श्रम स्वीकृति नपाउँदा दुई सयभन्दा बढीको टिकट रद्द
वैदेशिक रोजगार विभागको सर्भरमा आएको समस्याका कारण सेवाग्राहीले सास्ती खेप्न बाध्य भएका छन् । वैदेशिक रोजगार सूचना व्यवस्थापन प्रणाली (फेमिस) मा सोमबार दिनभर समस्या आएपछि वैदेशिक रोजगारीमा जाने श्रमिक समस्यामा परेका हुन् । फेमिसको ‘सर्भर डाउन’ भएर कार्यालयबाट हुने काम ठप्प हुँदा वैदेशिक रोजगारीमा जानका लागि टिकट काटेर बसेकाहरू श्रम स्वीकृति नपाउँदा समस्यामा परेका छन् । विदेश जानेहरू श्रम स्वीकृतिका लागि बिहानदेखि ताहाचलस्थित वैदेशिक रोजगार कार्यालयमै पुगेर पर्खेर बसेका छन् । वैदेशिक रोजगार कार्यालयको सर्भरमा आएको समस्या यो पहिलो पटक भने होइन ।
मनास्लु क्षेत्रमा दुई करोड ५० लाख राजस्व सङ्कलन
प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्यका रूपमा रहेको उत्तरी गोरखाको मनास्लु संरक्षण क्षेत्र घुम्न आउने पर्यटकबाट प्रवेश शुल्कमार्फत गएको नौ महिनामा साढे दुई करोडभन्दा बढी राजस्व सङ्कलन भएको छ ।
विश्व नापतौल दिवस मनाइयो
‘भोलिको दिगोपनका लागि आज मापन गर्छौ’ मूल नाराका साथ आज विश्व नापतौल दिवस मनाइएको छ । नेपाल गुणस्तर तथा नापतौल विभाग र गुणस्तर तथा नापतौल कार्यालय काठमाडौँको आयोजनामा विश्व नापतौल दिवस मनाइएको हो ।
१३ खर्बको आयात, एक खर्ब २६ अर्बको निर्यात
चालु आर्थिक वर्षको वैशाख मसान्तसम्ममा मुलुकले ११ खर्ब ७७ अर्ब १८ करोड ३४ लाख बराबर व्यापार घाटा व्यहोरेको छ ।
नेप्से परिसूचकमा वृद्धि, कारोबार रकम उच्च
यो साता कारोबारको लगातार दोस्रो दिन आज पनि नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (नेप्से) परिसूचकमा उच्च अङ्कको वृद्धि देखिएको छ भने पछिल्लो चार महिनायताकै उच्च रकम कारोबार भएको छ ।
सुनको मूल्य तोलामा नौ सयले वृद्धि
नेपाल सुनचाँदी व्यवसायी महासङ्घका अनुसार छापावाला सुन आइतबार रु. एक लाख ४० हजार नौ सयमा कारोबार भएकामा आजका लागि रु एक लाख ४१ हजार आठ सय निर्धारण गरिएको छ । यस्तै, तेजाबी सुन आइतबार रु एक लाख ४० हजार दुई सयमा कारोबार भएकामा आजका लागि रु एक लाख ४१ हजार एक सय निर्धारण गरिएको महांघले जनाएको छ ।
अर्थतन्त्र पुनःउत्थानका लागि लगानीमैत्री बजेट
औद्योगिक उत्पादनमा कमी र लगानीकर्ताको विश्वासमा कमीका कारण नेपालमा आर्थिक शिथिलता गहिरिँदै गएको छ । माग र लगानीको कमीले उद्योगहरु पूर्ण क्षमतामा सञ्चालन हुन सकेका छैनन् । यसका पछाडि सरकार तथा उपभोक्ताको खर्च मुख्य रहेको छ ।
