने मुख्यमन्त्री केसीले बताउनुभयो। जगदीशपुर तालमा संसारका पहुना चरा आउने भएकोले यसको पृथक् पहिचान रहेको उहाँले बताउनुभयो। ताल संरक्षणका लागि कानुन विपरीत बनाइएका संरचनालाई नियमन गर्नुपर्ने ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिंचाइमन्त्री वीरबहादुर रानाले बताउनुभयो। यस क्षेत्रको विकासका लागि आम नागरिकको जीवस्तर उकास्न प्रदेश सरकार लागि परेको उहाँले बताउनुभयो। ताल क्षेत्रमा निर्माण गरिएको भौतिक संरचना मापदण्ड विपरीत रहेको उहाँले बताउनुभयो। कृषकलाई अत्मनिर्भर बनाउनका लागि सिंचाइमा परिवर्तन ल्याउनुपर्ने उहाँले बताउनुभयो।
तम्घासलाई स्वच्छ र सफा बनाउने अभियान
गुल्मी, असार ३२ गते । शनिबार बिहान करिब साढे सात बज्दै थियो । रेसुंगा नगरपालिकाका नगरप्रमुख खिलध्वज पन्थीको सक्रियतामा जिल्लाका विशिष्ट व्यक्तित्व हातमा कुचो लिएर सदरमुकाम तम्घासमा सरसफाइमा व्यस्त हुनुहुन्थ्यो। तम्घास बजारको मुख्य ठाउँ जिल्ला प्रशासन कार्यालय, जिल्ला समन्वय, चिदिचौर र प्रहरी कार्यालय अगाडि हुँदै जिल्ला अस्पताल तम्घाससम्मको सरफाइ गरिएको हो । सरसफाइ अभियानमा जिल्ला समन्व्य समितिका प्रमुख द्रोणबहादुर खत्री, रेसुंगा नगरपालिकाका नगरप्रमुख खिलध्वज पन्थी, प्रमुख जिल्ला अधिकारी पुण्यविक्रम पौडेल, जिल्ला प्रहरी कार्यालय गुल्मीका प्रमुख प्रहरी उपरीक्षक भीमबहादुर दाहाल लगायतका विशिष्ट व्यक्तित्वहरु समेत सक्रिय रुपमा सहभागी बन्नुभएको थियो।
गर्मीले बाँकेको जनजीवन प्रभावित
केही दिन पानी नपर्दा अत्यधिक गर्मीले बाँकेसहित पश्चिमका तराईका जिल्लाको जनजीवन प्रभावित भएको छ।
घरदैलोमै सेवा प्रवाह गर्न घुम्ती शिविर
धुर्कोट गाउँपालिकाले स्थानीय नागरिकलाई घरदैलोमै सेवा प्रवाह गर्नका लागि घुम्ती शिविर गरेको छ । गाउँपालिकाले वडा ३ मा सञ्चालन गरेको शिविरबाट १६४ जनाको निशुल्क स्वास्थ्य परीक्षण तथा औषधी वितरण गरिएको थियो ।
प्रदेश विश्वविद्यालय खजुरामा
बाँकेको खजुरामा लुम्बिनी प्रदेश विश्वविद्यालय स्थापनाका लागि कार्यालय भवनको खोजी हुन थालेको छ । खजुरा गाउँपालिका–८ मा विश्वविद्यालय निर्माणका लागि जग्गासमेत छुट्याइएको छ । प्रदेश योजना आयोगका उपाध्यक्ष वामदेव क्षेत्रीले विश्वविद्यालय सञ्चालनका लागि तत्काल पुरानो भवनमा केन्द्रीय कार्यालय राखेर काम अघि बढाउने तयारी भइरहेको जानकारी दिनुभयो ।
सडक बालबालिका व्यवस्थापनमा कार्यदल गठन
गुल्मीमा सडक बालबालिकाहरुको अध्ययन गर्न कार्यदल गठन गरिएको छ । शुक्रबार जिल्ला समन्वय समितिको सभाहलमा समन्वय प्रमुख द्रोणबहादुर खत्रीको अध्यक्षतामा बसेको बैठकले सडक बालबालिकाहरुको अध्ययन गर्न कार्यदल गठन गर्ने निर्णय गरेको हो ।
उपभोक्तालाई सहुलियतमा खानेपानी
रामपुर साना सहरी खानेपानी तथा सरसफाइ उपभोक्ता संस्थाले उपभोक्तालाई खानेपानी महसुलमा सहुलियत दिने भएको छ ।
पानीको गुणस्तर परीक्षण गर्न नमुना सङ्कलन
नवलपरासी (बर्दघाट सुस्ता पश्चिम)का चारवटा पानी उद्योगको गुणस्तर परीक्षणको लागि नमूना सङ्कलन गरिएको छ ।
निःशुल्क अल्ट्रा साउण्ड सेवा सुरु
पाल्पाको रैनादेवी छहरा गाउँपालिकाले छहरा स्वास्थ्य चौकीमा निःशुल्क अल्ट्रा साउण्ड सेवा सुरु भएको छ ।
अकबरे खुर्सानी खेतीले बदलिएको जीवन
तानसेनका सफल व्यापारी दीपक पाण्डेको परिचय आजभोलि फरक भएको छ । सफल व्यापारी र उद्योग वाणिज्य संघको व्यक्ति भनेर चिनिएका रिब्दिकोट गाउँपालिका– २ भुटुकाका दिपक पाण्डेलाई आजभोली कृषक भनेर चिन्न थालेका छन् ।
नेपालमा भेटियो लोपोन्मुख कालो प्रजातिको गिद्ध
