पाँचखाल सेजको काम सुस्त
निर्यातजन्य उद्योग स्थापना गरी व्यापार घाटा कम गर्ने उद्देश्यले सरकारले काभ्रेपलाञ्चोक जिल्लाको पाँचखाल नगरपालिकामा विशेष आर्थिक क्षेत्र स्थापना गर्ने निर्णय गरेको थियो तर विशेष आर्थिक क्षेत्र (सेज) स्थापना गर्ने घोषणा भएको ११ वर्ष बित्दासमेत कामले गति लिन सकेको छैन । वि.सं. २०६८ भदौ २७ गतेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले पाँचखाल नगरपालिका–७ र ८ मा सेज स्थापना गर्ने निर्णय गरे पनि २०७५ असार २४ गते मात्रै सेजको नाममा जग्गा प्राप्त भएको थियो । सरकारले सेज स्थापनाका लागि वन मन्त्रालयमार्फत तत्कालीन होक्से गाविसको देवीस्थान सामुदायिक वनको छ सय रोपनी र शिखरपुर सामुदायिक वनको चार सय रोपनी गरी एक हजार रोपनी जमिन उपलब्ध गराएको हो । सोबापत सरकारले वन मन्त्रालयलाई २० करोड रुपियाँ उपलब्ध गराएको थियो ।
सेजमा थपिएनन् उद्योग
उद्घाटन भएको आठ वर्ष बितिसक्दासमेत भैरहवास्थित विशेष आर्थिक क्षेत्र (सेज)मा सबै प्लट भरिने गरी उद्योग स्थापना हुन सकेका छैनन् । स्वदेशी उत्पादन वृद्धि गरी व्यापार घाटा कम गर्ने उद्देश्यसहित रुपन्देहीको तत्कालीन बगाहा गाविसमा १९ वर्षअघि निर्माण थालिएको विशेष आर्थिक क्षेत्र २०७१ मङ्सिर २ गते उद्घाटन भएको थियो ।
आत्मनिर्भर अर्थतन्त्र निर्माणमा जोड
राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले सुनचाँदी व्यवसायलाई घरेलु उद्योगका रूपमा विकास गर्न सकिने बताउनुभएको छ । नेपाल सुनचाँदी व्यवसायी महासङ्घको पदाधिकारीसँग शुक्रबार भएको भेटमा राष्ट्रपति पौडेलले सुनचाँदी व्यवसायीलाई घरेलु उद्यमका रूपमा विकास गर्न सकिए धेरै लाभ लिन सकिने धारणा व्यक्त गर्नुभएको हो ।
किसानलाई दूधको भुक्तानी बाँकी
दुग्ध उत्पादक किसानले समयमा दूध बिक्री गरेको रकम पाउन सकेका छैनन् । दूध उत्पादनको लागत मूल्य बढ्दै गएको र समयमा दूध बिक्री गरेको रकम पाउन नसक्दा व्यवसाय सञ्चालन गर्न कठिन भएको किसानको गुनासो छ । काभ्रेका किसान रामप्रसाद सापकोटाले दुई महिनादेखिको रकम नपाउँदा पशुलाई दाना खरिद गर्न कठिन भएको बताउनुभयो । “घरखर्चदेखि बच्चाबच्ची पढाउने दूध बचेको पैसाले हो, समयमा रकम नपाउँदा व्यवहार चलाउन धेरै नै समस्या भएको छ,” उहाँले भन्नुभयो । दूध बिक्री गरेको एक लाख ५० हजार रुपियाँ पाउन बाँकी रहेको उहाँले जानकारी दिनुभयो ।
आधा जनसङ्ख्या आर्थिक रूपमा सक्रिय
देशको आधाभन्दा बढी जनसङ्ख्या आर्थिक रूपले सक्रिय पाइएको छ । अर्थात् जनसङ्ख्याको आधा हिस्सा कुनै न कुनै रूपमा आयआर्जनमा संलग्न छन् । राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालयले शुक्रबार सार्वजनिक गरेको राष्ट्रिय जनगणना २०७८ को पूर्ण नतिजाअनुसार देशभर एक करोड ५६ लाख ८९ हजार ७७७ व्यक्ति आर्थिक रूपमा सक्रिय रहेको पाइएको छ । यस हिसाबले कुल जनसङ्ख्याको ५३ दशमलव ७९ प्रतिशत आयआर्जनमा संलग्न देखिएको हो ।
