मकै नफल्दा किसान निराश
कृषिप्रधान देशमा किसान सधैँ समस्यामा छन् । कहिले बाली लगाउने बेला रासायनिक मल हाहाकार हुन्छ, कहिले पानीको समस्या । अब झन् सरकारले नै वितरण गरेको बीउका कारण कृषक समस्यामा पर्न थालेका छन् ।
अलैँचीको मूल्य बढेपछि कृषक उत्साहित
अलैँचीको मूल्य बढेपछि धनकुटाका अलैँची कृषक उत्साहित भएका छन् । अहिले अलैँचीको मूल्य प्रतिमन ८४ हजार छ ।
चिया निर्यातका लागि विकल्प खोज्दै व्यवसायी
चिया निर्यातको ठूलो हिस्सा ओगटेको भारतमा बर्सेनि चिया निर्यातमा समस्या आउन थालेपछि इलामका चिया व्यवसायीले चिया निर्यातका लागि वैकल्पिक उपाय खाेज्न थालेका छन् ।
बाली बिमाका लागि प्रवर्द्धनात्मक कार्यक्रम ल्याउँदैछौँः कृषिमन्त्री अधिकारी
कृषि तथा पशुपंक्षी विकामन्त्री रामनाथ अधिकारीले बाली बिमाका लागि प्रवर्द्धनात्मक तथा सचेतनामूलक कार्य अघि बढाउने बताउनुभएको छ । मन्त्रालयमा मङ्गलबार प्रदेशका कृषि मन्त्रीहरूसँगको छलफलका क्रममा उहाँले यस्तो बताउनुभएको हो ।
तीन अर्बको खाद्यवस्तु आयात
कृषि प्रधान जिल्ला महोत्तरीमा आर्थिक वर्ष ०८०/८१ मा तीन अर्ब १० लाख रुपियाँभन्दा बढीको भारतीय कृषि उत्पादन आयात भएको छ ।
कृषिमा लगानी बढाइने
कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्री रामनाथ अधिकारीले सरकारले आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को दशकलाई ‘कृषिमा लगानी दशक’ घोषणा गरी सरकारी, निजी, सहकारी तथा विकास साझेदारको लगानी वृद्धि गर्ने लक्ष्य लिएको बताउनुभएको छ । एसियाली विकास बैङ्क (एडिबी) का देशीय निर्देशक आर्नो कोस्वासँग मन्त्रालयमा भएको छलफलका क्रममा उहाँले यसका लागि उत्पादनदेखि बजारीकरणसम्मको कृषि इकोसिस्टम सुधार कार्ययोजना कार्यान्वयन गर्ने मन्त्रालयको लक्ष्यमा एडिबीबाट सहयोग हुने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।
धानखेतको हरियाली
बीरेन्द्रनगर नगरपालिका–१० काँक्रेविहार जङ्गल किनारामा रहेको खेतमा लहलहाउँदै गरेको धानबाली । यस क्षेत्रमा जङ्गली जनावारले बेला(बेलामा बालीमा क्षति पुर्याउँदै आएका छन् ।
डिडिसीलाई साठी करोड ऋण सहमति
अर्थ मन्त्रालयले सर्तसहित दुग्ध विकास संस्थान (डिडिसी) मा ६० करोड रुपियाँ ऋण लगानी गर्ने गरी मन्त्रीपरिषद्मा प्रस्ताव पेस गर्न कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयलाई सहमति दिएको छ । दुग्ध विकास संस्थानले यो रकम तत्कालका लागि किसानलाई दुधको बाँकी रकम भुक्तानीमा प्रयोग गर्न सक्ने छ ।
-original-thumb.jpg)
बाजुराको अर्गानिक स्याउ बजारमा
बाजुराको स्वामिकार्तिक खापर गाउँपालिकामा उत्पादन गरिएको अर्गानिक स्याउ यती बेला बिक्रीका लागि बजारमा लगिएको छ ।
कृषि विकासमा सहयोग गर्न आग्रह
कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्री रामनाथ अधिकारीले कृषि क्षेत्रको विकासमा थप टेवा पुग्ने गरी आर्थिक सहयोग गर्न नेपालस्थित अमेरिकी दूतावासलाई आग्रह गर्नुभएको छ । कृषि मन्त्रालयमा बिहीबार नेपालस्थित अमेरिकी दूतावासका डेपुटी चिफ अफ मिसन ज्यासोन मिक्स र युएसएआइडीका मिसन डाइरेक्टर मिस कटिई डोनोहोसँगको भेटघाटमा मन्त्री अधिकारीले सो आग्रह गर्नुभएको हो ।
नयाँ जातका स्याउ खेती विस्तार
