सन् २०२४ को विश्व आर्थिक वृद्धि सुस्त रहने : संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय प्रतिवेदन
सन् २०२४ मा आर्थिक वृद्धि घटेर २.४ प्रतिशत कायम रहने संयुक्त राष्ट्रसङ्घको अवस्था र सम्भावना २०२४ नामक प्रतिवेदनले बिहीबार सार्वजनिक गरेको छ ।
पाथीभरामा १८५ तोला सुन
ताप्लेजुङस्थित प्रसिद्ध तीर्थस्थल पाथीभरा (मुक्कुमलुङ) मा १८५ तोला बढी सुन सङ्कलन भएको छ । पाथीभरा क्षेत्र विकास समितिकाअनुसार हालसम्म उक्त परिमाणमा सुन सङ्कलन भएको हो ।
नौ किलोको एउटै काउली
गोरखा नगरपालिका–७, काँडाघारीस्थित धारापानीका एक किसानले नौ किलोको एउटै काउली फलाएका छन् । स्थानीय एककुमारी बस्नेतको बारीमा फलेको काउलीको थुङ्गा नौ किलोको छ ।
१० हजार मेगावाट बिजुली बिक्रीबाट नेपालले प्राप्त गर्न सक्छ वार्षिक नौ खर्ब
नेपाल र भारतबिच ऊर्जा क्षेत्रमा भएको सम्झौताले नेपालको बिजुलीले भारतको विशाल बजारमा सहज प्रवेश पाउने भएको छ । वर्षा याममा खेर जाने बिजुलीले पनि बजार पाउने तथा लगानी विस्तार हुने भएकाले सरकारी तथा निजी क्षेत्रमा पनि एक प्रकारको उत्साहको सञ्चार गरेको छ ।
म्याग्दीका किसान आलु खेतीतर्फ आकर्षित
म्याग्दीका किसान पछिल्लो समय परम्परागत बाली छोडेर आलु खेतीतर्फ आकर्षित भएका छन् । गहुँ, जौ, उवा, फापर खेती गर्ने किसान पछिल्लो समय ती बाली छोडेर आलु खेतीतर्फ आकर्षित भएका हुन् ।
आम्दानीको मुख्य स्रोत जुनार र सुन्तला
रामेछापको रामेछाप नगरपालिका–६, ओख्रेनीका शेरबहादुर तामाङले आफ्नो १४ रोपनी बारीमा जुनार र सुन्तलाको खेती गर्नुभएको छ । अहिले तामाङको बगानमा फलेका जुनार र सुन्तलाका दानाले जो कोहीको मन लोभ्याउँछ । विसं २०५५ बाट कृषिकर्ममा लाग्नुभएका तामाङ पछिल्लो समय राम्रो आम्दानी हुन थालेपछि अहिले विशुद्ध जुनार तथा सुन्तला खेती र त्यसकै नर्सरीमा लाग्नुभएको छ ।
-original-thumb.jpg)
पुसभित्रै मेलम्ची पानी ल्याउन तीव्रता
बहुप्रतीक्षित मेलम्ची खानेपानी आयोजनाको पानी पुस अन्तिमदेखि काठमाडौँमा वितरण गर्ने उद्देश्यसाथ सुरुङ सफाइ र मर्मत तीव्र पारिएको छ । खानेपानी मन्त्रालयका सचिव सुरेश आचार्यका अनुसार २०७८ को भीषण बाढीले पुरिएको मेलम्ची खानेपानी आयोजनाको सुरुङबाट बालुवा, माटो र ढुङ्गा हटाउने कार्य ७० प्रतिशत पूरा भएको छ । उहाँले बाँकी काम बढीमा १० दिनमा सम्पन्न हुने र पानी पथान्तरण सुरु हुने बताउनुभयो ।
स्वदेशी चिज बिक्री नहुँदा उद्यमी मर्कामा
नेपालमा आयातित चिजका कारण स्वदेशी चिज बिक्री नभएकाले उद्योग नै बन्द हुने अवस्थामा पुगेको भन्दै उद्योगीले कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्रीसमक्ष गुनासो गरेका छन् । चिज उद्योगीको छाता सङ्गठन हिमालयन चिज उत्पादक सङ्घ इलामले बिहीबार कृषिमन्त्री डा. वेदुराम भुसाललाई ज्ञापनपत्र बुझाउँदै सो गुनासो गरेको हो । उद्योगीको गुनासो सुनेपछि कृषिमन्त्री भुसालले आयात नियन्त्रण गर्न आफूले प्रयास गर्ने प्रतिबद्धता जनाउनुभएको छ ।
