तनहुँ जिल्लाको प्रख्यात पर्यटकीय स्थल बन्दीपुरमा रहेको ऐतिहासिक एवं प्राचीन मध्येको एक मन्दिर हो खड्गमाईको मन्दिर । यो मन्दिर ब्यास नगरपालिका वडा नम्बर ११ को उच्च पहाडको पूर्वी भागमा अवस्थित रहेको छ।
कपिलवस्तु, पुस ७ गते । कपिलवस्तुको प्रख्यात शक्तिपिठ झडुलामाईको मन्दिर । यो मन्दिर कपिलवस्तु जिल्लाको बुद्धभूमि ४ बुडडीमा अवस्थित रहेको छ । काठमाडौँबाट पूर्व पश्चिम राजमार्ग हुँदै पश्चिम जाँदा तीन सय २४ किलोमिटरको दुरीमा राजमार्गको दाहिने किनारमा निकै नै फराकिलो जङ्गलको क्षेत्रफलमा रहेको छ। यस मन्दिर परिसरमा झडुलामाई मन्दिर लगायत समयमाई, दुर्गा, हनुमान, गणेश, बुद्धबाबा, नाग देवता, फुलनदेवी, फुलमती देवी, बागेश्वरी, बर्मा, पश्चिमेली काली, सुपा देउराली, जल बराह, नरसिंह औतार, शीतला माता देवीका मन्दिरहरू रहेका छन् जसले गर्दा यस स्थललाई धार्मिक स्थल एवं नेपाल सरकारबाट मान्यता प्राप्त झडुलामाई आध्यात्मिक प्रतिष्ठान समेत रहेको छ।मन्दिरको गर्भ गृहको मध्य भागमा निकै नै पुरानो एवम् निकै नै कलात्मक शैलीको कालो प्रस्तरको झडुलामाईको मूर्ति रहेको छ भने उक्त मूर्तिको दायाँ र बायाँ अन्य देव देवताहरू प्नि रहेका छन्। यस मन्दिरका १३ औँ एवम् विगत २२ वर्षदेखि पुजारी रहेका कुलबहादुर खडकाका अनुसार पूर्व पश्चिम राजमार्ग निर्माण हुँदा यस झडुलामाईको मूर्ति राजमार्गको उत्तरतर्फ जङ्गलमा वि.स. १९१९ मा फेला परेको थियो। पहिला सामान्य मन्दिरको रूपमा रहेको यो देवीको मन्दिर स्थानीयवासीहरु, समाजसेवीहरू, विभिन्न सङ्घ संस्थाहरूको सहयोगमा वि.स. २०५४ सालमा मन्दिर स्थापना भएको बताउनुभयो।यस मन्दिरमा दैनिक बिहान र बेलुका नित्य पूजा अर्चना हुने गर्दछ र विशेष गरी यस देवीको मन्दिरमा हिन्दुहरूको महान् पर्व विजया दशमी, चैते दशमीमा स्थानीय भक्तजनहरूको अत्यधिक भिड हुने गर्दछ। भक्तजनहरूले आफ्ना विभिन्न भाकलका लागि यस देवीको मन्दिरमा बलिको प्रथा समेत रहेको छ।मन्दिर परिसरमा स्थानीयवासीहरुले विवाह, व्रतबन्ध लगायत विभिन्न धार्मिक कार्यक्रम समेत गर्ने गर्दछन्। जङ्गलको हरियाली र मनोरम स्थल भएकोले स्थानीयवासीहरु र स्कुलका विद्यार्थीहरू यहाँ मनोरञ्जनका लागि पिकनिक समेत खेल्न आउने गरेको पुजारी बताउनुहुन्छ।
चितवनको भरतपुर–११ जिरौनामा अवस्थित निकै नै आकर्षक र कलात्मक शैलीको धर्मधाम । यो धर्मधाम महन्थ धर्मदास महाराजको नाम राखेर करिब ६ वर्ष अगाडी स्थानीयवासीहरु, विभिन्न सङ्घ संस्थाहरूको जनश्रमदानबाट निर्माण गरिएको भनेर यही धर्मधामका पुजारी बताउनुहुन्छ।
कपिलवस्तुको कृष्ण नगर नगरपालिकाको बहादुरगंजमा अवस्थित गुजरात शैलीको कालिका मन्दिर । निकै नै आकर्षक र कलात्मक गुजरात शैलीको यो कालिका मन्दिर काठमाडौँबाट पुवै पश्चिम राजमार्ग हुँदै पश्चिम जाँदा करिब ३३८.८ कि.मि दुरीमा रहेको चन्द्रौटाबाट दक्षिणतर्फको केही दुरीमा राजमार्गको दाहिनेतर्फ रहेको छ।
