जन्मस्थलमै भानुभक्तको उपेक्षा
राष्ट्रिय विभूति आदिकवि भानुभक्त आचार्य जन्मस्थलमै उपेक्षामा पर्नुभएको छ । भानु नगरपालिका –४ स्थित भानुको घर संरक्षणको अभावमा भग्नावशेषमा परिणत भएको छ भने निर्माण गरिएको रामायण भवन पनि प्रयोग बिहीन अवस्थामा जीर्ण बन्दै गइरहेको छ।
आख्यानकार पुष्कर लोहनी : एक मूल्याङ्कन
आम पाठकका लागि पुष्कर लोहनी एउटा सन्दिग्धताको नाम हो, जसलाई पढ्दा होस पु-याउनुपर्छ । किनभने उनी ‘वर्जित क्षेत्र’ का स्रष्टा हुन् । समालोचक तथा अध्येताहरूका लागि उनी चुनौती हुन्, किनकि उनको अध्ययनको दायरा ज्यादै फराकिलो छ र अलिकति भुलचुक भयो भने उनीमाथि न्याय गर्नै सकिन्न । एकल लेखनका कृतिहरूमा चहकदार मइन्टोल र पिलपिले लालटिन, धरहराको टुप्पो र अदृश्य मान्छे जस्ता पुस्तक देखापर्छन् जबकि आकाश विभाजित छ, पीपलबोट र केराको थाम जस्ता केही कृति सहलेनखमा प्रकाशित छन् । उमेरले पचासी छोइसकेका लोहनीले एकल कृतिको स
वैदिक वाङ्मयले उच्च स्थान दिएको छ नारीलाई
वैदिक वाङ्मयले नारीलाई उच्च स्थान दिएको वेद अध्यताहरूको निष्कर्ष रहेको छ । वाल्मीकि विद्यापीठको अनुसन्धान व्यवस्थापन एकाइले काठमाडौँमा बुधबार आयोजना गरेको ‘वेदमा नारीको स्थान’ विषयक गोष्ठीमा सहभागी अध्यताहरूले यस्तो निष्कर्ष निकाल्नुभएको हो ।
मैथिली भाषा साहित्य पुरस्कारबाट चौधरी पुरस्कृत
विद्यापति पुरस्कार कोषले मैथिली भाषाको विभिन्न चार विधामा २०७९ सालका लागि घोषणा गरेको पुरस्कार वितरण गरेको छ ।
सरकार र निजी क्षेत्र नमिली खेल क्षेत्रको प्रवर्द्धन हुन सक्दैन : मन्त्री लिम्बू
युवा तथा खेलकुदमन्त्री डिगबहादुर लिम्बूले सरकार र निजी क्षेत्र नमिलीकन खेल क्षेत्रको प्रवर्द्धन हुन नसक्ने बताउनुभएको छ ।
अस्तित्व (कविता)
तिम्रो मनमा जसको विशाल आदर छ अमरत्वप्रति समर्पण छ
पुष्पलालको योगदानलाई युवा पङ्क्तिमा पुर्याउन आवश्यक : अध्यक्ष नेपाल
पूर्वप्रधानमन्त्री एवम् नेकपा (एकीकृत समाजवादी) का अध्यक्ष माधवकुमार नेपालले पुष्पलाल श्रेष्ठको योगदानलाई युवा पङ्क्तिमा पुर्याउन आवश्यक रहेको बताउनुभएको छ ।
साहित्य र सिर्जनाले जनताको भावना बोल्नुपर्छ : प्रधानमन्त्री
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले साहित्य र सिर्जनाले जनताको भावना बोल्न सक्नुपर्ने बताउनुभएको छ ।
जुँगे
राति अबेर सुतेकाले रमेशलाई निन्द्रा राम्ररी परेन । छटपटी मात्र भइरहन्छ । निदाउन खोज्छ निदाउन सक्तैन । घडी हेर्दा ४ मात्र बजेको । कहिले झ्याल खोलेर हेर्छ त कहिले ओच्छ्यानमा लम्पसार भएर सुत्छ । निदाएको जस्तो पनि लाग्छ उसलाई तर अरूले भनेको कुरा सम्झेर एक्लै बरबराउँछ । फेरि सम्हाल्दै भन्छ, “कसलाई विश्वास गर्ने ? विश्वास गर्नलायकका मान्छे नै कोही रहेनछन् यहाँ । जसलाई विश्वास ग¥यो, लात हानिहाल्ने ।” घडी हेर्छ रमेश । ५ बजिसकेको रहेछ । उठेर ऊ तल जान्छ र ढोकामा टकटक हान्छ । भित्रबाट आवाज आउँछ, “को ? यहाँ कोही पनि छैन । बाहिर गइहाल ।” “म रमेश ।”
