परीक्षणका लागि चैतेधानको रोपाइँ
रुकुमपश्चिममा परीक्षण र प्रदर्शनका लागि चैतेधान रोपिएको छ । मुसीकोट नगरपालिका–४, सोलाबाङमा चैतेधान रोपिएको हो । चैतेधानको सम्भाव्यता अध्ययनका लागि करिब तीन रोपनी खेतमा हर्दिनाथ–१ जातको चैतेधान रोपिएको जिल्ला कृषि विकास कार्यालयले जनाएको छ । कार्यालयका निमित्त प्रमुख मीनबहादुर केसीका अनुसार आव २०७९/८० को चैतेधान उत्पादन प्रदर्शन कार्यक्रमअन्तर्गत चैतेधान रोपिएको हो । पानी कम हुने क्षेत्रमा चैतेधान राम्रो उत्पादन हुने केसीको भनाइ छ ।
लोप हुँदै खाँडी कपडा
चार दशकअघिसम्म धनकुटाको खाल्सा क्षेत्रका प्रत्येक घरमा खाँडीको कपडा बुन्ने तान भेटिन्थ्यो । त्यस बेला उद्योगबाट उत्पादन भएका कपडाको विकल्पका रूपमा सबैले यही कपडा प्रयोग गर्थे । गाउँघरमै पाइने कच्चा पदार्थ र परम्परागत सीपबाट खाँडी कपडा उत्पादन हुन्थ्यो । गाउँघरमै उत्पादन भएको कपासबाट धागो कातेर खाँडी कपडा बुनिन्थ्यो । खाँडी बुन्ने तान स्थानीय रूपमै बनाइन्थ्यो र परम्परागत रूपमा सीप हस्तान्तरण हुँदै आएको थियो तर अहिले खाँडी बुन्न जान्ने मान्छे भेट्न मुस्किल हुँदै आएको छ ।
बङ्गलादेशमा धागो निर्यात खुला
स्वदेशी धागो निर्यात गर्न बङ्गलादेशले फूलबारी बङ्गलाबन्ध नाका खुला गरेको छ । उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयका प्रवक्ता डा. नारायणप्रसाद रेग्मीले धागो निर्यात गर्न एक महिनाअघि नाका खुुला भएको जानकारी दिनुभयो । लामो समयदेखि बन्द रहेको फूलबारी बङ्गलाबन्ध नाका खुला भएको हो । नाका खुला भएसँगै नेपाली व्यवसायीलाई धागो निर्यात गर्न सहज हुने भएको छ ।
मेघौली विमानस्थल स्तरोन्नति हुँदै
चितवनको पुरानो मेघौली विमानस्थलको संरक्षणसँगै स्तरोन्नति गरिने भएको छ। भरतपुरबाट २५ किलोमिटर पश्चिम चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज नजिक रहेको विमानस्थलको धावनमार्गमा ग्राभेल गरिने भएको हो। तारबार पुरानो भएर धावन मार्ग अतिक्रमण हुन लागेपछि स्तरोन्नतिसहित संरक्षण गर्न लागिएको नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका इन्जिनियर नलविक्रम थापाले जानकारी दिनुभयो।
पच्चीस देशका आरोहीलाई आरोहण अनुमति
यस वर्षको वसन्त ऋतुमा हिमाल आरोहण गर्न हालसम्म २५ देशमा ५३ जना आरोहीले अनुमति लिएका छन् । पर्यटन विभागका अनुसार बुधबारसम्ममा पाँचवटा हिमाल आरोहणका लागि ५३ जना आरोहीले अनुमति लिएका हुन् । जसमध्ये ३६ जना पुरुष र १७ जना महिला छन् ।
सञ्चालनमा आयो होटल पौवा
पोखराको लेकसाइडमा होटल पौवा सञ्चालनमा आएको छ । देशका विभिन्न ठाउँमा शाखा विस्तार गरिरहेको होटल पौवाले एघारौँ शाखाका रूपमा पोखरामा पनि सेवा सञ्चालनमा ल्याएको हो ।
नेप्से परिसूचक १५.७६ अङ्कले गिरावट
मङ्गलबार २२.६५ अङ्कले बढेको नेप्से परिसूचक बुधवार १५.७६ अङ्कले गिरावट आएको छ।
तातोपानी नाकामा महिनैपिच्छे नेपाल–चीन बैठक
नेपाल–चीनबीचको तातोपानी नाका र खासा नाकामा महिनैपिच्छे दुई देशका प्रशासन र सुरक्षा अधिकारीबीच बैठक हुदैं आईरहेको छ । केही समय अघिदेखि दुई देशका जिल्ला स्तरीय प्रशासनिक प्रमुख र सुरक्षा अधिकारीबीच नाकाका बिषयमा छलफल हुदैं आएको छ ।
