अनुशासन (बालकथा)
एक समयको कुरा हो, कक्षा ५ मा पढ्ने सौरभ नामको एउटा केटा थियो । साथीहरूलाई जिस्क्याउन, झगडा गर्न अनि दुःख दिनमा उसलाई निक्कै आनन्द आउथ्यो । आफ्ना कारणले अरूले दुःख पाएको र रोएको देख्दा उसलाई निकै रमाइलो लाग्थ्यो । सौरभको गलत स्वभावका कारण उसलाई कसैले पनि मन पराउँदैन थिए । उसको उदण्ड स्वभावका कारण उसको सामुन्नेमा केही भन्न नसके पनि सबैले सौरभलाई गाली गर्ने र सराप्ने गर्दथे । विद्यालयका शिक्षक, घरपरि
‘परिश्रम गर्ने समय’
शैक्षिक क्षेत्रलाई हेर्दा चैत महिना निकै चलायमान हुन्छ । वैशाखदेखि नयाँ शैक्षिक सत्रको थालनी हुने गर्दछ । विद्यालयलाई नयाँ विद्यार्थी भर्नाको चासो हुन्छ भने विद्यार्थीलाई परीक्षाको चासो । ससाना बच्चालाई नयाँ भर्नाको तयारीको समय पनि हो । अहिले सबै तहका विद्यार्थी परीक्षाकै तयारीमा छन् । सबै विद्यार्थीको एउटै चासो हुन्छ, ‘परीक्षा परिणामलाई कसरी सर्वोत्कृष्ट बनाउने ।”
मोबाइल
रोशन साह्रै ज्ञानी छ । ऊ ७ कक्षामा पढ्छ । पढाइमा साह्रै अब्बल छ । हरेक पटक कक्षामा प्रथम हुन्छ । त्यति मात्रै कहाँ हो र ! विद्यालयले हरेक वर्ष आयोजना गर्ने विभिन्न प्रतियोगितामा पनि ऊ पुरस्कृत भएकै हुन्छ । त्यसैले त रोशनको बुवाआमा आफ्नो छोराको बानीदेखि साह्रै खुसी हुनुहुन्छ ।
कोइली र काफल
बेतिनी वन बाक्लो र हरियो थियो । वनमा धेरै काफलका रुखहरू थिए । ऐँसेलुका झाङमा ऐँसेलु लटरम्मै पाकेका थिए । काफल पाकेर रुखहरू राताम्मै थिए । चुत्रोका बुटाहरू चुत्रो पाकेर कालै भएका थिए । जामुनो पनि पाक्न थालेको थियो । झ्याउँकिरीका आवाजले वनको वातावरण सङ्गीतमय बनेको थियो । मान्छेका बस्तीभन्दा वन धेरै सफा, शान्त र आनन्ददायी थियो ।
पढ्ने रहर
म बाबाममीसँग शनिबारको दिन पशुपतिनाथको दर्शन गर्न गएको थिएँ । मेरो सानी बहिनी पनि हामीसँगै गएकी थिइन् । पशुपतिनाथ मन्दिरमा मानिसको भीड थियो । बाँदरहरू पनि धेरै थिए । प्रहरीदाइले लाइनमा लागेका मानिसलाई पालैपालो पूजा गर्ने व्यवस्था मिलाइदिनुभएको थियो । म पनि बाबाममीसँगै पशुपतिनाथको दर्शन गरेर फर्किएँ । पुरानो बानेश्वर चोक पुगेपछि मेरो बहिनीले जुस पिउने कुरा गरिन्
केही नेपाली उखानहरू :
१. हात्ती दिउँला भन्नेसित बोको मागी हेर्नु । २. हीराको मोल कीराले जान्दैन । ३. हरिप बन्नुभन्दा गरिब हुनु बेस । ४. जस्तो खाना त्यस्तै दिमाग, जस्तो दिमाग त्यस्तै पहिचान । ५. लाटो खान्छ एक बल्ट्याङ, बाठो खान्छ तीन बल्ट्याङ ।
गाउँखाने कथा
१. कम्मर कसी काम गर्ने हाम्री घरकी नानी जति पछि हुँदै गयो उति हुन्छिन सानी के होला ? २ . दिनभरि कुन्नी कता मस्तसँग सुत्छ रात पर्दा बत्ती बाल्दै गाउँगाउँ डुल्छ के होला ? ३. घुम्ने मेरो काम हो सधैँभरि घुम्छु
बालगीत
आज हामी भन्टाङ भुन्टुङ सबै साना साना हामी पनि बन्छौँ भोलि हाम्रै घरको छाना ।
ह्याकर सबै खराब हुँदैनन्
तपाईंहरूलाई आज म ह्याकरका बारेमा केही कुराको जानकारी दिँदैछु । ह्याकर शब्द यसअघि तपाईंहरूले सुन्नु नै भएको होला । खासमा ह्याकर एक साइबर सुरक्षा अनुसन्धानकर्ता हो । ह्याकरहरू अनुमति लिएर वा नलिएर कुनै पनि वेबसाइट, एप, सफ्टवेयर र सूचना प्रणाली तथा नेटवर्कमा प्रवेश गर्न खोज्छन् । के कारण र कस्तो उद्देश्यले ह्याकरहरू अरूको वेबसाइट, एप वा सफ्टवेयरमा प्रवेश गर्न खोज्छन् ? यस विषयमा जानकारी लिऔँ है त । आशा छ यो सामग्री तपाईंहरूलाई पक्कै मन पर्ने नै छ ।
