‘बाघबाट बच्न नसिकाउँदा मासियो अर्ना’
कोसीटप्पु वन्यजन्तु आरक्षबाट चितवन ल्याइएका अर्ना मर्नुमा चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जको व्यवस्थापकीय कमजोरीसँगै बाघसँग जुधेर लड्ने, बच्ने कला नजान्नु प्रमुख कारण भएको औँल्याइएको छ । सात वर्षको अन्तरालमा स्थानान्तरण गरी ल्याइएका र यहाँ जन्मेका गरी २१ वटा अर्ना मरेपछि अहिले यसको कमजोरीका बारेमा स्वयं निकुञ्ज प्रशासनले समेत समीक्षा सुरु गरेको छ ।
बालबालिकालाई भविष्यको जिम्मेवार नागरिक बनाउन लागि परौँ : प्रदेश प्रमुख शर्मा
बागमती प्रदेशका प्रदेश प्रमुख यादवचन्द्र शर्माले नेपालको संविधानले बालबालिकाको सर्वाङ्गीण विकासका लागि बाल बचाऊ, बाल संरक्षण, बाल विकास र बाल सहभागिताजस्ता अधिकार व्यवस्था गरेको उल्लेख गर्नुभएको छ । अन्ठाउन्नौँ राष्ट्रिय बाल दिवसका सन्दर्भमा प्रमुख शर्माले एक शुभकामना सन्देश दिँदै नेपालले बालअधिकारसम्बन्धी महासन्धि १९८९ लाई १४ सेप्टेम्बर १९९० मा अनुमोदन गरेर बालबालिकाको विकास, बालअधिकारको संरक्षण र बालसहभागिता जस्ता विषयमा आफ्नो अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिबद्धता गरेको उल्लेख गर्नुभयो ।
समस्या समाधान प्राथमिकतामा
भूकम्प र बाढीपहिरोका कारण मानवीय र भौतिक क्षति बेहोरेको मेलम्चीसहित सिन्धुपाल्चोक जिल्लाको अवस्थाका बारेमा बागमती प्रदेश सरकारको ध्यानाकर्षण गराइएको छ । भूकम्प र त्यसपछि आएका बाढीपहिरोले मेलम्ची, हेलम्बु, पाँचपोखरीलगायत सिन्धुपाल्चोकको निर्वाचन क्षेत्र नं. १ तहसनहस बनेपछि स्थानीय प्रभावितहरूको जनजीवन कष्टकर हुँदै आएको छ ।
धूमपान छाडेपछि स्वास्थ्यमा सुधार
रामेछापको मन्थली नगरपालिका–९, पुरानागाउँ सरङ्खेलकी ७४ वर्षीया धनमाया श्रेष्ठले धूमपान (चुरोट, बिँडी खान) गर्न छाड्नुभएको झन्डै १० वर्ष भयो । १५ वर्षको कलिलै उमेरबाट बिँडी खान सुरु गर्नुभएकी धनमायाले १० वर्षअघि स्वास्थ्यमा समस्या आएपछि डक्टरको सल्लाहअनुसार धूमपान चटक्कै छोड्नुभयो । त्यसपछि उहाँको स्वास्थ्य अवस्थामा क्रमिक सुधार हुँदै गयो । अहिले खासै समस्या आएको छैन । अब उहाँलाई फेरि चुरोट, बिँडी खान पटक्कै मन लाग्दैन । “१५ वर्षको कलिलै उमेरदेखि ६४ वर्षसम्म चुरोट, बिँडी खाइयो, यसले केही फाइदा गरेन, बरु ज्यानमा समस्या देखियो,” उहाँले भन्नुभयो ।
आँगनमै पुग्यो खानेपानी
