नीतिगत र व्यावहारिक हस्तक्षेप आवश्यक
राष्ट्रिय अर्थतन्त्रको खराब स्वरूप र बाह्य क्षेत्रको समस्याको निराकरणमा सही उपाय अपनाउन नसक्दा नेपाली अर्थतन्त्रले प्रगतिशील धार समात्न नसकेको देखिएको छ । खासगरी अर्थतन्त्रलाई लयमा ल्याउन नीतिगत र व्यावहारिक हस्तक्षेप हुन नसक्दा नेपाली अर्थतन्त्र अहिलेको असन्तुलित अवस्थामा आएको विज्ञहरूको मत छ ।
नेप्से परिसूचकमा दोहोरो अङ्कको वृद्धि
नेपाल स्टक एक्सचेञ्जका अनुसार नेप्से परिसूचक १४ दशमलव २२ अङ्कले उकालो लागेर एक हजार आठ सय ७३ दशमलव ११ विन्दुमा पुगेको छ ।
‘अरुको नामको मोबाइल नम्बर प्रयोग गर्दा समस्या आउँछ’
नेपाल टेलिकमले अरूको नामको मोबाइल नम्बर प्रयोग गर्दा मोबाइल बैङ्किङको दुरुपयोग भई अनधिकृत व्यक्तिले रकम लिने गरेकाले सचेत रहन आग्रह गरेको छ ।
११ अर्ब १६ करोडको विद्युत भारत निर्यात
देशभित्र खपत गरी अतिरिक्त भएको एक अर्ब ३५ करोड ७७ लाख ५७ हजार युनिट विद्युत नेपाल विद्युत प्राधिकरणले निर्यात गरी ११ अर्ब १६ करोड ३० लाख रुपियाँ आर्जन गरेको छ ।
गमगढी–सोरुकोट सडक दुई महिनापछि सञ्चालन, बिरामीलाई सहज
गमगढी–सोरुकोट सडक झन्डै २ महिनापछि सञ्चालनमा आएको छ । २०७९ असोजको तेस्रो सातामा परेको भीषण वर्षासँगै विभिन्न ठाउँमा पहिरो खसेपछि सडक अवरुद्ध भएको थियो । सोरु गाउँपालिकाको पहलमा डोजर लगाएर सडकमा खसेको पहिरो र ढुङ्गा पन्छाएपछि सडक सुचारु भएको हो ।
सुनकोसी तेस्रो निर्माणको बाटो खुल्यो
काभ्रेपलाञ्चोक र रामेछाप जिल्लाको सिमानामा पर्ने सुनकोसी नदीमा निर्माण प्रस्ताव गरिएको सुनकोसी जलाशययुक्त विद्युत् आयोजना निर्माणको बाटो खुलेको छ । विद्युत् विकास विभागले तयार गरेको सम्भाव्यता अध्ययन तथा वातावरणीय प्रभाव मूल्याङ्कन (ईआईए) प्रतिवेदन स्वीकृत भएसँगै आयोजना निर्माणका लागि बाटो खुलेको हो ।
बेलायत, कोरिया, क्यानडामा मौसमी श्रमिक जाने बाटो खुल्ला
मौसमी श्रमिक बढी मात्रामा माग हुने गरेपछि सरकारले कार्यविधि नै स्वीकृत गरेर श्रमिक जाने बाटो खुल्ला गरेको छ । श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्री शेरबहादुर कुँवरले वैदेशिक रोजगारीमा मौसमी श्रमिक पठाउने कार्यविधि स्वीकृत भएको जानकारी दिनुभयो ।
सत्र हजार क्विन्टल धान खरिद
खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनीले लिमिटेडले तीनवटा जिल्लाबाट १७ हजार २७९ क्विन्टल धान खरिद गरेको हो । पहिलो चरणमा २० हजार आठ सय क्विन्टल धान खरिद गर्ने योजना रहेको खाद्य कम्पनीले बर्दियाको राजपुरबाट मोटा धान आठ हजार ६९४ क्विन्टल र मकवानपुरबाट एक हजार २१९ क्विन्टल धान खरिद गरेको छ । यस्तै धनगढीबाट मोटा धान सात हजार क्विन्टल र महेन्द्रनगरबाट ३६५ क्विन्टल खरिद गरेको कम्पनीले जनाएको छ । अन्य जिल्लामा पनि खरिद प्रक्रिया अगाडि बढाएको कम्पनीले जनाएको छ ।
कोरोना कालमा वैदेशिक रोजगारीमा धेरै ठगी
विश्वभरि फैलिएको कोरोना महामारीका बेला आप्रवासी श्रमिकको तलब ठगी बढेको तथ्य सार्वजनिक भएको छ । कोरोना महामारीका बेलामा विभिन्न वहानामा रोजगारदाता कम्पनीले आप्रवासी श्रमिकमाथि तलब तथा सुुविधा कटौती, तलब नपाएका र कामबाट जबरजस्ती निकालिएका घटना बढेको तथ्य सार्वजनिक भएको हो ।
