दीपक भट्टराई प्रिय भाइबहिनीहरू, कुनै पनि अवस्थामा १८ वर्षभन्दा मुनिका बालबालिकालाई डराइ, धम्क्यााइ ललाइफकाइ वा कुनै प्रलोभनमा पारेर यौन जन्य गतिविधि वा यौन सम्पर्क गर्ने कार्यलाई बाल यौन दुव्र्यवहार भनिन्छ । हाल यस्ता घटना विद्यालयस्तरमै बढी घट्न थालेको समाचार हामीले सुन्ने देख्ने गरेको छौ । यस्तो देखेर र भोगेर बस्नु एक प्रकारको सहमति दिएको जस्तो हो भने यस्ता दुव्र्यवहारले बाल मानसपटलमा के कस्तो असर पार्दछ र यसबाट बच्नका लागि स्वयं बालबालिकाको भूमिकाका बारेमा जानकारी गराउनु हामी अभिभावक तथा शिक्षकको दायित्व हो । बालबालिकाले पनि आफ्नो अभिभावक र शिक्षकले आफ्नो लागि नै भनेका हुन् भनी सम्झेर भनेका कुरालाई व्यवहारमा आत्मसात् गर्र्नुपर्छ । आउनुस्, आज एकछिन यसबारेमा चर्चा गरौँं ।यौन दुर्व्यवहारबाट जोगिने प्रारम्भिक सोंचस्वभावले नै साना बालबालिका चञ्चले स्वभावका हुन्छन उनीहरू सानो सानो कुरामा खुसी पनि हुन्छन र रिसाउने, दुखी हुने पनि गर्दछन् । यही मनोविज्ञान बुझेर आफ्नो यौन विचलन स्वभावलाई उनीहरू माथि प्रकट गर्ने कार्य, बालबालिकासँग घुलमिल हुन खोज्ने उनीहरूलाई विभिन्न प्रलोभनमा पार्ने र विभिन्न बहाना बनाई उनीहरूको नजिक भएर एक्कासि उनीहरूसँग अप्रत्यासित व्यवहार गर्ने गरिन्छ । जस्तै काखमा राख्ने, अनेक बहाना बनाई शारीरिक विभिन्न अङ्गमा हात लाने, माया गरेको बहाना बनाई हातले सुमसुम्याउने, यौन सम्पर्क गर्ने आदि वा जुन सुकै असहज हुने व्यवहार गरेर यौन कुण्ठा मेटाउने कार्य गर्दछन् भने त्यसलाई यौन दुव्र्यवहार हो भन्ने कुरा हामीले बुझ्नु पर्दछ ।कुनै पनि मानिस चाहे चिनेको होस् या नचिनेका, यदि कसैले पटकपटक भेटन् बोलाउने वा कोही नभएको मौका पारेर सिधै आफ्नो जिउमा छुन खोज्दछ भने यो दुव्र्यवहार हो भन्नी जानिहाल्नु पर्दछ । विद्यालयमा पनि विभिन्न पढाइको बहाना वा सिकाउने बहानाले शिक्षकशिक्षिकाले आफूलाई प्रत्यक्ष महसुस हुने गरी वा थाहा पाउने गरी स्पर्श गर्ने सुमसुम्याउने कार्य गर्नु पनि दुव्र्यवहार नै हो । जसले पनि यसरी नजिकिएर असहज र अप्ठेरो हुने गरी वा पीडा हुने व्यवहार गर्दछ भने यो दुव्र्यवहार हो भनी बुझिहाल्नु पर्दछ । यो नै यौन दुव्र्यवहारबाट जोगिने प्रारम्भिक सोच हो ।दुर्व्यवहारबाट बच्न र मनैदेखि खुसी हुन के गर्ने ?