दोलखाको शैलुङ गाउँपालिकामा एक हजार ५४३ वटा धारा जडानपछि छ हजार ६५५ घरपरिवार लाभान्वित भएका छन् । शैलुङमा छवटाबाट व्यक्तिगत ८१२, संस्थागत १६ र कालिञ्चोकमा ११ वटा योजनाबाट व्यक्तिगत ७०३ र संस्थागत १२ वटा धारा जडान भएको हो । खानेपानीको समस्या खेप्दै आएको स्थानीयले घरआँगनमै पानी प्रयोग गर्न पाएका छन् । वाटर एड नेपालको आर्थिक सहयोगमा सामुदायिक विकास मञ्च (सीडीएफ) दोलखाले सञ्चालन गरेको खानेपानी सुरक्षा तथा बास उत्थानशीलता परियोजनाले पहिलो र दोस्रो चरणमा पालिकाको १७ वटा खानेपानी योजना निर्माण भएको सीडीएफका निर्देशक प्रेमप्रसाद अधिकारीले जानकारी दिनुभयो । उहाँका अनुसार ती योजनामा संस्थाको नौ करोड, ३६ लाख ३९ हजार ९४७, गाउँपालिकाको एक करोड ३७ लाख ३१ हजार पाँच र श्रमदान दुई करोड ११ लाख ७३ हजार ६४० गरी १३ करोड ३१ लाख ८६ हजार रुपियाँको लागतमा लगानी भएको छ ।
घरबहाल कर आन्तरिक राजस्व कार्यालयमा बुझाउँदै आएका छौँ : वीर अस्पताल
वीर अस्पतालले घरबहाल कर आन्तरिक राजस्व कार्यालयमा बुझाउने गरेको जनाएको छ ।काठमाडौँ महानगरपालिकाले वीर अस्पतालले पनि घरबहाल कर नबुझाएको भन्ने सूचना सार्वजनिक गरेकोप्रति आपत्ति जनाउँदै राजस्व कार्यालयमा गएर विवरण हेर्न सकिने जनाएको हो । महानगरले यस्तो तथ्य सार्वजनिक गर्नुअघि पत्र लेखेको भए यस विषयमा जानकारी गराइने उल्लेख गर्नु हुँदै वीर अस्पतालका सूचना अधिकारी सागर मिश्रले संवेदनशील संस्थाका विषयमा गलत तथ्य बाहिर ल्याएको बताउनुभयो ।
प्रदेश मन्त्रिपरिषद् बैठक : दुईवटा अध्यादेश ल्याउँदै
बागमती प्रदेश सरकारले प्रदेश स्वास्थ्य सेवा ऐन, २०७५ लाई संशोधन गर्न बनेको अध्यादेश र मदन भण्डारी स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान ऐन, २०७६ लाई संशोधन गर्न बनेको अध्यादेश ल्याउने भएको छ । बागमती प्रदेश सरकारको सोमबार बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले दुईवटा अध्यादेश स्वीकृत गर्दै जारी गर्न प्रदेश प्रमुखसमक्ष सिफारिस गर्ने निर्णय गरेको छ । प्रदेश सरकारका प्रवक्ता एवं आन्तरिक मामिला तथा कानुनमन्त्री कृष्णप्रसाद शर्मा खनालले प्रदेश स्वास्थ्य सेवा ऐन, २०७५ मा भएका केही व्यवस्था संशोधन गर्नु आवश्यक भएको र मदन भण्डारी स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान ऐन, २०७६ मा हेटौँडा अस्पताललाई प्रतिष्ठानको शैक्षिक अस्पताल रहने गरी संशोधन गरी अध्यादेश जारी गर्न लागेको जानकारी दिनुभयो ।
देशकै ठूलो सौर्य फार्मबाट २५ मेगावाट विद्युत् उत्पादन
नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले नुवाकोटमा निर्माण गरिरहेको देशकै ठूलो सोलार फार्म (प्लान्ट) बाट २५ मेगावाट विद्युत राष्ट्रिय प्रसारण प्रणालीमा जोडिएको छ ।
जापानिज इन्सेफ्लाइटिसको महामारीसँगै चितवनमा उच्च सावधानी
