मानव तस्करीविरुद्धका अभियन्ता
छत्रबहादुर मैनाली सिन्धुलीमा जन्मनुभयो, उतै हुर्कनुभयो, लेखपढ गाउँकै स्कुलमा गर्नुभयो र केही नयाँ काम गर्ने हुटहुटी बोकेर राजधानी काठमाडौँ हानिनुभयो । सामान्य मध्यम वर्गीय परिवारमा जन्मेहुर्केका कारण काठमाडौँको बसाइ उहाँलाई सहज भने थिएन । घरबाट आर्थिक सहायता हुने सम्भावना पनि थिएन । रोजगारीमा लागे पनि दुई छाक टार्नै धौधौ ।
शीतलहरको कहर
पुस र माघ महिना तराई मधेशका जिल्लामा शीतलहरको कहरले जनजीवन कष्टकर बन्ने गरेको छ । यी दुई महिनामा शीतलहरसँगै चिसो बढ्छ । बिहानदेखि बेलुकासम्म एकैनासको बाक्लो हुस्सु (कुहिरो), पर्दा र पश्चिमी चिसो हावा चल्दा कठ्याङ्ग्रिने जाडो हुन्छ । चिसोले कठ्याङ्ग्रिएर कतिपयको ज्यान नै जाने गरेको पनि पाइएको छ । चिसोमा कठ्याङ्ग्रिएर चार जनाको ज्यान गइसकेको छ । मानिस मात्र होइन, घरपालुवा जनावरसमेत यसको असरमा परेका छन् ।
![स्वयंवरको औँठी [कथा]](https://gorkhapatraonline.com/storage/media/62183/conversions/sss-original-thumb.jpg)
स्वयंवरको औँठी [कथा]
थाहा छैन किन मलाई यो पूर्णेको रातप्रति यतिविघ्न मोह लागेर आउँछ । रात छिप्पिँदै जाँदा झन् खुल्दै गएको जूनलाई हेरिरहन पाउँदा मनमा एक प्रकारको ऊर्जा थपिएको महसुस हुन्छ । प्रायः म छुटाउँदिन पूर्णेको रातमा कौसीमा बसेर पुराना गीतहरू सुन्नलाई पनि । तर अरू बेलाको पूर्णेको रात र आजको पूर्णेको रातमा धेरै फरक थियो । अघिल्लो पूर्णेको रातमा म एक्लै थिएँ, आज मेरी उनी मेरो साथमा छिन् । हातमा हात समाएर ।
छोरी (कविता)
जीवनको सुन्दर बगैँचामा पल्लवित छे प्रेमको स्निग्ध फूल आज हाम्रै आँगनमा फुल्छे सुवासित पार्छे घर भोलि मन्दिर पुग्छे, पवित्र पार्छे मन्दिर पर्सि पुग्छे अर्को गाउँ, अर्को देश
अघोषित युद्ध (कविता)
निशब्दभित्र र कहीँ एकान्तमा समर्थन/विरोधका तुमुल घोषहरूउर्लने गर्छन् हिजोआज ।फगत म एक्लो : नयाँ महाभारत लड्दैछुअश्वत्थामा, कर्ण र दुर्योधनहरू मलाई चक्रव्यूहमा फसाउँदै अट्टहास हाँस्छन्,विजयघोष गर्छन् हिजोआजखै किन होस्वयंलाई समयभन्दा बलवान ठान्छन्भविष्यभन्दा वर्तमान् बाँच्छन् उनीहरूकुर्लेरै बाँच्छन्,म मौन चुपचाप र चुपचापरमिता हेर्छु/अन्याय सहन्छु हिजोआजम समयहरेक क्षण/हरेक युगयसरी नै अविरल बहिरहने गर्दछुम त्यस्तै झुठ र मानवता विरोधीयुग हेर्दैछु हिजोआजचेतन मान्छेभित्रकै अहङ्कारकोअघोषित युद्ध लड्दैछु हिजोआज ।
गीत
छैन क्यारे मेरा लागि दुख्ने मुटु पनि कति हाँस्छ्यौ म रुँदा नि ढुङ्गा जस्तै बनी । थाहै छैन कता गयौ दोबाटोमा छोडी जोवन मेरो बितिगयो तिमीलाई खोजी । यो मन दिएँ विश्वास गरेँ सधैँ आफ्नो ठानी
बेग्लै स्वादका काव्यकृति
अमर त्यागीका ‘अदृश्य’ र ‘अक्लान्त’ शीर्षकका दुईवटा बाछिटा सङ्ग्रह र ‘अमानव’ शीर्षकको एक मुक्तक सङ्ग्रहसहित तीनवटा काव्यकृतिहरू गत वर्ष प्रकाशनमा आएका छन् । नेपाली साहित्यमा प्रयोग भएका यी नवीनतम काव्यकृति बेग्लै स्वाद र सन्तुष्टि पस्कन सफल रहेका छन् । नेपाली काव्य विधामा मुक्तकको प्रयोग नौलो होइन । समकालीन मुक्तककारबाट धेरै प्रयोग र प्रस्तुति आइसकेका छन् । यस क्रममा अमर त्यागीले निर्वाह गरेको यो नेतृत्वदायी प्रयोगचिन्तन निकै उल्लेखनीय रहेको अनुभव गर्न सकिन्छ ।