यसबारे अब ध्यान दिएर वा बुझेर पढ्नु है । नबुझे फेरि दोहो¥याएर पढनु ल... किनकि यो लेख पढेपछि तपाईंमा कुनै न कुनै नयाँ विचार अवश्य आउनेछ । लामो सास लिनु अनि पढ्न सुरु गर्नु ल । आफूलाई जो कोहीले दुव्र्यवहार गरेको वा त्यस्तो आशय राखेर कुनै व्यवहार गरेको छ भने त्यसको विरोध आफँैले नै गर्नु पर्दछ । त्यस्तो मान्छे जसले त्यसरी दुरव्र्यवहार गरेको वा गर्ने आशय राखेको छ भने उसको भित्री मनोबल कमजोर हुन्छ किनकि ऊ बाहिरी समाजसँग सतर्क हुुने र डराएको हुन्छ भन्ने कुरा हामीले पनि बुझ्नु पर्दछ । किनकि ऊ नराम्रो वा असत्यको बाटोमा हुन्छ तर हामी सत्यको बाटोमा हुन्छौँ । जो सत्यको बाटोमा हुन्छ उसको आत्मविश्वास बलियो हुन्छ भने असत्यको बाटोमा वा नराम्रो व्यवहार गर्ने व्यक्ति सधैँ भित्री आत्मबाट कमजोर हुन्छ, । हो, यही कुरा आफ्नो दिमागमा राखेर त्यस्ता घटना आइपरेमा तुरुन्तै प्रतिकार गर्नुपर्छ । आफ्नो मनोबल उच्च राखेर प्रतिकार ग¥यो भने त्यस्तो गलत व्यवहार गर्ने जो कोही पछि हट्दछ । यो कुरा बालबालिकाले सधैँ आफ्नो दिमागमा राख्नु जरुरी छ ।यो त भयो त्यस्तो व्यवहार गर्ने व्यक्तिबाट तत्कालका लागि छुट्ने उपाय । अब यसको समाधान सधैँका लागि कसरी गर्ने भन्नेबारे पनि यहाँ चर्चा गरौँ । फेरि सोही व्यक्तिले आफूलाई पुनः दुव्र्यवहार गर्दछ कि भन्ने कुरा दिमागमा आउनु स्वाभाविक हो र त्यही कुराले आफ्नो मन मस्तिष्कमा जुन समयमा नि असर गर्न सक्दछ । त्यसले आफूलाई नै हानि पु¥याउँदछ । यस्तो मानसिक तनाव नलिन उक्त घटनालाई सामान्य घटना ठानी म किन तनावमा बस्ने, मैले केही नराम्रो गरेको नै छैन उसले नै मलाई दुव्र्यवहार गर्न आएको हो, मैले त केबल आफूलाई मन नपरेको उसको व्यवहारको प्रतिकार मात्र गरेको हो भन्ने मनमा लिनुु पर्दछ । त्यस्तो प्रतिकार गर्नु मेरो आफ्नो नैसर्गिक बाल अधिकार हो, आफ्नो अधिकार आफैँले सुनिश्चित गर्दा म किन डराउने, म कमजोर हुनु हुन्न म कमजोर भए भने पुनः त्यस्तो व्यवहार दोहो¥याउन सक्दछ त्यसैले म शतप्रतिशत ठीक छु भन्ने ठान्नुु पर्छ । दुव्र्यवहार भएको कुरामा आफ्नो आत्मविश्वास बलियो पारेर मनोवैज्ञानिक आधार निर्माण गर्नु नै यस्ता घटनाको समाधान खोज्नु हो भनी सचेतना आत्मसात् गर्नुु नै बुद्धिमानी हो । आफूलाई सचेत बनाएर जीवनमा धैरै अगाडि बढनु छ, म यस्तो सामाजिक कुसंस्कारको परिवर्तनकारी २१औँ शताब्दीको बालबालिकाभित्र पर्दछु भन्दै आफ्नो मनोभावनालाई उच्च राख्नुपर्छ ।प्रतिबद्धतायो लेख पढेकै समय अर्थात् आजै र अहिलदेखि नै आफ्नो जीवनमा जो कोही कसैले चाहे त्यो आफ्नै परिवारको सदस्य नै किन नहोस्... चाहे आफ्नै विद्यालयको सर म्याम नै किन नहोस्, त्यस्तो व्यवहार साच्चै नै आफ्नो मनले म पनि बाल यौन दुव्र्यवहारको सिकार भएको पो छु कि भन्ने कुुरा मनन गर्नुपर्छ । त्यस्तो लागेमा मात्र मनभित्रको आवाज आफ्नो कुरा उसैलाई सुनाउनुहोस् जसले तपाईंको आवाजलाई अझै बुलन्द पार्न र तपाईंको कुरामा पूर्ण रूपले विश्वास गरून् । तिम्रो हरेक कुरामा साथ दिन सकारात्मक परिर्वतनका लागि समाजदेखि डाराएर आफ्नो बोली आजको भोलि परिवर्तन नगरुञ्जेल नै हो । त्यसैले त्यस्ता घटनाबारे त्यस्तो मनको साथीसँग भन्नुहोस् जोसँग अहिले तपाईं आफ्ना सबै कुरा भन्न सक्नुुहुुन्छ ।