महामारी फैलिएपछि पालिका तहमा जनचेतना जगाउन थालिएको छ । जोखिम बढ्न नदिन विशेषज्ञ सावधानी अपनाइएको छ ।
नागरिक भवनप्रति ज्येष्ठजन आकर्षित
दोलखाको भीमेश्वर नगरपालिका–५, पीपलबोट घुम्तीमा निर्मित ज्येष्ठ नागरिक भवनले यहाँका स्थानीय ज्येष्ठजनलाई आकर्षित बनाएको छ । मनका पिरमर्कालाई बिर्सिएर मन बहलाउने थलोका रूपमा विकसित हुनथालेपछि भवनप्रति ज्येष्ठजन आकर्षित हुनथालेका भन्दै ९१ वर्षीया विष्णुमाया खड्काले खुसी व्यक्त गर्नुभयो । “लक्का जवान माहिलो छोरो हराएर अहिलेसम्म पत्तो लागेको छैन । श्रीमान् पनि बितेपछि एक्लै भएको अनुभवले सताउँछ”, उहाँले भन्नुभयो, “जेठो र कान्छो छोराले राम्रै गरे पनि यो उमेरमा एक्लै हुनुपरेको दुखेसो यो भवनमा आएपछि बिर्सन्छु । मन बहलाएर मनोरञ्जन गर्न पाएकोमा धेरै खुसी छु । बाँचिरहे हरिया बुटा देख्न पाइन्छ भन्थे, हो रहेछ ।”
डेङ्गु सङ्क्रमण फैलिँदै
सिन्धुलीका नौवटा स्थानीय तहमध्ये शुक्रबारसम्ममा छवटामा डेङ्गु रोगको सङ्क्रमण देखिएको सिन्धुली अस्पतालले जनाएको छ । अस्पतालका चिकित्सक तथा कोभिड–१९ फोकल पर्सन डा. सागर देवकोटाका अनुसार हालसम्म जिल्लामा ९५ जनामा डेङ्गु रोग सङ्क्रमण पुष्टि भएको छ । तीमध्ये सबैभन्दा बढी कमलामाई नगरपालिकामा ७२ जना बिरामी रहेका छन् ।
अझै जस्ताको टहरामा पठनपाठन
कक्षा ४ मा अध्ययनरत समीक्षा जिरेल बिहान ८ बजे नै विद्यालय जान तयार हुनुहुन्छ । उहाँलाई विद्यालय पुग्न करिब डेढ घण्टा लाग्छ । बर्खायाममा दिउँसो कक्षा चलिरहेको बेला पानी पर्दा शिक्षकले पढाएको विद्यार्थीले नसुनेपछि आजभोलि दिनहुँजसो पढाइ रोकिने गरेको छ । २०७२ को भूकम्पपछि पठनपाठनका लागि जस्ताको अस्थायी टहरो बनाइएको थियो । नयाँ भवनको आशामा रहेका जिरी माविका विद्यार्थी अझै तिनै टहरामा बसेर पढ्न बाध्य छन् । भूकम्पले २०१७ सालमा बनेको जिरी नगरपालिका–६ स्थित जिरी माध्यमिक विद्यालयको भवन भत्किएको सात वर्ष बितिसक्दा पनि नयाँ भवन नबन्दा पढाइमा बाधा पुगिरहेको छ । कक्षा १२ सम्म पढाइ हुने सो विद्यालयमा ६६५ जना विद्यार्थी अध्ययनरत छन् ।
सम्पन्न भयो जिब्रो छेड्ने जात्रा
भक्तपुर, भदौ २६ गते। मध्यपुरथिमि–५ का वीरेन्द्रभक्त गजुँ श्रेष्ठले जिब्रो छेडेर नगर परिक्रमा गर्नुभएको छ। येँया अर्थात् इन्द्रजात्राका अवसरमा शनिबार राति मध्यपुरथिमिस्थित दिगु भैरव मन्दिर अगाडि डबलीमा उहाँले जिब्रो छेड्नुभएको थियो। दश इन्च लामो सुइरोले जिब्रो छेडेर उहाँले १७ दीपसहितको अर्ध चन्द्राकार भ्यें बोकी थिमि परिक्रमा गर्नुभएको थियो। योसँगै थिमिमा मनाउने ‘येंया पुन्हिया मेय् प्वाः खनेगु जात्रा (जिब्रो छेड्ने