लामो समयपछि नेपाली चलचित्र जगत्मा केही आशा गर्न सकिने परिस्थिति देखिएको छ । यस वर्षका तीन वटा ‘हिट’ चलचित्रका कारण निर्माता निर्देशकहरू आशावादी भएका हुन् । गत भदौमा प्रदर्शन भइसकेको ‘नाङ्गो गाउँ’ र ‘एक भागवत एक गीता’ ले राम्रै बाजी मारेको छ । ‘नाङ्गो गाउँ’ को मौलिक कथा उठान र रोचक प्रस्तुतीकरणका कारण चलचित्रलाई दर्शकले मन पराए । त्यस्तै झरना थापा निर्देशित चलचित्र ‘एक भागवत एक गीता’ ले पनि चलचित्र क्षेत्रलाई केही माथि उठाउन सहयोग ग¥यो ।
पछिल्लो समय नेपाली गीतलाई रिमिक्स गरेर गाउने चलनमा कमी आएको छ । एउटा जमाना यस्तो थियो जुन बेला दर्शक रिमिक्स गीतमा धेरै रमाउने गर्थे । सबैतिर रिमिक्सकै चर्चा हुन्थे । पुराना गीत सङ्गीतलाई नयाँ शैलीमा फेरि सुन्न पाउँदा दर्शकबाट पनि सकारात्मक प्रतिव्रिmया आउने गथ्र्याे । त्यसमाथि नेपालमा मात्र नभएर संसारभर नै पुराना गीतलाई नयाँ शैलीमा प्रस्तुत गर्ने रिमिक्स वा रिमेक गर्ने क्रममा अहिले कमी आएको छ । यसको एउटा कारण सुर, ताल, लय र सङ्गीतमा समेत छेडछाड गरेर रिमिक्स र रिमेक बनाइँदा कतिपय अवस्थामा गायकलाई समेत पत्तो नहुनु पनि हो ।
पछिल्लो समय नेपाली रङ्गमञ्चको गतिविधि बढिरहेको छ । राजधानीका प्रायः सबै नाटकघरका साथै राजधानीबाहिर पनि नियमित नाटक मञ्चन हुन थालेका छन् । त्यसमाथि रङ्गमञ्चमा आकर्षित हुने युवाको सङ्ख्या पनि उत्तिकै बढ्दो छ । रङ्गमञ्चमा आएकामध्ये केही युवाको आसलाग्दो काम र सक्रियताले नयाँ पुस्ताले रङ्गमञ्चलाई पुरानै अवस्थामा सक्रिय बनाउने आशा गर्न थालिएको छ । केही समययता पुराना नाट्य संस्थाहरू पुनर्गठन हुँदै सक्रिय छन् । ती संस्थाको सक्रियतासँगै नयाँ पुस्ता पनि बढिरहेका छन् । केही चुनौतीसँगै रङ्गमञ्चमा राम्रो सम्भावना देखिएको छ । त्यसलाई व्यावसायिक र व्यवस्थित गरेर अगाडि बढ्न सके भविष्य राम्रो रहेको रङ्गकर्मीको भनाइ छ ।
हनी, चुचा, लाली, भोली पन्जाबन र गुरुजी । यी पाँच पात्र ‘फुक्रे ३’ का मुख्य कलाकार हुन् । यी पाँचै जनाले हलमा दर्शकलाई पेट मिची मिची हँसाउँछन् । दर्शकका लागि हाँसोको फोहोरा छुटाउन माहिर यी पात्रले अभिनय गरेका पुरानो चलचित्र ‘फुक्रे’ लाई अवश्य धेरैले सम्झन्छन् । यस चलचित्रको तेस्रो सिक्वेलसम्म आइपुग्दा पनि यसका पात्र दर्शकमाझ उत्तिकै लोकप्रिय छन् । पुरानोभन्दा नयाँ कथा र अनेकन ट्विस्टका साथ सबै पात्र यस सिरिजको तेस्रो चलचित्र ‘फुक्रे ३’ मा पनि उत्तिकै बेजोड देखिएका छन् ।
पछिल्लो समय युवापुस्तामा चित्रकलाप्रति आकर्षण बढ्दै गइरहेको छ । विभिन्न रङले पोतिएको क्यानभासको चित्रकला मन नपर्ने मानिस विरलै भेटिन्छ । अनेकन मान्छेका अनगिन्ति भावनालाई चित्रकलामार्फत उतार्न युवा जमात निकै उत्साहका साथ लागि परेको छ । चित्रकलामार्फत नै समाजको वास्तविकतालाई प्रतिविम्बित गराउन सकिन्छ भन्ने बलियो विश्वासका साथ क्यानभासमा रङ पोत्न युवा जमात तनमय भएर लागेको देखिन्छ ।
