पुर्ख्यौली व्यवसायमा फर्किँदै माझीटारका युवा
पाँचथरका हिलिहाङ गाउँपालिका र फिदिम नगरपालिकाको सङ्गममा पर्ने माझी टारका युवाले पुर्ख्यौली पेसालाई निरन्तरता दिने अभियान सुरुवात गरेका छन् ।
अझै बैङ्क पुगेन साइपालमा
मुलुकभरका ७५३ स्थानीय तहमध्ये एउटामा अझै वाणिज्य बैङ्कको शाखा पुग्न सकेको छैन । यो गाउँपालिका हो, बझाङ जिल्लाको साइपाल गाउँपालिका । सुदूरपश्चिम प्रदेशमा पर्ने साइपाल गाउँपालिकामा कुनै पनि बैङ्क तथा वित्तीय संस्थाको शाखा छैन । यहाँबाट सबभन्दा नजिकको बैङ्क शाखा भएको ठाउँ बझाङ सदरमुकामको चैनपुर हो, जहाँ पुग्न तीन दिन हिँड्नुपर्छ । यति मात्रै होइन, बैङ्किङ सेवाकै लागि गाउँपालिकाले सम्पर्क कार्यालय बझाङ जिल्लाको सदरमुकाम चैनपुरमा खोल्नुपरेको छ ।
म्याग्दीको तातोपानीमा नुहाउनेको भीड
पछिल्लो समय म्याग्दीको तातोपानी कुण्डमा स्नान गर्नेहरूको सङ्ख्या बढेको छ । बेनी नगरपालिका–४, सिङ्गा स्थित तातोपानी कुण्डमा स्नान गर्नेहरू सर्वसाधारण, बिरामी र पर्यटकको सङ्ख्या बढेको हो ।
धुञ्चेमा वाणिज्य बैंकको शाखा स्थापना
राष्ट्रिय वाणिज्य बैङ्कले हिमाली जिल्ला रसुवाका स्थानीय बासिन्दालाई आफ्नो सेवा प्रदान गर्न धुञ्चेमा शाखा विस्तार गरेको छ ।
अध्ययनसँगै पुर्ख्यौली पेसामा १८ वर्षीय सम्झना
गुल्मीको इस्मा गाउँपालिका–२ हस्ती चौरकी सम्झना नेपालीले उमेरले १८ वर्षकी हुनुभयो । सदरमुकाम तम्घासकै सिद्धबाबा माध्यमिक विद्यालयबाट कक्षा–१२ उत्तीर्ण गर्नुभएकी सम्झना अहिले जुत्ता सिलाउन व्यस्त हुनुहुन्छ ।
पहेँलपुर बगैँचा, किसान दङ्ग
सिन्धुलीको कमलामाई नगरपालिका–३, भोटेछापका किसान जुद्धबहादुर राई यो वर्ष जुनार उत्पादन गत वर्षभन्दा बढ्ने भएपछि खुसीले फुरुङ्ङ हुनुहुन्छ । उहाँको १६ रोपनीको बगैँचा जुनार पाकेर यतिखेर पहेँलपुर छ । प्रकोपका रूपमा देखिएको औँसाकीरा (ब्याक्टोसेरा मिनाक्स) यो वर्ष नियन्त्रण भएकाले जुनार उत्पादन बढेको उहाँले बताउनुभयो । बगैँचामा जुनार स्याहार गर्दै भेटिनुभएका किसान राईले भन्नुभयो, “यतिखेर मेरो बगैँचामा चार सय बोट जुनार पाकेर पहेँलपुर भएको छ । गत वर्ष १४ मेट्रिक टन उत्पादन हुँदा करिब सात लाख रुपियाँ आम्दानी लिएको थिएँ । यो वर्ष २० मेट्रिक टनजति उत्पादन भएकाले आम्दानी पनि १० लाख रुपियाँ हुने अनुमान गरेको छु ।”
भारतद्वारा पचास हजार मेट्रिक टन गहुँको कोटा निर्धारण