ल, कुरा बुझनु भो नि जसले गर्दा तपाईंको जीवनका सबै फोहोरको भारी जसले यो मनलाई अहिलेसम्म दूषित बनाएको थियो र छ, त्यस्तो तनावको पोको सधैँका लागि मनदेखि बाहिर ल्याएर आफू सँगसँगै आफ्नो परिवार एवं समाज र आफ्नो जीवनलाई सहज तरिकाले बाँच्न सकिने रहिछ भन्ने ठान्नुुहोस् । त्यो उदाहरण म नै हुँ...मलाई नि एउटाले त्यस्तै गर्दथ्यो । मैले मेरो साथीमार्फत आफ्नो हेडसरलाई भने । अनि मेरो कुराको कुनै हल्ला नभई समाधान भो । त्यसैले साथी मेरो कुरा मान आफूलाई त्यस्तो व्यवहार गरेको छ भने आफ्नो ममीलाई भन किनकि तिम्री आमा नै तिम्रो मिल्ने साथी हुन् जसले तिमीलाई सधैँ राम्रो सल्लाह दिने छिन् । आज म नि मेरी आमालाई त्यो बेला मनको कुरा भनेको भएर खुसी छु, एक जना पात्रको कुुरा पनि यो सम्झ ल । तपाईलाई पनि यस्तो व्यवहार कसैले गरेको छ भने आफ्नो ममीलाई भन्नु । यदि तपाईंको ममी तपाईंसँगै हुनुहुन्न भनी आफ्नो हेडसरलाई भन्नुहोस् । त्यसपछि त्यस्तो आवाज कसैले नसुने के गर्ने म यही मुना बालपत्रिकाको माध्यमबाट अर्को लेखमा भन्नेछु तर आफ्नो त्यो मनको पीडाको आवाज त्यति समय मात्र बाहिर ल्याउनु जति बेला आफ्नो मनले निर्णय गर्दछ कि अब त म बोल्नैपर्छ भन्ने सोच आउँछ । यदि बोल्न सक्ने हिम्मत आउँदैन भने र मेरो कुरा सुन्ने कोही छैन जस्तो लाग्छ भने म छु नि तिम्रो साथी...। यो मुना पत्रिका तिम्रो मनको भारी बिसाउने ठाउँ हो जस्तो लागेमा यही मुना पत्रिका को Email address:- munamonthly@gmail.com मार्फत मनको भारी बिसाउन ढिला नगर्नु ल ।
भाइबहिनीहरू ! मुनाको वैशाख अङ्कमा हामी पढ्ने छौँ हामी सबैलाई मन पर्ने कलाकार राजेश हमालका बारेमा । उहाँलाई नेपाली चलचित्र क्षेत्रका महानायक अर्थात् सदावहार नायक भनेर पनि चिनिन्छ ! राजेश हमाल नेपाली चलचित्रका सदावहार नायक भएकै कारण उहाँको चर्चा र लोकप्रियता अहिलेसम्म पनि निरन्तर नै छ । उहाँले सयौैँ चलचित्रमा अभिनय गरिसक्नुभएको छ । शालीन, अनुशासित भद्र र विनम्र स्वभावका कारण राजेश हमाल सबै नेपालीहरूको लोकप्रिय कलाकारका रूपमा रहनुभएको छ । हामी धेरैले चिन्ने, मन पर्ने उनै महान् कलाकारका बारेमा मुनाको यस अङ्कमा हामी धेरै जानकारी पाउने छौैं । उहाँको बालापन कस्तो थियो होला ? कहाँ र कसरी बित्यो ? उहाँकै शब्द लयमाः
