नाटकमा युवतीको मनोभावना
नाटक ‘साथी, साथी आइदेउन !’ एक युवतीको कथा हो; जसको मानसिक अवस्थालाई घर, परिवार, साथीभाइ कसैले पनि बुझ्न चाहँदैन ।
उर्दु भाषामा ‘नेपालकी आवाज’ प्रकाशन
पाकिस्तान एकेडमी अफ लेटर्स, इस्लामाबादले ‘नेपालकी आवाज’ नामक अनुवाद संग्रह प्रकाशन गरेको छ ।
‘रङ्गमञ्च जीवन सिकाउने ठाउँ’ : रङ्गकर्मी पुष्कर कार्की
'म पुष्कर बन्न चाहन्छु र पुष्कर नै बन्ने लक्ष्य लिएर लागिरहेको छु ।' यही उद्देश्य लिएर ८ वर्षदेखि उहाँ निरन्तर रूपमा मिहिनेत गर्दै हुनुहुन्छ रङ्गकर्मी पुष्कर कार्की ।
प्रा. शर्मालाई आदर्श गुरु सम्मान
भीमदर्शन रोका स्मृति कोषले ‘भीमदर्शन आदर्श गुरु सम्मान–२०७९’बाट प्रा. गोपीकृष्ण शर्मालाई सम्मान गरेको छ। काठमाडौँमा आयोजित कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि साहित्यकार डा. महेश्वर शर्माले प्रा. शर्मालाई दोसल्ला ओढाएर सम्मानपत्र प्रदान गर्नुभएको हो। सोही अवसरमा ‘भीमदर्शन आदर्श सेवा सम्मान’ गायत्री चेतना केन्द्र, नेपाललाई प्रदान गरियो।
सौन्दर्य कलामा बढ्दो आकर्षण
वालिङका ब्युटिसियनहरूले सौन्दर्य कलासम्बन्धी एड्भान्स तालिम लिन सुरु गरेका छन्। सहर बजारका महिला प्रायः नियमित नै ब्युटिपार्लर जाने गर्छन्, जसका कारण यो पेसामा लाग्नेहरूको आकर्षण पनि बढ्दो छ। “समयअनुसारको सीप हामीले पनि जान्नैपर्ने हुन्छ, त्यसैले समय–समयमा एड्भान्स तालिम लिने गरेका छौँ,” १५ वर्षदेखि वालिङमा ब्युटिसियनको काम गर्दै आउनुभएकी पमिला गुरुङले भन्नुभयो, “विदेशमा गर्ने गरिएका मेकअपका तस्बिर लिएर यस्तै बनाइदिनु प¥यो भन्दै आउनुहुन्छ, त्यसैले पनि हामीले सिक्नै प¥यो।” शिक्षा, संस्कृति, विज्ञान प्रविधि तथा सामाजिक विकास मन्त्रालय गण्डकी प्रदेशको वार्षिक स्वीकृत कार्यक्रमअनुसार ‘सक्षम महिला समानान्तर पाइला कार्यक्रम’अन्तर्गत महिला उद्यमशीलता कार्यक्रमअनुसार ब्युटिसियनहरूको दक्षता तथा सीप वृद्धिका लागि तालिम सञ्चालन गरिएको प्रशिक्षक पुष्पा अर्यालले बताउनुभयो।
नाटकमा बुद्धको कथा
नाटक ‘गच्छामी’ लेखक पुण्यप्रसाद गौतमद्वारा लिखित पुस्तक गौतम बुद्धमा आधारित नाटक हो। लुम्बिनीमा जन्मेका राजकुमार सिद्धार्थ गौतम कपिलवस्तुको दरबार र राजकाज छोडेर गएको र बोधगयामा बुद्धत्व प्राप्त गरेपश्चात् कपिलवस्तु, लुम्बिनी फर्किएसम्मको कथा नाटक ‘गच्छामी’मा प्रस्तुत गरिएको छ। शाक्यमुनि बुद्धका बारेमा बताउने नाटकमा दुई दाजुबहिनीलाई सूत्राधार बनाइएको छ जो कलेजका विद्यार्थी हुन्छन्। कलेजले दुवैलाई गौतम बुद्ध को हुन् भन्ने पत्ता लगाउन सोधपत्रको काम दिएको हुन्छ। दुवैले यस विषयमा रिसर्च गर्न थाल्छन्। रिसर्च गर्दा भेटिएका सत्य र तथ्य नै नाटकको मुख्य कथा हो।
