मिथिला संस्कृतिसम्बन्धी कार्यक्रम सुरु
कर्ण कायस्थ महासभा नेपाल तथा भारत मर कर्ण कायस्थ महिला समाज नेपालद्वारा आयोजित मिथिला संस्कृति तथा कर्ण कायस्थ विषयक दुईदिने अन्तर्राष्ट्रिय कार्यक्रम सुरु भएको छ । ज्येष्ठ नागरिक डा. गौरीशङ्करलाल दासको आतिथ्यमा सुरु भएको कार्यक्रममा पूर्वउपप्रधानमन्त्री विमलेन्द्र निधिलाई सम्मान गरिनुका साथै वरिष्ठ समाजसेवी, मानव अधिकारवादी, चिकित्सक तथा नेपालका विभिन्न पुरस्कारबाट सम्मानित गरिएको थियो
‘मतिना पारु’
नेपालमा पश्चिमेली ‘भ्यालेन्टाइन डे’को चर्चा धेरै हुँदै गर्दा नेवारी समुदायमा पनि यस्तै एउटा दिन छ भन्दा कतिलाई अनौठो लाग्न सक्छ । मतिना पारु नेपालमा बसोबास गर्ने नेवार समुदायको एक लोकप्रिय दिन हो । यो दिन यःमरी पुन्हिको भोलिपल्ट अर्थात् शुक्रबार मतिना पारु परेको छ । मतिना भनेको माया र पारु भन्नाले प्रतिपदा भन्ने बुझिन्छ ।
भजन ‘दाफा पुकार’ सुरु
उपत्यकामा प्रचलित ऐतिहासिक, सांस्कृतिक महत्वको दाफा भजन परम्पराको संवद्र्धन गर्ने उद्देश्यले आयोजित ‘दाफा पुकार’ तेस्रो संस्करण शुक्रबारदेखि सुरु भएको छ । फोक लोकद्वारा विभिन्न संस्थासँगको सहकार्यमा आयोजित दाफा पुकार कार्यक्रमको स्रुवात कीर्तिपुर पाँगाको बालकुमारी दाफा खलःको प्रस्तुतिबाट गरिएको थियो । काठमाडौँ महानगरपालिकाका उपप्रमुख सुनिता डङ्गोलले महानगरभित्रका मूर्त/अमूर्त सम्पदाको संरक्षणका लागि महानगरले काम गरिरहेको बताउनुभयो ।
घमण्ड (कथा)
एउटा ठूलो राज्य थियो मुगल । त्यहाँका जनता खुसीसाथ रहन्थे । त्यस राज्यका राजा निकै नै दयालु र असल स्वभावका थिए । उनी आफ्ना जनतालाई निकै नै माया गर्थे । राज्य चलाउन सहयोगका लागि उनले मन्त्री चयन गर्ने विचार गरे । उनले महिम नामको एक असल मान्छेलाई मन्त्री छाने । असल मानिस मन्त्री छानिएको कुरा सुनेर जनता देशमा केही परिवर्तन हुन्छ कि भन्ने कुरा ठान्थे । दिनहरू बित्दै गए महिम मन्त्री बनेपछि पहिलो २४ महिना राम्रा काम गरे । विस्तारै मन्त्रीको मनमा लोभ लाग्न थाल्यो ।
सुनौलो जीवन (कविता)
रुँदै रुँदै यस धर्तीमा टेक्यौ आफ्नो पाइला दुष्ट पापी धन्दा गरे बस्छ जीवनमा मैला
बालबालिकाका लागि ‘यःमरी पुन्हि सप्ताह’
मीठो परिकार यःमरी र यःमरी पुन्हि (पूर्णिमा)बारे चित्रकलाको माध्यमबाट बुझाउन मङ्सिर १५ गतेदेखि ‘यःमरी पुन्हि सप्ताह’को आयोजना गरिएको छ । उक्त कार्यक्रम यःमरी पुन्हिको दिन २२ गते समापन हुनेछ ।