आरन पेसामा युवा पुस्ताको कम आकर्षण
हातमा सीप र मनमा आँट भए कुनै पनि काम गर्न न बुढ्यौलीले छेक्छ ,न परिवारले रोक्छ । मोरङको कानेपोखरी ७ का गोरे विश्वकर्मा ७३ वर्षको भएर पनि आरनको सहारा लिएर महिनामा २२-२५ हजार रुपियाँ कमाउनु हुन्छ ।
‘दुई वर्षभित्र सबै घरमा बिजुली’
नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङले दुई वर्षभित्र सबै नेपालीका घरमा विद्युत् सुविधा पु-याउने गरी प्राधिकरणले तयारी गरिरहेको बताउनुभएको छ । तनहुँको बन्दीपुर गाउँपालिका वडा नं. ६ मा निर्माण भएको ३३÷११ केभीको सराङघाट सबस्टेसन उद्घाटनका क्रममा घिसिङले सरकारले निर्धारण गरेको सो लक्ष्य पूरा गर्न प्राधिकरणले विद्युत् आपूर्ति प्रणालीमा व्यापक सुधार गरिरहेको बताउनुभएको हो ।
तयार हुँदै चिया परीक्षण केन्द्र
नेपाली चियाका लागि अहिले चिया परीक्षण तथा प्रवद्र्धन केन्द्रको निर्माण कार्य अन्तिम चरणमा पुगेको छ । सूर्योदय नगरपालिकास्थित कन्याममा निर्माण भइरहेको केन्द्रको निर्माण हालसम्म ९० प्रतिशत सम्पन्न भएको जनाइएको छ । प्रदेश सरकारको ८० प्रतिशत र सूर्योदय नगरपालिकाको २० प्रतिशत साझेदारीमा निर्माण भइरहेको केन्द्र सञ्चालनमा आएपछि नेपाली चियालाई बजारीकरणका ठूलो सहयोग पुग्ने अपेक्षा लिइएको छ ।
विदेशिएका नेपाली पनि सामाजिक सुरक्षा कोषमा
सरकारले वैदेशिक रोजगारीमा रहेका तथा विदेशमा स्वरोजगार रहेका नेपाली श्रमिकलाई योगदानमा आधारित सामाजिक सुरक्षा योजनामा जोड्ने भएको छ । श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयअन्तर्गतको सामाजिक सुरक्षा कोषले बुधबार औपचारिक कार्यक्रममार्फत वैदेशिक रोजगारीमा जाने तयारीमा रहेका र विदेशमा स्वरोजगार रहेका श्रमिकलाई कोषको योजनामा जोड्न थालेको हो ।
भारुको विनिमय दरमा विचलन
विगतमा मुद्रा अभावमा निर्धारित दरभन्दा बढी भुक्तान गरी भारु खरिद गर्नुपरेकामा नेपालगञ्ज क्षेत्रमा अहिले स्थिर विनिमय दरभन्दा कममा भारुको कारोबार हुने गरेको छ । केही महिना पहिलेसम्म भारतीय मुद्राको अभावका कारण स्थानीयले सय रुपियाँ भारु लिँदा ६ रुपियाँसम्म बढी तिरेर लिनुपर्ने बाध्यता थियो भने अहिले प्रतिसय रुपियाँमा ५ रुपियाँ कम दिएर पनि पाउन थालेको छ । नेपाल राष्ट्र बैङ्कले निर्धारण गरेको स्थिर विनिमय दरअनुसार नेपाली १६० रुपियाँ बराबर भारतीय एक सय हुन्छ ।
आन्तरिक कर्जा ३.९ र निक्षेप ५ प्रतिशतले बढ्यो
चालु आर्थिक वर्ष २०७९/८० को पहिलो सात महिनामा कुल आन्तरिक कर्जा ३.९ प्रतिशतले बढेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा उक्त कर्जा ९.४ प्रतिशतले बढेको थियो । वार्षिक बिन्दुगत आधारमा २०७९ माघ मसान्तमा यस्तो कर्जा ८.६ प्रतिशतले बढेको छ । नेपाल राष्ट्र बैङ्कले सार्वजनिक गरेको विवरणअनुसार समीक्षा अवधिमा मौद्रिक क्षेत्रको सरकारमाथिको खुद दाबी ४.१ प्रतिशतले बढेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो दाबी १३.६ प्रतिशतले घटेको थियो । वार्षिक विन्दुगत आधारमा २०७८ माघ मसान्तमा मौद्रिक क्षेत्रको सरकारमाथिको खुद दाबी ३४.३ प्रतिशतले बढेकोमा २०७९ माघ मसान्तमा यस्तो दाबी ५१.३ प्रतिशतले बढेको छ ।