बर्दियाको गुलरिया नगरपालिका वडा नं. ४ मा अवस्थित प्रख्यात मातङ्गी दुर्गा देवीको मन्दिर । यही मन्दिरको नामबाट यस टोलको नाम मातड. गी टोल रहन गएको हो । यो देवीको मन्दिर गुलरिया बजारको प्रमुख सडक किनार अर्थात् प्रमुख सडकको बायाँतर्फ रहेको छ ।
रुपन्देहीको सिद्धार्थनगर नगरपालिका–४ डगोहरामा अवस्थित विश्वकर्मा मन्दिर । यस मन्दिरको गर्भ गृहको मध्य भागमा विश्वकर्मा भगवान्को मूर्ति र दाँया र बायाँ शिव, पार्वती एवम् ब्रह्मा भगवान्को मूर्ति रहेको छ।
नवलपुर जिल्ला गैँडाकोट नगरपालिका वडा नं. ९ थुम्सी चक्रघाटमा अवस्थित निकै नै आकर्षक शिखर खजुराज शैलीको हनुमान मन्दिर। यो मन्दिर नारायणगढबाट पूर्व पश्चिम राजमार्ग हुँदै पश्चिम जाँदा करिब ८ किलो मिटरको दुरीमा राजमार्गको बायाँतर्फ रहेको छ।
जुद्ध सडकबाट दाहिनेतर्फ रहेको शिखर शैलीमा बनेको यो मन्दिरमा हरेक दिन भक्तजनको भीड लाग्ने गरेको छ ।
काठमाडौँस्थित पशुपतिनाथ मन्दिरको पश्चिमपट्टि अर्थात् गौशालाबाट चाबहिलतिर जाँदा सडकको बायाँतर्फ जय बागेश्वरीको प्रसिद्ध मन्दिर छ। त्यही मन्दिरको उत्तरतर्फ रहेको लुँहिटी नामको ढुङ्गेधाराको दायाँपट्टि सडकको किनारैमा प्रस्तर निर्मित लघु आकारको शिखर शैलीको धन्वन्तरिको मन्दिर छ।
काठमाडौँको शंखरापुर नगरपालिका वडा नं. ८ मा रहेको प्राचीन मन्दिर बज्रयोगिनी मन्दिर गुफै गुफाले भरिएको छ । यस क्षेत्रमा नौ वटा गुफा रहेका छन् ढुङ्गेयुगका यी गुफाहरूमा विभिन्न भगवानका मूर्तिहरू समेत रहेका छन्।
नवलपुर जिल्ला अर्थात् नेपालकै प्रख्यात शक्ति प्रबल मौला कालिका मन्दिर । यो भगवतीको मन्दिर नवलपुरको गैँडाकोट नगरपालिका वडा नं. १ अन्तर्गत पूर्वपश्चिम राजमार्गको नारायणी पुलबाट करिब ४ कि.मि. को दुरीमा प्राकृतिक सम्पदाले भरिपूर्ण समुन्द्र सतहदेखि १८४१ फिटको उचाइमा रहेको हरियाली पहाडको जङ्गलको गैडाकोटधुरीमा अवस्थित रहेको छ।
अर्घाखाँचीको प्रख्यात सुपा देउराली मन्दिर । सुपा देउराली देवीको मूर्ति पहिले भैसीभेला पहाडको फेदी अर्थात् सुपा खोलाको भिरमा रहेको थियो ।
कपिलवस्तुको बुद्धभूमी नगरपालिका वडा नं. १ मा अवस्थित थारु समुदायहरूको प्राचीन चढ.गढनिया माई मन्दिर । यो मन्दिर गोरुसिङ्गेबाट करिब आठ किलोमिटरको दुरीमा उत्तरतर्फ देवी स्थान सामुदायिक वनको मध्य भागमा अवस्थित रहेको छ ।
अर्घाखाँचीको प्रख्यात धार्मिक ठाडा दह आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकको मुख्य आकर्षक बन्दै गएको छ । पर्यटकीय हिसाबले मात्र नभएर धार्मिक हिसाबले समेत यो दह प्रख्यात बन्दै गएको छ ।
पाल्पाको सदरमुकाम तानसेनको टुँडिखेल नजिक भीमसेन टोलमा रहेको भगवती मन्दिर भक्तजनको लागि प्रख्यात मानिन्छ । यो मन्दिर निकै नै फराकिलो क्षेत्रफलमा प्या गोडा शैलीको रहेको छ।