सङ्घीय संसदविहीन कैलाली क्षेत्र नम्बर १ का पालिका निर्वाचन यसपाली कसले जित्ला भन्ने चासो बढेको छ ।
स्थानीय तहको निर्वाचनमा ३० मतदान केन्द्रका लागि खटिएका कर्मचारी सामग्री बुझेर मतदान केन्द्रतर्फ लागेका छन्। सदरमुकाम सिमकोटदेखि पैदल चार दिन लाग्ने ठाउँको निर्वाचन केन्द्रका कर्मचारी सामग्री बुझेर मतदान केन्द्रतर्फ लागेका हुन्।
वैशाख ३० गते हुन लागेको स्थानीय तहको निर्वाचनलाई लक्षित गरेर प्रशासनले झापाको सिमा क्षेत्रमा उच्च सर्तकता अपनाउन शुरु गरेको छ ।
धरान उपमहानगरपालिकामा लोकतान्त्रिक वाम गठबन्धनले प्रतिबद्धतापत्र सार्वजनिक गरेको छ। ‘हाम्रो दुरदृष्टि : समुन्नत धरान’ नारासहित महानगरपालिकाका रूपमा धरानलाई विकास गर्ने योजना गठबन्धनको प्रतिबद्धतापत्रमा छ।भ्रष्टाचाररहित नगरको रूपमा विकास गर्ने योजना प्रतिबद्धतापत्रमा छ।
नेपाली काँग्रेस गण्डकी प्रदेशले स्थानीय तहको चुनावलाई लक्षित गरी ३० बुँदे सङ्कल्पपत्र सार्वजनिक गरेको छ। काँग्रेसबाट चुनिएका जनप्रतिनिधिले स्थानीय तहमा गर्नुपर्ने काम भन्दै काँग्रेस गण्डकी प्रदेशले सङ्कल्प प्रस्ताव सार्वजनिक गरेको हो। प्रस्तावमा प्रत्येक वर्ष ५० हजार नयाँ रोजगारी सिर्जना गर्ने र प्रतिव्यक्ति आय तीन हजार डलर पु-याउने लक्ष्य लिएको उल्लेख छ।
स्पेनिस ला लिगाका बार्सिलोनाले रोमाञ्चक जित निकालेको छ । शनिबार राति भएको खेलमा बार्सिलोनाले रियल बेटिसलाई उसैको मैदानमा २–१ गोलले हरायो ।
सुदूरपश्चिम प्रदेशमा १८.९ प्रतिशत बसोबास रहेको दलित समुदायले मुख्य राजनीति दलहरुले पालिकाका प्रमुख-उपप्रमुखदेखि वडाअध्यक्ष पदसम्म पर्याप्त उम्मेदवार नबनाएको गुनासो गरेको छ ।
इङ्लिस प्रिमियर लिग फुटबलको उपाधि होडमा रहेको लिभरपुल हारबाट जोगिएको छ । घरेलु मैदानमा शनिबार राति भएको खेलमा लिभरपुलले टोट्टनहामसँग १–१ गोलको बराबरी खेल्दै अंक बाँडेको हो ।
राष्ट्रिय प्राकृतिक स्रोत तथा वित्त आयोगले आगामी आर्थिक वर्षका लागि सङ्घ, प्रदेश र स्थानीय तहले उठाउन सक्ने आन्तरिक ऋणको सीमा सिफारिस गरेको छ । आयोगले सङ्घीय सरकारका लागि कुल गार्हस्थ्य उत्पादनको ५.५ प्रतिशतको सीमा दिएको छ भने प्रदेश र स्थानीय तहलाई भने सम्बन्धित सरकारको आन्तरिक स्रोतको १२ प्रतिशतमा नबढ्ने गरी आन्तरिक ऋण परिचालन गर्न सीमा सिफारिस गरेको छ ।
हिमाली जिल्ला सङ्खुवासभामा स्थानीय तह निर्वाचनका लागि निर्वाचन सामग्री मतदान केन्द्रमा पठाइएको छ। मुख्य निर्वाचन कार्यालयले शनिबार भोटखोला, मकालु र सिलिचोङ गाउँपालिकामा कर्मचारीसहित मतदान सामग्री पठाएको हो।