प्रयोगमै नरहेका विषादीको परीक्षण
नेपाल र भारतमा उत्पादित तरकारीमा प्रयोगमा नै नरहेका विषादीको परीक्षण गरेर आमउपभोक्तालाई झुक्याउने काम गरिँदै आएको छ। कृषि तथा पशुपन्छी मन्त्रालयअन्तर्गतको खाद्य, प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभाग र केन्द्रीय कृषि प्रयोगशालामार्फत देशका २२ स्थानमा द्रुत विषादी अवशेष विश्लेषण (आरबीटीआर) प्रविधिमार्फत प्रयोगमा नै नरहेका विषादी परीक्षण गर्ने गरिएको छ। खाद्य विभागले विभिन्न १५ स्थानमा र केन्द्रीय प्रयोगशालाले कालीमाटीसहित विभिन्न सात स्थानमा आरबीटीआर प्रविधिमार्फत तरकारीको परीक्षण गर्दै आएको छ।
अन्नपूर्ण क्षेत्रका पदमार्गमा घट्यो आकर्षण
विश्वभर रोमाञ्चक पदयात्राको पहिचान स्थापित गरेको अन्नपूर्ण क्षेत्रका पदमार्गमा अहिले पहिले जस्तो चहलपहल छैन। मोटरबाटोले दूरी बढाउँदै जाँदा यस क्षेत्रका पदमार्गमा हिँड्नेहरू घट्दै गएका छन्।
घट्यो वित्तीय समानीकरण अनुदान
राष्ट्रिय प्राकृतिक स्रोत तथा वित्त आयोगले आगामी आर्थिक वर्षका लागि वित्तीय समानीकरण अनुुदानको सीमा घटाएको छ । आयोगले प्रदेश र स्थानीय तह दुवैका लागि वित्तीय समानीकरण अनुदान घटाएको हो । आयोगले आव २०८०/८१ का लागि प्रदेशमा ५८ अर्ब ६६ करोड ७५ लाख रुपियाँ वित्तीय सामानीकरण अनुुदान सङ्घीय सरकारलाई सिफारिस गरेको छ । आयोगले चालु आर्थिक वर्षका लागि ६१ अर्ब ४३ करोड २१ लाख रुपियाँ वित्तीय समानीकरण अनुुदानका लागि सिफारिस गरेको थियो । चालु आर्थिक वर्षको तुलनामा आगामी आर्थिक वर्षका लागि वित्तीय समानीकरण अनुुदान दुई अर्ब ७६ करोड ४६ लाख रुपियाँ कमी हो ।
औद्योगिक ग्राम बनाउने योजना अलपत्र
कर्णालीका १० जिल्लामा औद्योगिक ग्राम बनाउने योजना अलपत्र परेको छ । आव २०७६÷७७ मा सङ्घीय सरकारले एक स्थानीय तह एक औद्योगिक ग्राम सञ्चालनमा ल्याउने योजनासहित औद्योगिक ग्राम बनाउने घोषणा गरेको थियो । स्थानीय तहले औद्योगिक ग्रामको विस्तृत परियोजना प्रतिवेदन (डीपीआर) बनाएपछि भौतिक संरचना निर्माण गर्ने गरी रकम व्यवस्थापन गर्ने सङ्घीय सरकारले जनाइएको थियो । छरिएर रहेका उद्योगलाई एकै स्थानमा समेटी स्थानीय स्रोतसाधन, कच्चा पदार्थ, प्रविधि र सीप प्रयोग गरी स्थानीयस्तरमै रोजगारी सिर्जना गर्ने उद्देश्यले निर्माण गर्ने सङ्घीय सरकारको योजना हो ।
आठ महिनामा विदेशिए सवा पाँच लाख
रोजगारीका लागि विदेशिनेको सङ्ख्या अहिलेसम्मकै उच्च रहेको छ । वैदेशिक रोजगार विभागका अनुसार चालू आर्थिक वर्षको पहिलो आठ महिनामा झन्डै सवा पाँच लाख जनाले श्रम स्वीकृति लिएका छन् । वैदेशिक रोजगार विभागका अनुसार फागुन महिनामा वैदेशिक रोजगारीको सिलसिलामा ६१ हजार ८४५ जनाले श्रम स्वीकृति लिएका छन् । फागुनमा श्रम स्वीकृति लिनेको सङ्ख्या अघिल्लो महिना (माघ)को तुलनामा केही कम हो । विभागका महानिर्देशक उमाकान्त आचार्यले मलेसिया र कतारमा नेपाली श्रमिकको सेवासुविधा र माग बढेका कारण वैदेशिक रोजगारीमा जाने युवाको सङ्ख्या वृद्धि भएको बताउनुभयो ।
