बालबालिकामा हुने क्यान्सर
अति विकसित मुलुकमा बालबालिकामा लाग्ने क्यान्सरमध्ये करिब ८० प्रतिशतको सफलतापूर्वक उपचार सम्भव हुन्छ । अत्याधुनिक औषधोपचार र प्रभावित व्यक्तिको उच्चस्तरीय स्याहारसुसारका कारण पनि यो सम्भव भएको भन्न सकिन्छ तर विडम्बना संसारभरिका क्यान्सर ग्रसित बालबालिकामध्ये केवल १० प्रतिशत मात्र ती देशमा छन् । अर्थात् बहुसङ्ख्यक यस्ता बिरामी विकासोन्मुख वा विकासशील देशमा छन् । सबै प्रकारका क्यान्सरबाट प्रताडित व्यक्ति (बालबालिका र वयस्क) मध्ये केवल एक प्रतिशत मात्र बालबालिका छन् । त्यसो भएर पनि बालबालिकामा लाग्ने क्यान्सरको समस्यालाई ठूलो बोझका रूपमा लिने गरिएको छैन ।
अन्धोपन न्यूनीकरण अभियान : आँखा अस्पताल र पालिकाबीच सहकार्य जारी
अन्धोपन न्यूनीकरणका लागि नेपाल आँखा अस्पताल त्रिपुरेश्वरले स्थानीय पालिकासँगको सहकार्यलाई निरन्तर जारी राखेको छ । यस क्रममा नेपाल आँखा अस्पताल र काठमाडौँ महानगरपालिका वडा नं १२ का बीचमा सम्झौता भएको छ ।
रेडक्रसले थाल्यो डेङ्गु नियन्त्रण अभियान
डेङ्गु सङ्क्रमण बढेपछि नेपाल रेडक्रस सोसाइटी तनहुँले जिल्लामा तीनमहिने अभियान थालेको छ । तनहुँमा निरन्तर डेङ्गुका बिरामी बढ्ने र मृत्युसमेत हुन थालेकाले आगामी तीन महिनासम्म डेङ्गुविरुद्धको अभियान सञ्चालन गरिने रेडक्रसले जनाएको छ । रेडक्रसले रगतको आपूर्ति, प्राकृतिक विपत् व्यवस्थापनमा उद्धार, राहत र अस्थायी पुनर्बासलगायतमा साझेदारीसँगै महामारीको समयमा सरकारसँग सहकार्य गर्दै आएको थियो ।
समावेशीकरणको दिशामा नयाँ फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित धिमाल भाषा
समावेशीकरणको दिशामा नयाँ फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित धिमाल भाषा
सबैभन्दा बढी सडकको गुनासो
गाउँपालिकाले सञ्चालनमा ल्याएको मोबाइल एप्समा आएका एक दर्जन गुनासोमा बाटो अवरुद्धसम्बन्धी गुनासो बढी छन् । यहाँको कालीगण्डकी गाउँपालिकाले नागरिकको गुनासो सुन्न सञ्चालनमा ल्याएको मोबाइल एप्समा सडक अवरुद्ध भएको र खुलाउन पहल गरिदिन आग्रह गर्ने गरिएको छ । प्रशासकीय अधिकृत नरेश गिरीले सडक अवरुद्धका साथै पहिरोले बस्ती जोखिममा रहेको गुनासो आएकाले तत्काल सम्बोधन गरी जानकारी गराइएको जानकारी दिनुभयो ।
अस्पतालको सिटी स्क्यान सेवा बन्द
दाङको तुलसीपुरमा रहेको राप्ती प्रादेशिक अस्पतालमा सिटी स्क्यान सेवा बन्द भएको छ । स्वास्थ्य मन्त्रालय प्रदेश आपूर्ति व्यवस्थापन केन्द्रले उपलब्ध गराएको सिटी स्क्यान गर्ने मेसिन बिग्रिएपछि पाँच महिनादेखि सेवा बन्द भएको हो । राप्ती प्रादेशिक अस्पतालमा सिटी स्क्यान सेवा बन्द हुँदा गम्भीर नसासम्बन्धी बिरामी तथा दुर्घटनाका घाइतेलाई उपचारका लागि अन्यत्र सिफारिस गर्नुपर्ने बाध्यता छ । राप्ती प्रादेशिक अस्पताल प्रशासन शाखाका प्रमुख रेश्मीराज अधिकारीका अनुसार प्रदेश आपूर्ति केन्द्र बुटवलको आर्थिक सहयोगमा करिब चार वर्षअघि सिटी स्क्यान मेसिन जडान भएको थियो ।
