उजाडिएको स्याउ बगानमा हरियो तरकारी
हिमालपारीको जिल्ला मुस्ताङमा अहिले रुखका पातहरु झरेर उराठ बनेको अवस्था छ । टाढाटाढासम्म हेर्दा देखिने उराठ वातावरण भित्र हरियाली पनि हुन सक्छ भन्ने तथ्य मार्फा क्षेत्रले देखाएको छ ।
-original-thumb.jpg)
हिउँदे फलफूलको नर्सरी व्यवस्थापन सिकाउँदै शीतोष्ण बागवानी विकास केन्द्र
हिमालपारीको जिल्ला मुस्ताङको मार्फामा रहेको शीतोष्ण बागवानी विकास केन्द्रले हिउँदे फलफूलको नर्सरी व्यवस्थापन सम्बन्धी तीन दिने अगुवा कृषक तालिम सञ्चालन गरेको छ ।
ब्राण्ड बन्यो हेम्जाली आलु
कास्कीको हेम्जामा उत्पादित आलु पोख्रेली उपभोक्ताका लागि ब्राण्ड बनेको छ । हेम्जा कृषिका लागि उर्वरभूमि भएकाले यहाँ आलुलगायत विभिन्न कृषि कर्म गरिन्छ ।
कम्पोष्ट मल उत्पादन
तुलसीपुर उपमहानगरपालिकाले गल्ने फोहोरबाट तुलसी कम्पोष्ट मल उत्पादन सुरु गरेको छ । पालिकाले दैनिक सङ्कलन हुने गल्ने फोहोरलाई तुलसी कम्पोष्ट मलको रूपमा तयार पारेर बिक्रीका लागि बोरामा प्याकिङ समेत गरेको छ ।
तमानखोलामा कृषि सङ्कलन केन्द्र बन्दै
बागलुङको तमानखोला गाउँपालिकामा कृषि सङ्कलन केन्द्र निर्माण गर्न थालिएको छ । चालु आर्थिक वर्षमा गण्डकी प्रदेश सरकारले विनियोजन गरेको ४० लाखबाट सङ्कलन केन्द्र निर्माण गर्न थालिएको हो ।
दोदा जलाधार क्षेत्रका बाढी प्रभावित किसानलाई अनुदान
उखुखेती प्रवर्द्धनका लागि पुनर्वास नगरपालिकाका बाढी प्रभावित किसानलाई ५० प्रतिशत अनुदानमा साना कृषि औजार वितरण गरिएको छ ।
गुणस्तर र उर्वराशक्ति बढाउन माटो परीक्षण
नेपालगन्ज उपमहानगरको कृषि शाखाका अनुसार माटोको वास्तविक अवस्था नबुझेर जथाभाबी र अन्धाधुन्ध हिसाबले रासायनिक मलको प्रयोगका कारण माटोको गुणस्तर र उर्वराशक्ति घटिरहेकाे बेला त्यसको नियन्त्रणका लागि माटो परीक्षण सुरु गरिएको हो ।
किसानले पाए उत्पादनमा आधारित अनुदान
पाल्पाका २६ वटा सहकारी संस्थाहरूले उत्पादनमा आधारित अनुदान पाएका छन् । जिल्लाको कृषि, पशु तथा उत्पादनका क्षेत्रमा काम गरेका २६ वटा सहकारी संस्थाले उत्पादनका आधारमा अनुदान पाएका हुन् ।
मकैखेती गर्ने किसानलाई कृषियन्त्र वितरण
कैलालीको जानकी गाउँपालिका–२ मा मकैखेती गर्ने किसानलाई कृषियन्त्र वितरण गरिएको छ । कृषि ज्ञान केन्द्र कैलालीको वसन्ते तथा हिउँदे मकैखेती प्रवद्र्धन कार्यक्रमअन्तर्गत कृषियन्त्र वितरण गरिएको हो ।
व्यावसायिक किट विकास कार्यक्रम कार्यान्वयनमा
कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयले रेसम किरा पालन, च्याउ खेती र मौरीपालनका कार्यक्रम सञ्चालनका लागि व्यावसायिक किट विकास कार्यक्रम कार्यान्वयन कार्यविधि २०८० कार्यान्वयनमा ल्याएको छ । कृषि मन्त्रालयको मन्त्रीस्तरीय निर्णयबाट कार्यविधिलाई स्वीकृत गरी कार्यान्वयनमा ल्याएको हो ।
डोटीमा प्याजखेतीप्रति बढ्दो आकर्षण
डोटीमा प्याजखेतीप्रति किसानको आकर्षण बढ्न थालेको छ । जिल्लाका विभिन्न स्थानका किसानले मा प्याजखेती गरिरहेका छन् । शिखर नगरपालिका–३ सालाखर्कस्थित तुलसीगण्यानीमा सोही ठाउँका सकराम महराले २० रोपनी जमिनमा प्याजखेती गर्नुभएको छ ।
मकैमा दाना नलागेपछि किसान मारमा
मकैको घोगामा दाना नलागेपछि सर्लाहीको बागमती र बरहथवा नगरपालिकाका किसान मारमा परेका छन् । ‘मकै जोन’ अन्तर्गत पर्ने यी दुई पालिकाका अधिकांश किसानले यो वर्ष भारतीय बिउ उत्पादक कम्पनी ‘नुजिभिडु सिड्स’ ले उत्पादन गरेको ८३५२ जातको हाइब्रिड मकै रोपेका थिए । गाउँकै सहकारी र विभिन्न एग्रोभेट पसलबाट मकैको बिउ ल्याएर रोपेका किसान अहिले दाना नै नभएको ‘थोते घोगा’ लागेपछि मारमा परेका हुन् ।
रायो खेतीमा व्यस्त मजुवा (फोटो फिचर)
धनकुटाको छथर जोपाटी गाउँपालिका ६ स्थित मुजवा गाउँका कृषक अहिले रायो खेतीमा व्यस्त छन्। केही महिना पहिले बारीमा लगाएको रायो अहिले आम्दानी लिने चरणमा छ। यो क्षेत्रका कृषक अहिले दैनिक रायो टिप्ने पानी लगाउन तथा बिक्री वितरण गर्ने कार्यमा व्यस्त हुने गरेका छन् ।
बाजुराका महिलाको आकर्षण आलु खेतीमा
पछिल्लो समय बाजुराका अधिकांश महिलाको आलु खेतीमा आकर्षण बढ्दै गएको छ।
चैते धान रोप्ने क्षेत्रफल घट्दै
ल्मीमा चैते धान रोप्ने क्षेत्रफल हरेक वर्ष घट्दै गएको छ। कृषि ज्ञान केन्द्र गुल्मीको पछिल्लो तीन वर्षको तथ्याङ्कअनुसार जिल्लामा चैते धान रोप्ने क्षेत्रफल घट्दै गएको हो।
बारीमा तरकारी, घरमै रोजगारी
बाँकेको राप्ती सोनारी गाउँपालिका-५ बिनौना ललहीका ४५ वर्षीय टेकराज थारुको दैनिकी तरकारी गोडमेल र स्याहारसुसारमै बित्ने गर्दछ । उहाँको आम्दानीको स्रोत नै खेतबारी हो ।
कफीखेती विस्तार गर्दै महाभारत गाउँपालिका
जिल्लाको दक्षिणी क्षेत्रमा अवस्थित दुर्गम महाभारत गाउँपालिकाले कफीखेती विस्तारका लागि ‘पकेट क्षेत्र’ थपेको छ । चालु आर्थिक वर्षमा गाउँपालिकाले थप दुई वडामा पकेट क्षेत्र बढाएको हो ।हाल यो गाउँपालिकाका सबै वडामा कफीखेती हुँदै आएको छ ।
आलुले चिनिएको हेम्जा
पोखरा महानगरपालिका-२५ हेम्जा आलुका लागि प्रख्यात मानिन्छ । महानगरको कृषि महाशाखाका अनुसार हेम्जामा झन्डै तीन सय हेक्टरमा आलुखेती हुने गरेको छ ।