परम्परागत खेतीबाट खासै आम्दानी नहुने र परिवार पाल्न पनि धौधौ हुन थालेपछि मनाङका कृषक नगदे बालीतर्फ उन्मुख भएका छन् ।
क्षमता अनुसार भण्डारण नहुँदा सङ्कटमा शीतभण्डार
विसं. २०७७ फागुनदेखि सुदूरपश्चिम मोहन्याल कृषी तथा पशुपालन व्यवसाय प्रालिले सञ्चालनमा ल्याएको घोडाघोडी नगरपालिका १० पहलमानपुरमा रहेको शीतभण्डार क्षमता अनुसारको कृषी उपज भण्डारण नभएपछि सञ्चालनमा समस्या आएको छ ।
विषादी प्रयोगको अवस्था बुझ्न कृषि मन्त्रालयले बनायो कार्यदल
कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्री रामनाथ अधिकारीले गोरखाको गण्डकी गाउँपालिकाका केही वडामा कृषकको स्वास्थ्यमा देखिएको समस्याको अध्ययन गर्न पाँच सदस्य समिति गठन गरेका छन् ।
लगानी भित्र्याउन तयार हुँदै अवधारणा
कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयले कृषि लगानी दशकका लागि अवधारणापत्रलाई अन्तिम रूप दिइरहेको छ । कृषि मन्त्रालयले चालु आर्थिक वर्षदेखि कृषि लगानी दशक सुरु गरेको छ । कृषि मन्त्रालयका प्रवक्ता एवं सहसचिव डा. हरिबहादुर केसीले कृषि लगानी दशक यो चालु आवदेखि नै सुरु भइसकेको बताउनुभयो ।
मनाङको कोसेली अर्गानिक आलु
मनाङ जिल्लाको चिसो हावापानीमा फलेको आलु धेरैको रोजाइ बन्ने गरेको छ । अर्गानिक आलुका विभिन्न मिठा परिकार पनि बनाउने गरिएको छ । जिल्लामा आएका पर्यटकको स्वादिलो खानेकुरा बनेको आलु फर्किएर जाँदा लैजाने कोसेलीसमेत भएको छ । स्थानीय युवा उद्यमी सेराप विष्टले आन्तरिक र बाह्य पर्यटकले मनाङमा उत्पादन भएको आलुका परिकार मन पराउने गरेका बताउनुभयो । उहाँले यस क्षेत्रको आलुको माग बढेको जानकारी दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “हामीकहाँ होमस्टे सञ्चालन छ । आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकलाई विषादीरहित शुद्ध गोबर मल हालेर फलेको आलु उनीहरूकै इच्छा अनुसार विभिन्न परिकार बनाएर खुवाउँछौँ । कोसेलीका रूपमा पनि धेरैले आलु नै लैजाने गरेका छन् ।”
कृषकको उत्पादन गाउँपालिकाद्वारा बजारीकरण
यहाँको एक गाउँपालिकाले कृषकले उत्पादन गरेको कृषि उपजलाई बजारीकरणको व्यवस्था गरेको छ । रुरुक्षेत्र गाउँपालिकाले कृषकले उत्पादन गरेका कृषि उपजलाई सहज रुपमा बजारसम्म लैजाने र बिचमा हुने बिचौलीयाको चलखेललाई अन्त्य गर्नका लागि बजारीकरणको सुरुवात गरिएको जनाएको छ ।
व्यावसायिक फलफूल खेती गर्दै बाजुराका किसान
बाजुराका अधिकांश किसानले पछिल्लो समय फलफूल खेतीलाई व्यावसायिक रुपमा लिन थालेका छन् । यहाँ उत्पादन हुने स्याउ, सुन्तला, किवी, आँप, ओखर, कागतीलगायतका फलफूल खेतीले आयआर्जनमा थप टेवा पुग्ने सम्भाना देखिको भन्दै उनीहरुले पछिल्लो समय फलफूल खेतीलाई व्यवसायकै रुपमा लिन थालेका हुन् ।
कृषि प्रविधि पार्क सञ्चालन
चितवनको रामपुरमा चिनियाँ लगानीमा कृषि प्रविधि पार्क सञ्चालनमा आएको छ । कृषि तथा वन विज्ञान विश्वविद्यालयको केन्द्रीय कार्यालय रामपुरमा उक्त पार्क रहेको छ । चीनको फाउन्डेसन फर रुलर डेभलप्मेन्ट नेपाल च्याप्टरको आर्थिक सहयोगमा पार्क सञ्चालनमा आएको हो । पार्क सञ्चालनको औपचारिक कार्यक्रममा नेपालका लागि चीनका राजदूत चेन सङले पार्क सञ्चालनबाट नेपाल र चीन दुवै देशका कृषक लाभान्वित हुने बताउनुभयो । उन्नत धानको अनुसन्धान गर्न सुरु गरिएको यो प्रविधिबाट धानको उत्पादन, कृषकले गर्ने आम्दानी र बजार पनि दोब्बरले वृद्धि हुने उहाँको भनाइ थियो ।