स्थानीय तह निर्वाचन आउन अब आठ दिन बाँकी छ । निर्वाचन नजिकिँदै जाँदा प्रचारलाई पनि तीव्रता दिइएको छ । पोखरा महानगरपालिकामा राजनीतिक दलले निर्वाचन आचारसंहिता उल्लङ्घन गर्दै प्रचार गरेको पाइएको छ । मुख्य निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय कास्कीले आचारसंहिता अनुगमन समितिले १५ थान लाउड स्पिकर बरामद गरेको छ ।
भरतपुर महानगरपालिकाको प्रमुखको भूमिका निर्वाह गरिसक्नुभएकी रेनु दाहाल दोस्रो पटक पुनः सोही पालिका प्रमुखको उम्मेदवार बन्नुभएको छ । नेकपा (माओवादी केन्द्र)का अध्यक्ष एवं पूर्वप्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालकी छोरी रेनु दाहाललाई सत्ता गठबन्धनका पाँच दलकोे समर्थन छ । उहाँ आफू महानगरको प्रमुख पदमा पुनः निर्वाचित हुनेमा विश्वस्त हुनुहुन्छ । प्रस्तुत छ उहाँसँग गोरखापत्रका समाचारदाता वसन्त पराजुलीले गर्नुभएको कुराकानी : भरतपुर महानगरमा दोस्रो कार्यकालका लागि तपाईंको उम्मेदवारी किन ?पाँच वर्षअघि म जुन प्रतिबद्धतासाथ मतदातासँग पुगेकी थिएँ त्यसकै आधारमा निर्वाचित पनि भएँ । यसबीचमा मैले सुन्दर र समृद्ध भरतपुर महानगर बनाउन थुप्रै काम गरेकी छु । देशकै हेर्न लायक सुन्दर सहर बनाउने मार्गचित्र तयार गरी काम अगाडि बढाएकी छु । धेरै काम सम्पन्न भएका छन् भने केही काम सुरु गरिएको छ । अरू थुप्रै कामअघि बढाउनु छ । आफूले सुरु गरेका काम आफ्नै नेतृत्वबाट मात्रै कुशल ढङ्गले सम्पन्न गर्न सकिन्छ भन्ने विश्वाससाथ मैले पुनः दोस्रो कार्यकालका लागि उम्मेदवारी दिएर निर्वाचनको मैदानमा उत्रिएकी छु ।तपाईं अहिले घरदैलो कार्यक्रम गर्दै हुनुहुन्छ । कस्तो प्रतिक्रिया पाउनुभएको छ ? मतदाताको घरदैलोमा पुग्दा अत्यन्तै ठूलो उत्साह, सद्भाव र हौसला प्राप्त गरेकी छु । यसबाट यो पाँच वर्षमा समग्र भरतपुरको बृहत्तर विकासमा मैले निर्वाह गरेको भूमिकालाई जनसमुदायले अनुमोदन गर्नुभएको अनुभूति भइरहेको छ । घरदैलोका क्रममा म जहाँजहाँ पुगेकी ती त्यहाँ सबै ठाउँमा विकासप्रेमी मेयर भनेर हौसला प्रदान गर्नुभएको छ । यसलाई साथ सहयोग गरी मतदान गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभएको छ । यो सद्भावलाई मैले विगत पाँच वर्षमा प्रमुखको भूमिकामा रहेर जनचाहनाबमोजिम महानगरको समग्र विकासमा मैले निर्वाह गरेको भूमिकाको उपज हो भन्ने महसुस गरेकी छु । तपाईं यति धेरै उत्साहित हुनुहुन्छ तर काँग्रेस नेता जगन्नाथ पौडेलको स्वतन्त्रमा उमेदवारीले तपाईंलाई असर गर्छ भन्छन् नि ? मलाई त्यस्तो लाग्दैन । उहाँलाई काँग्रेसले कारबाही पनि गरिसकेको बुझेकी छु । हामीले विगतका सबै निर्वाचनलाई हेर्दा बागी विद्रोही वा स्वतन्त्रले पार्ने प्रभाव नगन्य देखिन्छ । यो