भारतले नेपालमा गहुँ निर्यातका लागि कोटा निर्धारण गरेको छ । रुस–युक्रेन युद्धका कारण विश्वभर खाद्य सुरक्षामा सङ्कटको सङ्केत देखिएपछि गत ३० वैशाखमा भारतले नेपालमा गहुँ निर्यातमा प्रतिबन्ध लगाएको थियो । लामो समयसम्म आयातमा प्रतिबन्ध लाग्दा बजारमा गहुँको अभाव भई मिल बन्द हुन थालेपछि उद्योगीले खुला गर्न माग गरेका थिए ।
लोप हुँदै गुन्द्री र चकटी
दोलखामा गुन्द्री तथा चकटी जस्ता घरायसी प्रयोगका समानको उत्पादन हुन छाडेपछि लोप हुन थालेका छन् ।
घातक रोगको उपचारका लागि दस लाख
योगदानमा आधारित सामाजिक सुरक्षा कोषले योगदानकर्तालाई घातक रोगको औषधि उपचारका लागि १० लाख रुपियाँसम्म दिने व्यवस्था गरेको छ । उक्त सुविधा कोषमा दुई वर्ष योगदान गरेका योगदानकर्ताले पाउनेछन् । सो अवधिसम्म कोषमा योगदान गरेका योगदानकर्ताले पुस ५ गतेदेखि सेवा दाबी गर्न पाउनेछन् ।
अझै पनि वस्तु साटफेरबाटै कारोबार
मुद्रा प्रचलनमा आउनुअघिसम्म वस्तु विनिमय हुन्थ्यो । आफूले उत्पादन गरेको वस्तु दिएर आफूलाई चाहिने सामान ल्याउने वस्तु साटफेरले त्यसबेला जीवनयापन सहज बनाएको थियो । अहिले वस्तु विनिमय नै गर्नुपर्ने बाध्यता छैन । आफूसँग भएको वस्तु रकम लिएर बेच्न सकिन्छ र रकम दिएर आवश्यक वस्तु किन्न सकिन्छ तर अझै पनि केही स्थानमा वस्तु साटफेर गर्नु नै सहज हुने गरेको छ ।
भेडेटारमा खाना महोत्सव हुँदै
पूर्वको प्रमुख पर्यटकीय स्थल भेडेटारमा तीनदिने दसौँ भेडेटार खाना महोत्सव आयोजना हुने भएको छ।
रातो ढुङ्गा सवस्टेशन निर्माणमा ढिलाइ
म्याग्दीको मालिका गाउँपालिका–६, रातो ढुङ्गामा सवस्टेशन निर्माणमा ढिलाइ भएको छ । चार वर्ष अघि नै सम्पन्न हुनु पर्ने ३३-११ केभी क्षमताको उक्त सवस्टेशन ठेकेदारको लापरबाही र जग्गाधनीको अवरोधका कारण निर्माण हुन नसकेको हो ।
दुई खर्बले घट्यो वैदेशिक व्यापार
चालू आर्थिक वर्षको सुरुदेखि नै सङ्कुचित वैदेशिक व्यापारले मङ्सिरमा पनि निरन्तरता पाएको छ । भन्सार विभागले सार्वजनिक गरेको मङ्सिरसम्मको तथ्याङ्कअनुसार समीक्षा अवधिसम्म नेपालको अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार दुई खर्बभन्दा बढीले घटेको छ । विभागका अनुसार मङ्सिरसम्म नेपालले कुल सात खर्ब ३२ अर्ब रुपियाँको अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार गरेको छ । जब कि गत आर्थिक वर्षको सोही अवधिमा नेपालको वैदेशिक व्यापार नौ खर्ब ४१ अर्ब रुपियाँ नाघेको थियो ।
उद्योगलाई उखु अभाव हुने