समावेशीकरणको दिशामा नयाँ फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित खस जुम्ली भाषा
समावेशीकरणको दिशामा नयाँ फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित खस जुम्ली भाषा
विपत् जोखिम न्यूनीकरण र व्यवस्थापनमा उल्लेख्य सुधार
कर्णाली प्रदेशको राजधानी सुर्खेतको वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाले विपत् जोखिम न्यूनीकरण र व्यवस्थामा उल्लेख्य सुधार गरेको पाइएको छ । विगत पाँच वर्षको अवधिमा नगरपालिकाले विपत् न्यूनीकरण र व्यवस्थापनमा सुधार गर्दै उत्तम श्रेणी हासिल गर्न सफल भएको हो । सङ्घीय मामिला तथा स्थानीय विकास मन्त्रालयको विपत् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन अनुक्रमणिका स्वमूल्याङ्कन नतिजा २०२४ मा वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाले १६० अङ्कभारमा १५१ अङ्क अर्थात् ९४ प्रतिशत नतिजा प्राप्त गरी उत्तम श्रेणी हासिल गर्न सफल भएको छ । जबकि २०२० मा नगरपालिकाले केवल ६३ अङ्क प्राप्त गरेको थियो ।
हेटौँडा क्षेत्रमा विद्युत् चुहावट नियन्त्रण अभियान
हेटौँडा उपमहानगरपालिका क्षेत्रमा विद्युत् चुहावट एक प्रतिशतमा झरेको छ । विद्युत् चुहाबट नियन्त्रण अभियानअन्तर्गत हुकिङ नियन्त्रण, ग्राहकको बिलिङमा सुधार, लामो समयदेखि बन्द रहेको मिटर परिवर्तन र विद्युत् मिटर रिडिङमा सुधारलगायत प्राधिकरणको प्रणाली सुदृढीकरण भएसँगै आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा पाँच दशमलव ६७ प्रतिशतले विद्युत् चुहावट घटेको हो ।
भदौ २० गते बजेट ल्याउने तयारी
सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकार चालु आर्थिक वर्षका लागि ल्याउन लागेको बजेटमार्फत सुशासन कायम गर्ने उद्दे्श्यका साथ बजेट निर्माणमा जुटेको छ । भदौ २० भित्र बजेट ल्याउने तयारी गरेको मुख्यमन्त्री कमलबहादुर शाह नेतृत्वको प्रदेश सरकारले वित्तीय अनुशासन कायम गर्ने लक्ष्यका साथ बजेट ल्याउन लागेको हो । असार १ गते दीर्घबहादुर सोडारी नेतृत्वको सरकारले ल्याएको नियमित बजेट पारित हुन नसकेपछि प्रदेश सरकारले नयाँ बजेटमार्फत सुशासन कायम गर्ने उद्देश्यका साथ तयारी थालेको हो । यसका लागि प्रदेश सरकारले बजेट निर्माणका सम्बन्धमा चार वटा आधार सार्वजनिक गरेर बजेटमार्फत प्रदेशको विकासमा सुशासन कायम गर्ने बताएको छ ।
क्याम्पस सरकारी भएपछि लाभैलाभ