दुई पुस्तक लोकार्पण
युवा साहित्यकार अनल गौतमले एकै पटक दुई पुस्तक सार्वजनिक गर्नुभएको छ । काठमाडौँमा आयोजित एक साहित्यिक कार्यक्रमबिच साहित्यकार गौतमको उपन्यास ‘बार्दली’ तथा कथासङ्ग्रह ‘दाहिने हाते सिक्का र साइकल’ एकैसाथ लोकार्पण गरिएको हो । वरिष्ठ हास्य कलाकार मदनकृष्ण श्रेष्ठ, कवि तथा साहित्यकार डा. रामप्रसाद ज्ञवाली, सञ्चारकर्मी महेश राणालगायतका व्यक्तित्वले ती पुस्तक लोकार्पण गर्नुभएको हो । लोकार्पण समारोहमा हास्य कलाकार मदनकृष्ण श्रेष्ठले गौतमका उपन्यास तथा कथासङ्ग्रह निकै नै रोचक र समसामयिक भएको बताउनुभयो । कथासङ्ग्रह ‘दाहिने हाते सिक्का र साइकल’ को समीक्षा गर्दै सञ्चारकर्मी महेश राणाले सङ्ग्रहमा समावेश ११ वटा कथामध्ये कुनै न कुनै एक कथाले पाठकलाई छुने धारणा व्यक्त गर्नुभयो ।
निक आइमोनस्लाई नेपाल भिजनको सम्मान
अमेरिकाको न्युयोर्कमा रहेको नेपाल भिजन इनकर्पोरेटेडले निक आइमोनस् फाउन्डेसन र संस्थाको उपसभापति डा. जिम र मारलियन आइमोनस्लाई सम्मान तथा अभिनन्दन गरेको छ । उक्त संस्थाले नेपाल र नेपालीलाई गर्दै आएको सहयोगको स्मरण गर्दै नेपाल भिजनले संस्था र त्यसका उपसभापतिलाई सम्मान गरेको जनाएको छ ।
रङ्गमञ्चमा युवापुस्ताको आकर्षण
पछिल्लो समय रङ्गमञ्चमा लाग्ने युवाको सङ्ख्या बढ्दै गएको छ। जीवनसँग जोडिएको नाटकले धेरै कलाकार जन्माएको छ । कोही औपचारिक शिक्षा लिएर नाटकमा लागेका छन् भने कोही आफ्नै अनुभव र स्वअध्यननले । नाटकलाई योगदान दिन चाहने र आफ्नो जीवनमा योगदान लिन चाहने थुप्रै युवा अहिले रङ्गमञ्चमा देखिन थालेका छन् । कसैलाई थिएटरमा अभिनय गरेर चलचित्रमा प्रवेश गर्नु छ त कोहीलार्य आफूभित्र भएको कलालाई अझ तिखार्नु छ ।
गीत आएन भुइँचालो पो आयो
हामी सिनेमा हेर्न निमग्न थियौँ । आँखाहरू पर्दातिर एकोहोरिइरहेका थिए । चुम्बकझैँ बिस्तारै तान्दै थियो, कथावस्तुले पनि । करिब १५–२० मिनेटको अन्तरालपश्चात् सिनेमामा केन्द्रित मेरो मन–मस्तिष्कलाई पर्दामा थप एकोहो¥याउने विषय अर्कै बन्यो । मेरा साथी सुदर्शन श्रेष्ठको अभिनय–कौशल नियाल्न पाइयो । उनी नकारात्मक भूमिका निर्वाह गर्दै थिए । वैदेशिक रोजगारीमा जान इच्छुक यत्नशील युवाहरूसँग पैसा असुले पनि विदेश उडाउन भने आलटाल गर्ने भूमिकामा रहेछन् । एक हिसाबले दलाल जस्तै । रकम फसेका युवाहरू उनीकहाँ जान्थे र भन्थे, “कि त हामीलाई चाँडै विदेश उडाइदिनु प¥यो, हैन भने पैसा फिर्ता पाउनु प-यो ।”