लोकतान्त्रिक गठबन्धन देशका लागि अहिलेको आवश्यकता हो । यस अर्थमा कुनै पनि काँग्रेसजनले पार्टीको निर्णयविपरीत गएर विद्रोही उम्मेदवारलाई भोट हाल्नुहोला भन्ने म कल्पना गर्न सक्दिन । हालै चुनावी सभामा तपाईंका पार्टी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले देश दुर्घटनामा पर्ने भनी दिनुभएको मन्तव्यलाई लिएर काँग्रेसजनले चित्त दुःखाएका छन् । यसलाई कसरी लिनुभएको छ ?कुरो त्यस्तो हैन । उहाँले गठबन्धनको आवश्यकता विस्तृत शान्ति सम्झौतादेखि यहाँसम्म आइपुग्दा नेपाली काँग्रेससँग भएको सहमति र सहकार्यका आधारलाई व्याख्या गर्दै र विगतका निर्वाचनमा पनि एकले अर्कालाई मतदान गरिसकेको अभ्यासलाई काँग्रेसले कसरी भुल्न सक्छ ? भन्ने प्रसङ्गमा त्यसो भन्नुभएको हो । उहाँले हामी गठबन्धनले दायाँबायाँ ग¥यौँ भने व्यवस्था विरोधी, संविधान विरोधी, तानाशाही प्रवृत्तिले मलजल पाउँछ भन्नुभएको हो । त्यस्ता प्रवृत्तिलाई परास्त गर्न काँग्रेसले माओवादी केन्द्र र गठबन्धनका अन्य दललाई मतदान गर्ने तथा माओवादी केन्द्रले काँग्रेस र गठबन्धनका अन्य दलका उम्मेदवारलाई मतदान नगर्न कसरी सकिन्छ ? भन्ने प्रसङ्गमा उहाँको कुरा आएको हो । यसलाई केहीले विषय प्रसङ्ग तोडमोड गरी भ्रम सिर्जना गरेका मात्रै हुन् । यसलाई कसैले पनि अन्यथा लिनु जरुरी छैन । अघिल्लो पटक प्रमुखमा निर्वाचित हुँदै गर्दा तपाईंले महानगरको विकासका लागि धेरै प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभएको थियो । कतिपय पूरा गरिएनन् भन्ने आरोप छ नि ?यस्तो मैले त सुनेको छैन तर कसैले भन्छ भने त्यो पूर्वाग्रह हो । मैले विगतको निर्वाचनका क्रममा जेजति प्रतिबद्धता व्यक्त गरेकी थिएँ त्योभन्दा धेरै गुणा बढी विकास निर्माणको काम भएका छन् । अन्तर्राष्ट्रियस्तरको सभाहल निर्माणाधीन छ । पुलचोक गोन्द्राङ छ लेन सडक दु्रत गतिमा निर्माण भइरहेको छ । महानगरीय रिङरोड र लिङ्क रोडको डीपीआर तयार भई ४१ किलोमिटर निर्माण सम्पन्न भएको छ, अरू निर्माण हुँदैछ । आँपटारी केन्द्रीय बसपार्क बाइपास सडक चार लेनमा निर्माण अन्तिम चरणमा छ । हुलाकी सडक निर्माणाधीन छ । रामपुर मेघौली साहायक राजमार्ग बनिरहेको छ । ७८ किलोमिटर सडकमा उज्यालो भरतपुर कार्यक्रम स्मार्ट स्ट्रिट लाइट जडान भएका छन् । सहरका मुख्य सडकमा हाई माक्सलाइट जडान गरिएको छ । मुख्य राजमार्गहरूमा बिजुलीका तारहरूलाई भूमिगत बनाउने काम भइरहेको छ । यो बीचमा ६२२ किलोमिटर भित्री सडक कालोपत्रे भएको छ । नालाहरू बनेका छन् । जन सहभागितामा निर्माण गर्न लागिएको गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट रङ्गशाला