सुदूरपश्चिम विश्वविद्यालयको आङ्गिक क्याम्पस भएपछि टीकापुर बहुमुखी क्याम्पसमा पढ्ने विद्यार्थीको शुल्क घटेको छ भने छात्रवृत्ति पनि पाउन थालेका छन् । विसं २०५८ मा समुदायले स्थापना गरेको टीकापुर बुहमुखी क्याम्पस त्रिभुवन विश्वविद्यालयबाट सम्बन्धन प्राप्त गरी सञ्चालनमा थियो भने अहिले सुदूरपश्चिम विश्वविद्यालयको आङ्गिक क्याम्पस भएको छ ।
माछापुच्छ्रेका सामुदायिक विद्यालयमा करारमा प्रधानाध्यापक नियुक्त
जिल्लाको माछापुच्छ्रे गाउँपालिकाले गाउँपालिकाभित्रका सामुदायिक विद्यालयको शैक्षिक गुणस्तर सुधारका लागि पाँच वर्षका लागि प्रधानाध्यापकको करारमा नियुक्ति गरेको छ । गाउँपालिकाको शिक्षा शाखा र ३८ सामुदायिक विद्यालयका प्रधानाध्यापकबीच पञ्चवर्षीय करार सम्झौता गरिएको हो ।
मुख्यमन्त्रीको संयोजकत्वमा संविधान दिवस मनाउने तयारी
बागमती प्रदेश सरकारले संविधान दिवस (राष्ट्रिय दिवस) २०८१ विविध कार्यक्रम आयोजना गरी मनाउने तयारी गरेको छ । प्रदेशको आन्तरिक मामिला तथा कानुन मन्त्रालयले मङ्गलबार हेटौँडामा आयोजना गरेको छलफल कार्यक्रममा बागमती प्रदेशस्तरमा विविध कार्यक्रम गरी संविधान दिवस मनाउन तयारीमा लागेको जानकारी गराएको हो ।
चुरेका विकट गाउँबाट बसाइँ सर्ने बढे
सर्लाहीको चुरेवर्ती विकट गाउँ छाडेर सुगम ठाउँमा बसाइँ सर्नेहरू बढेका छन् । जिल्लाको उत्तरवर्ती ईश्वरपुर, लालबन्दी, हरिवन र बागमती नगरपालिकाको सिन्धुलीसँग सीमा जोडिएका दुर्गम चुरेपाखाका बासि
कान्तिपुर फर्मास्युटिकल्सले सेयर जारी गर्ने
कान्तिपुर फर्मास्युटिकल्स ल्याब लिमिटेडले सर्वसाधारणका लागि साधारण सेयर (आइपिओ) जारी गर्ने भएको छ । सेयर निष्कासनको प्रक्रिया अघि बढाउन कम्पनीले बिक्री प्रबन्धकमा मुक्तिनाथ क्यापिटललाई नियुक्त गरिसकेको छ । कम्पनीले जारी पुँजीको १४.८६ प्रतिशत अर्थात् ११ लाख कित्ता साधारण सेयर सर्वसाधारणलाई बिक्री गर्न लागेको जनाएको छ । सन् २०१८ मा स्थापित यस कम्पनीले औषधी व्यवस्था विभागबाट उत्पादन तथा बजारीकरणको दर्ता प्रमाणपत्र प्राप्त गरेर भेटेरिनरी सम्बन्धी औषधीको अनुसन्धान तथा आहारपूरक सप्लिमेन्ट्स उत्पादन गर्दै आएको उल्लेख गरेको छ ।
नबिल बैङ्कले अग्राधिकार सेयर जारी गर्ने
नबिल बैङ्कले पाँच अर्ब रुपियाँ बराबरको नबिल आठ प्रतिशत अविमोच्य असञ्चिति अग्राधिकार सेयर जारी गर्ने भएको छ । बैङ्कको मङ्गलबार सम्पन्न विशेष साधारण सभाले यस्तो सेयर जारी गर्ने निर्णय गरेको हो । राष्ट्र बैङ्कले यस्तो सेयर जारी गर्ने अनुमति दिएसँगै पहिलो पटक नबिल बैङ्कले यो प्रकृतिको सेयर जारी गर्ने निर्णय गरेको हो । संस्थागत लगानीकर्ताले मात्र लगानी गर्न पाउने यस्तो सेयरधनीलाई वितरणयोग्य नाफाको आठ प्रतिशत रकम छुट्याएर बाँकी नाफा सर्वसाधारण सेयरधनीका लागि वितरण गर्न पाइन्छ ।
क्लासिकमा बाउन्न चित्रकला