वास्तुकला प्रदर्शनी : कला र विज्ञान दुवै समावेश
पुल्चोक इन्जिनियरिङ् क्याम्पस ललितपुरका विद्यार्थीले वास्तुकला प्रदर्शनी गरेका छन् ।
चार व्यक्तित्व सम्मानित
दैवज्ञराज न्यौपाने स्मृति प्रतिष्ठानले साहित्य र समाजसेवामा संलग्न चार व्यक्तित्वलाई सम्मान तथा पुरस्कार प्रदान गरेको छ। प्रतिष्ठानद्वारा शनिबार राजधानीमा आयोजित कार्यक्रममा साहित्य तथा शैक्षिक क्षेत्रमा पुर्याउनुभएको योगदानको कदर गर्दै प्रा.डा. वासुदेव त्रिपाठीलाई सम्मान गरिएको हो। कार्यक्रममा प्रा.डा. सुरेशराज शर्माले विशिष्ट व्यक्तित्व त्रिपाठीलाई ५५ हजार ५५५ रुपियाँसहित दैवज्ञ विशिष्ट स्रष्टा सम्मान प्रदान गर्नुभएको हो। त्यसैगरी अग्रज कवि जसराज किराँती, बालसाहित्यकार गोपालप्रसाद पोखरेल र समाजसेवी सीता पोखरेललाई पनि प्रतिष्ठानले पुरस्कृत गरेको छ।
लोकप्रियता कमाउँदै आमा समूहको नौमती बाजा
गाउँघरमा हिजोआज नौमती बाजा लोप हुँदै जान थालेकाले सरोकारवालाहरूलाई चिन्तित तुल्याएको छ। अहिले धार्मिक कार्य र सभा समारोहमा नौमती बाजा बिरलै देख्न सकिन्छ। पाका पुस्तामा लोकप्रिय नौमती बाजा बजाउने कला तन्नेरी पुस्ताले सिको नगर्दा कला लोप हुन थालेको छ। प्रायःजसो पुरुषले मात्र बजाउने नौमती बाजा अहिले महिलाले पनि बजाउन थालेपछि बाजाको महत्व बढेको छ।
-original-thumb.jpg)
उपन्यास ‘ब्रुहान’ उत्कृष्ट पठनीय कृति
बाँकेका वरिष्ठ साहित्यकार महानन्द ढकालको उपन्यास ‘ब्रुहान’लाई २०७९ सालको उत्कृष्ट पठनीय कृति सम्मान प्रदान गरिएको छ । विश्व नेपाली साहित्य महासङ्घको लुम्बिनी प्रदेश शाखाले सो सम्मान गरेको हो ।
तीनवटा भाषाका साधक
गोपाल ‘अश्क’ नेपाली, भोजपुरी र हिन्दी भाषाका सक्रिय साहित्य साधक हुनुहुन्छ । तीनवटै भाषामा समान रूपमा कलम चलाउनु हुने ‘अश्क’का ती भाषामा लेखिएका तीन दर्जनभन्दा बढी कृति प्रकाशित छन् । लेखनयात्रा दिनप्रतिदिन अझै सक्रिय बनिरहेको अवस्था छ । साहित्यका प्रायः सबै विधामा समान रूपमा उहाँको कलम चलेको छ । मेहनत, परिश्रम र लगनशीलता उहाँको परिचय हो ।
‘ओखलढुङ्गा सुन्दर’ गीत सार्वजनिक
व्याकुल माइलाले लेख्नु भएको ‘ओखलढुङ्गा सुन्दर’ गीत सार्वजनिक भएको छ ।
किसनपुरको बाढी (कथा)