नेपालको अर्थोडक्स चियालाई विश्वभर चिनाउनु पर्छ : कृषिमन्त्री
कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्री रामनाथ अधिकारीले नेपाली चियाको बजारीकरणका लागि भारतीय बजारको विकल्प खोज्नुपर्ने बताउनुभएको छ । नेपाली अर्थोडक्स चिया प्रदर्शनीलाई मङ्गलबार उद्घाटन गर्दै मन्त्री अधिकारीले नेपाली चियाको मुख्य बजार भारत हो तर भारत आफैँ चियाको ठुलो उत्पादक रहेकाले अब नेपाली चियाले भारतीय बजारको विकल्प खोज्नुपर्ने बताउनुभयो । भारत आफैँले चिया उत्पादन गर्ने भएकाले नेपाली चियाको उचित मूल्य नदिने भन्दै मन्त्री अधिकारीले नेपाली किसानको लागत पनि नउठ्ने भएकाले भारतीय बजारको विकल्प खोज्नुपर्ने कुरामा जोड दिनुभयो ।
एक सातायता प्याजको भाउ महँगियो
पछिल्ला एक सातायता नेपाली बजारमा प्याजको भाउ महँगिएको छ । प्याजमा भारतसँग परनिर्भर रहँदै आएको नेपाल भारतमा महँगो भएको हल्ला आउनेबित्तिकै यसको असर नेपाली बजारमा देखिन थालेको हो । पछिल्लो एक साताको बिचमा प्याजको भाउ थोकमै प्रतिकेजी ४० रुपियाँ महँगिएको छ भने खुद्रा यो भाउ अझै महँगो भएको छ ।
बाँकेको चिसापानीमा कोदोको परीक्षण
सुख्खा ठाउँमा समेत सहन गर्न सक्ने नौ प्रकारका कोदोको बाँकेको चिसापानीको गाभरस्थित सामुदायिक जिन बैंकमा परीक्षण सुरु गरिएको छ।
सबै पर्व सामाजिक सम्बन्ध र सांस्कृतिक सौहार्दताका धरोहर हुन्ः सभापति देउवा
नेपाली कांग्रेसका सभापति एवं पूर्वप्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले सबै पर्व हाम्रा सामाजिक सम्बन्ध र सांस्कृतिक सौहार्दताका धरोहर भएको उल्लेख गर्नुभएको छ । श्रीकृष्ण जन्माष्टमी र गौरा पर्वका अवसरमा शुभकामना व्यक्त गर्नुहुँदै उहाँले पर्वले समाजलाई भावनात्मक एकताको सूत्रमा बाँधी धार्मिक सहिष्णुता र आपसी सद्भाव कायम गर्दै सत्कर्म र मानव कल्याणमा लाग्न प्रेरित गर्दै आएको बताउनुभएको छ । “नेपाल बहुजातीय, बहुभाषिक, बहुसांस्कृतिक, बहुधार्मिक विविधतायुक्त विशेषताले भरिपूर्ण सुन्दर देश हो । यहाँ विभिन्न जातजातिका आ–आफ्नै विशिष्ट परम्परा, रहनसहन, रितिरिवाज र चाड–पर्व छन्, तिनले नेपालीलाई एकताको सूत्रमा बाँध्न महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्दै आएका छन्”, सन्देशमा भनिएको छ ।
किसानको पैसा दसैँ अगाडि नै उपलब्ध हुन्छ : कृषिमन्त्री अधिकारी
कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्री रामनाथ अधिकारीले सबै किसानको पैसा दसैँ अगाडि नै उपलब्ध गराउने प्रतिबद्धता जनाउनुभएको छ ।
निगुरो व्यापार : लगानी बिना नै लोभलाग्दो आम्दानी
पर्याप्त पोषणतत्व भएको निगुरोलाई गृहिणीहरू स्वादिलो तरकारी र अचारको सूचीमा राख्ने गरेका छन् । हाम्रो देशमा निगुरोको अचार नखाने विरलै होलान् । निगुरो पाइने याममा प्रायः गृहिणीले हाटबजारमा यो बहुपयोगी वनस्पति किन्ने गरेका छन् ।
ताप्लेजुङमा ९८ प्रतिशत रोपाइँ
हिमाली जिल्ला ताप्लेजुङमा यस वर्ष अन्ठानब्बे प्रतिशत बढी धान रोपाइँ भएको छ । कृषि ज्ञान केन्द्र ताप्लेजुङका अनुसार यस वर्ष जिल्लामा ९८ दशमलव ५ प्रतिशत रोपाइँ भएको हो ।