दस युवा कलाकारको सामूहिक चित्रकला प्रदर्शनी ‘कनेक्सन थट्स’ क्लासिक आर्ट ग्यालरीमा सुरु भएको छ । नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति नारदमणि हार्तमछालीले मङ्गलबार प्रदर्शनीको उद्घाटन गर्नुभयो । प्रदर्शनीमा एक्रेलिक, तेल, जलरङ, मिक्स मिडियम र प्रिन्ट मेकिङ माध्यमका ५२ थान चित्रकला राखिएको छ । प्रदर्शनीमा राखिएका कलाकृतिमा हिसिला महर्जन, न्हुज श्रेष्ठ, ओजस्वी श्रेष्ठ, समन नाछिरिङ राई, शरन तण्डुकार, शर्मिलादेवी तामाङ, सोनाम चामलिङ राई, सुदन श्रेष्ठ, सुजनवीर वज्राचार्य र यमबाङ थापामगरले संस्कृति, सम्पदा, समसामयिक विषयवस्तुलाई प्रस्तुत गर्नुभएको छ ।
बालकथामा चार महिला
राष्ट्रिय जीवनमा महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेका चार अग्रणी महिलाको जीवनी सचित्र बालकथा सार्वजनिक भएको छ । पर्यटन उद्यमी अम्बिका श्रेष्ठको निधन भएको ४५ औँ दिन सो पुस्तक सार्वजनिक गरिएको हो । पुस्तकमा अम्बिका श्रेष्ठ, सपना प्रधान मल्ल, पासाङ ल्हामु शेर्पा र आनी छोइङ डोल्माका जीवन भोगाइ समेटिएका छन् । लुज माथेमाको लेखन रहेको सो कृतिसङ्ग्रह पब्लिकेसन नेपालले तयार पारेको हो ।
कृषिमा लगानी बढाइने
कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्री रामनाथ अधिकारीले सरकारले आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को दशकलाई ‘कृषिमा लगानी दशक’ घोषणा गरी सरकारी, निजी, सहकारी तथा विकास साझेदारको लगानी वृद्धि गर्ने लक्ष्य लिएको बताउनुभएको छ । एसियाली विकास बैङ्क (एडिबी) का देशीय निर्देशक आर्नो कोस्वासँग मन्त्रालयमा भएको छलफलका क्रममा उहाँले यसका लागि उत्पादनदेखि बजारीकरणसम्मको कृषि इकोसिस्टम सुधार कार्ययोजना कार्यान्वयन गर्ने मन्त्रालयको लक्ष्यमा एडिबीबाट सहयोग हुने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।
लोक सेवा विशेष वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. पेरिस पारा ओलम्पिक–२०२४ मा नेपाललाई ऐतिहासिक पदक दिलाउने खेलाडी को हुन् ? पलेशा गोवर्धन – उनले के–४४ क्याटगोरीको महिला ५७ केजीमुनि तौल समूहमा कांस्य पदक जितेकी छन् । – पलेशाले सर्वियाकी मारिया मिचेभलाई १५–८ ले पराजित गर्दै नेपाललाई पदक दिलाएकी हुन् । – उनले पाएको उपलब्धि नेपाली खेलकुदकै अहिलेसम्मकै ठुलो हो ।
पुँजीवादी अर्थव्यवस्थाका विशेषता : विषयगत प्रश्नोत्तर