निर्यात क्षमता बढाउन चेम्बरको कार्ययोजना
नेपाल चेम्बर अफ कमर्सले वार्षिक निर्यात क्षमता १० खर्ब रुपियाँ बराबर पुर्याउने लक्ष्य राखेर ४९ बुँदे कार्ययोजना सार्वजनिक गरेको छ । आगामी तीन वर्षमा व्यापार घाटा न्यूनीकरणका लागि निर्यात प्रवर्धन गर्न तुलनात्मक लाभ भएका कृषि, जलस्रोत, पर्यटन, तथा सूचनाप्रविधि क्षेत्रमा स्वदेशीसँगै विदेशी लगानी आकर्षित गरी उत्पादनदेखि बजारीकरणसम्म सहजीकरण गरिने कार्ययोजनामा उल्लेख छ । चेम्बरले आइतबार पत्रकार सम्मेलन गरी सार्वजनिक गरेको कार्ययोजनामा राजस्वमा नीतिगत सुधार, उचित वित्तीय व्यवस्थापन र कृषिको उत्पादन वृद्धि एवं आत्मनिर्भर अर्थतन्त्रको निर्माणलगायतका कार्ययोजना छन् ।
म्यानले सिइओ कन्फ्रेन्स गर्ने
नेपाल व्यवस्थापन सङ्घ (म्यान) ले जेठ १८ गते राजधानीमा सिइओ कन्फ्रेन्स आयोजना गर्ने भएको छ । अर्थतन्त्र तथा व्यवस्थापनका क्षेत्रमा देखा परेका नवीनतम दृश्य तीनको सामञ्जस्यता तथा व्यवस्थापकीय शिल्पलगायतका विषयमा छलफल गर्ने गरी एकदिने सम्मेलन गर्न लागिएको म्यानका अध्यक्ष मोहनकुमार ओझाले जानकारी दिनुभयो ।
चिनियाँ पर्यटक बढाउन कार्यक्रम
नेपाल भित्रिने चिनियाँ पर्यटकको सङ्ख्या बढाउन चीनमा पर्यटक प्रवर्धनात्मक कार्यक्रमको आयोजना गरिएको छ । नेपाल भित्रिने पर्यटकको दोस्रो ठुलो स्रोत बजारका रूपमा रहेको चीनमा कोरोना महामारीपछि पहिलो पटक पर्यटन प्रवर्धनको कार्यक्रम आयोजना गरिएको हो । पर्यटन बोर्डका निर्देशक मणिराज लामिछानेले भन्नुभयो, “सन् २०२४ मा चिनियाँ पर्यटकको सङ्ख्या बढे पनि पुरानै अवस्थामा फर्किन भने सकेको छैन । विश्व भ्रमणमा धेरै पर्यटक निस्कने मुलुक चीनबाट अझै पनि बढी पर्यटक भित्र्याउन ग्वाङझाउमा आयोजना गरिएको अन्तर्राष्ट्रिय ट्राभल फेयरमा नेपाल प्रवर्धन गरिएको छ ।”
तराईमा स्याउ फलाउन छैन वैज्ञानिक आधार
कैलाली लम्कीचुहाका किसानले एक करोडभन्दा बढीको लगानीमा आफ्नै बारीमा स्याउ फलाएपछि त्यो अहिले चर्चाको विषय बनेको छ । चिसो ठाउँ अर्थात् हाई चिलिङ भएको ठाउँमा उत्पादन हुने स्याउ उच्च गर्मी हुने ठाउँमा पनि उत्पादन भएपछि अहिले त्यो चर्चाको विषय बनेको छ । कृषि वैज्ञानिकहरू भन्छन्, “यो सम्भव छैन, यो वैज्ञानिक हिसाबले उपयुक्त छैन, यसको वैज्ञानिक आधार छैन ।” स्याउ विषयमा पिएचडी गर्नुभएका तथा कृषि अनुसन्धान परिषद् (नार्क) मा लामो समय स्याउ क्षेत्रमा काम गर्नुभएका डा. गिरीधारी सुवेदीले तराईमा स्याउ फल्न सक्छ तर त्यो उपभोक्ताका लागि गुणस्तर हुन सक्दैन, करेसाबारीका लागि ठिक छ तर व्यावसायिक खेतीका लागि नमिल्ने बताउनुभयो ।