‘ह राम पण्डित’ बाट परिवर्तन गरेर ‘ह बिन्दु राम पण्डित’ नाम राखिएको नाटक बत्तीसपुतलीस्थित शिल्पी थिएटरमा मञ्चन भइरहेको छ । नाटक हिन्दु पौराणिक कथाको सेरोफेरोमा आधारित छ । नाटकभित्र यमराजका चेला चित्रगुप्तको स्थानमा सेट बनाइएको छ जहाँको कथाभित्रका मुख्य पात्र हराम पण्डितको मृत्युपछि पनि सरकारी कार्यालयको अव्यवस्थाले उनलाई छाड्दैन । उनले मरेपछि पनि नाम बिग्रिएर पीडा पाउँछन् । मरेपछि पनि उनले सरकारी कार्यालयमा धेरैलाई घुस खुवाउनु पर्छ । मानिस मरेपछि उसले जीवनमा गरेका कामको आधारमा उसको मृत्युपछि स्वर्ग वा नर्कमा स्थायी रूपले जानुपर्ने कुरा हिन्दु धर्ममा रहेको विश्वास नाटकभित्र उजागर गर्न खोजिएको छ ।
सन् २०१८ मा प्रदर्शन भएको चलचित्र ‘द नन’ को सिक्वेल ‘द नन २’ को कथा त्यहीँबाट सुरु हुन्छ जहाँ चलचित्र ‘द नन’ को कथा समाप्त भएको थियो । यसमा फरक यति हो कि ‘द नन’ कोरिन हार्डीले निर्देशन गरेका थिए भने यसको सिक्वेललाई माइकल चाभ्सले निर्देशन गरेका छन् । चलचित्रलाई सफल सिक्वेलका रूपमा बनाउन त खोजिएको छ तर चलचित्र हेर्दा पहिलेको कथाभन्दा कमजोर भएको महसुस हुन्छ ।
यति बेला सहरमा चार वटा नाटक मञ्चन भइरहेका छन् । ‘ह बिन्दु राम पण्डित’, ‘दमिनी भिर’, ‘वेडिङ एल्बम’ र ‘म पनि मान्छे हुँ’ क्रमशः शिल्पी थिएटर, मण्डला थिएटर, कौसी थिएटर र कुञ्ज थिएटर (गुरुकुल) मा मञ्चन भइरहेका छन् । यी चार वटै नाटकले दर्शकलाई अलग्गै स्वादको कथा पस्कन खोजेको छ ।
चलचित्र ‘नाङ्गो गाउँ’ राजनीतिमा देखिने सही र गलत अभ्यासका कुराको सेरोफेरोमा बनाइएको कथा हो। चलचित्रको कथाले देशमा देखिएका विभिन्न राजनीतिक नेतृत्वको कामकाजलाई उठान गर्न खोजेको छ। नाङ्गो बन्न लागेको गाउँका लागि जनताले कस्तो नेता खोजिरहेका छन् र ती नेताले गाउँलाई नाङ्गो हुनबाट बचाउँछन् या आफैँ नाङ्गो भएर गाउँ छाड्न कसरी बाध्य हुन्छन् भन्ने कुरा चलचित्रको कथामा पाइन्छ। सधैँ जसो जनताको मुखमा एउटा कुरा सुनिन्छ नेताले देश बिगारे। बजारदेखि युवाको गफिने थलोसम्म नेताले देश बिगारे अब कसले बनाउने देश भन्ने चिन्ता मात्र सुनिन्छ। नेपालको विकास नहुनुमा नेताहरूको ठुलो हात छ। भ्रष्ट नेता र उनीहरूले गर्ने काम नै यसको मुख्य जड हो। यिनै कुराको सेरोफेरोमा चलचित्र ‘नाङ्गो गाउँ’ को कथा घुमेको छ।
काठमाडौँ उपत्यकालगायत पहाडी क्षेत्रका हिन्दु धर्मावलम्बी महिलाहरूले सनातन पर्वका रूपमा मनाउँदै आएको तिज सोमबार विशेष उल्लास र उमङ्गका साथ मनाउँदै छन् । आइतबार भाद्र शुक्ल द्वितीयका दिन मध्य रातअघि नै घर घरमा आफन्त र चेलीबेटीहरू जम्मा भएर सात्त्विक भोजनलाई दरका रूपमा खाएर तृतीयाको दिन निर्जल निराहार व्रत बसी आराध्यदेव भगवान् शिवको पूजाआराधना गर्ने परम्परा रहेको छ । कसै कसैले यस दिन मध्यान्नमा उमामहेश्वरको पूजा लगाउने पनि गर्छन् ।