क्रोध
हरेक मानिसको जीवनमा सकारात्मक या नकारात्मक भावना आउने गर्छ । क्रोध पनि भावनाको प्रकार हो तर प्रायः नकारात्मक भावनाको स्थिति हो; जो सामान्यतया शत्रुतापूर्ण विचार, शारीरिक उत्तेजना र दुर्भावनापूर्ण व्यवहारसँग जोडिएको हुन्छ । मानिसको इच्छाविरुद्ध लगाइएको कुनै पनि प्रतिबन्ध क्रोधको परिणाम हुन्छ र जब क्रोध असमान्य रूपमा नियन्त्रणबाहिर पुग्छ, तब मानिस खलनायक, तर्कहीन र आक्रामक बन्न पुग्छ । क्रोधमा तीन तìव हुन्छ । शारीरिक प्रतिक्रिया, सङ्ज्ञानात्मक अनुभव र मानिसको व्यवहार तर कहिलेकाहीँ क्रोधले कुनै जटिल समस्याको समाधान खोज्न पनि प्रेरित गर्छ ।
गुन बिर्सियो सुन सम्झियो
“राजा पनि मान्छे हुन्” पर्रर तालीले कोठा तरङ्गित बन्यो । कविता वाचन गर्ने युवकले अझ जोसिँदै कविता टुङ्ग्याए । त्रिचन्द्र कलेजका विद्यार्थीबीच यो कविताले खुबै चर्चा कमायो । त्यो समय थियो, २०३१ सालतिर । राजा वीरेन्द्रको राज्याभिषेक भर्खरै सकिएको समय । एक महिनापछि कविका अघिल्तिर केही मान्छे उभिन पुगे । तिनीमध्ये केही कविका चिनारु नै थिए । एक जनाले भने, “तपाईंलाई अञ्चलाधीशले बोलाउनुभएको छ, हामीसँग हिँड्नुस् ।”
मनकारी नेपथ्य
तीन दशकभन्दा लामो यात्रामा नेपथ्यले गीत सुनाउने काम मात्र गरेन, समयानुकूल सामाजिक अभियान पनि अगाडि बढाउँदै लग्यो । जतिबेला स–साना बालबालिका पढ्ने विद्यालयमा अशान्ति छायो, नेपथ्यले ‘शान्तिका लागि शिक्षा’ नाराको साथ आफूलाई अगाडि बढायो । ‘सुन्दर शान्त नेपाल’ अभियानमा सरिक भएर द्वन्द्वले जन्माएका घाउमा सङ्गीतको मलम दल्ने प्रयत्न ग¥यो । अहिले ‘मानवता प्रवद्र्धन अभियान’मार्फत मानवीय आयामलाई अगाडि बढाइरहेको छ । यसलाई सार्थक तुल्याउन नेपथ्यले मुलुकभर फैलिएको अग्रणी सामाजिक संस्था ‘मानव सेवा आश्रम’सँग हातेमालो गरेको छ । आफ्ना कार्यक्रममार्फत मानव सेवा आश्रमको अभियान प्रवद्र्धन गरी मानवीय आवाजलाई प्राथमिकताका साथ प्रस्तुत गर्ने काम ग¥यो । अभियानअन्तर्गत नेपथ्यले आफ्ना कार्यक्रमको मूल शीर्षक नै ‘म्युजिक फर ह्युम्यानिटी’ अर्थात् मानवताका लागि सङ्गीत भनेर राख्यो ।
बोधगम्य कामुक
कलानेपाली समाजमा यौन एउटा अदृश्य ऐना हो, जहाँ सबै कुरा छर्लङ्ग देखिन्छ तैपनि सबै कुरा लुकाइन्छ । लुकाइँदा–लुकाइँदै कतिपय संस्कारयु
-original-thumb.jpg)
गल्छेडो
मेजर सुरथबहादुर बस्नेत सेनाबाट अवकाश हुँदा उनका तीनवटै छोरी विवाह गर्ने उमेरमा टेकिसकेका थिए । टोलछिमेकमा उनको निकै फूर्ति
छन्दपरम्पराको उत्कृष्ट कृति
अन्तःसंवेदना कृति नेपाली साहित्यका बहुमुखी प्रतिभा राजेन्द्र सुवेदी (वि.सं.२००२ –२०७८)द्वारा रचना गरिएको उहाँको जीवनकालकै अन्तिम पुस्तकाकार
हडबडमा घोडा दौडाउँदै
वि.सं. २०३४ असार ९ गतेको दिन । पहिलेजस्तै त्यस दिन पनि जापानी पानासोनिक पुन्टे रेडियो अगाडि राखेर नेपाल राजकीय प्रज्ञाप्रतिष्ठानद्वारा आयोजित कविता
कतार विश्वकपका कीर्तिमान