वैदेशिक रोजगारीको दस महिना, सिप सिकेर जाने बढे
वैदेशिक रोजगारीमा दक्ष भएर जाने नेपाली श्रमिकको सङ्ख्या पछिल्लो पटक बढेको छ । विसं २०८० वैशाखको तुलनामा २०८१ को वैशाखमा सिप सिकेर, दक्ष भएर वैदेशिक रोजगारीमा जानेको सङ्ख्या बढेको हो । वैदेशिक रोजगार विभागका अनुसार गत वैशाखमा दक्ष भएर जानेको सङ्ख्या ६९ प्रतिशत रहेकोमा गएको वैशाख ७४ प्रतिशत पुगेको छ ।
७६ जिल्लामा द्रुत गतिको इन्टरनेट सेवा
भौगोलिक तथा पूर्वाधार विकासका हिसाबले दुर्गम मानिएको कर्णाली प्रदेशको मुगु जिल्लामा उच्च गतिको इन्टरनेट सेवा (फाइबर टु द होम–एफटिटिएच) को सुरुवात भएको छ । यससँगै कर्णाली प्रदेश द्रुत गतिको इन्टरनेट सेवामार्फत विश्वसँग जोडिएको हो । सरकारले कर्णाली प्रदेशलाई सिंहदरबारसँग जोड्ने योजना अन्तर्गत ७७ जिल्लामध्ये ७६ जिल्लामा नेपाल टेलिकमको उच्च गतिको इन्टरनेट सेवा एफटिटिएच सेवा पुर्याउन सफल भएको छ । हुम्लामा भने आउँदो आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा एफटिटिएच सेवा प्रदान गरिने छ । सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री रेखा शर्माले सूचना प्रविधिको माध्यमबाट सरकारले कर्णालीलाई सिंहदरबारसित प्रत्यक्ष रूपमा जोड्न सफल भएको बताउनुभयो । सिंहदरबारमा आइतबार भर्चुअल माध्यमबाट कर्णाली प्रदेशको मुगु जिल्लामा नेपाल टेलिकमको एफटिटिएच सेवाको शुभारम्भ गर्दै उहाँले सरकारले भर्खरै जारी गरेको नीति तथा कार्यक्रममा आगामी दशक सूचना प्रविधिको दशकका रूपमा मनाउने घोषणा गरेको उल्लेख गर्नुभयो ।
संसदीय छानबिन समितिको कार्यादेशमा कसरत
सहकारीमा भएको आर्थिक अपचलनका सन्दर्भमा संसदीय छानबिन समिति गठन गर्न कार्यादेश एवं क्षेत्राधिकार बनाउने जिम्मेवारी पाएको कार्यदलको ठुलो पहलका बाबजुद आइतबार पनि सहमति जुटेन । दिनभरि नै बसेको कार्यदलको बैठकमा संसदीय छानबिन समितिको कार्यादेशलाई अन्तिम रूप दिने गरी छलफल भएको थियो । तर सत्ता पक्ष र प्रमुख प्रतिपक्षबिच केही बुँदामा सहमति नभएपछि निष्कर्षमा पुग्न नसकेको हो ।
नेप्से परिसूचकमा उच्च अङ्कको वृद्धि, सवा पाँच अर्ब बराबरको कारोबार
पाल स्टक एक्सचेञ्ज (नेप्से) परिसूचकमा उच्च अङ्कको वृद्धि देखिएको छ ।
भन्सार राजस्व सङ्कलनमा कमी
चालु आर्थिक वर्ष सकिन दुई महिना मात्र बाँकी रहँदा भैरहवा भन्सार कार्यालयले राजश्व सङ्कलनमा ५१ प्रतिशत मात्रै लक्ष्य पूरा गरेको छ ।