जात्रा)’ गए राति सम्पन्न गरिएको हो। मन्दिरमा जामनः (गुरू) ले जिब्रोको प्वालमा नासःद्यः (नित्यनाथ) परिसरको माटो राखिदिनुभएको थियो। यसले घाउ नपाक्ने र चाँडो निको हुने विश्वास छ। माटो हालेपछि नजिकैको महादेव पाटीमा विश्राम गरिन्छ। परम्पराअनुसार वीरेन्द्रभक्तले मूल नकर्मी रामभक्त नकर्मीलाई जिब्रो छेड्ने नातु (सुइरो) बनाउन सम्ये बजीसहितको पूजा दिएर आग्रह गरेपछि तीन साताअघि नै नकर्मीले जिब्रो छेड्ने सुइरो तयार गरी शुद्ध तोरीको तेलमा डुबाएर राखेको १० इन्च लामो सुइरो राखिएको थियो। स्थानीय संस्कृतकर्मी अर्जुन श्रेष्ठद्वारा आठ दिन अगाडि बालकुमारी मन्दिरमा ११ किसली (माटोको प्यालामा चामल सुपारी र सिक्का राखेको भाग) चढाउँदै रातोभालेको बलि दिएर बालकुमारीको साधना गरी द्यः दुसालेगु अर्थात् देवता भित्र्याएपछि जात्रा प्रक्रिया विधिवतरूपमा सुरु भएको थियो। जात्राको एक दिनअघि ‘छोइलभु’ गरी बालकुमारीमा रातो भालेको बलि जूजा गरेर भोज खुवाइएको थियो भने येँया पुन्ही अर्थात् पूर्णिमामा दुता नं ९जामा० लगाएर बिहानै बालकुमारीमा पूजा गरिएको थियो। जिब्रो छेड्ने मान्छे दिनभरि निराहार बस्ने र कसैसँग बोल्न नहुुने परम्परा छ। बालकुमारीबाट पूजा गरेर आएपछि अर्ध चन्द्रमा आकारको महादिप (भ्ये) बनाइन्छ। बेलुकी बालकुमारीदेखि दिगुभैरवसम्मका मन्दिरमा परिक्रमा हुन्छ र बत्ती दिइन्छ।संस्कृतकर्मी श्रेष्ठले इन्द्र जात्राको दिन हनुमान ढोकाबाट नाइके (नायः पमा) श्यामकाजी श्रेष्ठले द्योँ ला तरबार अर्थात् जुजुको छिँ ल्याएर सिद्धिकाली मन्दिरबाट बाजागाजाका साथ नगर परिक्रमा गराई घरमा भित्र्याएको जानकारी दिनुभयो। उहाँले भन्नुभयो, “हनुमान ढोकाबाट ल्याउने राज खड्गलाई जुजुको छिँ अर्थात् राजाको उपस्थिति मानेर त्यसलाई डबलीमा राखेर जिब्रो छेड्ने गरिन्छ। यो परम्परालाई स्वयं राजा वा राष्ट्र प्रमुखको उपस्थितिमा मानिने परम्परा जात्रा सञ्चालनका क्रममा अहिले पनि रहेको छ।”शनिबार राति राज गणेश, दिगु गणेश, गाचां गणेशलाई ल्याएर द्यों ब्यकेगु गरि देवतालाई साक्षी राखेर जिब्रो छेडिएको संस्कृतकर्मी श्रेष्ठले बताउनुभयो। जिब्रो छेड्ने व्यतिmमा दैवी शक्ति प्राप्त हुने जनविश्वासका साथ साँझ बालकुमारीबाट दिगुलीस्थित दिगुभैरवसम्मको स्थानमा बत्ती दिई, दिगुभैरव मन्दिरमा गुरु (जामनः थरका व्यक्ति)को उपस्थितिमा भैरवको पूजा सम्पन्न भएपछि जिब्रो छेड्नेलाई दुई जनाले समाइ भैरव सामुन्ने मुख फर्काइ उल्टो हिँडाइ डबलीमा पुर् याइएको थियो। डबलीमा नकर्मीले बनाएको सुइरोबाट जामनःगुरु, नायः पमा, नकर्मीलगायतको उपस्थितिमा डबलीमा