बिक्री कौशल सिकाउने ‘बिक्री कला’
बजार अर्थतन्त्रको सबैभन्दा केन्द्रमा हुन्छ– उत्पादित वस्तु तथा सेवाको योजनाबद्ध वितरण र नाफा । त्यसका लागि वस्तु तथा सेवाको उपयोग गर्ने सही ग्राहकको पहिचान गरेर बिक्री गर्ने कौशल आवश्यक पर्छ । निरन्तरको प्रयास, अध्ययन र बजारको मिहिन अनुसन्धानपछि यस्तो कौशल हासिल हुन सक्छ । कतिपयलाई उसको व्यवहारजन्य कारणले नै आधारभूत कौशल प्राप्त हुन्छ भने धेरैका लागि यो निरन्तर मेहनतको विषय हो । बिक्री गर्ने कौशल अर्थात् ‘मार्केटिङ’ वर्तमान विश्व बजारको सबैभन्दा अत्यावश्यक सिप हो । व्यक्ति, संस्थादेखि देश र महादेशले समेत आफूसँग उपलब्ध वस्तु तथा सेवाको अधिकतम प्रचार गर्न÷गराउन चाहन्छन् र त्यसबाट लाभ हासिल गर्न खो
चोबुजे चुलीको मुस्कुराहट
रोल्वालिङको पदयात्रामा हतार गरिएको थिएन । बेदिङमा पुग्दा त्यसभन्दा पहिले देखिएको बाक्लो वन थिएन । त्यहाँ त स–साना बुट्यान मात्र पो देखा परे । भीमकाय चट्टान छिरलिएको देखिन्थ्यो । बेदिङनजिक माने, माने पर्खाल र लुङ्दार फहराएको दृश्यले मज्जैले लोभ्यायो । त्यसको केही समयपछि नै हिमालै हिमालको काखमा थपक्क बसेको शेर्पा जातिको सुन्दर गाउँ बेदिङ टुप्लुक्क देखा प¥यो । बेदिङ पुगेर हामीले चार जनाका लागि खाना पकाउन भन्यौँ । काठमाडौँदेखि तेस्रो दिन दिउँसो बेदिङ पुगेका थियौँ ।
भोजपुरी भाषाका शेक्सपियर
तुलसी दास र कवीर दासपछि भाषासाहित्यको क्षेत्रमा लोकप्रिय व्यक्तित्व हुन् – भिखारी ठाकुर । ठाकुरले समाजका शोषित, पीडित र सदियौँदेखिको दमित आवाजलाई आफ्नो सिर्जनाको मुख्य विषयवस्तु बनाउनुभयो । मातृभाषा भोजपुरीमा तत्कालीन नारी समाजको चित्रण गर्दै उहाँले आफ्नो पहिलो नाटक ‘विदेशिया’को रचना गर्नुभयो, जुन नेपाल र भारतलगायत विभिन्न मुलुकमा चर्चाको शिखरमा रह्यो ।
काललाई जितेकाहरू
कोही मरेर बाँच्छन्, कोही बाँचेर मरिरहेका हुन्छन् तर औँलामा गन्न सकिने व्यक्तिहरू भने मृत्युको मुखमा पुगेर पनि फर्किएका हुन्छन् । काललाई टार्न नसके पनि केही समय सार्न भने सकिन्छ । विज्ञान तथा प्रविधिको विकासले यो सम्भव भएको हो । समग्रमा मान्छेको औसत उमेर पनि बढेको देखिन्छ । त्यसो त उपचार पाउन नसकेर पनि धेरैको मृत्यु हुन्छ । अहिले त स्वेच्छाले आफ्नो जीवन समाप्त गर्नेहरूको सङ्ख्या पनि बढ्दो छ । हाम्रो जीवनको एक मात्र अकाट्य सत्यलाई हामीले भने सहज रूपमा लिन सकिरहेका छैनाैँ । संसारमा मृत्युबारे विश्वास गर्न नसकिने धेरै घटना भएका छन् । एक तथ्याङ्क अनुसार सन् १९७० देखि २०२२ सम्म ११ हजार १६४ हवाई दुर्घटनामा ८३ हजार ७७२ जनको मृत्यु भएको छ । विश्वव्यापी रूपमा मृत्युको आठौँ प्रमुख कारण सडक ट्राफिक दुर्घटनामा परी वार्षिक १३ लाखभन्दा बढीले ज्यान गुमाउँछन् ।