प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम : पाँच हजार श्रमिकलाई रोजगारी
प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रममार्फत सूचीकृत भएका बेरोजगार युवाको सङ्ख्या नौ लाखको हारहारीमा रहेकामा चालु आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को साढे पाँच महिनामा पाँच हजारभन्दा केही बढी मात्रै रोजगारीमा आबद्ध भएका छन् । सरकारले आन्तरिक रोजगारीका कार्यक्रमको दायरालाई फराकिलो बनाउन नसक्दा आन्तरिक रोजगारी सिर्जनामा त्यति आकर्षण हुन नसकेको हो । प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रमका अनुसार चालु आवमा ६० हजार बेरोजगार युवालाई सय दिनको रोजगारी दिने लक्ष्य रहे पनि पुस १८ सम्म पाँच हजार १९३ युवा उक्त कार्यक्रम अन्तर्गत रोजगारीमा आबद्ध भएका छन् ।
७७ लाखले गरे आन्तरिक हवाई यात्रा
सन् २०२३ को ११ महिनामा आन्तरिक उडानतर्फ ७७ लाखभन्दा बढी यात्रुले हवाई यात्रा गरेका छन् । नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका अनुसार सन् २०२३ को जनवरीदेखि नोभेम्बरसम्ममा आन्तरिकतर्फ ७७ लाख ९४ हजार २१७ यात्रुले हवाई यात्रा गरेका हुन् । उक्त सङ्ख्या सन् २०२२ को तुलनामा ३७.४८ प्रतिशतले बढी हो ।
नेप्से परिसूचकमा ओरालो यात्रा जारी
धितोपत्र बजारमा सेयर कारोबार मापक नेप्से परिसूचक आज आठ दशमलव सात एक अङ्कले ओरालो लागेर दुई हजार ४९ दशमलव २८ मा सीमित भएको छ । नेपाल स्टक एक्सचेञ्जका अनुसार ठूला कम्पनीको सेयर कारोबार मापन गर्ने सेन्सेटिभ परिसूचक पाँच दशमलव १२ अङ्कले ओरालो लागेर तीन सय ७९ दशमलव १६ मा सीमित भएको छ ।
चुल्हो आगो बाल्न गोबर गुइँठाकै विकल्प
हिउँद सुरु भएसँगै भोक्राहा नरसिंह गाउँपालिका, हरिनगर गाउँपालिका, देवानगञ्ज गाउँपालिका, बर्जु गाउँपालिका, गढी गाउँपालिका र कोशी गाउँपालिकाको अधिकतर घरपरिवारका गृहिणीहरूले दैनिक गोबर जम्मा गर्नु उहाँहरूको दिनचर्या नै हो ।
दश हजार मेगावाट बिजुली निर्यात गर्न भारतसँग आज सहमति हुँदै
नेपाल र भारतबीच बिजुली निर्यातसम्बन्धी दीर्घकालीन सहमतिपत्रमा हस्ताक्षर हुने भएको छ । आगामी १० वर्षमा १० हजार मेगावाट बिजुली निर्यात गर्ने पूर्वसहमतिले साथर्कता पाउन लागेको ऊर्जा जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्रालयले पुष्टि गरेको छ ।
पाँच महिनामा एक अर्ब राजस्व सङ्कलन
काठमाडौँ महानगरपालिकाले चालु आर्थिक वर्षको पाँच महिनामा एक अर्ब रुपियाँ राजस्व सङ्कलन गरेको छ । साउनदेखि मङ्सिरसम्म एक अर्ब ६४ लाख २६ हजार रुपियाँ राजस्व सङ्कलन गरेको छ । गत वर्ष सो अवधिमा ७१ करोड १० लाख ३९ हजार रुपियाँ सङ्कलन गरेको थियो । गत आवको तुलनमा २९ करोड रुपियाँ राजस्व सङ्कलन बढी हो । चालु आवमा १० अर्ब ८१ करोड रुपियाँ राजस्व सङ्कलन गर्ने लक्ष्य महानगरको रहेको छ ।