बैंकको ब्याजदर मूल्य वृद्धिदरभन्दा माथि हुनुपर्छ : पूर्व मुख्यसचिव पौडेल
पूर्वमुख्यसचिव लिलामणि पौडेलले बैंकको ब्याजदर मूल्य वृद्धिदरभन्दा माथि हुनुपर्ने बताउनुभएको छ । शुक्रबार नेकपा (एकीकृत समाजवादी) पार्टीको अर्थ विभागले आयोजना गरेको कार्यक्रममा बोल्नुहुँदै पौडेलले यस्तो बताउनुभएको हो ।
ब्याज अनुदानपछि व्यवसायी बन्दै युवा
बजारमा दैनिकरुपमा अण्डाको माग बढ्दो देखेपछि रामपुरका हरि आचार्य पोल्टी फार्ममा आकर्षित हुनुभयो । कृषि, पशुपक्षीपालनसँग जोडिएर गाउँमै केही व्यवसाय गर्नुपर्छ भन्ने हुटहुटी राख्ने आचार्यको यतिबेला पोल्टी फार्म व्यवसाय लोभलाग्दो बनेको छ ।
‘केही सहकारीले बेइमानी गरे भन्दैमा सबैलाई नमुछौँ’
पछिल्लो समय सहकारीमा लगानी गरेको रकम डुबेको भन्दै बचतकर्ताहरु निरास बन्दै गएका छन् ।
हस्तान्तरण नगर्दै भत्कियो मध्यपहाडी लोकमार्ग
राष्ट्रिय गौरवको आयोजनाको रुपमा रहेको पुष्पलाल मध्य पहाडी सडक हस्तान्तरण नहुँदै भत्कन थालेको छ । लोक मार्ग अन्तर्गत जाजरकोटको छेडागाड नगरपालिकाको थलहदेखि जेवासम्मको सडक पिच भत्किन थालेको हो । जाजरकोटको थलह देखि १३ किलोमिटर सडक खण्ड निर्माणको जिम्मेवारी लिएको लामा पीएस कन्स्ट्रक्सन जेभी काठमाडौँले भत्किएको सडक मर्मत गर्ने तर्फ कुनै ध्यान दिएको छैन ।
पूर्वाधारमा थप लगानी आवश्यक
उपप्रधानमन्त्री एवं भौतिक पूर्वाधार तथा यातायातमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठले भौतिक पूर्वाधार क्षेत्रमा थप लगानी आवश्यक रहेको बताउनुभएको छ । एसियाली तथा पश्चिम प्रशान्त क्षेत्रका निर्माण व्यवसायीको अन्तर्राष्ट्रिय सङ्गठन ‘इफाप्का’ र नेपाल निर्माण व्यवसायी महासङ्घको संयुक्त आयोजनामा बिहीबार राजधानीमा सम्पन्न ‘पूर्वाधारमा लगानी’ विषयक अन्तक्र्रियामा उपप्रधानमन्त्री श्रेष्ठले सो धारणा व्यक्त गर्नुभएको हो । निर्माण उद्योगमा गुणस्तरको अभाव तथा समयमा परियोजना सम्पन्न नहुने परिपाटी देखिएको चर्चा गर्दै उहाँले परम्परागत शैलीमा काम गराइका कारण पनि मुलुकको निर्माण उद्योगमा चुनौती थपिएकाले अब नयाँ शैलीमा काम गर्नुपर्ने आवश्यकता औँल्याउनुभयो । निर्माणमैत्री ऐन कानुन नहुँदासमेत निर्माण उद्योगमा समस्या देखिएको उहाँको भनाइ छ ।
अन्न उत्पादन घटेपछि केरा खेतीमा आकर्षण
अन्नबालीको उत्पादन घटेपछि रौतहटका किसान व्यावसायिक केरा खेतीतर्फ आकर्षित भएका छन् । प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना कार्यान्वयन एकाइ रौतहटले केरा खेतीको कार्यक्षेत्र विस्तार गरेसँगै किसान केरा खेतीतर्फ आकर्षित भएका हुन् । यस जिल्लाको १८ वटा स्थानीय तहमध्ये चन्द्रपुर, वृन्दावन, गरुडा, मौलापुरलगायत नौ स्थानीय तहका ३० वटा वडाको ३२१ हेक्टर जमिनमा माटो परीक्षण गरी केरा खेती गर्न छनोट गरिएको परियोजनाका कृषि अधिकृत दीपककुमार मिश्रले जानकारी दिनुभयो ।
खर्च घटाउन बजेट कटौती
