कला जीवनको अभिन्न पक्ष होः गृहमन्त्री श्रेष्ठ
उपप्रधान एवम् गृहमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठले कला जीवनका विभिन्न आयामहरुको प्रतिबिम्ब भएको बताउनुभएको छ
विद्युतीय मञ्चमा फस्टाउँदै साहित्य
राम्रो कविता लेख्दा कसलाई सुनाउने होला भनेर अब भौँतारिँदै हिँड्नु पर्दैन । अहिले आफूले सिर्जना गरेका रचना सामाजिक सञ्जालमा पोस्ट गरेर, वाचन गरेको भिडियो हालेर वा लाइभ गरेर एकै पटक लाखौँ श्रोतालाई सुनाउन सकिन्छ । सूचना प्रविधिमा आएको विकासले अन्य क्षेत्र जस्तै साहित्य क्षेत्रले पनि फस्टाउने मौका पाएको छ ।
‘काष्ठ–मूर्तिकला कार्यशाला’ सुरु
नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठान मूर्तिकला विभागको आयोजनामा ‘समृद्धिका लागि सिर्जना’ भन्ने नाराका साथ एकहप्ते ‘काष्ठ–मूर्तिकला कार्यशाला’ बिहीबारबाट सुरु भएको छ । प्रतिष्ठानमा आयोजित एक औपचारिक कार्यक्रमबिच अग्रज मूर्तिकार एवं प्रतिष्ठानका पूर्वउपकुलपति ठाकुरप्रसाद मैनालीले कार्यशाला उद्घाटन गर्नुभयो ।
प्रज्ञा प्रतिष्ठानको वार्षिकोत्सवमा पुस्तक प्रदर्शनी गरिने
नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानको ६६औँ वार्षिकोत्सवका अवसरमा पठन संस्कृतिको विकास गर्ने उद्देश्यले असार ८ गतेदेखि पुस्तक प्रदर्शनी सुरु गरिने भएको छ ।
राष्ट्रिय कविता महोत्सवमा २५ कविता वाचन हुने
यही असार ९ गते आयोजना हुन लागेको राष्ट्रिय कविता महोत्सवका लागि २५ जना कविका २५ वटा कविता वाचनका लागि छनोट भएका छन् ।
पन्चैबाजा संरक्षणमा जुटे महिला
बाँकेका महिलाहरू मौलिक संस्कृति र परम्परा जोगाउन सक्रिय भएका छन् । जिल्लाको राप्तीसोनारी गाउँपालिका–८ का महिलाहरू पन्चैबाजा संरक्षण समूह नै गठन गरेर मौलिक संस्कृति र परम्परा जोगाउन दिनरात क्रियाशील रहँदै आएका छन् । पन्चैबाजा संरक्षण समूहमा आबद्ध मैसरी खत्रीले समाजबाट मौलिक संस्कृति र परम्परा लोप हुन थालेपछि समूह नै बनाएर संरक्षणमा जुटेको बताउनुभयो ।
लोककला अगाडि बढाउन सुझाव
नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठान लोककला विभागद्वारा आयोजित लोककला विषयक गोष्ठीमा नेपाली लोककलालाई अगाडि बढाउन विभिन्न सुझाव दिइएको छ । प्रतिष्ठानका उपकुलपति लालकाजी लामाले गोष्ठीका कार्यपत्र प्रस्तुतकर्ताले दिएका सुझाव अमूल्य रहेको भन्दै ती सुझावको आधामा आगामी दिनमा प्रतिष्ठानलाई अगाडि बढाइने बताउनुभयो ।
नेपाली समालोचनामा नवआयाम रत्न बृहत् नेपाली समालोचना
नेपाली समालोचनामा सङ्कलन सम्पादनको परम्परा साझा समालोचना (२०२५) देखि प्रारम्भ भएको हो । कृष्णचन्द्रसिंह प्रधानद्वारा सङ्कलित–सम्पादित साझा समालोचनापछिका करिब साढे पाँच दशकमा यस किसिमका समालोचना
जीवनसमरका कथा