श्रमिकको हितमा ध्यान दिन आग्रह
श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षामन्त्री शेरबहादुर कुँवरले देश र श्रमिकको हित हुने खालका काममा बढी ध्यान दिन श्रम सहचारी र काउन्सिलरलाई निर्देशन दिनुभएको छ । श्रम सहचारी र काउन्सिलरको अभिमुखीकरण समापन कार्यक्रममा आइतबार मन्त्री कुँवरले श्रम गन्तव्य मुलुकमा श्रमिकका गुनासा सम्बोधन गर्न र देशलाई पनि हित हुने काममा ध्यान दिन निर्देशन दिनुभएको हो ।
कोरियाबाट उन्नत जातका गाई र साँढे ल्याइँदै
हेफर इन्टरनेसनल नेपालले नेपाल सरकारलाई १२१ वटा गाई र साँढे दिने भएको छ । हेफरले निःशुल्क रूपमा उपलब्ध गराउने ती गाई र साँढे (बाच्छाबाच्छी) आगामी बिहीबार हस्तान्तरण गर्ने भएको हो । कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयअन्तर्गतको पशुसेवा विभागले माग गरेअनुसार हेफरले यी गाई तथा साँढे उपलब्ध गराउन लागेको हो ।
तरलता सहज तर लगानी न्यून
पछिल्लो समय वित्तीय क्षेत्रमा तरलता केही सहज बनेको छ । मङ्सिर महिनामा निक्षेप सङ्कलनमा आएको सुधार र लगानीमा देखिएको शिथिलताका कारण तरलता केही सहज भएको हो । राष्ट्र बैङ्कका अनुसार आइतबारसम्म निक्षेप सङ्कलन ५२ खर्ब ५४ रुपियाँ पुगेको छ । यो एक दिनमै तीन अर्ब रुपियाँले बढेको हो । सोही दिन कर्जा लगानी भने ४७ खर्ब ५९ अर्ब रुपियाँ पुगेको छ । यस आधारमा वित्तीय संस्थाको तरलता चार खर्ब ९५ अर्ब रुपियाँ देखिन्छ ।
नगरप्रमुखकै निर्देशनमा गैर कानुनी असुली
वीरगन्ज महानगरपालिकाको स्वामित्वमा वडा नम्बर ३ जिल्ला मालपोत कार्यालय नजिकै रहेको खाली जग्गामा वीरगन्ज महानगरपालिकासँग ठेक्का सम्झौता नै नगरी दोब्बर पार्किङ शुल्क असुली गरे पनि नियामक निकाय मौन रहेका छन् ।
भैरहवा विमानस्थलमा पर्यटक आगमन न्यून
भैरहवास्थित गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट पछिल्लो सात महिनामा जम्माजम्मी ८१ जना विदेशी पर्यटकले ओहोरदोहोर गरेका छन् । गत जेठ २ गतेदेखि व्यावसायिक सञ्चालनमा आएको सो विमानस्थलबाट ४५ जना विदेशी पर्यटक भित्रिएका छन् भने ३६ जना बाहिरिएका हुन् ।
पुस १५ देखि तीन दिन बुटवलमा सडक खाना महोत्सव हुने
बुटवलमा सडक खाना महोत्सव हुनेभएको छ । पुस १५, १६ र १७ गते बुटवलको नयाँ बसपार्कदेखि तीनकुनेसम्म कालिकापथमा सडक खाना महोत्सव हुनेभएको हो ।
पाँच अर्ब बराबरको विकास ऋणपत्र बिक्री गरिँदै
नेपाल राष्ट्र बैङ्कले पाँच अर्ब बराबरको विकास ऋणपत्र बिक्री गर्ने भएको छ । ‘विकास ऋणपत्र २०८३ ज’ नाम दिइएको सो ऋणपत्रको अवधि चार वर्षको छ । केन्द्रीय बैङ्कले बोलकबोल प्रक्रियामार्फत यही पुस ६ गते बुधबार उक्त ऋणपत्रको बिक्री गर्नेछ ।
सुनचाँदीको मूल्य स्थिर
नेपाली सुनचाँदी बजारमा आज छापावाल सुनको कारोबार मूल्य अघिल्लो दिनका तुलनामास्थिर रही प्रतितोला रु एक लाख पाँच सय कायम भएको छ ।
खनिज इन्धनको प्रयोगलाई घटाउनुपर्नेमा जोड
विश्व तापक्रम वृद्धिदरलाई १.५ डिग्री सेल्सियसमा नियन्त्रण गर्दै दिगो विकास लक्ष्य प्राप्ति गर्न खनिज इन्धनको प्रयोगलाई घटाउनुपर्नेमा सरोकारवालाहरुले जोड दिएका छन् । यसका लागि नवीकरणीय उर्जा भरपर्दो विकल्प भएको भन्दै उनीहरुले खनिज इन्धनको प्रयोगलाई क्रमसस् घटाउँदै जलविद्युत, सौर्य ऊर्जा लगायतका नवीकरणीय ऊर्जाको उत्पादन र उपयोग बढाउँदा आर्थिक, वातावरणीय र मानवीय स्वास्थ्यलगायत बहुआयामिक क्षेत्रमा नेपाललाई फाइदा पुग्ने उनीहरुको भनाई छ ।