मिस नेवाः प्रतियोगिता सुरु
यस वर्षको मिस नेवाः नेपाल लाखबत्ती बालेर पूजाआजा गरी विश्व शान्ति र सुख समृद्धिको कामना गर्दै सुरु भएको छ। नेप्लिज फेसन होमको आयोजनामा हरेक वर्ष हुँदै आएको नेवार समुदायका युवतीबिचको सौन्दर्य प्रतियोगिता मिस नेवाः नेपाल यसमा सहभागी प्रतियोगी सुन्दरीले राजधानीको इन्द्रचोकस्थित आकाशभैरवमा लाखबत्ती बालेर पूजाआजा गरी विश्व शान्ति र सुख समृद्धिको कामना गरेका हुन्।
पुरस्कार प्रदान
करिब एक सय वर्षअघि सामाजिक रूपान्तरणका लागि पहिलो आवाज बुलन्द गर्ने ‘योगमाया’ को स्मृतिमा सर्जकद्वयलाई पुरस्कार प्रदान गरिएको छ। नेपाल स्रष्टा समाजद्वारा शुक्रबार राजधानीमा आयोजित कार्यक्रममा सर्जक चन्द्रबहादुर बस्नेतलाई योगमाया न्यौपाने अभियन्ता राष्ट्रिय सम्मान र डा. अरुणा उप्रेतीलाई योगमाया राष्ट्रिय नारी स्रष्टा सम्मान २०८० प्र
प्रज्ञा–प्रतिष्ठानमा ‘योगदर्शनको सामाजिक प्रभाव’बारे बहस
नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठान, सामाजिक शास्त्र विभागले डा. टिपी धमलाद्वारा लिखित कार्यपत्र ‘योगदर्शनको सामाजिक प्रभाव’ विषयक एक चर्चा कार्यक्रम गरेको छ।
हाराहारी
डिलमा फेरि जञ्जाल बुर्कुसी ढुङ्गैढुङ्गा मैदानै मैदान विशाल वटवृक्ष
मगज (कविता)
अल्फ्रेड नोबेल महोदयका महान् प्रयोगशालामा
विकलको लुकेको प्रतिभा लोकार्पण
रमेश विकलको लुकेको प्रतिभा नामक चित्रकलाको पुस्तक बिहीबार काठमाडौँमा लोकार्पण गरिएको छ । प्रमुख अतिथि वरिष्ठ कलाकार हरिप्रसाद शर्मा र रमेश विकल साहित्य प्रतिष्ठानका अध्यक्ष रोचक घिमिरेले संयुक्त रूपमा पुस्तकको लोकार्पण गर्नुभएको हो । कार्यक्रममा प्रमुख अथिति शर्माले रमेश विकल साहित्यकार सँगसँगै राम्रो कलाकार पनि हुनुहुँदो रहेछ भनेर उहाँको पुस्तक पढेर थाहा पाएको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “हामी सानैदेखि परिचित थियौँ, उहाँ राम्रो लेखक हुनुका साथै अलि अलि चित्र पनि कोर्नुहुन्छ भन्ने पनि मलाई थाहा थियो तर यति राम्रो चित्र बताउनुहुँदो रहेछ भनेर चाहिँ पुस्तक पढेपछि मात्र थाहा पाएँ ।”
प्रज्ञा–प्रतिष्ठानमा उत्तरवर्ती उपन्यास : प्रवृत्ति र चुनौतीको चर्चा
नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठान र सिर्जनशील लेखन समाजले डा. अम्बिका अर्यालद्वारा लिखित ‘उत्तरवर्ती उपन्यास प्रवृत्ति र चुनौती’ विषयक कार्यपत्र प्रस्तुत तथा विचार गोष्ठीको आयोजना गरेको छ । गोष्ठीको प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका उपकुलपति विमलकृष्ण श्रेष्ठले उद्घाटन गर्नुभयो ।
कठिन हुन्छ (कविता)
कठिन हुन्छ आफ्नैले दिएको पीडा आफ्नो ठानेर पिउन