कचहरी नाटक ‘अभीप्सा’ मञ्चन
हाम्रो समाजमा महिलाले धेरै किसिमका हिंसाको सामना गर्नु परेको छ । आधा आकाश ओगट्ने महिला भनिए पनि अधिकारबाट वञ्चित हुनु परेकाले हिंसा बढेर गएको हो । छोरीलाई स्वतन्त्र अस्तित्व भएको नागरिकका रूपमा नलिने प्रथाले गर्दा सही र न्यायपूर्ण प्रतिनिधित्व अझै हुन सकेको छैन । महिलामाथि हेराइमा, बोलीमा र क्रियाकलापमा हिंसा हुने गरेको छ । यसैलाई आधार बनाएर महिला अब कमजोर छैनन् भन्ने हेतुका साथ समाजलाई देखाउन लैङ्गिक हिंसाविरुद्धको १६ दिवसीय अभियानमा कचहरी नाटक मञ्चन भएको छ ।
‘प्रेमको बाटो सर्तकताका साथ पार गर्नुपर्छ’
‘‘जिन्दगी आफूले सोचेजस्तो हुँदैन, चाहेजस्तो हुँदैन । जिन्दगीको कुनै अर्थ हुँदैन, यसलाई आफैँले अर्थपूर्ण बनाउनुपर्छ ।’’
‘जरत्कारु’ विमोचन
साहित्यकार किरण आचार्यद्वारा लिखित ‘जरत्कारु’ उपन्यास नेपालगञ्जमा विमोचन गरिएको छ ।आचार्यका यसअघि थारू भाषाको ‘सँपरजुवा’ कथासङ्ग्रह, कथासङ्ग्रह ‘क्यान्टोनमेन्ट’ तथा ‘अस्तित्व’ र ‘अनुभूति’ नामका दुई लघु–कवितासङ्ग्रह प्रकाशित भइसकेका छन् । शाश्वत फाउन्डेसनले नेपालगञ्जमा आयोजना गरेको कार्यक्रममा नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका पूर्वसदस्यसचिव सनत रेग्मीलगायतले सामूहिक रूपमा पुस्तक विमोचन गर्नुभयो ।
न्यानोसँगै स्टाइलिस फेसन
एक समय थियो, जाडो मौसममा शरीरलाई न्यानो पार्न जस्तोसुकै लुगा लगाइन्थ्यो । अहिले भने मानिसको रोजाइ, सोचाइ, चाहना र समय परिवर्तन भएको छ । विशेष गरी युवा पुस्तालाई जाडोमा न्यानो कपडा भएर मात्र पुग्दैन । हेर्दा सुन्दर र आकर्षक देखिनु पनि उनीहरूको प्राथमिकतामा पर्ने गर्छ । चिसोबाट जोगिनुका साथै साथीभाइमाझ होस् वा कार्यालयमा, ‘स्टाइलिस लुक’ युवा पुस्ताको चासोमा पर्छ । जाडोमा न्यानो हुने कपडा लगाउने मात्र होइन, हर समय फेसनेबल भएर हिँड्न रुचाउने फेसनपारखीका लागि अहिले धेरै उपाय रहेका फेसन डिजाइनरहरू बताउँछन् ।
युद्धको कथा ‘द ब्ल्याकबोर्ड ल्यान्ड’
‘सामाजिक रूपान्तरणका लागि रङ्गमञ्च : विविधताको उत्सव’ नाराका साथ नेपाल अन्तर्राष्ट्रिय नाट्य महोत्सव–२०७९ (निटफेस्ट–२०२२) मा मञ्चन भएको नाटक हो, ‘द ब्ल्याकबोर्ड ल्यान्ड’ । कार्ज हिमलस्टपले लेख्नुभएको र राजेश सिंह निर्देशित ९० मिनेट लामो भारतको नाटक ‘द ब्ल्याकबोर्ड ल्यान्ड’ युद्धको समयमा कुनै एकान्त ठाउँमा भेटिएका तीन व्यक्तिको वरिपरि घुम्छ । उनीहरूबीचको मतभेद र भिन्नताले द्वन्द्व निम्त्याउँछ । फलस्वरूप उनीहरू शारीरिक हिंसामा उत्रन्छन् । बोर्डमा बस्ने नायकहरू जसलाई यो पनि थाहा हुँदैन कि उनीहरू यही राज्यको मान्छे हो होइनन्; नाटक यही विषयमा आधारित छ ।