कमीनायोले जिब्रो छेडाउने र त्यसपछि स्थानीय व्यक्तिले ‘ताकुँ म्येः ख्वामसिसें भ्वय् नय्’ भन्दै जिब्रो छेड्ने व्यक्तिसँग भ्यं (महादिप) बोकेर उहाँको इच्छाअनुसार नगरका विभिन्न टोलको परिक्रमा गराएको थियो। धरै वर्ष अगाडि यसरी जिब्रो छेड्ने व्यक्तिले मध्यपुरथिमिबाट चाँगुनारायण तथा पशुपतिसम्म पनि परिक्रमा गरेको भनाइ रहेको स्थानीय बताउँछन्। आज बालकुमारी मन्दिरमा द्यः लित तवनेगु अर्थात् विसर्जन पूजा गरिन्छ। आजका दिन ‘नातु पूजा’ भनेर जिब्रो छेडेको नातु ९सुइरो० लाई बालकुमारी मन्दिरभित्र ठोकिन्छ। यो परम्परा कहिलेबाट सुरु भयो भन्ने लिखित अभिलेख छैन। मन्दिर परिसरमा ठोकेको सुइरोको प्रकृति हेर्दा तीन सय ५० वर्षभन्दा अघिबाटै जिब्रो छेडिएको देखिन्छ। त्यहाँको सूइरो हेर्दा अहिलेसम्म १७–१८ जनाले जिब्रो छेडाएको हुनुपर्ने स्थानीय बताउँछन्।शनिवार राति ९ बजे श्रेष्ठ दोस्रोपटक जिब्रो छेड्नुभएको हो। उहाँले यसअघि विसं २०७४ मा जिब्रो छेडाउनुभएको थियो। धेरै वर्षसम्म आर्थिक अभावका कारण पटक–पटक रोकिदै आएको यस जात्रा विसं २०५३, २०५९ र २०६३ मा पनि सञ्चालन भएको थियो। त्यसपछि रोकिएको जात्रा विसं २०७४ मा स्थानीय तहका निर्वाचन जनप्रतिनिधिले बजेट व्यवस्थापन गर्दै जात्रा पुनः सञ्चालनमा ल्याएको थियो। विसं २०७५ मा बालकराम नानीचा श्रेष्ठले जिब्रो छेडाएर फेरि रोकिएको यो जात्रा यस वर्ष पुनः वीरेन्द्रभक्तले जिब्रो छेडेर जात्रालाई निरन्तरता दिनुभएको हो। जात्राको किंवदन्तीअनुसार थिमिमा पहिले भूत, प्रेत, पिसाचले दुःख दिन्थ्यो। त्यही भूतप्रेत भगाउन तान्त्रिक व्यक्तिले बालकुमारीको साधना गरी आफ्नो साहस देखाउन जिब्रो छेडेर भूतप्रेतलाई नै तर्साएपछि उनीहरू भागे र पछि आएनन्। त्यसैले स्थानीयलाई दुःख दिने भूतप्रेत भगाउन मध्यपुरथिमिका श्रेष्ठ थरका साहसी व्यक्तिले हरेक वर्ष जिब्रो छेड्ने परम्परा चलाएको स्थानीय बताउँछन्।
‘श्रव्यदृश्य पत्रकारितासम्बन्धी तालिम’
राष्ट्रिय समाचार समिति (रासस)ले आइतबारदेखि ‘श्रव्यदृश्य पत्रकारितासम्बन्धी तालिम’ सञ्चालन गरेको छ। दुई दिनसम्म सञ्चालन हुने तालिममा राससका कार्यकारी अध्यक्ष धर्मेन्द्र झाले ‘छापादेखि डिजिटलसम्मः प्रविधिबाट प्रभावित पत्रकारिता’, राससका नायब महाप्रबन्धक राजु शाक्यले ‘श्रव्यदृश्य पत्रकारिता र रासस’, राससका प्रमुख भिडियो ग्राफर विष्णु कल्पितले ‘श्रव्यदृश्य पत्रकारिता र टेलिभिजन स्क्रिप्ट स्ट्रक्चर’ विषयमा प्रशिक्षण गर्नुहुने छ।
कृषि उद्योगहरूको कारण देशको आर्थिक स्थिति बलियो बन्छ : अध्यक्ष प्रचण्ड
नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल 'प्रचण्ड'ले देशको आर्थिकस्थिति बलियो बनाउन लागि कृषिमा आधारित उद्योगहरुको विकास गर्नुपर्ने बताउनुभएको छ ।
काभ्रे मासु र अन्डामा आत्मनिर्भर
काभ्रेपलाञ्चोक जिल्लालाई दूध उत्पादनमा आत्मनिर्भर जिल्ला घोषणा गरिएको सात वर्ष पूरा भएको छ । २०७२ सालमा दूधमा आत्मनिर्भर जिल्ला घोषणा गरिएको थियो । अहिले काभ्रेमा वार्षिक तीन करोड ३३ लाख ८५ हजार लिटर दूध आवश्यक रहेकामा १४ करोड ३४ लाख ४३ हजार लिटर दूध उत्पादन हुँदै आएको र वार्षिक ११ करोड ५८ हजार लिटर बढी दूध उत्पादन हुने गरेको केन्द्रले जनाएको छ ।
क्षतिपूर्ति दिन ६० करोड माग
पशु सेवा विभागले ‘बर्डफ्लु’ पीडित किसानलाई क्षतिपूर्ति दिनका लागि ६० करोड रुपियाँ माग गरेको छ । सरकारले बर्डफ्लु नियन्त्रणका क्रममा नष्ट गरिएका वस्तुको राहतसम्बन्धी मापदण्ड, २०७९ बमोजिम विभिन्न १६ जिल्लाका किसानको क्षति हिसाब गर्दा पीडित किसानले सरकारबाट ६० करोड रुपियाँ पाउने छन् तर विभागसँग रकम अपुग भएका कारण क्षतिपूर्ति दिन ढिलाइ भइरहेको हो ।
आदिवासी जनजाति महासङ्घ काभ्रेको अध्यक्षमा भुजेल
नेपाल आदिवासी जनजाति महासङ्घ काभ्रेपलाञ्चोकको अध्यक्षमा सुरेश भुजेल चयन हुनुभएको छ । शनिवार बनेपामा सम्पन्न चौथो जिल्ला अधिवेशनले उहाँको अध्यक्षतामा १९ सदस्यीय नयाँ समिति गठन गरेको हो ।
डोजरे विकासले स्थानीयलाई सास्ती
सिन्धुलीको कमलामाई नगरपालिका–४ केराबारी निवासी ३५ वर्षीय विष्णुलाल तमाङलाई यतिखेर सदरमुकाम सिन्धुलीमाढी आउन जान खनिएको सडक बिग्रिएपछि निकै सकस पर्छ । सडक पार गर्न पैदल हिँड्दा माथिबाट पहिरो खसेर मार्ला भन्ने डर छ । बीपी राजमार्गको चियाबारीदेखि केवरे–केराबारी हुँदै बाँसकटेरीसम्मको ग्रामीण सडक वर्षाले बिगारेर दयनीय बनाएपछि उहाँले सकस बेहोर्नु परेको हो । उहाँले भन्नुभयो, “एक दर्जन जति ठाउँमा पहिरो गई सडक पुरेको छ । मानिसलाई पैदल हिँडेर पहिरो छिचोल्नसमेत हम्मेहम्मे पर्दछ । कतै त पहिरो पार गर्न चार हातखुट्टा नै टेक्नु पर्दछ ।”
गठबन्धनको विरोध गर्दै गठबन्धनकै खोजी
राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी नेपालका अध्यक्ष कमल थापाले सत्तारूढ दलहरूको आसन्न निर्वाचन लक्षित गठबन्धनको विरोध गर्नुभएको छ तर उहाँले आफूहरू पनि गठबन्धनको तयारीमा रहेको सङ्केत गर्नुभएको छ । राप्रपा नेपाल हेटौँडा नगर समितिले शनिबार हेटौँडामा आयोजना गरेको नगरस्तरीय अगुवा कार्यकर्ता भेलालाई सम्बोधन गर्दै उहाँले राष्ट्रवादी शक्ति एकजुट हुनु अहिलेको आवश्यकता भएको बताउनुभयो । उहाँले सानो र सङ्कीर्ण चित्त राखेमा गठबन्धन र सिन्डिकेटको राजनीतिलाई तोड्न नसक्ने बताउँदै सानो, ठूलो र कमजोर भनेर नहेरी सबैलाई एक ठाउँमा ल्याउनु आवश्यक भएको बताउनुभयो ।
