पर्यटकको पर्खाइमा टेकानपुर

शिवा तामाङ

काभ्रेपलाञ्चोक, चैत २२ गते । कोभिड–१९ को महामारीसँगै ओरालो लागेको नेपाली पर्यटन क्षेत्रमा यति बेला उत्साह छाएको छ । पर्यटक आउनै मुस्किल रहेको अवस्थाबाट पार पाउँदै नेपालले एक महिनामा मात्र करिब एक लाख विदेशी पर्यटक भित्र्याउन सफल भएको छ । नेपाल पर्यटन बोर्डका अनुसार सन् २०२३ को मार्चमा मात्र नेपालमा साढे ९९ हजार विदेशी पर्यटक भित्रिएका छन् । 

आरोहण, टे«किङ मात्र होइन; धार्मिक पर्यटनमा पनि विदेशी पर्यटकको रुचि बढ्दै गएको बोर्डको तथ्याङ्कले देखाएको छ । यसै सिलसिलामा काभे्रपलाञ्चोकको भौगोलिक रूपमा विकट तेमाल गाउँपालिका–८, टेकानपुर (योगरखुलुम)लाई पनि धार्मिक पर्यटनसँग जोड्ने कार्य सुरु भएको छ । 

टेकानपुरबाट देखिने हिमालले मात्र होइन; यहाँको स्वच्छ हावापानी तथा धार्मिक, सांस्कृतिक महŒव बोेकेको सम्पदाले पनि पर्यटकलाई लोभ्याउँछ । पर्यटनको प्रचुर सम्भावना हुँदाहुँदै पनि पर्याप्त सडक सञ्जालको अभाव र आवश्यक पूर्वाधार नहुँदा यो उपेक्षित हुने अवस्था थियो । यति बेला स्थानीयको पहलमा उग्येन पेज्युङ डुब्देलिङ गुम्बा निर्माण भएपछि भने यहाँका बासिन्दा उत्साहित बनेका छन् । स्थानीयमा यो क्षेत्र धार्मिक तथा सांस्कृतिक पर्यटनको केन्द्र बन्ने आशा पलाएको छ । बौद्ध परम्पराअनुसार हालै ह्राब्ने (प्राणप्रतिष्ठा) पूजा गरी उपप्रधान एवं गृहमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठ र बौद्ध धर्मगुरु स्याल्पा तेन्जिन रिन्पोचेले संयुक्त रूपमा गुम्बा उद्घाटन गर्नुभएपछि सर्वसाधारणलाई पूजा, प्रार्थना दर्शनका लागि गुम्बा खुला भएको हो । यससँगै गुम्बामा स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटकको उल्लेखनीय आगमन हुनेमा स्थानीय विश्वस्त छन् । 

सञ्चारकर्मी एवं सामाजिक अभियन्ता जगतमान दोङ तामाङका माता÷पिता च्याम्पु पाख्रिन र गुञ्जमान दोङले गुम्बा निर्माणका लागि दुई रोपनी १५ आना जग्गा दान गर्नुभएपछि करिब २७ महिनाको निरन्तर मेहनतले गुम्बाको मूल भवन निर्माण सकिएको छ । विगतमा पनि बौद्ध धर्मगुरुको तपोभूमिका रूपमा रहेको यस क्षेत्रमा गुम्बा बनाउन जग्गा दान दिन पाउँदा हर्ष लागेको गुञ्जमान दोङले बताउनुभयो ।

गुम्बा निर्माण समितिका अध्यक्षसमेत रहनुभएका जगतमान दोङले गुम्बालाई पूजा, प्रार्थनालगायत कर्मकाण्डी स्थलका रूपमा मात्र सीमित नराखी गुम्बाको माध्यमबाट स्थानीयको जीवनस्तर उकास्ने कार्यक्रम पनि सञ्चालन गरिने दाबी गर्नुभयो । उहाँले विशेष गरी गुम्बामा बौद्ध शिक्षा र सोही पद्धतिअनुसार धार्मिक, सांस्कृतिक अनुष्ठानको आयोजना गरिने भएपछि आधुनिक युगमा गुम्बालाई शिक्षा, स्वास्थ्य, पर्यटनको प्रवद्र्धनका माध्यम बनाइने  बताउनुभयो । बौद्ध धर्मका प्रख्यात गुरु पद्यसम्भव (गुरु रिन्पोछे) को तपोभूमिसमेत मानिएको तेमाल क्षेत्रमा बनाइएको यस गुम्बाका लागि भुटानका कलाकार उग्येन वाङ्दीको नेतृत्वमा पाँचवटा विशाल मूर्ति बनेका छन् । पारङ्गत कलाकार वाङ्दीको टोलीले निर्माण गरेको गुरु रिन्पोचे (सात फिट), गुरु ढाक्पो (पाँच फिट), सिङ्दोङमा (पाँच फिट), खान्डो हिसे छ्योजेल र मेन्दारावा (४–४ फिट) का मूर्तिहरूले गुम्बा शोभायमान छ ।  

वि.सं. २०७७ पुस २० देखि निर्माण सुरु भएको सो गुम्बाका लागि स्वदेश तथा विदेशमा रहेका श्रद्धालु भक्तजनले करिब एक करोड ७५ लाख रुपियाँ दान दिएका र विभिन्न व्यक्ति तथा सङ्घसंस्थाबाट बालुवा, गिट्टी सहयोग प्रदान भएको गुम्बा निर्माण समितिले जनाएको छ । गुम्बाको मूल भवन, मूर्ति, शौचालय निर्माण भइसकेको र भक्तजनको आगमनमा सुविधा उपलब्ध गराउन आवश्यक पूर्वाधार बाटो, धारा, पक्की पर्खाललगायतका पूर्वाधार बनाउन बाँकी रहेको जानकारी अध्यक्ष दोङले दिनुभयो ।