खरेल, कोइराला र त्रिपाठी सम्मानित
भारती खरेल प्रतिष्ठानले विभिन्न व्यक्तिलाई पुरस्कृत गरेको छ । समाजसेवी तथा साहित्यकार भारती खरेलको ८५औँ जयन्ती तथा ३०औँ स्मृति दिवसका अवसरमा प्रतिष्ठानद्वारा शुक्रबार यहाँ आयोजित पुरस्कार समर्पण कार्यक्रममा वरिष्ठ गीतकार किरण खरेललाई साहित्य सिर्जना क्षेत्रमा सम्मानपत्र र नगद राशि ५१ हजार रुपियाँसहित ‘भारती खरेल स्मृति पुरस्कार–२०७७’ प्रदान गरियो । त्यसैगरी समाजसेवाका लागि वरिष्ठ समाजसेवी श्रीमती अनुराधा कोइरालालाई ‘भारती खरेल स्मृति पुरस्कार–२०७८’ प्रदान गरियो । कोइरालाको अनुपस्थितिमा उहाँको पुरस्कार माइती नेपालका कार्यकारी निर्देशक विश्व खड्काले ग्रहण गर्नुभयो ।
परम्परागत बाजामा युवा आकर्षण
सङ्गीतलाई माया गर्ने युवापुस्ताको कमी छैन । सङ्गीतलाई माया गर्नुको साथै परम्परागत बाजा सिक्नमा पनि उत्साहित छन् अहिलेका युवापुस्ता । “हामी युवापुस्ताले संरक्षण नगरे कसले गर्छ” लोकन्थली निवासी प्रनेश श्रेष्ठ भन्नुहुन्छ, “नेवारी संस्कृति, बाजा तथा परम्पराको संरक्षण हाम्रो हातमा छ ।” ख्वप कलेज, भक्तपुरमा इन्जिनियरिङ अध्ययनरत उहाँलाई सधैँ पढ्नको चटारो हुन्छ। तैपनि इच्छा भए उपाय अनेक भनेझैँ साइन्सको विद्यार्थी भए पनि उहाँको बाँसुरी बजाउने दृढ चाहनाले पढाइलाई कुनै रोकतोक गरेको छैन। समय मिलाएर उहाँले बाँसुरी सिक्न थालेको वर्षदिन भइसक्यो। विभिन्न गीत र लयमा बाँसुरीबाट धुन निकाल्नुहुन्छ ।
‘मेड इन इल्भा’ इटालीका मजदुरको कथा
इटालीका मजदुरको कथा बोकेर ‘सामाजिक रूपान्तरणका लागि रङ्गमञ्च : विविधताको उत्सव भन्ने नाराका साथ भइरहेको नेपाल अन्तर्राष्ट्रिय नाट्य महोत्सव २०७९ (निटफेस्ट २०२२) सातौँ दिनमा आइपुगेको छ ।
कला र संस्कृतिमा नेपाल विश्वकै समृद्ध देश : प्रधानमन्त्री देउवा
प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले नेपाल कला, संस्कृतिको दृष्टिले विश्वकै धनी र समृद्ध मुलुक भएको बताउनुभएको छ ।
विनेसामको महोत्तरी शाखा गठन
विश्व नेपाल साहित्य महासङ्घ (विनेसाम) ले महोत्तरीमा आफ्नो शाखा विस्तार गरेको छ । विनेसामको मधेस प्रदेशस्थित कार्यालयले बर्दिबासको गौरीशङ्कर होटेलमा आयोजना गरेको स्रष्टा सम्मेलनमा महोत्तरी शाखा गठन गरेको हो ।