महामारीकै रूपमा डेङ्गु
हरेक वर्ष जसो चितवनमा महामारीकै रूप लिने डेङ्गु यस वर्ष पनि महामारीकै रूपमा देखिएको छ । स्वास्थ्य कार्यालय चितवनको तथ्याङ्क अनुसार यो वर्ष साउनदेखि भदौ २२ गतेसम्ममा दुई हजार ६४ जनाको परीक्षण गरिएकोमा १७९ जनामा डेङ्गु देखिएको छ । वरिष्ठ जनस्वास्थ्य अधिकृत दुर्गादत्त चापागाइँले डेङ्गु फैलने समय अझै बाँकी रहेकाले थप सचेत हुनुपर्ने बताउनुभयो ।
जबरजस्तीका घटना बढ्दो
देशभर जबरजस्ती करणी जस्तो आपराधिक घटना सनसनीपूर्ण बनिरहेकै बेला दोलखा पनि अछुतो रहन सकेको छैन । समाज सशक्तीकरण हुन नसक्नु, यौन शिक्षाको अभाव र यौन र बलात्कारलाई हेर्ने दृष्टिकोण एउटै हुनुले पनि जबरजस्ती करणी बढ्दो क्रममा रहेको दोलखाका जिल्ला न्यायाधीश डिल्लीरत्न श्रेष्ठले टिप्पणी गर्नुभयो । “यौन अपराध होइन सृष्टि हो, यसमा मायामोह, सम्मान, सहमति हुन्छ भने बलात्कारमा ठीक उल्टो अपमान, शोषण, डर, धम्की हुन्छ,” उहाँले भन्नुभयो, पछिल्लो अवधिमा अपराध ‘इजि एक्सेस’ (सहज) बनेको देखिन्छ । यौन र बलात्कार एउटै होइन भन्ने सशक्तीकरण नहुँदा मानव तथा न्यायालयसमेत यसबारे स्पष्ट हुन नसकिरहेको अवस्था छ ।
गठबन्धनविरुद्ध भाषण गर्दै हिँड्न मिल्दैन : गृहमन्त्री खाण
काठमाडौं, भदौ २५ गते। गृहमन्त्री बालकृष्ण खाणले नेपाली कांग्रेसका नेताले सत्तारुढ गठबन्धनविरुद्ध भाषण गर्दै हिँडन नमिल्ने बताउनु भएको छ। नेपाली कांग्रेसका नेतासमेत रहनु भएका गृहमन्त्री खाणले प्रदेशसभा र प्रतिनिधिसभा निर्वाचन अघि गठबन्धन तोड्ने पक्षमा पार्टीको केन्द्रीय समिति नरहेको उल्लेख गर्दै त्यसविरुद्धमा पार्टीका नेताले भाषणबाजी गर्दै हिँड्न नमिल्ने बताउनु भएको हो। नेपाली कांग्रेसमा आवद्ध नेपाल तरुण दल, काभ्रे जिल्लाले शनिबार काठमाडौंमा आयोजना गरेको एक कार्यक्रममा बोल्दै उहाँले गठबन्धनमा आवद्ध भएको हुनाले नेपाली कांग्रेसका नेता तथा कार्यकर्ताले गठबन्धनले उठाएको उम्मेदवारको पक्षमा उभिनु राजनीतिक धर्म र दायित्व दुवै भएको स्पष्ट पार्नुभयो। उहाँले आफू कांग्रेस केन्द्रीय सदस्य र गृहमन्त्री भएको नाताले सत्तारुढ गठबन्धनलाई बचाएर आगामी निर्वाचनलाई सुनिश्चित र सुरक्षित गराउने दायित्व पूरा गराउन प्रतिवद्ध रहेको बताउनुभयो। गृहमन्त्री खाणले भन्नुभयो, ‘‘आगामी प्रदेशसभा र प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा बुद्धिमतापूर्वक सिट बाँडफाँटमा पार्टीले आफ्नो अडान राख्नु पर्दछ। तर, गठबन्धन तोडेर