कर्णाली प्रदेश सरकारले बजेटमा कटौती गरेको छ । चालु आर्थिक वर्षको बजेटबाट २० प्रतिशत रकम घटाइएको आर्थिक मामिला तथा योजना मन्त्रालयले जनाएको छ । यसबाट करिब एक अर्ब १२ करोड रुपियाँ खर्च कटौती हुने बताइएको छ । खर्चमा मितव्ययिता कायम राख्न कर्णाली प्रदेश सरकारले खर्च कटौती गरेको आर्थिक मामिला तथा योजनामन्त्री विनोदकुमार शाहले जानकारी दिनुभयो ।
बैङ्क बिदा चवालीस दिन
नेपाल राष्ट्र बैङ्कले २०८० सालका लागि बैङ्क तथा वित्तीय संस्थाको सार्वजनिक बिदाको सूची सार्वजनिक गरेको छ । आगामी वर्ष बैङ्कमा ३५ शीर्षकमा बिदा हुने राष्ट्र बैङ्कले बिहीबार प्रकाशित सूचनामा उल्लेख छ ।
बेल्जियममा नयाँ बर्षमा नेपाल फेष्टिवल मनाइँदै
गैर आवासीय नेपाली सङ्घ बेल्जियमको संयोजनमा नेपाली दूतावास ब्रसेल्स र लुभेन महानगरपालिका मिलेर नयाँ वर्ष २०८० को अवसर पारेर ‘नेपाल फेष्टिवल २०२३’ आयोजना गर्ने भएको छ ।
वैदेशिक रोजगारीका क्रममा छ महिनामा ६१२ को मृत्यु ,आर्थिक सहायता बढाउने तयारी
वैदेशिक रोजगारीको क्रममा मृत्यु भएका श्रमिकका आफन्त र अङ्गभङ्ग वा बिरामी भएर स्वदेश फर्किएका श्रमिकले पाउँदै आएको आर्थिक सहायताबापतको रकम बढाउने तयारी भइरहेको छ । वैदेशिक रोजगार बोर्डको सचिवालयले वैदेशिक रोजगार कल्याणकारी कोषबाट हाल उपलब्ध गराउँदै आएको उक्त रकम समयसापेक्ष नभएको भन्दै यसलाई बढाउन बोर्डले आवश्यक तयारी थालेको हो ।
कालीखोला ब्रान्डमा कोदो प्रवर्द्धन
कुनै समय हेयका दृष्टिले हेरिने र गरिबले मात्र खाने भनिएको कोदो पछिल्लो समय उपभोक्ताको खोजी र रोजाइको खाद्यान्न बन्दै गएको छ । कोदोमा हुने पोषक तत्व र लाभबारे उपभोक्तामा जानकारी बढ्दै जाँदा कोदो सहर र धनीमानीका भान्छामा पनि पाक्न थालेको छ । मकवानपुरगढी गाउँपालिकाले रैथाने बाली प्रवद्र्धन कार्यक्रमअन्तर्गत कोदो उत्पादन, प्रशोधन र बिक्री वितरणमा स्थानीय किसानलाई प्रोत्साहन गर्ने रणनीतिसहित काम गर्दै आएको छ ।
अर्थले माग्यो राजस्वसम्बन्धी सुझाव
अर्थ मन्त्रालयले आगामी आर्थिक वर्षका लागि सरकारले अवलम्बन गर्नुपर्ने राजस्व नीतिका सम्बन्धमा सुझाव माग गरेको छ । नयाँ बजेट निर्माणको तयारीमा रहेको मन्त्रालयले आर्थिक ऐन निर्माणका लागि सुझाव माग गरेको हो । मन्त्रालयले राजस्व नीतिका साथै भन्सार महसुल, मूल्य अभिवृद्धि कर, आयकर, अन्तःशुल्क, गैरकर एवं राजस्व चुहावट नियन्त्रणका सम्बन्धमा पनि सुझाव पेस गर्न आग्रह गरेको छ ।
यात्रु अभावले उडान बन्द
निकै तामझामका साथ पोखराबाट भारतीय नाकासँग जोडिएका गन्तव्यमा सुरु भएको हवाई उडान रोकिन थालेका छन् । पोखरामा भारतीय पर्यटक तान्न सञ्चालन गरिएका उडानहरू यात्रु अभाव भएपछि रोकिन थालेका हुन् । पोखराबाट देशका ठूला सहरमध्ये धनगढी, विराटनगर, सिमरा र जनकपुरमा सुचारु भएका उडान यात्रु अभावको कारण देखाउँदै हवाई कम्पनीले पुनः उडान सुचारु गर्न चासो देखाएका छैनन् । यात्रु अभावकै कारण हालै मात्र बुद्व एयरले सुरु गरेको पोखरा–भद्रपुर उडान पनि रोकिएको छ ।
किन भत्काइन्छ चिटिक्क परेको पिच सडक ?
