मण्डलामा ‘कोराघाट’ र ‘हिउँभन्दा चिसो’ मञ्चन
थापागाउँस्थित मण्डला नाटकघरमा असार ७ गतेदेखि ‘कोराघाट’ र असार ८ गतेदेखि ‘हिउँभन्दा चिसो’ को मञ्चन भइरहेको छ ।
प्रधानमन्त्री प्रचण्डकै नेतृत्वमा देशमा शान्ति स्थापना भयो : मन्त्री किराती
संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री सुदन किरातीले प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’कै नेतृत्वमा देशले समृद्धिको जग हाल्नसक्ने ठुलो सम्भावना रहेको बताउनुभएको छ ।
नेपालमा अबको सिर्जना र अनुसन्धान परम्परा धान्नेमा सीमित हुनुहुँदैन : प्रधानमन्त्री
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले नेपालमा अबको सिर्जना र अनुसन्धान केबल परम्परा धान्नेमा मात्र सीमित हुन नहुने बताउनुभएको छ ।
पिताको तस्बिर (कथा)
यसलाई ऊ समस्याका रूपमा लिँदैनथ्यो– आफ्नो दिवङ्गत पिताको एउटा फोटो अथवा तस्बिर घरमा हुनु पर्छ भन्ने । उसको मान्यता थियो यो तर ऊसँग पिताको एउटा पनि तस्बिर थिएन । समस्या यो भइदियो । पिता दिवङ्गत भइसकेको पनि निकै वर्ष बितिसकेका थिए । अहिले आएर उसलाई महसुस भयो, घरमा पिताको एउटा पनि रङ्गीन त के ‘ब्ल्याक एन्ड ह्वाइट’ तस्बिरधरि छैन । पिताको पालामा रङ्गीन तस्बिरको चलन थिएन । आमाको श्यामश्वेत तस्बिर छ । आमाको भएपछि पि
मातृभाषाप्रतिको उत्कृष्ट अनुराग
रामकृष्ण शर्माको भूमि कालेबुङ । शिक्षा, साहित्य, भाषा आन्दोलन र जातीय जागरणका लागि नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह गर्दै आएको एक ऐतिहासिक स्थल हो कालेबुङ । रामकृष्ण शर्मा सँगसँगै पारसमणिको नाम जोडिएको एक ‘सांस्कृतिकता’ हो कालेबुङ । प्रसिद्ध समालोचक रामकृष्ण शर्माको चर्चा र ख्याति भारतीय नेपाली साहित्यमा शीर्ष स्थानमा छ । तथापि उहाँलाई नेपालको नेपाली साहित्यले पनि उत्तिकै आदर र सम्मानले ग्रहण गरेको छ । रामकृष्ण शर्माले सांस्कृतिक मलजलबाट सिँचेको भू
सुकरातलाई थुनेको जेलभित्र चियाउँदा
फेरि एक्रोपोलिसको फेदमा छु । सूर्यदेवको प्रचण्ड तेज बिहानैदेखि धर्तीमा फैलिएको छ । मानौँ सूर्यदेव एक्रोपोलिसका देवीलाई दर्शन गर्न आएका पर्यटकलाई प्रत्यक्ष दर्शन दिन एथेन्सको धर्तीमा उत्रेका हुन् । हुन त हिन्दुले जस्तै प्राचीन ग्रिकवासीले पनि सूर्यलाई देवताकै रूपमा पुज्दथे । तिनै सूर्यदेवको ताप भोगिरहेछु एथेन्समा । देखिरहेछु गर्मीले हायलकायल भएका मानिसका विविध रूप । मानिसका अथाह भिडलाई छिचोल्दै बल्लतल्ल एक्रोपोलिसको फेदीबाट बाहिर निस्कन सकेँ । टक्क उभिएर मेरो गन्तव्य पश्चिमी दिशामा रहेको फिलोपापोस डाँडालाई नजर लगाउँछु । क्षणभरमै मेरा नयनले एउटा डाँडाको फेदीबाट अर्को डाँ