वन्यजन्तुविद्का रूपमा प्राध्यापक डा. मुकेशकुमार चालिसे एक विख्यात नाम हो । उनको साहित्यकार व्यक्तित्वले उनकै वन्यजन्तुविद् व्यक्तित्वलाई नजिक नजिकबाटै पछ्याइरहेको छनक पाइन्छ–उनका साहित्यिक सिर्जनामा घोत्लिँदा । चालिसे वन्यजन्तुसम्बन्धी अनुसन्धाताका रूपमा मात्र होइन, नेपाली साहित्यको श्रीवृद्धिका लागि पनि निरन्तर साधनामय छन् । कुनै बखत उनले विभिन्न साहित्यिक तथा समाचारमूलक पत्रपत्रिकाका सम्पादकका रूपमा पनि का
पूर्वीय दर्शन, परम्परा र साहित्यिक उन्नयन
साहित्यकार रामप्रसाद पन्तको हालै प्रकाशित निबन्धावली ४२ औँ कृति हो । यसमा विगत २० वर्षका अन्तरालमा लेखिएका २५ वटा निबन्धहरू सङ्कलित छन् । निबन्धावली शब्द नेपाली साहित्यमा उति प्रचलित शब्द नभए पनि निबन्ध र आवली शब्द मिली बनेको निबन्धावलीले पङ्क्ति मिलाएर राखिएको निबन्धको अर्थ राख्छ ।
चोभार ब्लुज
कथाकार विक्रमभक्त जोशी जोशीको पहिलो कथासङ्ग्रह ‘चोभार ब्लुज’ भित्र १९ वटा कथा समेटिएका छन् । कथा नयाँ छैनन् तर नयाँ प्रस्तुतिले कथाकारको आफ्नो निजत्व देखिन्छ । सङ्ग्रहभित्रकै ‘चोभार ब्लुज’ शीर्षकबाटै यस कथा सङ्ग्रहको नामकरण गरिएको रहेछ ।
कला क्षेत्रको भूमिका विशेष : सभामुख घिमिरे
सभामुख देवराज घिमिरेले देशको समृद्धि र पहिचानका लागि सांस्कृतिक र कला क्षेत्रको विशेष भूमिका रहेको बताउनुभएको छ । सांस्कृतिक संस्थानको ५१ औँ वार्षिकोत्सवका अवसरमा मङ्गलबार राजधानीमा आयोजित कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै सभामुख घिमिरेले यहाँको सांस्कृतिक वैभवको विविधताको प्रवर्धन र प्रचारको माध्यमबाट देशको पहिचानसँगै आर्थिक समृद्धिमा योगदान पुग्ने बताउनुभयो । उहाँले ‘नाचघर’ को स्थापना लोकगीत, नृत्य, नाटक, सङ्गीत क्षेत्रको विकासका लागि भएकाले ती विधाका कार्यक्रम गर्ने मञ्च प्रदान गर्दै आएको बताउनुभयो ।
मन्त्री शर्माद्वारा पाँच व्यक्तित्वको टिकटमा टाँचा प्रदान
आफ्नो जीवनकालमा विशिष्ट योगदान दिनुभएका सामाजिक तथा साहित्यिक व्यक्तित्वको नाममा सरकारले हुलाक टिकट प्रकाशन गरेको छ ।
अग्रज कलाकारका कला प्रदर्शनी
नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठान (नाफा) परिसरमा अग्रज कलाकारहरूका चित्रकला प्रदर्शनी सुरु भएको छ । प्रदर्शनीको पूर्वप्रधानमन्त्री झलनाथ खनालले सोमबार एक समारोहबिच उद्घाटन गर्नुभयो । कार्यक्रममा पूर्वप्रधानमन्त्री खनालले नेपाल कलाको खानी भएको बताउनुभयो । उहाँले ललितकलाका असङ्ख्य विधामध्ये सात विधाको प्रचार गर्ने पनि बताउनुभयो । उहाँले नेपाली कलाको सिर्जनशीलता निकै माथि पुगेको हालै सम्पन्न राष्ट्रिय ललितकला प्रदर्शनीबाट प्रस्ट भएको धारणा व्यक्त गर्नुभयो । उहाँले कलाकारलाई आवश्यक प्रोत्साहन र वातावरणका निमित्त तीनवटा प्रतिष्ठान बनेको तर बजेट र नीतिको कमी रहेको औँल्याउँदै सरकारले ती विषयमा पनि ध्यान दिनुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।