धुर्मुस सुन्तली फाउन्डेसनले महानगरलाई बुझाएसँगै सङ्घीय सरकारको आगामी वर्षको बजेटमा समेट्ने गरी अगाडि बढेको छ र छिट्टै निर्माण सुरु हुनेछ । सार्वजनिक निजी साझेदारी मोडलमा दुई अर्ब रुपियाँभन्दा बढीको लगानीमा बहुतले व्यावसायिक भवन बन्दैछ । चार अर्ब रुपियाँभन्दा बढीका साना ठूला खानेपानी आयोजना निर्माणाधीन छन् । झन्डै पाँच अर्बको लगानीमा नारायणी नदीमा तटबन्धनको योजना बोलकबोल भई ठेकेदार छनोटको प्रक्रियामा छ । यसले नदी तटीय क्षेत्रका जनताको जिउधनको सुरक्षाको ग्यारेन्टी गरेको छ । यो आयोजना सकिँदै गर्दा भरतपुरले बहुआयामिक लाभ हासिल गर्नेछ । शिक्षा, पर्यटन, कृषि, सुशासन र सामाजिक सुरक्षाका क्षेत्रमा हामीले अत्यन्तै ठूलो काम गरेका छौँ । अहिले मतदातालाई भेट्दै गर्दा तपाईं आफू जित्नेमा कत्तिको विश्वस्त हुनुहुन्छ ? सर्वप्रथम चितवन आफैँमा ७८औँ जिल्ला हो । यहाँको जनसमुदाय सचेत छ । मेरो उम्मेदवारीलले सुन्दर नगरी भरतपुरको विकास र समृद्धिमा केन्द्रीय स्रोतसाधनसँग जोडेर नमुना सहर बनाउने प्रण गरेकी छु । यो जनसमुदायले बुझेको छ । जनता नै निर्णायक शक्ति हो । मेरो जन्मभूमिमा दोस्रो पटक जनसेवा गर्ने अवसर दिनुहुन्छ भन्नेमा म विश्वस्त छु । तपाईंले जित्नुभयो भने महानगरमा गर्ने विकास योजना के–के छन् त ? अघिल्लो कार्यकालमा सञ्चालनमा रहेका योजनालाई पूर्णता दिनु मेरो पहिलो कर्तव्य रहनेछ । महानगरमा इन्टरनेट सर्भिस प्रोभाइडर स्थापना गरी सार्वजनिक ठाउँमा निःशुल्क वाइफाइ जडान गरी हरेक विद्यार्थीलाई निःशुल्क इन्टरनेट वितरण गर्नेछु । महानगरभित्र विभिन्न रुटमा विद्युतीय बस सञ्चालन गर्ने जसमा महिला, ज्येष्ठ नागरिक, अपाङ्गता भएकालाई निःशुल्क र विद्यार्थीलाई ५० प्रतिशत छुट दिइने छ । छोरी शैक्षिक बीमा कार्यक्रममार्फत हरेक छोरीलाई कक्षा १ मा भर्ना गर्दादेखि नै बीमा गरी २० वर्ष उमेरसम्म रकम बुझाइनेछ । किसान पेन्सन, घर–घरमा स्वास्थ्य, एक टोल एक उद्यम कार्यक्रम, टोल विकास संस्थाहरूको सशक्तीकरण, कृषि उपजको ब्रान्डिङ, कक्षा १२ सम्म निःशुल्क शिक्षा, नारायणी र राप्ती नदीको तटबन्धन गर्दै यहाँ उकास हुने दुई सय बिघा जग्गामा वृक्षरोपणसहित पर्यटन उद्योगको विकासमा लागिनेछ । रोजगार बैङ्कको स्थापना गरी बेरोजगारलाई रोजगारी दिइनेछ । भूमिहीनलाई पुर्जा, फोहोर व्यवस्थापनमा आधुनिक मोडलद्वारा व्यवस्थापन गर्ने, देशको खेलकुद केन्द्र चितवनलाई बनाउने, आधुनिक ढल निकास योजना अगाडि बढाइनेछ । नारायणी नदीमा सिबिज आयोजनालगायतका कार्यक्रम मेरो कार्यकालभित्रै पूरा गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दछु ।