मलको अनुदान यथावत् राखिने
सरकारले रासायनिक मलमा दिँदै आएको अनुदान यथावत् राख्ने निर्णय गरेको छ । सिंहदरबारस्थित प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालयमा सोमबार बसेको बैठकले रासायनिक मलमा दिँदै आएको अनुदान यथावत् राख्ने निर्णय गरेको हो । मन्त्रिपरिषद् बैठकले रासायनिक मलमा दिँदै आएको अनुदानबारे विस्तृत अध्ययनपछि आवश्यक निर्णय गरी आगामी दिनमा थप व्यवस्थित र वैज्ञानिक बनाउने निर्णयसमेत गरेको हो । बैठकपछि सरकारका प्रवक्ता एवं सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री रेखा शर्माले कृषि तथा पशुपक्षी विकास मन्त्रालयमार्फत कृषकलाई उपलब्ध गराइँदै आएको रासायनिक मलमा अनुदानको दरमा कटौती गर्ने निर्णय हाललाई कार्यान्वायन नगर्ने निर्णय भएको जानकारी दिनुभयो ।
मर्मत अभावले लघु जलविद्युत् आयोजना कवाडी बन्दै
कुनै समय मुगुलाई उज्यालो बनाएको साना लघु जलविद्युत् आयोजना पेल्ट्रिक सेट मर्मत अभावले कवाडी बन्दै गएको छ । जिल्लामा विद्युत्को माग थेगेको यहाँका चार वटै आयोजना अहिले काम दिने अवस्थामा छैन ।
बैङ्क तथा वित्तीय संस्थाको समीक्षा हुनुपर्ने
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले वित्तीय संस्थाको अनुगमन र नियमन आवश्यक रहेको बताउनुभएको छ । बैङ्क, लघुवित्त र सहकारी संस्थामा देखिएका समस्या प्याकेजमा सम्बोधन गर्न बृहत् समीक्षा हुनुपर्ने उहाँले बताउनुभएको छ । प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालय सिंहदरबारमा आइतबार आयोजित राष्ट्रिय सहकारी विकास बोर्डको बैठकलाई सम्बोधन गर्दै प्रधानमन्त्री प्रचण्डले भन्नुभयो, “बैङ्क तथा वित्तीय संस्थाको समीक्षा आवश्यक छ । अनि मात्र हामीले व्यवस्थित र वैज्ञानिक नीति तय गर्न सक्छौँ ।”
चिराइतोको मूल्य छ उत्पादन छैन
केही वर्षअघिसम्म मुख्य आम्दानीको स्रोत बन्न थालेको चिराइतोको उत्पादन नहुँदा मूल्य भने बढ्न थालेको छ। इलामको लेकाली उत्तरी क्षेत्रका किसानले खेती गर्दै आएको चिराइतोको मूल्यमा गिरावट आउँदा किसानले खेती नै गर्न छाडेका थिए तर यो वर्ष चिराइतोको मूल्य वृद्धि भएपछि किसानलाई पछुतोजस्तै भएको छ। अहिले इलाममा चिराइतो प्रतिमन ३० हजारदेखि ३२ हजार रुपैयाँमा कारोबार भइरहेको छ।
आईसीपीमा थप संरचना निर्माण
विराटनगर एकीकृत भन्सार जाँच चौकी (आईसीपी) क्षेत्रमा एक साथ तीन संरचना निर्माण सुरु भएको छ । विराटनगर महानगरपालिका–१८, बुधनगरस्थित रेल मार्गको नेपाल कस्टम यार्ड र आईसीपीलाई जोड्ने लिङ्क रोड, रेलमार्फत आएका कन्टेनर राख्ने यार्ड र चोरी पैठारीबाट आयात भएका वस्तु बरामद भएपछि भण्डारण गर्न ‘लिटिगेसन’ गोदाम निर्माणको काम एकसाथ सुरु गरिएको हो ।
‘हाइड्रो भिलेज’ बन्यो नारच्याङ
अन्नपूर्ण गाउँपालिका–४, नारच्याङका युवा टेकबहादुर पुनले दुई वर्षअघि मिस्त्री खोला जलविद्युत् आयोजनाको सेयरको प्राथमिक निष्कासन (आईपीओ)मा ५५ हजार रुपियाँको ५५० कित्ता सेयर खरिद गर्नुभयो । पुनजस्तै नारच्याङका अधिकांशले आईपीओमा लगानी गरेका थिए ।