भारतसँग समानताका आधारमा पुस्तक आदानप्रदान गर्न जोड
नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति भूपाल राईले नेपालस्थित भारतीय दूतावासद्वारा प्रकाशित दुई पुस्तक विमोचन गर्नुभयो ।
‘जीव, ईश्वर र मानिस’ लोकार्पण
सुवर्ण हुमागाईंले लेख्नुभएको पुस्तक ‘जीव, ईश्वर र मानिस’ को लोकार्पण भएको छ । हिमालय बुक स्टलद्वारा शनिबार राजधानीमा आयोजित कार्यक्रममा सांसद गगन थापा, प्राडा उदयराज खनाल र स्वामी एकार्थनन्दलगायतले सो पुस्तकको लोकार्पण गर्नुभएको छ । सांसद गगन थापाले यस पुस्तकमा लेखकले अध्यात्म, ज्ञान, दर्शनलाई घनश्याम नामक पात्रले गर्ने प्रश्न तथा जिज्ञासामार्फत मेहनत तथा जोखिमसमेत मोलेर पाठकमाझ ल्याउने राम्रो प्रयास गरेको बताउनुभयो । उहाँले लेखक हुमागार्इंको स्वअध्ययन, ध्यानलगायतका व्यवहारबाट आफू प्रभावित भएको बताउँदै धर्म, आत्मा, ब्रह्माण्डको सिर्जनाबारे लेखिएको यस पुस्तकबाट पाठकले ज्ञान लिने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।
समावेशी राष्ट्रिय कविता महोत्सवका लागि ८९२ कविता दर्ता
नेपाल प्राज्ञ–प्रतिष्ठानले यही असार ९ गते आयोजना गर्न लागेको राष्ट्रिय कविता महोत्सवमा यस दशककै सर्वाधिक कविताहरू दर्ता हुन आएका छन् । महोत्सवमा इमेलबाट ८४८ र प्रत्यक्ष ४४ वटा गरी ८९२ वटा कविता प्रतिष्ठानमा दर्ता हुन आएका छन् ।
![चुनाव [कथा]](https://gorkhapatraonline.com/storage/media/98013/conversions/Untitled-1-original-thumb.jpg)
चुनाव [कथा]
“भोट केमा... जिन्दावाद...” हरिकृष्ण अर्धबेहोसीमा कराउँदै थियो । चुनावले गाउँ, सहर सबैतिर छोपिसकेको थियो । सबै चुनावमय भइसकेको थियो । यस्तोमा हरिकृष्णलाई पनि चुनाव लाग्नु अस्वाभाविक थिएन । उसलाई पनि बिहानैदेखि चुनाव लाग्छ । चुनाव आउनै हुन्न उसलाई । मतदानको एक महिनाअघिदेखि बाटो सबै आफ्नो बनाएर हिँड्छ ऊ । बिहानैदेखि बाहिरै हुन्छ । एक महिनासम्म घरमा कसैले उसका लागि भात कुर्नु पर्दैन । पूर्वबाट उदाएको सूर्य पश्चिमबाट अस्ताइसक्दा पनि हरिकृष्ण घरभित्र छिर्दैन ।
नयाँ पुस्तालाई कला र संस्कृति बुझाउनु आवश्यक छ : सञ्चारमन्त्री शर्मा
सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्री रेखा शर्माले नयाँ पुस्तालाई नेपालको कला, संस्कृति र मौलिकताबारे बुझाउनु अनिवार्य भएको बताउनुभएको छ।
साउनबाट शिल्पीमा नाटक ‘ट्रान्जिट’