शिवसतीको झगडा
‘महादेव ! बाआमाको घरमा ठूलो उत्सव छ रे । उहाँहरूले महायज्ञको आयोजना गर्नुभएको रहेछ । देवदेवीहरू गइरहेका छन् । हाम्रो त वास्तै भएन । बिर्सेका पो हुन् कि, नत्र यस्तो नहुनुपर्ने । त्यसैले बिन्ती छ हामी पनि जाउँ न है । होइन हजुरलाई जान मन छैन भने पनि केही छैन, कर गर्दिन । मलाई जान दिनुस् । के भएको रहेछ सम्झाएर आउँछु ।’ दक्ष प्रजापतिको घरमा महायज्ञ भइरहेको कुरा थाहा पाएर सतीदेवीले भनिन् ।
बास्केटबल खेलाडी उत्पादन गर्दै आईएसए नेपाल
जग बलियो भयो भने घर बलियो हुन्छ भन्ने उखान तिमीहरूले सुनैकै हुनुपर्छ । खेलकुदमा पनि यस्तो हुन्छ । खेलकुदमा जग बलियो बनाउने भनेको स्कुल स्पोर्टस् र एकेडेमीहरू हुन् । अझ स्कुले जीवनमा राम्रो प्रशिक्षण हुनेमा ग्यारेन्टी हुँदैन तर खेलका एकेडेमीहरूले सानो उमेरमा उचित प्रशिक्षण, मार्गदर्शन दिन्छ । राम्रो प्रतिभा खोज्न मद्दत गर्छ । जसले भविष्यमा ती खेलाडीले अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रमा देशको प्रतिष्ठा खेलद्वारा कायम गर्छन् । जसले नेपालको नाम उँचो हुन्छ ।
पानीघट्ट
हामी कक्षा ८ का विद्यार्थी मिति २०७९ फागुन ८ गते सोमबारका दिन कालिका गाउँपालिका–२ को काभ्रे गाउँ गयौँ । हाम्रो पेसा, व्यवसाय र प्राविधिक शिक्षाका विषय शिक्षक कृष्ण अर्याल सरद्वारा पढाइएको एकाइ १५ मा रहेको पाठ–२ विकासबाट परम्परागत प्रविधि भन्ने शीर्षक अध्ययन गरेका थियौँ । त्यसमा हामीले आधुनिक युगको पिठो पिस्ने मिल र परम्परागत पानीघट्ट प्रत्यक्ष अवलोकन गर्ने गरी हा
समयलाई चिनौँ
भाइबहिनी हो ! तिमीहरूले समयलाई कत्तिको महत्त्व दिन्छौ ? समयको व्यवस्थापन कसरी गर्छौ ? तिमीहरूले कतै समयलाई बेवास्ता गरिरहेको त छैनौँ ? समय मानव जीवनका लागि कति अमूल्य छ भन्ने कुरा आज तिमीहरूले जानकारी प्राप्त गर्ने छौ । भाइबहिनी हो ! मानव शरीरका लागि जति मुटुको महत्त्व रहेको हुन्छ त्यति नै समयको महत्त्व रहेको हुन्छ । समय अमूल्य भएकाले यसको महत्त्व पैसा, हीरा, मोती, मणि, सुन आदि केहीसँग पनि तुलना हुँदैन । समय एउटा यस्तो चक्र हो, जुन कुमालेको चक्रजस्तै फनफनी घुमिरहेको हुन्छ । यो आफ्नै गतिमा दौडिरहेको हुन्छ । न त यसलाई कसैले रोकेर रोक्न सक्छन्, न त आफै रोकिन्छ । यो निरन्तर निर्विछिन्न रूपमा आफ्नै र
रमाइलो बाल साहित्य
बालपत्रिका ‘मुना’को नयाँ स्तम्भ ‘बालकसँग स्रष्टा संवाद’का लागि यस पटक हामीले वि सं. २०१२ मा खाँदबारी, सङ्खुवासभामा जन्मनुभएकी साहित्यकार, नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको पूर्वप्राज्ञ परिषद् सदस्य तथा मनोहरा माध्यमिक विद्यालय काठमाडौंकी पूर्वप्रधानाध्यापक नर्मदेश्वरी सत्यालसँग एसओएस हर्मनमाइनर विद्यालय पनौतीमा कक्षा ९ मा पढ्ने छात्र सृजन भट्टराईले गर्नुभएको संवादलाई प्रस्तुत गरेका छौँ । प्रस्तुत छ साहित्यकार नर्मदेश्वरी सत्याल र बालक सृजन भट्टराईको संवाद :
केटाकेटीको प्यारो मुना
मुना पाई केटाकेटी सबै परे दङ्ग मुनाले उनीहरूको जीवनमा उमङ्ग । कहिले आउँछ भनी हामी पर्खिरहन्छौँ