‘पठान’ पछि अभिनेता शाहरुख खानको चलचित्र ‘जवान’ ले अहिले दर्शकबाट राम्रो चर्चा कमाइरहेको छ । शाहरुख खान, नयनतारा र विजय सेतुपतिको अभिनय माध्यमबाट साउथ निर्देशक एटलीले उत्कृष्ट निर्देशकीय क्षमता देखाएका छन् । खराब सरकारी प्रणालीका कारण सिपाहीको जीवन कसरी बिग्रन्छ र सरकारलाई प्रयोग गरेर कसरी एक एक गरी सिपाहीहरू व्यवस्थित हुन्छन् भन्ने कुरा चलचित्रको मुख्य कथा हो । चलचित्रमा सामाजिक समस्यालाई उजागर गरिएको छ । गरिबको अधिकार, किसानको आत्महत्या, कमजोर स्वास्थ्य प्रणाली, भ्रष्टाचारविरुद्धको लडाइँ, सही नेतालाई भोट दिने, यी सबै विषय चलचित्रमा समेटिएको छ ।
उद्योगपति एवं व्यवसायीका रूपमा चिनिँदै आउनुभएका सौरभ ज्योति पछिल्लो समय आफूलाई गीतकारका रूपमा पनि चिनाउने प्रयासमा लाग्नुभएको छ । ज्योति ग्रुपको उत्पादन, व्यापार, सेवा र लगानीको बागडोर सम्हाल्दा सम्हाल्दै पनि उहाँ गीत गायन र सङ्गीत सिर्जनामा आफूलाई लगाउन थाल्नुभएको छ । हालै मात्र उहाँले नयाँ गीत ‘छ–जी’ सार्वजनिक गर्नुभएको छ । नेवारी भाषामा गाउनुभएको प्रेम भावको यो गीतको माधुर्य धुनका कारण धेरैले रुचाएका छन् । यसअघि उहाँ ‘मेरो देश’ बोलको पहिलो गीत ल्याइसक्नुभएको थियो । बाल्यकालदेखि नै गीत सङ्गीतप्रति औधी रुचि रहेको सौरभ बताउनुहुन्छ । उहाँ भन्नुहुन्छ
काठमाडौँको कमलादीस्थित प्रज्ञा–प्रतिष्ठानमा देखाइएको ‘८० सालको गाईजात्रा’ मा सरकार, सदन, सडकदेखि समाजसम्मका व्यक्तिलाई गाईजात्राको तगारोमा हालिएको छ । नेतादेखि अभिनेतासम्म, मन्त्रीदेखि कर्मचारीसम्म, सर्वसाधारणको घरदेखि शीतल निवाससम्मको गाईजात्रे झटारोलाई कलाकारले मुख्य विषय बनाउनुभएको छ । हलभित्र व्यङ्ग्यको झटारो यति सुन्न पाइन्छ कि कार्यव्रmम सकिएपछि पनि दर्शकलाई कार्यव्रmमस्थल छाडेर आउन मन लाग्दैन ।
राजनीतिले समाजमा पारेको प्रभावलाई सशक्त ढङ्गले चलचित्र ‘ऐँचो पैँचो’ मा देखाउन खोजिएको छ । मुलुककोे राजनीतिमा देखिँदै आएको परिदृश्यलाई चलचित्रको पर्दामा कटाक्ष र व्यङ्ग्य गरिएको छ । चलचित्रले राजनीतिकर्मीलाई अब सच्चिनुपर्ने सन्देश दिएको छ । चलचित्रमा बनावटी होइन राजनीतिज्ञकै यथार्थ कथा प्रस्तुत गरिएको छ । दिलेन्द्र (मुकुन भुसाल) पार्टीका लागि आफ्नै नैतिकताले दिएसम्म जे गर्न पनि तयार हुनुहुन्छ । उहाँलाई राजनीतिमा रुचि छ तर राजनीतिको फोहोरी खेलसँग
सहज र स्तरीय जीवनयापनको खोजीमा मानिस आफ्नो थाकथलो छोडेर हिँड्न तयार हुन्छ । आफ्नै देशमा कुनै सम्भावना रहेन भने उज्ज्वल भविष्यको सपना देख्दै उसको पाइला विदेशतिर नै लम्कन्छ । कम विकसित देशका मानिसको यस्तो बाध्यता अझै बढी हुन्छ । अझ देशभित्रै युद्ध चलिरहेको छ भने त आयआर्जनको मात्र पनि सवाल रहँदैन जिउज्यानकै सुरक्षाका लागि पनि बाहिरिनु उसको नियति बन्छ । यस्तै जीवन सङ्घर्षलाई चलचित्र ‘अकेली’ मा देखाउन खोजिएको छ ।