पुँजीवादी अर्थव्यवस्थाका विशेषता १. पुँजीवादी अर्थव्यवस्था भनेको के हो ? यस व्यवस्थाका प्रमुख विशेषताहरू उल्लेख गर्दै सबल पक्ष र दुर्बल पक्षहरू चर्चा गर्नुहोस् । अर्थतन्त्रमा उत्पादनका साधन माथि निजी स्वामित्व र नियन्त्रण रहने अर्थव्यवस्थालाई पुँजीवादी अर्थव्यवस्था भनिन्छ । यस व्यवस्थामा राज्यको हस्तक्षेप न्यून रहन्छ । आर्थिक क्रियाकलाप राज्य निर्देशित नभई बजारद्वारा निर्देशित हुन्छन् । कहाँ लगानी गर्ने, कुन क्षेत्रमा लगानी गर्ने, कहिले लगानी गर्ने, के उत्पादन गर्ने, कहाँ बिक्री गर्ने जस्ता विषयको निर्णयकर्ता स्वयम् उत्पादकहरू नै हुन्छन् । व्यक्तिहरू आफ्नो इच्छाबमोजिमको पेसा व्यवसाय गर्न, नाफा कमाउन र व्यक्तिगत सम्पत्ति जोड जम्मा गर्न स्वतन्त्र रहन्छन् । पुँजीवादी अर्थव्यवस्थाका आधारभूत विशेषताहरू :
‘प्रतिफल दिने आयोजनामा ऋण लगानी’
उपप्रधानमन्त्री एवं अर्थमन्त्री विष्णुप्रसाद पौडेलले लाभ र लागत विश्लेषणका आधारमा अर्थतन्त्रमा यथोचित प्रतिफल दिन सक्ने आयोजनामा लगानी विस्तार गर्ने सरकारको प्राथमिकता रहेको बताउनुभएको छ । नेपालका लागि अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोषको आवासीय प्रतिनिधि टेरेसा डेबन सान्चेजसँग अर्थ मन्त्रालयमा मङ्गलबार भएको छलफलका क्रममा उहाँले आयोजनाको प्रभावकारी व्यवस्थापनमार्फत आर्थिक वृद्धिको लक्ष्य हासिल गर्ने पक्षमा सरकार रहेको बताउनुभयो । सो क्रममा अर्थमन्त्री पौडेलले सतर्कतापूर्वक सरकारले ऋण लिने र लिइएको ऋणलाई उत्पादन तथा उत्पादकत्व अभिवृद्धिका साथै राम्रो प्रतिफल दिने आयोजनामा लगानी गर्ने बताउनुभएको हो ।
आगामी सातादेखि चाडपर्वलक्षित अनुगमन, थोक र आपूर्ति कम्पनी प्राथमिकतामा
सरकारले नेपालीका चाडपर्व नजिकिएसँगै चाडपर्वलक्षित बजार अनुगमन आगामी सातादेखि गर्ने तयारी थालेको छ । वाणिज्य, आपूर्ति तथा उपभोक्ता संरक्षण विभागको नेतृत्वमा चाडपर्वका बेलामा बजारमा हुन सक्ने अवाञ्छित क्रियाकलापलाई नियन्त्रण गर्ने उद्देश्यका साथ आउँदो सातादेखि चाडपर्वलक्षित अनुगमनको तयारी गरेको हो । विभागका महानिर्देशक राजन पौडेलले थप कर्मचारी माग गरिसकेकाले आउँदो सातादेखि चाडपर्वमा बढी खपत हुने सामानमा केन्द्रित भएर १० वटा टोलीले अनुगमन गर्ने जानकारी दिनुभयो ।
तिजमा सुनसान सुनचाँदी पसल
तिजका बेला सधैँ जसो भिडभाड हुने सुनचाँदी पसल यतिबेला सुनसान अवस्थामा छन् । तिज आउन तीन दिन मात्र बाँकी रहँदा बजारमा सुनचाँदीको कारोबारमा उत्साह छैन । मुख्य चाड तिज, दसैँतिहार सुनको कारोबार बढी हुने सिजन हो । सुनको मूल्य बढ्दा त्यसको प्रभावले यस पटक तिजमा सुनचाँदीको कारोबार अत्यन्त घटेको हो । अन्य समयको तुलनामा तिजमा सुनको कारोबार धेरै हुने गरेकोमा यो वर्ष नगन्य जस्तै भएको व्यवसायीको भनाइ छ । तिजका बेला सुनको कारोबार बढ्ने आशामा बसेका सुनचाँदी व्यवसायी कारोबार नबढ्दा निराश अवस्थामा छन् । लगातार सुनको मूल्य बढ्दै गएको र उपभोक्ताको क्रयशक्ति न्यून हुँदा बजारमा सुनचाँदीको माग कम भई कारोबारमा उलेख्य कमी आएको व्यवसायी बताउँछन् ।