पश्चिम नवलपरासीका दुई चिनी उद्योग सञ्चालनमा आएका छन् भने एउटा सञ्चालनको तयारीमा रहेको छ । प्रतापपुर गाउँपालिकाको इन्दिरा खाडसारी तथा चिनी उद्योग मङ्सिरको दोस्रो हप्तादेखि र सुस्ता गाउँपालिकाको कुडियामा रहेको बागमती चिनी उद्योग मङ्सिर २५ गतेदेखि सञ्चालनमा आएका हुन् । सुनवलको लुम्बिनी चिनी उद्योग सञ्चालनको तयारीमा रहेको लुम्बिनी चिनी उद्योग, उखु शाखाका प्रमुख केडी प्रसादले बताउनुभयो ।
सर्लाहीका दुई उद्योग सञ्चालन
सरकारले उखुको मूल्य निर्धारण नगर्दै चिनी उद्योग धमाधम सञ्चालनमा आउन थालेका छन् । मुलुकमै सबैभन्दा धेरै उखु खेती हुने र धेरै चिनी उद्योग रहेको सर्लाहीमा दुईवटा चिनी उद्योग सञ्चालनमा आएका छन् । हरिवनको इन्दुशङ्कर चिनी उद्योग र बगदहको महालक्ष्मी चिनी उद्योगले उखु क्रसिङ थालेका हुन् । धनकौलमा रहेको अन्नपूर्ण चिनी उद्योग भने सञ्चालनबारे अन्योल छ । देशकै सबैभन्दा ठूलो क्षमताको इन्दुशङ्कर चिनी उद्योगले दैनिक ५० हजार क्विन्टल उखु क्रसिङ गर्ने
उद्योगबाट पुर्जी जारी
सुनसरीको बर्जुस्थित इस्टर्न सुगर मिलले दैनिक १८ हजार क्विन्टल उखु क्रसिङमा लगाउन बुधबार पुर्जी जारी गरेको छ । मिलका महाप्रबन्धक झाले सरकारले मूल्य नतोके पनि समयमै क्रसिङ सुरु नगरे उखुको तौल घट्ने भएकाले किसान र मिल दुवैलाई घाटा हुने बताउनुभयो । “सरकारले समर्थन मूल्य तोकेपछि त्यसका आधारमा भुक्तानी दिनेछौँ । अहिले उखु काटेर ल्याउन भनेको छौँ,” महाप्रबन्धक झाले भन्नुभयो ।
उधारोमै उखु बेच्दै किसान
उखुको न्यूनतम समर्थन मूल्य निर्धारण गर्न ढिलाइ हुँदा किसान मारमा परेका छन् । उखु क्रसिङ सुरु भएको दुई साता बितिसक्दा पनि सरकारले अझै मूल्य निर्धारण गरेको छैन । यसको मारमा उखु उत्पादक किसान परेका छन् । नेपाल उखु उत्पादक महासङ्घका अध्यक्ष कपिलमुनि मैनालीले सरकारले समयमा उखुको मूल्य निर्धारण नगर्दा किसानलाई समस्या परेको बताउनुभयो । उत्पादनको लागत खर्च बढेकाले हामीले प्रतिक्विन्टल ७०५ रुपियाँ माग गरेका छाैँ । उखुको लागत मूल्य बढेको र खेती गर्ने किसान पलायन भइसकेकाले पनि मूल्य बढाउनुपर्छ,” मैनालीले भन्नुभयो । गत वर्ष उद्योगले उखुको प्रतिक्विन्टल ५२० र सरकारले अनुदानबापत ७० गरी ५९० रुपियाँ कायम गरिएको थियो ।
सुनसरी–मोरङ कोरिडोरमा थपियो ठूलो उद्योग
कोभिड–१९ सङ्क्रमणपछि सुनसरी–मोरङ औद्योगिक कोरिडोरमा ठूलो लगानीमा नयाँ डन्डी उद्योग सञ्चालनमा आएको छ । सुनसरीको दुहबी नगरपालिका–१, परास्टोकीमा दुई अर्ब ५० करोड रुपियाँको लगानीमा स्वस्तिक रोलिङ मिल सञ्चालनमा आएको हो ।
