व्यक्तित्व विकासका लागि बालअधिकार
शारीरिक, मानसिक, बौद्धिक, संवेगात्मक, सामाजिक आदि रूपले परिपक्व नभएका उमेर समूहलाई बालबालिका भनिन्छ । हरेक देशको कानुनले बालबालिकाको उमेर समूह तोक्ने गर्दछ । नेपालको कानुनले १६ वर्षभन्दा कम उमेरकालाई बालबालिका भनेको छ । संयुक्त राष्ट्रसङ्घको बालअधिकार महासन्धिले बालबालिकाको उमेर १८ वर्षसम्म हुने भनेको छ ।
हाम्रो अधिकार
साथीहरू, म अहिले कक्षा ५ मा अध्ययन गर्दै छु । भदौ २९ गते हामी राष्ट्रिय बालदिवस मनाउँदै छौँ । बालदिवस नेपालमा मात्र नभएर अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा पनि मनाउने गरिन्छ तर अन्तर्राष्ट्रिय दिवसको मिति फरक हुन्छ ।
भूतको कथा
अरू वर्ष जस्तै यो वर्ष पनि निर्मला र नवीनले स्कुलको अन्तिम परीक्षा सकिएपछि गाउँ जाने योजना बनाएका थिए । गाउँमा खेतीपाती गरेर बस्ने हजुरआमा, हजुरबुवा, काकाकाकीलाई भेट्न र गाउँको वातावरणमा रमाउन उनीहरूलाई धेरै मन पथ्र्यो ।
चरा र राजा
एउटा गाउँमा घना जङ्गल थियो । त्यो जङ्गलमा बडेमानका रुख थिए । ती रुखमा चराका गुँडैगुँड थिए । तिनै रुखमध्ये एउटामा माउ चरा र उसका दुई बचेरा बस्थे । माउ आहारा खोज्न जान्थी । कहिलेकाहीँ त टाढा टाढासम्म पनि आहारा खोज्न जानु पर्थ्यो । त्यस्तो बेला आहाराका लागि बचेराले लामो समय प्रतीक्षा गर्नु पर्थ्यो । साँझ आहारा खाएर टन्न भएका तीनै जना रमाइलो गर्दै बस्थे । उनीहरूको संसार नै बेग्लै थियो ।
साँचो मित्रता
दोलखाको चरीकोटमा संविधा र जेनिसा नाम गरेका दुई जना साथी बसोवास गर्थे । ती दुवै एकअर्काका घनिष्ट मित्र थिए । उनीहरू दुवै जना कक्षा ७ मा पढ्थे । उनीहरू सँगै हिँड्ने, रमाइलो गर्ने र एकअर्कालाई मद्दत गर्न सधैँ तयार हुन्थे ।
खिर कसले खायो ?
कुनै लेकमा धनी साहुको ठुलो गाईगोठ थियो । साहु निकै कठोर मिजासका थिए । उनले ती गाईको स्याहारका लागि तीन जना कामदार राखेका थिए । कामदार एकै परिवारका तीन दाजुभाइ थिए ।
जुक्तिबाट मुक्ति
धेरै पहिलेको कुरा हो । एउटा गाउँनजिकै घना वन थियो । त्यसै वनमा एउटा बडेमानको झुम्म परेको सिमलको रुखमा कौवाका भालेपोथी गुँड बनाएर बसेका थिए । त्यसै सिमलनजिकैको मौवाको रुखमा चाहिँ कोइलीका भालेपोथीले गुँड
रानी भानुमती र सुनको झ्याल
मल्ल राजाका पालामा ललितपुरलाई पाटन भनिन्थ्यो । पाटनमा सिद्धिनरसिंह मल्लले राज्य गर्थे । उनी जनताका प्यारा थिए । उनकी रानीको नाम भानुमती थियो । राजारानी दुवै धार्मिक थिए ।
साँच्चिकै ब्याटम्यान
हरेक दिन जस्तै आज पनि दिवाकर निर्धारित समयमा नै उठे । बिहानको नियमित कार्य सिध्याएपछि उनले मोबाइल चलाउन थाले ।
अनुभवका पाठशाला अभिभावक
प्यारा भाइबहिनीहरू, तपाईंहरूमध्ये धेरै जसो आफ्नो परिवारसँगै बस्नुहुन्छ होला है ? परिवार भनेको बुझ्नु भयो नि ? तपाईंका बुवाआमा, हजुरबुवा, हजुरआमा, काकाकाकी एवं अन्य अभिभावकसँग बसेको भन्न खोजिएको हो ।
प्रिय नेपाली भाषा
भाषा बोलचाल गर्ने माध्यम हो । मानिसले मानिससँग कुराकानी गर्ने साधनलाई भाषा भनिन्छ । भाषाका माध्यमबाट मानिसले मनका कुरा अरूलाई सुनाउँछ । मनमा उब्जेका विचार र भावना साट्न सघाउँछ ।
अब्बल विद्यार्थीका सुझाव
कक्षा १० को अन्तिम परीक्षालाई माध्यमिक शिक्षा परीक्षा अर्थात् एसइई भनिन्छ । २०८१ चैतमा सञ्चालित एसइईको नतिजा असारमा सार्वजनिक भएको छ । करिब पाँच लाख विद्यार्थीले परीक्षा दिएका थिए । तीमध्ये करिब नौ सय विद्यार्थीले चार जिपिए प्राप्त गरेका छन् । चार जिपिए प्राप्त गर्न सजिलो छैन । त्यसका लागि पढाइमा निकै मेहनत गर्नु पर्छ ।
बालबालिकाको साथी मुना
समाजमा छोरा र छोरीबिचको विभेद कायम थियो । छोरीहरू विद्यालय शिक्षाबाट वञ्चित थिए । समाजमा छोरा र छोरीबिच समान शिक्षाको अवसर र विभेदपूर्ण व्यवहारको अन्त्यका लागि सार्क राष्ट्र«हरूले पनि समस्याको साझा समाधानको प्रयासस्वरूप सन् १९८९ मा पाकिस्तानको इस्ला
ज्ञान र अनुभवले खारिएका ज्येष्ठ नागरिक
वृद्ध भएपछि आफन्तबाट उचित हेरचाह, स्याहारसुसार र सुरक्षाको उत्तिकै खाँचो हुन्छ । वृद्धवृद्धाले आफूले धेरै दुःख र कष्टका साथ हुर्काएका सन्ततिबाट उचित सम्मान र व्यवहारको अपेक्षा राखेका हुन्छन् तर उनीहरूको अपेक्षा पूरा हुन सकिरहेको पाइँदैन । बुढेसकालले छोएकाहरू यसको विकल्पका रूपमा वृद्धाश्रमलाई लिन थालिसकेका छन् ।