बत्तिसपुतलीस्थित शिल्पी थिएटर नाटक ‘ट्रान्जिट’ मञ्चन हुने भएको छ । घिमिरे युवराजद्वारा लिखित नाटक ‘विमोक्ष’ को अन्तिम मञ्चनपश्चात अब ‘ट्रान्जिट’ मञ्चनको तयारीमा रहेको शिल्पी थिएटरले आफ्नो फेसबुक पेजमार्फत सार्वजनिक गरेको हो । नाटकका लेखक कुमार नगरकोटी हुनुहुन्छ । घिमिरे युवराजको परिकल्पना र निर्देशन रहने नाटकको मञ्चन साउन १ देखि भदौ १ गतेसम्म हुने जनाइएको छ । दिव्यदेव, आकाङ्क्षा कार्की, वासना तिमल्सिना, मिल्सोन राई र घिमिरे युवराजको अभिनय रहने नाटकमा अभिनेत्री शिल्पा मास्केले पनि डेब्यु गर्दै हुनुहुन्छ ।
‘नेपाली हाम्रो जात’ सार्वजनिक
सन्देशमूलका गीतसङ्गीतमार्फत आफ्नो छुट्टै पहिचान स्थापित गर्नुभएका स्रष्टा डिआर सुजनले नयाँ म्युजिकल चलचित्र (गीत) ‘नेपाली हाम्रो जात’ ल्याउनुभएको छ । आफ्ना अघिल्ला गीत झैँ यसमा पनि उहाँले मनोरञ्जनसँगै सामाजिक सन्देश प्रस्तुत गर्नुभएको छ । उहाँले भन्नुभयो, “गीत–सङ्गीतमार्फत चेतना वृद्धि गर्नु हामी सर्जकको दायित्व पनि हो । त्यसैले मेरा गीतमा सामाजिक विषयले स्थान पाउने गरेका छन् ।” गीतमार्फत उहाँले जातीयभन्दा पनि वर्गीय विभेद विद्यमान भएको सन्देश दिनुभएको छ ।
डिजाइनरलाई मनसुन फेसनको चटारो
नेपालमा मनसुन भित्रन थालेको समाचारले किसानलाई त उत्साहित बनाएको छ नै फेसनको व्यापार व्यवसाय गर्दै आएका डिजाइनरहरूलाई पनि उत्तिकै चटारो थपिएको छ । मनसुन सुरु भएसँगै बाटाघाटामा पनि बढी हिलो र धुलोमैलो हुन्छ, हल्का चिसो बढेको महसुस हुन्छ । यस्तो बेला नियमित काममा जाँदा होस् वा विशेष समारोह वा पार्टीमा जाँदा कस्तो पहिरनमा हिँड्ने भन्ने चिन्ता जो कसैलाई पर्छ । मानिसमा पर्ने यस्तै चिन्तालाई कम गर्न काठमाडौँका फेसनमा डिजाइनरहरू लागिपरेका छन् ।
कुञ्जमा आवाज तथा भाषण कला प्रशिक्षण
नेपाल सङ्गित तथा नाट्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानको आयोजनामा आवाज तथा भाषण कला (भ्वाइस एन्ड स्पिच) कार्यशाला सम्पन्न भएको छ । थापागाउँ लेखन कुञ्जस्थित आरोहण गुरुकुलमा सञ्चालित कार्यशालामा वरिष्ठ नाट्य निर्देशक अनुप बरालले प्रशिक्षण दिनुभएको हो । उहाँका साथमा सहायक प्रशिक्षकका रूपमा देव न्यौपाने रहनुभएको थियो ।
मधुपर्क सम्मानबाट तीन स्रष्टा सम्मानित
मधुपर्क सम्मान-२०८० बाट वरिष्ठ कवि कृष्णभक्त श्रेष्ठ, वरिष्ठ कथाकार पुष्कर लोहोनी र छन्द कवि प्रभा भट्टराई आचार्य पुरस्कृत तथा सम्मानित हुनुभएको छ।
मण्डला थिएटरमा दुई नाटक
मण्डला थिएटरमा असार पहिलो सातादेखि एकै पटक दुई वटा नाटक प्रदर्शनमा आउने भएका छन् । असार ७ गतेदेखि नाटक ‘कोराघाट’ र सोही स्थानको ठुलो प्रेक्षालयमा असार ८ गतेदेखि नाटक ‘हिउँभन्दा चिसो’ नियमित प्रदर्शनमा आउने भएका हुन् । नाटक कोराघाटलाई रङ्गकर्मी तथा चलचित्र अभिनेता कमलमणि नेपालले निर्देशन गर्दै हुनुहुन्छ । कुमार नगरकोटीको कथा