एसिया महादीपमै नरहेको कालो प्रजातिको गिद्ध नेपालमा देखिएको छ । नवलपरासीमा रहेको कावासोती गिद्ध रेष्टुरेन्टमा सो गिद्ध भेटिएको हो । कालो गिद्धलाई नयाँ गद्धको रुपमा चिनिन्छ । गिद्ध संरक्षण राष्ट्रिय सञ्जालका अध्यक्ष डिल्लीबहादुर रावतका अनुसार कालोप्रजातिको गिद्धले सुघँेर सिनो पत्ता लगाउने गर्छ ।
जङ्गलमा जलाशय : जनावरलाई पानी, कृषकलाई सिंचाइ
जिल्लाका अधिकांश क्षेत्रमा बनाइएका र बनाउन थालिएका जलाशयहरु वन जङ्गल क्षेत्रमा छन् । दाङ उपत्यकाको उत्तरी क्षेत्रमा बनाइएका त्यस्ता जलाशयबाट पानी सञ्चय मात्रै नभई जङ्गलमा रहेका पशुपंक्षीलाई पानी र कृषकलाई सिंचाई सुविधा हुँदैआएको छ ।
तरकारी खेतीबाट मनग्ये आम्दानी
कृषि र पशुपालन व्यवसायको उद्देश्य राखी सञ्चालित ‘नमूना कृषक समूह’ अहिले द्वन्द्वपीडित तथा एकल महिलाका लागि स्वरोजगारको ‘साथी’ बनेको छ ।
तानसेनको पार्किङ समस्या समाधान हुने
पाल्पाको तानसेनबजारमा भएको सवारीसाधन पार्किङ समस्या समधान हुने भएको छ । नगरपालिकाले बजेटमै व्यवस्था गरेर अव्यवस्थित पार्किङलाई व्यवस्थित बनाउने निर्णय गरेसँगै समस्याको समधान हुने भएको हो ।
सरकारलाई टेर्दैनन् ठेकेदार
समयमै काम गरेको भए घोराहीको शहीदगेटदेखि जिल्ला प्रशासन कार्यालयसम्म र नेपाल बैङ्कदेखि शहीदगेटसम्म नालासहित सडक पिच (कालोपत्रे) गर्ने काम असारमा सकिनुपर्ने हो तर कार्य जिम्मा पाएको वेस्टर्न डेभलपमेन्ट कन्स्ट्रक्सनले चरम लापरबाही देखायो ।
पुल नहुँदा विद्यालय जानबाट विद्यार्थी वञ्चित
अर्घाखाँचीको शीतगङ्गा नगरपालिकाको दमारबेंसीमा पुल नहुँदा विद्यार्थी विद्यालय जानबाट बञ्चित हुनेगरेका छन् । खोलामा पुल नहुँदा बर्खायाममा नगरपालिका लगायतका आसपास क्षेत्रमा आवत जावत बन्द हुनेगरेको छ ।
प्युठान र रोल्पाका उत्कृष्ट विद्यालय र शिक्षकलाई सम्मान
सामाजिक विकास डिभिजन कार्यालय प्युठानले शिक्षा क्षेत्रमा क्रियाशिल रोल्पा तथा प्युठान जिल्लाका उत्कृष्ट सामुदायिक विद्यालयसहित र तीन दर्जन बढीलाई सम्मान गरेको छ ।
विगतको भन्दा ९.४२ प्रतिशत कम खर्च
लुम्बिनी प्रदेश सरकारले चालू आर्थिक वर्षमा ७४.५८ प्रतिशत मात्र बजेट खर्च गर्न सफल भएको छ । यो अघिल्लो आर्थिक वर्षभन्दा ९.४२ प्रतिशत कम खर्च हो । लुम्बिनी प्रदेश कोष तथा लेखा नियन्त्रक कार्यालयका अनुसार लुम्बिनी प्रदेश सरकारले आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ मा कुल ८३ प्रतिशत बजेट खर्च गर्न सफल भएको थियो ।
‘प्रतिगमनकारीले संघीयता विरुद्ध अफवाह फैलाए’
लुम्बिनी प्रदेशका मुख्यमन्त्री कुलप्रसाद केसीले अहिले संघीयताविरुद्ध अफवाह फैलाउने काम भईरहेको बताउनुभएको छ । यसमा प्रतिगमनकारीको षडयन्त्र रहेको उहाँको आरोप छ ।
प्रादेशिक अस्पतालमा प्लास्टिक सर्जरी
बुटवलस्थित प्रादेशिक अस्पताल लुम्बिनीले प्लास्टिक सर्जरी सेवा सुरु गरेको छ । यो अस्पतालमा अबदेखि आगोले पोलेको, अनुहारको दाग, खत, कोठी, गिर्खा, ओठ फाटेको, अनुहार र हातखुट्टाको खतलगायतका बिरामीको उपचार हुने भएको छ ।सो सेवा सञ्चालनसँगै सहरी विकासमन्त्री मेटमणि चौधरीले अस्पतालद्वारा निर्मित मातृत्व भवन निरीक्षण गर्नुभएको थियो । उहाँले प्रादेशिक अस्पताल सुविधासम्पन्न र सबै सेवा प्राप्त हुने नमुना अस्पतालका रूपमा विकास गर्नुपर्ने धारणा राख्नुभयो ।
दीर्घकालीन महत्वका आयोजना प्राथमिकतामा: मन्त्री इस्तियाक राई
भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्री मोहम्मद इस्तियाक राईले साउन लगत्तै विकास निर्माण कार्य तीव्र गतिमा अघि बढ्ने बताउनुभएको छ ।