“लौ न कहाँ जाने होला ? के गर्ने होला ? कोसी नदीको ड्याम फुटिसक्यो ?” गाउँलेहरूले भने । गाउँलेहरू ड्याम फुटेपछि सबै जना आफ्नो महत्वपूर्ण सामान, गरगहना, पैसा लिएर भाग्न थाले । मानिसहरू “छिटो भाग नत्र डुबानमा परिएला ” भनेर कराइरहेका थिए । सबै मानिसको मनमा डर थियो । सबै जना यताउता भागिरहेका थिए । किसनपुर गाउँ डुब्न आँटी सकेको थियो । हरियाली रमणीय किसनपुर गाउँ एउटा खोलाको किनारमा परिणत हुँदै थियो । गाउँ पानीले डुबेर जलथल भइसकेको थियो । गाउँमा रहेका घरहरू डुबानमा परिरहेका थिए । गाउँलेहरू रुँदै ‘किन यस्तो ठाउँमा घर बनाएँ होला ? हे दैव यो के गरेको ? मैले जिन्दगीभरि मेहनत गरेर कमाएको पैसाले बनाएको घर आज पानीले बगाएर लग्यो ।’ भनेर सबै जना रुँदै थिए ।
अष्टावक्रको दार्शनिक चिन्तन
‘अनात्मनस्तु शत्रुत्वे वर्तेतात्मैव शत्रुवत्’ अर्थात् जो आफूलाई जान्दैन त्यो आफ्नै शत्रुतुल्य छ । आफूलाई जान्न, आफू आफ्नै शत्रु हुनबाट बच्न, आफूले आफूलाई चिह्न तथा म को हुँ ? भनी बोध गराउन धेरै महापुरुष तथा सद्गुरुहरूले जन्म लिनुभयो । हामीले उहाँहरूलाई चिन्न सकेनौँ र अहिले त्यस्ता कति सन्त, योगी, महात्माहरूको नाम–परिचय नै छैन । उहाँहरू चतुराक्षर शब्द इतिहासकै भएर पनि अस्तित्वको इतिहासमै मात्र अट्नुभयो, हाम्रो इतिहासमा अट्नु भएन । तैपनि हामी भाग्यमानी छौँ र गर्व गरौँ कि हाम्रो इतिहास र हाम्रो दर्शनमा दर्शन प्राप्त द्रष्टा अष्टावक्र हुनुहुन्छ । जो एक्लैको छहारीमा सबैले शीतलता प्राप्त गर्न सक्छाैँ । जसका वाणीका वाणले अज्ञानता र अन्धकारको जालो छेडी ज्ञानको आभामा प्रवेश गर्न सक्छौँ । जसको सामीप्यमा नबलेको दीपले ज्योति प्राप्त गर्छ भने मन्द ज्योति प्रज्वलित भई बल्छ ।
नरेशवीर शाक्यको कृति ‘ललितविस्तर शोधग्रन्थ’ विमोचन
लेखक नरेशवीर शाक्यको ११ औँ कृति ‘ललितविस्तर शोधग्रन्थ’ आनन्दकुटि विहार स्वयम्भूमा विमोचन भएको छ ।
सोनमको नयाँ विद्यालय (कथा)
रोल्पाको खुङ्ग्रीमा सोनम र उनको परिवार बस्थे । उनको परिवारमा उनको आमा, बुवा, भाइ र उनी थिए । उनको बुवा काम गर्नका लागि विदेश जानुभएको थियो । उनको आमासँग भन्दा बुवासँग राम्रो सम्बन्ध थियो । सोनम पढ्न र लेख्न रुचाउँथिन । गाउँमा राम्रो विद्यालय थिएन । त्यसैले केही समयपछि उनीहरू बसाइँ सरेर सहर गए । सहरमा गएपछि सोनमको आमाले उनलाई र उनको भाइलाई नयाँ विद्यालयमा भर्ना गरिदिनुभयो ।
दुई पुस्तक लोकार्पण
लेखक डा. दिलीपकुमार मल्लद्वारा लिखित ‘सेतो धर्तीमा सप्तरङ्गी फूल’ र ‘रुइसे दरबार’को लोकार्पण भएको छ। गत शनिबार समाज सेवी तथा सांसद डा. आरजु राणा देउवाको आतिथ्यमा उक्त दुई पुस्तकको लोकार्पण गरिएको हो।
नाटक 'महाभारा' मञ्चन हुने
वसन्त बस्नेतको उपन्यास महाभारामा आधारित नाटक ‘महाभारा’ बुधबारदेखि मञ्चन हुने भएको छ । चेतना नाट्य समूहले नारी विकास सभागृह इलाममा पुस २० देखि ३० गतेसम्म नाटक मञ्चन गर्न लागेको हो ।