सुनको मूल्य तोलामा एक हजार छ सयले वृद्धि
स्थानीय बजारमा पहेँलो धातुको मूल्य आज तोलामा रु एक हजार छ सयले वृद्धि भएको छ ।
दोदा बगरमा सागसब्जी फलाएर आकर्षक आम्दानी गर्दै पाँच सय किसान
कञ्चनपुरको लालझाडी गाउँपालिका–४ डाँगाजाईँकी मन्तोरा रानाको दुई बिघा जमिनमध्ये पाँच कट्ठामात्र बाँकी छ । एक बिघा १० कट्ठा दोदा नदीले कटान गरेर बगरमा परिणत गरेको छ ।
-original-thumb.jpg)
जलवायु परिवर्तनले चार खर्बको क्षति
जलवायु परिवर्तनका कारण नेपालले विगत पाँच वर्षमा चार खर्ब रुपियाँभन्दा बढीको आर्थिक क्षति बेहोरेको पाइएको छ । राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालयले हालै सार्वजनिक गरेको ‘राष्ट्रिय जलवायु परिवर्तन सर्वेक्षण २०२२’ सम्बन्धी प्रतिवेदनले विगत पाँच वर्षमा चार खर्ब १५ अर्ब ४४ करोड रुपियाँ बराबरको आर्थिक नोक्सानी बेहोर्नु परेको तथ्य सार्वजनिक गरेको हो ।
खाना पकाउने ग्यासको प्रयोग गर्ने पाँच गुणाले बढे
खाना पकाउने ग्यासका प्रयोगकर्ता ह्वात्तै वृद्धि भएका छन् । ग्यासको मूल्य घटेपछि यसका प्रयोग गर्ने उपभोक्ताको सङ्ख्यामा वृद्धि भएको हो । सिमकोट बजारकी सुरिकला रावतले खाना पकाउने ग्यास पहिलो पटक प्रयोग गरेको बताउनुभयो । उहाँले विद्युत् नियमित नहुने र दाउराभन्दा ग्यास प्रयोग गर्दा मूल्य सस्तो पर्ने भएपछि ग्यासको प्रयोग गर्न थालेको बताउनुभयो । उहाँले दाउरा किन्दा महिनामा १० हजारभन्दा बढी खर्च हुने गरेको तर ग्यास प्रयोग गर्दा महिनामा तीन हजार चार सय मात्र खर्च हुने भएपछि यसैको प्रयोग गर्न सुरु गरेको बताउनुभयो । उहाँले आफूसहित १० जना गृहिणीले पहिलो पटक ग्यासको प्रयोग गर्न थालेको बताउनुभयो ।
बजेटमा दोहोरोपन नल्याउन प्रदेश सरकारलाई आग्रह
लुम्बिनी प्रदेश सरकारले लमही नगरपालिकामा बाली कटानी रिपोर्टिङका लागि चालु आर्थिक वर्षमा सम्पन्न गर्ने गरी ५० हजार रुपियाँ बजेट विनियोजन गर्यो । सोही पालिका अन्तर्गत काम हुने गरी कृषि पशुपन्छी अनुगमनका लागि एक लाख रुपियाँ बजेट विनियोजन गरियो । जुन शीर्षकमा विनियोजन गरेको बजेट यदि आवश्यकता नै भएको खण्डमा वडा कार्यालयबाटै सहजै विनियोजन गरेर काम हुन सक्छ । सामान्य सिद्धान्त पालिकास्तरबाट हुन नसक्ने ठुला खालका योजना प्रदेश सरकारबाट सम्पन्न गर्ने भनिए पनि राजनीतिक पहुँच र भनसुनका आधारमा यति साना योजनामा पनि प्रदेश सरकारले लगानी गर्ने गरेको छ ।