आर्थिक मन्दीका कारण सिमेन्ट उद्योग बन्द
आर्थिक सङ्कटका कारण कच्चा पदार्थ अभाव भएपछि धनकुटामा रहेको एक मात्रै ठुलो उद्योग निगाले सिमेन्ट उद्योग बन्द भएको छ । धनकुटाको छथर जोरपाटी गाउँपालिका–६ सिधुवाँमा रहेको सिमेन्ट उद्योग बन्द भएको हो । दैनिक छ हजार बोरा सिमेन्ट उत्पादन गर्ने क्षमता रहेको यो उद्योगले पछिल्लो समय तीन हजार बोरा मात्रै सिमेन्ट उत्पादन गर्दै आएको थियो ।
तरकारीले बजार नपाउँदा किसान चिन्तित
तरकारीले बजार नपाएपछि सुर्खेतका किसान चिन्तित भएका छन् । राम्रो बजार मूल्य पाउने आसमा तरकारी उत्पादन गरेका यहाँका किसान बजार नपाएपछि चिन्तित भएका हुन् । २७ वर्षदेखि तरकारी खेती गर्दै आउनुभएका वीरेन्द्रनगर नगरपालिका–१० का प्रेमबहादुर चर्मकारले तरकारीले बजार र मूल्य नपाउँदा बारीमा नै कुहिन थालेको बताउनुभयो । उहाँले २५ कट्ठा जग्गा भाडामा लिएर तरकारी खेती गर्दै आउनुभएको छ । प्रतिकिलो ५० रुपियाँसम्ममा बेच्दै आएको टमाटर एक्कासि भाउ घटेर प्रतिकिलो २५ रुपियाँ पुगेपछि टिप्नै छाडेको उहाँले बताउनुभयो । छ/सात क्विन्टल टमाटर बारीमै नटिपेर कुहिन सुरु गरेको भन्दै उहाँले बजारको कुनै टुङ्गो नै नहुँदा समस्या भएको जानकारी दिनुभयो । मागभन्दा बढी तरकारी उत्पादन भएपछि तरकारी खपत नहुँदा घाटा हुन थालेको छ ।
‘जलविद्युत्मा स्थानीय निकायको मनोमानी कर’
स्थानीय निकायले जलविद्युत् आयोजनासँग मनोमानी कर मागेको भन्दै स्वतन्त्र ऊर्जा उत्पादकले मङ्गलबार सङ्घीय मामिला तथा सामान्य प्रशासनमन्त्रीको ध्यानाकर्षण गराएका छन् । हालै सोलु कोरिडोरमा निर्माण सम्पन्न भएका तथा निर्माणाधीन आयोजनामा सोलुदुधकुण्ड नगरपालिकाले कानुनविपरीत पत्र काटेरै कर मागेको गुनासो स्वतन्त्र ऊर्जा उत्पादकको संस्था इप्पानमा गुनासो गरेका थिए । मङ्गलबार कोरिडोरका आयोजना प्रवर्धक कम्पनीका प्रतिनिधि र इप्पान अध्यक्ष गणेश कार्कीसहितको टोलीले सङ्घीय मामिला तथा सामान्य प्रशासनमन्त्री अनिता देवीलाई भेटेर यो विषयमा ध्यानाकर्षण गराएको हो ।
नेप्से परिसूचक २७ दशमलव ९० अङ्कले बढ्यो
नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (नेप्से) परिसूचकमा दोहोरो अङ्कको वृद्धि देखिएको छ । आज नेप्से परिसूचक २७ दशमलव ९० अङ्कले बढेर दुई हजार ५८ को विन्दुमा कायम भएको हो ।
लगानी सम्मेलन वैशाख तेस्रो साता हुने
तेस्रो अन्तर्राष्ट्रिय लगानी सम्मेलन आगामी वर्ष वैशाख १६ र १७ गते (अप्रिल २८ र २९) मा काठमाडौँमा आयोजना हुने भएको छ । यसअघि उक्त सम्मेलन वैशाख ९ र १० गते आयोजना हुने तय भएको थियो ।
१३२ केभी प्रसारण लाइन विस्तारमा ढिलाइ