‘योगदानी व्यक्तित्व’प्रकाशित
साहित्य, भाषा, कला, संस्कृति, शिक्षा, समाजसेवालगायत विभिन्न कर्ममार्फत समाज परिवर्तनका लागि योगदान दिइरहनुभएका व्यक्तित्वहरूको अनुभव र अभियानलाई पुस्तकका रूपमा प्रकाशित गरिएको छ। लेखक पद्म श्रेष्ठले सङ्गीत, चित्रकला, सरसफाइ, कृषि, शिक्षा, धर्म, योग, घोस्ट राइटिङ र सामाजिक संस्थामार्फत महिला श्रमिकका लागि काम गरिरहेका व्यक्तित्वहरूले नेपाली समाजका लागि आफ्नो तर्फबाट सहयोग र प्रेरित गरेर पु-याएको योगदानलाई ‘योगदानी व्यक्तित्व’ समाजका कुशल अभियन्ता शीर्षकको पुस्तकमा समेटेर प्रकाशित गर्नुभएको हो।
बसन्तपुरमा घाम ताप्दै सर्वसाधारण
जाडो बढेसँगै सोमबार बसन्तपुरमा घाम ताप्दै सर्वसाधारण ।
बौद्धिक क्षमता विकासका लागि 'राष्ट्रिय बाल नाटक महोत्सव'
शैली थिएटरले १४ औँ राष्ट्रिय बाल नाटक महोत्सव आयोजना गर्ने भएको छ ।
घमण्डको परिणाम (कथा)
कुनै एक गाउँमा एक धनी ब्राह्मण परिवार थियो । धनले सम्पन्न त्यस परिवारमा कृपा नामक एक ब्राह्मणी बस्थिन् । उनी निकै सुन्दर भएकाले उनलाई आफ्नो रूप र धनको निकै घमण्ड थियो । उनको नाम मात्र कृपा थियो, दया र माया भने उनमा अलि कति पनि थिएन । धनी परिवारकी भएकाले कृपा केही काम गर्दिनथिन् । दिनभरि गाउँ डुलेर बेलुका घर फर्किन्थिन् । उनको घरमा आमा र भाइ मात्र थिए । धनले पुलपुलिएकी कृपालाई कुनै कुराको मतलब पनि थिएन ।
‘हाम्रो शान, हाम्रो मान र हाम्रो पहिचान’
मेरो टोपी कैलाशको शिर जस्तो, हिमाली भीर जस्तो कहिले पनि झुक्न नजान्ने, कहिले पनि लुक्न नमान्ने... गोपाल योञ्जनको यो गीतले भनेझैँ टोपी पहिरिएपछि छाती चौडा भएको अनुभूति हुन्छ। टोपी सौन्दर्यको साधन मात्र होइन राष्ट्रको पहिचान पनि भएकाले गौरवको महसुस हुने गरेको छ।
नेपालीपन अन्त्यको चिन्ता
इतिहासकार ज्ञानमणि नेपाललाई नेपालीपनको अन्त्य हुने चिन्ताले अचेल निद्रा लाग्न छाडेको छ। राष्ट्रिय धरोहर संरक्षण प्रतिष्ठानले आइतबार आयोजना गरेको कार्यक्रममा उहाँले पछिल्लो समय नेपाली पोसाक, विक्रम संवत् र नेपाली झन्डाबारे विभिन्न तर्क गरी तिनलाई विस्थापित गर्ने होड चलेको बताउँदै भन्नुभयो, “यो होडले नेपालीपनको अन्त्य हुन्छ। यो चिन्ताको विषय हो। यही चिन्ताले मलाई निद्रा नलाग्ने समस्या देखिएको छ।”
काठमाडौंमा स्रष्टा समाजको बहुभाषिक कविगोष्ठी
नेपाल स्रष्टा समाजले आफ्नो १६ औँ स्थापना दिवसको अवसरमा आइतबार बहुभाषिक कविगोष्ठी सम्पन्न गरेको छ । कवि गोष्ठीमा करिब २५ जना कविहरूले विभिन्न भाषाका कविता वाचन गरेका थिए ।