निटफेस्टमा नाटक ‘पल्पसा क्याफे’ विमोचन
नेपाल अन्तर्राष्ट्रिय नाट्य महोत्सवमा छैटौँ दिन श्रीलङ्का र भारतका नाटक मञ्चन भएका छन् । भारत र श्रीलङ्काका दुई नाटक र पल्पसा क्याफे नाटकको पुस्तक विमोचन र साङ्गीतिक प्रस्तुतिसहित नेपाल अन्तर्राष्ट्रिय नाट्य महोत्सव २०७९ निटफेस्ट (२०२२) छैटौँ दिनको कार्यक्रम आयोजना भएको छ ।
वरिष्ठ पत्रकार अधिकारी र साहित्यकार गिरी सम्मानित
मुलुकको पत्रकारिता क्षेत्रमा विशिष्ट योगदान पु¥याएबापत वरिष्ठ पत्रकार ध्रुवहरि अधिकारीलाई सम्मान गरिएको छ ।
प्राध्यापक सुवेदीको नाममा पुरस्कार स्थापना
बेलायतको रोयल एसियाटिक सोसाइटीले प्रत्येक वर्ष नेपालबारे अंग्रेजीमा संसारमा जसले जहाँ सुकै पनि प्रकाशित गरेको कुनै विशिष्ट पुस्तक वा आलेखलाई प्रदान गर्ने गरि प्राध्यापक सूर्यप्रसाद सुवेदीको नाममा वार्षिक पुरस्कार स्थापना गरेको छ ।
अडियो नाटक ‘ट्री कन्फेसन’
नेपाल अन्तर्राष्ट्रिय नाट्य महोत्सव २०७९ (निटफेस्ट २०२२)को पाँचौँ दिन दुई नाटकसँगै नृत्य नाटिका र अडियो नाटक प्रस्तुत भएका छन् । अमेरिकी अडियो नाटक ‘ट्री कन्फेसन’मा हामीले बिर्सिसकेको मानव र बोटबिरुवाबीचको अन्तरसम्बन्धित पारिस्थितिक प्रणालीबारेको कथा एउटा रुखले बताउँछ । दर्शक/श्रोताले रुखको मुनि बसेर रुखको स्वीकारोक्ति सुन्न पाउनेछन् । नाटकलाई जेनी दिन बडरले लेख्नुभएको हो भने एरिन बी मिलेले निर्देशन गर्नुभएको हो । उरुग्वेको एन्ड्रेस फागियोलिनो र बेटिना डोमिन्गोएज निर्देशित नाटक ‘रियो’मा थिएट्रिकल क्लाउन पर्फमेन्समा खडेरीले पिरोलेको ठूलो क्षेत्र नजिक रहेको सहरको कथा देखाइएको छ । दुई जना मानिसलाई उक्त खडेरी पर्ने क्षेत्रको बारेमा पत्ता लगाउन पठाइन्छ, तिनीहरूको यात्राले मानवीयताका धेरै पत्र खुलाउँदै जान्छ ।
कला प्रदर्शनी सुरु
‘नेपालका देवी देवताहरू’ विषयक कला प्रदर्शनी सुरु भएको छ । नेपाल कला परिषद्को ६०औँ तथा नेपाल हस्तकला महासङ्घको ५०औँ वार्षिकोत्सवका अवसरमा सोमबार भारतीय राजदूत नवीनकुमार श्रीवास्तवले प्रदर्शनी उद्घाटन गर्नुभयो । कार्यक्रममा महासङ्घका अध्यक्ष प्रचण्ड शाक्य, कला परिषद्का अध्यक्ष सागरशमशेर जबरा, ललितपुर महानगरपालिकाका उपप्रमुख मञ्जरी शाक्य, काठमाडौँ महानगरपालिकाका उपप्रमुख सुनीता डङ्गोललगायतको उपस्थिति थियो । प्रदर्शनी बबरमहलस्थित नेपाल आर्ट काउन्सिलमा मङ्सिर २४ सम्म चल्नेछ ।