समावेशी चिन्तनमाथि सार्थक बहस
नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानको ६६ औँ वार्षिकोत्सवका उपलक्ष्यमाअध्येता भोगीराज चाम्लिङद्वारा लिखित “राष्ट्रिय कविता महोत्सव र समावेशी चिन्तनको थालनी’’ विषयक कार्यपत्रमाथि विमर्श भएको छ।
कला जीवनको अभिन्न पक्ष होः गृहमन्त्री श्रेष्ठ
उपप्रधान एवम् गृहमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठले कला जीवनका विभिन्न आयामहरुको प्रतिबिम्ब भएको बताउनुभएको छ
विद्युतीय मञ्चमा फस्टाउँदै साहित्य
राम्रो कविता लेख्दा कसलाई सुनाउने होला भनेर अब भौँतारिँदै हिँड्नु पर्दैन । अहिले आफूले सिर्जना गरेका रचना सामाजिक सञ्जालमा पोस्ट गरेर, वाचन गरेको भिडियो हालेर वा लाइभ गरेर एकै पटक लाखौँ श्रोतालाई सुनाउन सकिन्छ । सूचना प्रविधिमा आएको विकासले अन्य क्षेत्र जस्तै साहित्य क्षेत्रले पनि फस्टाउने मौका पाएको छ ।
‘काष्ठ–मूर्तिकला कार्यशाला’ सुरु
नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठान मूर्तिकला विभागको आयोजनामा ‘समृद्धिका लागि सिर्जना’ भन्ने नाराका साथ एकहप्ते ‘काष्ठ–मूर्तिकला कार्यशाला’ बिहीबारबाट सुरु भएको छ । प्रतिष्ठानमा आयोजित एक औपचारिक कार्यक्रमबिच अग्रज मूर्तिकार एवं प्रतिष्ठानका पूर्वउपकुलपति ठाकुरप्रसाद मैनालीले कार्यशाला उद्घाटन गर्नुभयो ।
प्रज्ञा प्रतिष्ठानको वार्षिकोत्सवमा पुस्तक प्रदर्शनी गरिने
नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानको ६६औँ वार्षिकोत्सवका अवसरमा पठन संस्कृतिको विकास गर्ने उद्देश्यले असार ८ गतेदेखि पुस्तक प्रदर्शनी सुरु गरिने भएको छ ।
राष्ट्रिय कविता महोत्सवमा २५ कविता वाचन हुने
यही असार ९ गते आयोजना हुन लागेको राष्ट्रिय कविता महोत्सवका लागि २५ जना कविका २५ वटा कविता वाचनका लागि छनोट भएका छन् ।
पन्चैबाजा संरक्षणमा जुटे महिला
बाँकेका महिलाहरू मौलिक संस्कृति र परम्परा जोगाउन सक्रिय भएका छन् । जिल्लाको राप्तीसोनारी गाउँपालिका–८ का महिलाहरू पन्चैबाजा संरक्षण समूह नै गठन गरेर मौलिक संस्कृति र परम्परा जोगाउन दिनरात क्रियाशील रहँदै आएका छन् । पन्चैबाजा संरक्षण समूहमा आबद्ध मैसरी खत्रीले समाजबाट मौलिक संस्कृति र परम्परा लोप हुन थालेपछि समूह नै बनाएर संरक्षणमा जुटेको बताउनुभयो ।
लोककला अगाडि बढाउन सुझाव
नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठान लोककला विभागद्वारा आयोजित लोककला विषयक गोष्ठीमा नेपाली लोककलालाई अगाडि बढाउन विभिन्न सुझाव दिइएको छ । प्रतिष्ठानका उपकुलपति लालकाजी लामाले गोष्ठीका कार्यपत्र प्रस्तुतकर्ताले दिएका सुझाव अमूल्य रहेको भन्दै ती सुझावको आधामा आगामी दिनमा प्रतिष्ठानलाई अगाडि बढाइने बताउनुभयो ।