लामो समयदेखि चर्चामा रहेको कोहलपुर–सुर्खेत १३२ केभी प्रसारण लाइन विस्तारमा ढिलाइ भइरहेको छ । वन क्षेत्रमा पर्ने रुख कटानको लागि अनुमति नपाउँदा विस्तार कार्यमा ढिलाइ भएको हो । बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जले लाइन विस्तारको क्रममा रुख कटान बापत जग्गा नै दिनुपर्ने भनेको छ । सोही अनुसार ६३ बिगाहा जग्गा खरिद गरेर निकुञ्जलाई दिइसकिएको छ । यद्यपि रुख कटानका लागि निकुञ्ज विभागसँग सम्झौता हुन भने बाँकी रहेको छ ।
देशमै पहिलो पटक चिया परीक्षण तथा प्रवर्द्धन केन्द्र निर्माण
विदेशी मुद्रा आर्जनका लागि महत्त्वपूर्ण मानिने नेपाली चियाका लागि अहिले चिया परीक्षण तथा प्रवर्द्धन केन्द्रको निर्माण सम्पन्न भएको छ । सूर्योदय नगरपालिकास्थित कन्याममा केन्द्रको निर्माण गरिएको हो । प्रदेश सरकारको ८० प्रतिशत र सूर्योदय नगरपालिकाको २० प्रतिशत साझेदारीमा निर्माण गरिएको केन्द्र सञ्चालनमा आएपछि नेपाली चियालाई बजारीकरणका ठुलो सहयोग पुग्ने अपेक्षा लिइएको छ ।
पाँच महिनामा एक अर्ब सतासी करोडको चिया निर्यात
मुलुकमा उत्पादित चियाको निर्यातमा गिरावट आएको छ । भन्सार विभागको तथ्याङ्क अनुसार चालु आर्थिक वर्षको पाँच महिनामा एक अर्ब ८७ करोड १७ लाख ७२ हजार रुपियाँ बराबरको ७१ लाख ८१ हजार १४० किलो चिया निर्यात भएको छ । गत वर्षको सोही अवधिमा दुई अर्ब २३ करोड २१ लाख ५२ हजार रुपियाँ बराबरको एक करोड ६५ हजार ५३० किलो चिया निर्यात भएको थियो ।
नेपालमा मासु तथा अन्डा खपत न्यून
‘कुखुराको अन्डा र मासुको परिकार, स्वस्थ जीवनको आधार’ मूल नाराका साथ मङ्गलबार ११ औँ राष्ट्रिय पोल्ट्री दिवस मनाइरहेका बेला किसान तथा उद्योगीले उत्पादन गरेका अन्डा र कुखुराको मासुको बिक्री नभएको भन्दै चिन्ता जनाएका छन् । कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयका अनुसार नेपालमा वार्षिक एक अर्ब ६० करोड वटा अन्डा र दुई लाख ५० हजार मेट्रिक टन कुखुराको मासु उत्पादन हुँदै आएको छ तर त्यस अनुसार खपत नभएको गुनासो पोल्ट्री उद्योगीको छ । नेपाल कुखुरा व्यवसायी मञ्चका अनुसार विकसित देशको तुलनामा नेपालमा अन्डा र मासुको खपत निकै कम रहेको जनाएको छ ।
पुष्टि गरेमा प्रिमियम लिन मिल्छ : आयोग
विद्युत् नियमन आयोगले उद्योगमा लोडसेडिङका समयमा सर्त अनुसार विद्युत् आपूर्ति गरेको प्रमाणित गरेमा महसुल असुल गर्न मिल्ने निर्णय गरेको छ । सोमबार आयोगको २१८ औँ बैठकले लोडेसिडङ अन्त्यको घोषणापछि पनि प्रिमियम महसुलको प्रावधान विद्यमान नै रहेकाले अनौचारिक विद्युत् आपूर्तिको अवस्था विद्यमान रहेको पाइएमा प्रिमियम लिन मिल्ने निर्णय गरेको हो ।
बिदेसिने दक्ष जनशक्ति बढ्दै
वैदेशिक रोजगारीमा दक्ष भएर विदेश जाने युवाको सङ्ख्या क्रमशः बढेको छ । वैदेशिक रोजगार विभागका अनुसार गत साउनमा रोजगारीका लागि बिदेसिनेमध्ये ६९ प्रतिशत दक्ष रहेकामा मङ्सिरमा यो हिस्सा ७३ प्रतिशत पुगेको छ । गत साउनमा ५५ हजार ५७५ जना वैदेशिक रोजगारीमा गएकामध्ये दक्ष भएर जानेको सङ्ख्या ३८ हजार ७५५ रहेकामा मङ्सिरमा गएका ७१ हजार २७६ जनामध्ये ५१ हजार ३४० जना दक्ष भएर गएका छन् ।