कतार आयोजक राष्ट्र भई समूह चरणको पहिलो खेल गुमाउने पहिलो राष्ट्र बन्यो । यस्तै क्षेत्रफल (११,५७१ वर्गकिमि) र जनसङ्ख्या (२९ लाख)को हिसाबले पनि विश्वकप आयोजना गर्ने सबैभन्दा सानो मुलुक बन्यो– कतार ।
साझा चाड माघे सङ्क्रान्ति
घिउ, चाकु, तरुल भन्नेबित्तिकै सबैको मुख रसाउँछ । वृद्धवृद्धाहरू पनि लोभिन्छन् । युवकयुवतीलाई त झन् मन नपर्ने कुरै भएन । सबैले रमाई रमाई खाने गर्छन् घिउ, चाकु, तरुल ।
सृष्टिको नैरन्तर्य
काव्यात्मक अनुराग विचरण गर्छ; नील नभमा फन्फनी
मुक्तक
जति तक्र्यौ भन्यो त्यति फर्कन्छ यो मन भिजाएर दिलले सधैँ
चौतारो (कविता)
म चौतारो हुँ वर्तमानमा हाँस अतीतको सुस्केरा मा
फुटबलका जादुगर
सन् २०२२ विश्व फुटबल जगत्कै लागि अविस्मरणीय वर्ष बन्न पुग्यो । पहिलो पटक एसियामा आयोजना भएको कतार विश्वकप सफलतापूर्वक सम्पन्न भयो । यस्तै, विश्व फुटबलका नक्षत्र पेलेको यही वर्ष दुःखद निधन भयो । पेलेलाई २०औँ शताब्दीका सबैभन्दा सफल र लोकप्रिय व्यक्तित्वको रूपमा चिनिन्छ । कतार विश्वकप सन् २०२२ को नोभेम्बर २० देखि डिसेम्बर १८ तारिखसम्म चल्यो । यो समय विश्व नै फुटबलमय बन्यो । अन्तिम चरणमा पुगेका मुलुकको पक्ष तथा विपक्षमा रहने फुटबलप्रेमीले विश्वकपलाई जीवन्त बनाइरहेका थिए । तर यही बेला फुटबलका हस्ती पेले ब्राजिलको साओपाउलोस्थित अस्पतालमा पेटको क्यान्सरसँग लडिरहेका थिए । विश्वकप समाप्त भएको ११ दिनमै अर्थात् डिसेम्बर २९ तारिखका दिन पेलेको ८२ वर्षको उमेरमा निधन भयो ।
![खत [कथा]](https://gorkhapatraonline.com/storage/media/58767/conversions/Untitled-1-original-thumb.jpg)
खत [कथा]
कतार एयरवेजको विमानले कतार र काठमाडौँबीचको दूरी कतिखेर पूरा गरिसकेछ, बिर्खबहादुरले मेसोसम्म पाएन । एकैचोटि अब विमान काठमाडौँ विमानस्थलमा अवतरण गर्न लागेको सुनेपछि ऊ झस्कियो । ‘झ्या काठमाण्डु नै पो आइपुगिसकिएछ’, उसले मनमनै बोल्यो । बीस मिनेटपछि विमान काठमाडौँ विमानस्थलमा उत्रियो । अरू यात्रुहरू जस्तै बिर्ख पनि ‘अनबोर्ड’ भयो । अरूलाई के थियो कुन्नि, बिर्खलाई भने अलि हतारो नै थियो किनभने उसले आजै दिउँसो ३ बजे धनगढीको अर्को विमान चढ्नु थियो ।
आँसु (कविता)
नचाहेरै भए पनि रच्छ कसैले जानेर वा नजानेरै डस्छ कसैले सोह्र शृङ्गार गरिदिन्छ दिलको बहैले त्यसैले त बग्छु हजुर म त मजैले ।
गजल
हमेशा पतझर आएको छ बहार आएको छैन मलाई जिन्दगीले जति कसैले दुखाएको छैन । मलाईभन्दा धेरै मेरी बूढी आमालाई दुख्छ भनेर मेसिनमा हात काटिएको खबर सुनाएको छैन ।
एकताको मियो (कविता )
हे पृथ्वी ! अति धीर शूर बलवान् हे राष्ट्रका गौरव तिम्रो साहस धैर्यता अति थियो जित्दै हिँडेथ्यौँ तब हाम्रा नायक हे ! तिमी मुलुकका हौ एकताका मियो तिम्रो आँट र दूरदृष्टि सबले यो देश यौटै भयो ।
तीनवटा भाषाका साधक
गोपाल ‘अश्क’ नेपाली, भोजपुरी र हिन्दी भाषाका सक्रिय साहित्य साधक हुनुहुन्छ । तीनवटै भाषामा समान रूपमा कलम चलाउनु हुने ‘अश्क’का ती भाषामा लेखिएका तीन दर्जनभन्दा बढी कृति प्रकाशित छन् । लेखनयात्रा दिनप्रतिदिन अझै सक्रिय बनिरहेको अवस्था छ । साहित्यका प्रायः सबै विधामा समान रूपमा उहाँको कलम चलेको छ । मेहनत, परिश्रम र लगनशीलता उहाँको परिचय हो ।