नेपाली समालोचनामा नवआयाम रत्न बृहत् नेपाली समालोचना
नेपाली समालोचनामा सङ्कलन सम्पादनको परम्परा साझा समालोचना (२०२५) देखि प्रारम्भ भएको हो । कृष्णचन्द्रसिंह प्रधानद्वारा सङ्कलित–सम्पादित साझा समालोचनापछिका करिब साढे पाँच दशकमा यस किसिमका समालोचना
जीवनसमरका कथा
वन्यजन्तुविद्का रूपमा प्राध्यापक डा. मुकेशकुमार चालिसे एक विख्यात नाम हो । उनको साहित्यकार व्यक्तित्वले उनकै वन्यजन्तुविद् व्यक्तित्वलाई नजिक नजिकबाटै पछ्याइरहेको छनक पाइन्छ–उनका साहित्यिक सिर्जनामा घोत्लिँदा । चालिसे वन्यजन्तुसम्बन्धी अनुसन्धाताका रूपमा मात्र होइन, नेपाली साहित्यको श्रीवृद्धिका लागि पनि निरन्तर साधनामय छन् । कुनै बखत उनले विभिन्न साहित्यिक तथा समाचारमूलक पत्रपत्रिकाका सम्पादकका रूपमा पनि का
पूर्वीय दर्शन, परम्परा र साहित्यिक उन्नयन
साहित्यकार रामप्रसाद पन्तको हालै प्रकाशित निबन्धावली ४२ औँ कृति हो । यसमा विगत २० वर्षका अन्तरालमा लेखिएका २५ वटा निबन्धहरू सङ्कलित छन् । निबन्धावली शब्द नेपाली साहित्यमा उति प्रचलित शब्द नभए पनि निबन्ध र आवली शब्द मिली बनेको निबन्धावलीले पङ्क्ति मिलाएर राखिएको निबन्धको अर्थ राख्छ ।
चोभार ब्लुज
कथाकार विक्रमभक्त जोशी जोशीको पहिलो कथासङ्ग्रह ‘चोभार ब्लुज’ भित्र १९ वटा कथा समेटिएका छन् । कथा नयाँ छैनन् तर नयाँ प्रस्तुतिले कथाकारको आफ्नो निजत्व देखिन्छ । सङ्ग्रहभित्रकै ‘चोभार ब्लुज’ शीर्षकबाटै यस कथा सङ्ग्रहको नामकरण गरिएको रहेछ ।
कला क्षेत्रको भूमिका विशेष : सभामुख घिमिरे
सभामुख देवराज घिमिरेले देशको समृद्धि र पहिचानका लागि सांस्कृतिक र कला क्षेत्रको विशेष भूमिका रहेको बताउनुभएको छ । सांस्कृतिक संस्थानको ५१ औँ वार्षिकोत्सवका अवसरमा मङ्गलबार राजधानीमा आयोजित कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै सभामुख घिमिरेले यहाँको सांस्कृतिक वैभवको विविधताको प्रवर्धन र प्रचारको माध्यमबाट देशको पहिचानसँगै आर्थिक समृद्धिमा योगदान पुग्ने बताउनुभयो । उहाँले ‘नाचघर’ को स्थापना लोकगीत, नृत्य, नाटक, सङ्गीत क्षेत्रको विकासका लागि भएकाले ती विधाका कार्यक्रम गर्ने मञ्च प्रदान गर्दै आएको बताउनुभयो ।
मन्त्री शर्माद्वारा पाँच व्यक्तित्वको टिकटमा टाँचा प्रदान
आफ्नो जीवनकालमा विशिष्ट योगदान दिनुभएका सामाजिक तथा साहित्यिक व्यक्तित्वको नाममा सरकारले हुलाक टिकट प्रकाशन गरेको छ ।
अग्रज कलाकारका कला प्रदर्शनी
नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठान (नाफा) परिसरमा अग्रज कलाकारहरूका चित्रकला प्रदर्शनी सुरु भएको छ । प्रदर्शनीको पूर्वप्रधानमन्त्री झलनाथ खनालले सोमबार एक समारोहबिच उद्घाटन गर्नुभयो । कार्यक्रममा पूर्वप्रधानमन्त्री खनालले नेपाल कलाको खानी भएको बताउनुभयो । उहाँले ललितकलाका असङ्ख्य विधामध्ये सात विधाको प्रचार गर्ने पनि बताउनुभयो । उहाँले नेपाली कलाको सिर्जनशीलता निकै माथि पुगेको हालै सम्पन्न राष्ट्रिय ललितकला प्रदर्शनीबाट प्रस्ट भएको धारणा व्यक्त गर्नुभयो । उहाँले कलाकारलाई आवश्यक प्रोत्साहन र वातावरणका निमित्त तीनवटा प्रतिष्ठान बनेको तर बजेट र नीतिको कमी रहेको औँल्याउँदै सरकारले ती विषयमा पनि ध्यान दिनुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।
भारतसँग समानताका आधारमा पुस्तक आदानप्रदान गर्न जोड
नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति भूपाल राईले नेपालस्थित भारतीय दूतावासद्वारा प्रकाशित दुई पुस्तक विमोचन गर्नुभयो ।
‘जीव, ईश्वर र मानिस’ लोकार्पण
सुवर्ण हुमागाईंले लेख्नुभएको पुस्तक ‘जीव, ईश्वर र मानिस’ को लोकार्पण भएको छ । हिमालय बुक स्टलद्वारा शनिबार राजधानीमा आयोजित कार्यक्रममा सांसद गगन थापा, प्राडा उदयराज खनाल र स्वामी एकार्थनन्दलगायतले सो पुस्तकको लोकार्पण गर्नुभएको छ । सांसद गगन थापाले यस पुस्तकमा लेखकले अध्यात्म, ज्ञान, दर्शनलाई घनश्याम नामक पात्रले गर्ने प्रश्न तथा जिज्ञासामार्फत मेहनत तथा जोखिमसमेत मोलेर पाठकमाझ ल्याउने राम्रो प्रयास गरेको बताउनुभयो । उहाँले लेखक हुमागार्इंको स्वअध्ययन, ध्यानलगायतका व्यवहारबाट आफू प्रभावित भएको बताउँदै धर्म, आत्मा, ब्रह्माण्डको सिर्जनाबारे लेखिएको यस पुस्तकबाट पाठकले ज्ञान लिने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।
समावेशी राष्ट्रिय कविता महोत्सवका लागि ८९२ कविता दर्ता
नेपाल प्राज्ञ–प्रतिष्ठानले यही असार ९ गते आयोजना गर्न लागेको राष्ट्रिय कविता महोत्सवमा यस दशककै सर्वाधिक कविताहरू दर्ता हुन आएका छन् । महोत्सवमा इमेलबाट ८४८ र प्रत्यक्ष ४४ वटा गरी ८९२ वटा कविता प्रतिष्ठानमा दर्ता हुन आएका छन् ।
![चुनाव [कथा]](https://gorkhapatraonline.com/storage/media/98013/conversions/Untitled-1-original-thumb.jpg)
चुनाव [कथा]
“भोट केमा... जिन्दावाद...” हरिकृष्ण अर्धबेहोसीमा कराउँदै थियो । चुनावले गाउँ, सहर सबैतिर छोपिसकेको थियो । सबै चुनावमय भइसकेको थियो । यस्तोमा हरिकृष्णलाई पनि चुनाव लाग्नु अस्वाभाविक थिएन । उसलाई पनि बिहानैदेखि चुनाव लाग्छ । चुनाव आउनै हुन्न उसलाई । मतदानको एक महिनाअघिदेखि बाटो सबै आफ्नो बनाएर हिँड्छ ऊ । बिहानैदेखि बाहिरै हुन्छ । एक महिनासम्म घरमा कसैले उसका लागि भात कुर्नु पर्दैन । पूर्वबाट उदाएको सूर्य पश्चिमबाट अस्ताइसक्दा पनि हरिकृष्ण घरभित्र छिर्दैन ।