स्याउको बगान व्यवस्थापन गरिँदै
हिमालपारिको जिल्ला मुस्ताङका स्याउ किसानहरू अहिले बगैँचा व्यवस्थापनमा व्यस्त रहेका छन् । रसिलो स्याउको राजधानीको रूपमा रहेको मार्फा लगायतका क्षेत्रका स्याउ किसानहरू स्याउ जातका फलफूलको बगैँचा व्यवस्थापनमा सक्रिय रहेका छन् ।
ग्रामीण तहदेखि नै उद्यमशीलता विकास गर्ने लक्ष्य
सिन्धुलीको सदरमुकाम सिन्धुलीमाढीमा शुक्रबारदेखि छैटौँ सिन्धुली महोत्सव–२०७९ सुरु भएको छ । उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्री दिलेन्द्रप्रसाद बडूले उक्त महोत्सवको उद्घाटन गर्नुभयो । ‘कृषि उद्योग र पर्यटनमा अभिवृद्धि गरौँ, समृद्धि र समुन्नत सिन्धुली निर्माणका लागि अघि बढाैँ’ भन्ने नारासहित सुरु भएको यो महोत्सवको उद्घाटन गर्नुहुँदै मन्त्री बडूले ग्रामीण तहदेखि नै औद्योगिक ग्राम स्थापना सरकारको लक्ष्य रहेको बताउनुभयो ।
गोठ सुधार गरेर कोरियाका बाच्छीको पर्खाइमा किसान
सिन्धुलीको कमलामाई नगरपालिका–५, दमारका किसान शर्मिला सार्कीले उन्नत जातको होलिस्टिन गाई पाल्न आफ्नो गोठ सुधार गरी चिटिक्क पार्नुभएको छ । गत वर्ष कमलामाई नगरपालिका र हेफर इन्टरनेसनलबीच ‘मिल्की परियोजना’ सञ्चालन गर्न भएको सम्झौताअन्तर्गत उहाँले निःशुल्क रूपमा होलिस्टिन जातको एउटा कोरली बाच्छी आइतबार प्राप्त गर्नुहुनेछ । उन्नत जातको गाई पाउने भएपछि उहाँले पाल्दै आउनुभएको भैँसी बेचेर गोठ खाली गरिसक्नुभएको छ ।
दिगो बजारीकरणमा सहयोग गर्न सरकारसँग किसानको आग्रह
धनकुटाका किसानले एकल उत्पादन र सामूहिक व्यवस्थापनसँगै दिगो बजारीकरणमा सहयोग गर्न किसानहरूले सरकारसँग आग्रह गरेका छन् ।
दुई अर्ब ५० करोड लगानीमा फलामे उद्योग
सुनसरी मोरङ औद्योगिक करिडोरमा दुई अर्ब ५० करोड रुपियाँ लगानीमा स्थापना भएको स्वस्तिक रोलिङ्ग मिलले व्यवसायिक उत्पादन सुरु गरेको छ।
मुस्ताङमा फस्टाउँदै आलुखेती
मुस्ताङमा व्यावसायिक आलुखेती फस्टाउँदै गएको छ । स्याउपछि आलु मुस्ताङबाट निकासी हुने प्रमुख कृषिउपज बनेको छ ।
घट्यो सुनचाँदीको मूल्य
नेपाली सुनचाँदी बजारमा आज छापावाल सुनको मूल्य अघिल्लो कारोबार दिनको तुलनामा प्रतितोला रु एक हजार दुई सयले ओरालो लागेको छ । हिजो प्रतितोला रु एक लाख एक हजार पाँच सयमा कारोबार भएको सुनको मूल्य आज प्रतितोला रु एक लाख तीन सय तोकिएको छ ।