काठमाडौंको विभिन्न सडकको सतह एकैनासको नरहेकाले सडक डिभिजन कार्यालय काठमाडौंले पिच सडक भत्काएर मर्मत गरिरहेको छ।
नेप्से परिसूचक १८ दशमलव १५ अङ्कले घट्यो
धितोपत्र बजारमा शेयर कारोबार मापक नेप्से परिसूचक दोहोरो अङ्कले ओरालो लागेको छ । नेपाल स्टक एक्सचेञ्जका अनुसार नेप्से परिसूचक १८ दशमलव १५ अङ्कले ओरालो लागेर एक हजार नौ सय १५ दशमलब १४ मा सीमित भएको छ ।
राजस्व छली रोक्न प्रधानमन्त्रीको निर्देशन
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ ले आन्तरिक राजश्व कार्यालय,राजश्व अनुसन्धान विभाग र वाणिज्य विभागलाई संयुक्त रूपमा बजार अनुगमन प्रभावकारी बनाउन निर्देशन दिनुभएको छ ।
परीक्षणमै साझाका ३७ वटा विद्युतीय बस
साझा यातायातले चीनबाट ल्याएका ३७ वटा विद्युत् बस सञ्चालनमा आउन सकेका छैनन् । साझा यातायातले खरिद गरेका उक्त बसहरूको यान्त्रिक परीक्षण गर्ने क्रम जारी रहेकाले परीक्षण सकिएपछि मात्र सञ्चालनमा आउने साझा यातायातका महानिर्देशक महेन्द्रराज पाण्डेयले जानकारी दिनुभयो ।
आमा समूहकाे सामूहिक आलुखेती
अर्जुनचौपारी गाउँपालिका ३ आग्रीखर्कका शिवालय आमा समूहले सामूहिक आलुखेती थालेको छ ।
फागुनमा तेह्र अर्बले बढ्यो आयात
पछिल्ला महिना घट्दो क्रममा रहेको आयात फागुनमा भने उकालो लागेको छ । भन्सार विभागका अनुसार फागुनमा करिब १३ अर्ब रुपियाँले आयात बढेको छ । माघमा एक खर्ब २६ अर्ब ४९ करोड रुपियाँको वस्तु आयात भएकामा फागुनमा एक खर्ब ३९ अर्ब २२ करोड रुपियाँको आयात भएको विभागको तथ्याङ्क छ । विदेशी मुद्राको सञ्चिति खस्किँदै गएपछि गत वैशाखदेखि सरकारले विभिन्न १० वटा वस्तुको आयातमा लगाएको प्रतिबन्धका कारण आयात व्यापार घट्दो क्रममा थियो । विदेशी मुद्राको सञ्चितिमा सुधार भएपछि पुसदेखि प्रतिबन्ध फुकुवा गरिएकामा त्यसको दुई महिनापछि आयात बढेको हो ।
तनहुँ जलविद्युत् समयमै सम्पन्न गर्न निर्देशन
एसियाली विकास बैङ्क (एडीबी) र नेपाल विद्युत् प्राधिकरणको उच्चस्तरीय टोलीले जलाशययुक्त तनहुँ जलविद्युत्् आयोजना निर्धारित समयमै सम्पन्न गर्न निर्देशन दिएको छ । तनहुँ हाइड्रोपावरले निर्माण गरिरहेको १४० मेगावाट क्षमताको तनहुँ जलविद्युत् आयोजना र १२६ मेगावाट क्षमताको तल्लो सेती जलविद्युत् आयोजनाको सोमबार र मङ्गलबार स्थलगत निरीक्षण गरी सो निर्देशन दिएको हो ।