डा. श्रेष्ठलाई षडानन्द राष्ट्रिय पुरस्कार
समाज सुधारक बालागुरु षडानन्दको १८८औँ जयन्तीका अवसरमा विभिन्न व्यक्ति र संस्थालाई पुरस्कृत तथा सम्मानित गरिएको छ । १५औँ स्थापना दिवसका अवसरमा आबाल ब्रह्मचारी षडानन्द प्रतिष्ठान काठमाडौँद्वारा सोमबार आयोजित पुरस्कार अर्पण समारोहमा षडानन्द राष्ट्रिय पुरस्कार, राष्ट्रिय समाज सेवा पुरस्कार, षडानन्द क्षेत्रीय पुरस्कार क्रमशः वनस्पतिविज्ञ डा. तीर्थबहादुर श्रेष्ठ (ललितपुर), परोपकार संस्था (काठमाडौँ) र दुर्गाप्रसाद अधिकारी (भक्तपुर)लाई अर्पण गरियो । पुरस्कारको राशि क्रमशः एक लाख, एकाउन्न हजार र एकाउन्न हजार रुपियाँ रहेको छ । परोपकार संस्थाका अध्यक्ष हितकरवीरसिंह कंसाकारले पुरस्कार ग्रहण गर्नुभयो ।
अमेरिकाको एकल र रुसको पपेट नाटक मञ्चन
नेपाल अन्तर्राष्ट्रिय नाट्य महोत्सव २०७९ (निटफेस्ट २०२२)को तेस्रो दिन अमेरिका/भुटानको एकल अभिनयात्मक नाटक ‘थ्री कन्ट्री : वन मोदर’, रुसको पपेट नाटक ‘द म्याजिक स्वान–गिज’ मञ्चन भएका छन् । क्याटी बेक निर्देशित अङ्ग्रेजी भाषाको ‘थ्री कन्ट्री : वन मोदर’ लाई निमाबल, क्याटिबेक, बेन्जामिन रेक्सरोडले लेख्नुभएको हो । सन् १९९० देखि २००० को समयमा आफ्नो मातृभूमि भुटानबाट विस्थापित भएपश्चात् शरणार्थीका रूपमा नेपालबाट अमेरिका पुगेका भुटानी–नेपाली–अमेरिकी मानिसको इतिहास दर्शाउने सत्य घटनामा आधारित कथा प्रस्तुत भएको थियो ।
नेपाल अन्तर्राष्ट्रिय नाट्य महोत्सवको तेस्रो दिन
नेपाल अन्तर्राष्ट्रिय नाट्य महोत्सव २०७९ (निटफेस्ट २०२२) को आज तेस्रो दिन आइतबार नेपालसहित अमेरिका र रसियाको गरी तीन प्रस्तुति मञ्चन हुँदैछ ।
चार वेदका अनुवादक लुइँटेल सम्मानित
लीलाध्वज थापा साहित्य प्रतिष्ठानमा मासिक रचना वाचन तथा स्रष्टा सम्मान कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । कार्यक्रममा चार वेदलाई नेपाली भाषामा अनुवाद गर्नुहुने तिलकप्रसाद लुइँटेललाई लीलाध्वज स्रष्टा सम्मानले सम्मानित गरिएको छ । उक्त सम्मान प्रतिष्ठानका अध्यक्ष विजयध्वज थापाले प्रदान गर्नुभएको थियो । सम्मानित हुनुभएका स्रष्टा लुइँटेलले लीलाध्वज थापाले धेरै उपन्यास, नाटक, हाँस्यव्यङ्ग्य, कविता आदि लेख्नुभएको र उहाँको उपन्यास सङ्ख्यात्मकभन्दा गुणात्मक भएकाले नै आममानिसमा चर्चित भएको बताउनुभयो ।