हेरौं भनेर भन्नु हुन्छ भने नेपाली कांग्रेसको केन्द्रीय समितिले अहिले गठबन्धन तोड्दैन। नेपाली कांग्रेसका केन्द्रीय सदस्य साथीले यसरी पार्टीका तरुण साथीलाई बोलाउने र गलत भ्रम हुने गरी भाषण गर्नु हुँदैन। तपाईहरुलाई जे हो ? त्यही भनिदिनु पर्दछ। अहिले नेपाली कांग्रेसको भूमिका के हो ? नेपाली कांग्रेसको एउटा केन्द्रीय सदस्य, गठबन्धन सरकारको गृहमन्त्री भएको नाताले यो गठबन्धनलाई बचाएर आगामी निर्वाचन सुनिश्चित र सुरक्षित गर्ने, यो निर्वाचनलाई शान्ति, सुरक्षा प्रदान गर्ने, निर्वाचन निष्पक्ष, स्वतन्त्र, भयरहित रुपमा सम्पन्न गर्ने दायित्व मेरो हो। त्यो म पूरा गर्नेछु। हामी गठबन्धनमा आवद्ध छौं। गठबन्धनको उम्मेदवारलाई जिताउने हाम्रो राजनीतिक विश्वसनीयता हो। राजनीतिक धर्म र दायित्व हो।’’ मन्त्री खाणले नेपाली कांग्रेसले आफ्नो हैसियत अनुसार निर्वाचनको सिट संख्या बाँडफाँड गराउने काममा भने बुद्धिमतापूर्वक काम गर्नुपर्ने बताउनु भयो।
बालबालिका जोखिमपूर्ण भवनमा
दोलखा सदरमुकाम चरीकोटबाट करिब दुई किलोमिटर तल लामोसाँघु–जिरी सडकमुनि भूकम्पले जीर्ण बनेको भवन रहेको छ । बाहिरबाट हेर्दा चिटिक्क देखिने भवन भित्र हेर्दा भने ठाउँ–ठाउँमा चिरिएको छ । यसै भवनमा खोखिमपूर्ण तवरले गौरीशङ्कर बालगृह चलाइएको छ । बाल सङ्गठन दोलखाले जिम्मा लिएको भवन भूकम्पले जीर्ण बने पनि न अर्को नयाँ भवन बन्यो, न मर्मत नै भयो । नेदरल्यान्डस् अन्तर्राष्ट्रिय बालकल्याण सङ्गठन तथा नेपाल बाल सङ्गठनको संयुक्त सहयोगमा निर्माण गरिएको बालगृहको २०५३ साल कात्तिक ३० गते तत्कालीन कार्यवाहक प्रधानमन्त्री एवं श्रममन्त्री बलबहादुर राईले उद्घाटन गर्नुभएको थियो ।
विद्युतीय भुक्तानी प्रणाली कार्यान्वयनमा ढिलाइ
बागमती प्रदेश सरकारले ल्याएको यात्रुवाहक सार्वजनिक सवारीसाधनमा नगदरहित विद्युतीय भुक्तानी प्रणाली कार्यान्वयनमा ढिलाइ भएको छ । प्रदेश सरकारले गत आर्थिक वर्षदेखि नै बागमती प्रदेशभित्र सञ्चालन हुने यात्रुवाहक सार्वजनिक सवारीसाधनमा प्रिपेड कार्डबाट भाडा भुक्तानी गर्ने प्रणाली लागू गर्ने तयारी थालेको थियो । प्रदेश सरकारले एक वर्षअघि बनाएको प्रदेश भाडा निर्धारण/समायोजन तथा विद्युतीय माध्यमबाट भाडा भुक्तानी नियमावली २०७८ मा व्यवस्था भएअनुसार सेवा प्रदायक छनोट गर्न मन्त्रालयले दुई पटक प्रस्ताव माग गरिसकेको छ । यात्रुहरूले सार्वजनिक यात्रुवाहक सवारी उपयोग गरेबापत प्रदेश सरकारले निर्धारण गरेको भाडा रकम कार्ड वा विद्युतीय माध्यमबाट नगदरहित तरिकाले भुक्तानी गर्ने उद्देश्यले प्रणाली कार्यान्वयन गर्न लागिएको हो ।