बैङ्क खाता रोक्का तथा फुकुवा गर्नेसम्बन्धी कानुन बन्दै
बैङ्क खाता रोक्का तथा फुकुवा गर्नेसम्बन्धी व्यवस्थालाई थप स्पष्ट, पारदर्शी र व्यवस्थित गर्न नेपाल राष्ट्र बैङ्कले मस्यौदा तयार गरेको छ । राष्ट्र बैङ्कले ‘बैङ्क खाता रोक्का तथा फुकुवासम्बन्धी विनियमावली २०८१’ तयार गरी कार्यान्वयनमा ल्याउने तयारीमा जुटेको छ । विनियमावलीको मस्यौदा सार्वजनिक गर्दै राष्ट्र बैङ्कले कार्यान्वयनमा ल्याउनु अगाडि सरोकारवालासँग आवश्यक राय सुझाव मागेको छ ।
-original-thumb.jpg)
नेपाली उत्पादन, उपभोग कार्यक्रम कार्यान्वयनको चरणमा
सरकारले घोषणा गरेको प्रधानमन्त्री नेपाली उत्पादन एवं उपभोग अभिवृद्धि कार्यक्रम कार्यान्वयनको प्रक्रियामा अगाडि बढेको छ । प्रधानमन्त्री नेपाली उत्पादन तथा उपभोग अभिवृद्धि कार्यक्रम कार्यान्वयन कार्यविधि २०८१ हालै मन्त्रीपरिषद्ले स्वीकृत गरेसँगै कार्यक्रम कार्यान्वयनको प्रक्रियामा गएको हो । स्वदेशी उत्पादनको उत्पादन र उपभोग अभिवृद्धि गर्ने र निर्यात बढाउने उद्देश्यसहित आर्थिक वर्ष २०७९/८० को बजेटमार्फत सो कार्यक्रम घोषणा गरिएको थियो ।
कालीमाटीमा ठाउँ नपाएको किसानको गुनासो
नेपाली किसानले उत्पादन गरेको तरकारीले बजार नपाएको गुनासो तरकारी उत्पादक किसान सङ्घ नेपालले गरेको छ । किसानले दुःख कष्ट गरेर तरकारी उत्पादन गरेका हुन्छन् तर आफ्नै बजारमा ठाउँ नपाएको सङ्घले पत्रकार सम्मेलन गरेर नै जानकारी गराएको छ । सङ्घका अध्यक्ष माया केसीले व्यवस्था परिवर्तन भए पनि अवस्था परिवर्तन नभएको गुनासो गर्दै नेपाली किसानले उत्पादन गरेको तरकारी कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजारमा प्रवेश नपाएको दाबी गर्नुभयो । भारतको तरकारीले बजार ओगटेको छ भने नेपाली किसानको तरकारी सडकमा फ्यालिएको उहाँले बताउनुभयो ।
असी देशका आरोही हिमालमा
नेपालका ३० वटा हिमाल आरोहणका लागि जारी सिजनमा ९११ जनाले अनुमति लिएका छन् । पर्यटन विभागका अनुसार आरोहण अनुमति लिनेमा ८० देशका नागरिक छन् । विभागका साहसिक पर्यटन तथा पर्वतारोहण शाखाका निर्देशक राकेश गुरुङका अनुसार यस याममा हुने हिमाल आरोहणका लागि गत चैत १४ गतेदखि अनुमति दिन सुरु गरेयता ९११ ले अनुमति लिएका हुन् । उहाँले भन्नुभयो, “अहिले विभिन्न हिमालमा जारी आरोहणका लागि अनुमति दिने क्रम करिब–करिब सकिएको छ । मे २९ तारिखसम्म सगरमाथाको अन्तिम आरोहण हुने मिति नजिकिएसँगै अब अनुमतिको प्रक्रियामा आउने आरोही घटेका छन् ।”