फेरिँदै दरबाङ बजार
मालिका गाउँपालिका –६ ,स्थित दरबाङ बजार पछिल्लो केही वर्षदेखि चहलपहल बढेको छ भने जिल्लाकै एक व्यापारीक हवको रूपमा चिनिएको छ । सदरमुकाम बेनीदेखि २४ किलोमिटर दुरीमा रहेको यो बजारलाई म्याग्दीको दोस्रो सदरमुकामको रूपमा समेत चिन्न थालेको छ ।
बागलुङमा धान उत्पादन घट्यो
लगातारको वर्षाले भित्र्याउनै ठिक्क परेको धानमा क्षति पुगेका कारण यस वर्ष बागलुङमा धान उत्पादनमा कमी आएको छ ।
डिजिटल मुद्रामा चासो
डिजिटल मुद्राको प्रयोग र कार्यान्वयनका सन्दर्भमा दक्षिण एसियाली मुलुकले समेत चासो र प्रयत्न अगाडि बढाएका छन्। भौतिक मुद्राको साटोमा केही देशले प्रयोगमा ल्याइसकेको यस्तो मुद्राको कार्यान्वयन र त्यसका चुनौतीका सन्दर्भमा सदस्य देशबीच कम्तीमा बहस सुरु भएको छ। सँगै डिजिटल मुद्रा र कर प्रणालीका विषयमा समेत पूर्वतयारीका उपाय खोज्ने क्रममा सदस्य राष्ट्र जुटेका छन्।
धान उत्पादन बढ्ने
अनुकूल मौसम, रोग र कीराको प्रकोपमा कमी आएका कारण यो वर्ष धान उत्पादन बढ्ने कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयले जनाएको छ। मन्त्रालयका अनुसार यो वर्ष धान उत्पादन पाँचदेखि ८ प्रतिशतसम्म बढ्ने आकलन छ। यो वर्षअनुकूल मनसुनी सक्रियता देखिएको, उन्नत बीउ र रासायानिक मलको आपूर्ति पनि सहज भएका कारण उत्पादन वृद्धि हुने देखिएको दाबी मन्त्रालयले गरेको हो। मन्त्रालयले अहिले सातै प्रदेशको धान उत्पादनको तथ्याङ्क अद्यावधिक गरिरहेको छ। मन्त्रालयका अनुसार सुदूरपश्चिम प्रदेशको तथ्याङ्क भने आउन बाँकी छ। यो वर्ष मुलुकभर १५ लाख चार हजार ४८६ हेक्टर क्षेत्रफलमा ९४ प्रतिशत धान रोपाइँ भएको थियो। यो वर्ष खेतीयोग्य जमिनको क्षेत्रफल र उत्पादन दुवै बढ्ने देखिएको मन्त्रालयले जनाएको छ।
राष्ट्रिय योजना आयोगबाट विशेष अनुदानका लागि प्रस्ताव आह्वान
राष्ट्रिय योजना आयोगले प्रदेश र स्थानीय तहमा सङ्घीय समपूरक अनुुदान तथा विशेष अनुदानका लागि प्रस्ताव आह्वान गरेको छ। समपूरक अनुदानसम्बन्धी कार्यविधि, २०७७ र विशेष अनुदानसम्बन्धी कार्यविधि, २०७७ को व्यवस्थाबमोजिम प्रदेश सरकार र स्थानीय तहबाट सङ्घीय समपूरक अनुदान तथा सङ्घीय विशेष अनुदानअन्तर्गत आव २०८०/८१ मा कार्यान्वयन हुने आयोजना/कार्यक्रमका लागि प्रस्ताव आह्वान गरिएको हो। आगामी पुस मसान्तभित्र राष्ट्रिय योजना आयोगले सञ्चालनमा ल्याएको विद्युतीय (अनलाइन) प्रणालीमार्फत पठाउन आयोगले सूचित गरेको छ।
कलम उद्योग स्थापना
वीरगञ्ज–पथलैया औद्योगिक कोरिडोरमा कलम उद्योग सञ्चालनमा आएको छ। शुक्रबारदेखि सञ्चालनमा आएको वीणाशक्ति पेपर एन्ड स्टेसनरी प्रोडक्ट नामक कलम उद्योगमा २५ करोड रुपियाँ लगानी भएको बताइएको छ। बारा जिल्लाको चैनपुरमा स्थापना भएको यस कलम उद्योगले २४ घण्टामा चार लाखसम्म विभिन्न प्रकारका कलम उत्पादन गर्ने सो उद्योगका सञ्चालक मनोजकुमार मरोदियाले बताउनुभयो। यो उद्योगले मुलुकमा खपत हुने कलमको ४० देखि ५० प्रतिशत माग पूरा गर्ने उहाँले बताउनुभयो।