नगरपालिकाले बुझायो किसानको कृषि महसुल
सिराहाको लहान नगरपालिकाले नगरभित्रका किसानले सिँचाइका लागि प्रयोग गर्दा लागेको कृषि विद्युत महसुल बुझाएको छ ।
स्थानीय कृषकलाई सामग्री प्रयोगसम्बन्धी तालिम
प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना स्थानीय कृषकलाई सामग्री प्रयोगसम्बन्धी एक दिने तालिम प्रदान गरिएको छ । परियोजना कार्यान्वयन इकाई तेह्रथुम सुन्तला जोन, धनकुटाले सुन्तला जात फलफुल बगैचा व्यावस्थापन कार्यक्रम अन्तर्गत सो तालिम प्रदान गरेको हो ।
जुम्लामा ८४ हजार भेडा
पछिल्लो समयमा जुम्लाका स्थानीय भेडा पालनमा आकर्षित हुन थालेका छन् । बजारमा भेडाको माग बढ्न थालेपछि स्थानीय भेडा पालनमा आकर्षित भएका हुन् । जिल्लास्थित पशु अस्पताल तथा पशुसेवा कार्यालयको तथ्याङ्कअनुसार जिल्लाभर अहिले ८४ हजार तीन सय ८८ भेडा छन् ।
नस्ल सुधारका लागि ल्याइएका याक दुब्लाउँदै
सोलुखुम्बुको याक आनुवांशिक स्रोत केन्द्र स्याङ्बोचेमा उत्पादन भएका शुद्ध नस्लका लागि मनाङ ल्याइएका नौवटा याक दुब्लाउँदै गएका छन् । हावापानी तथा भूगोल परिवर्तन हुँदा यिनीहरु राम्ररी फस्टाउन नसकेका गण्डकी प्रदेशको पशुपन्छी तथा मत्स्य विकास निर्देशनालयले जनाएको छ ।
खाद्य स्वच्छता तथा गुणस्तर ऐन पारित
खाद्य स्वच्छता तथा गुणस्तर विधेयक संसद्बाट पारित भएको छ । विधेयक खाद्य स्वच्छता तथा गुणस्तर ऐन, २०८० का रूपमा कार्यान्वयनमा आउने भएको छ । ऐनका रूपमा कार्यान्वयमा आएपछि खाद्य स्वच्छता तथा गुणस्तरमा थप सुधार आउने कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयले जनाएको छ । हालसम्म खाद्यको स्वच्छता तथा गुणस्तरको नियमन खाद्य ऐन, २०२३ ले गरिरहेको छ तर अहिलेको परिप्रेक्ष्यमा त्यो पर्याप्त नभएका कारण यो ऐन निर्माण गरिएको कृषिमन्त्री ज्वालाकुमारी साहले बताउनुभयो ।
घाँसको बीउ उत्पादनमा घट्दै कृषकको आकर्षण
बाँकेमा घाँसको बीउ उत्पादन गर्ने किसानहरूले बिस्तारै यो पेसा छोड्दै गएको देखिएको छ । वर्षौंदेखि व्यावसायिक रूपमा घाँसको बीउ उत्पादन गर्दैआएका किसानहरूको पछिल्लो समय यो पेसाप्रति आकर्षण घट्दैगएको पाइएको हो ।
च्याउ उत्पादनतर्फ महिलाको बढ्दो आकर्षण
वीरेन्द्रनगर नगरपालिका –१२ पिपिराचोकका ४७ वर्षीया बसन्ती अधिकारीले व्यावसायिक रूपमा च्याउखेती थालेको दशकभन्दा बढी समय भयो । सामान्य लेखपढ मात्र गर्नुभएकी उहाँ आफू एक्लै च्याउखेतीमा रमाउनु भएको छैन्, उद्योगमार्फत् अरुलाई रोजगारीसमेत दिनुभएको छ ।
