लक्ष्मी सापकोटा
दुध दुहुनेलाई सधैँ दुःख : बिक्री भएको दुधको भुक्तानी नपाउँदा किसान समस्यामा
दुधको भुक्तानी नपाएर देशभरका किसान दुःखमा छन् । तथापि उनीहरूको यो दुःख अहिलको होइन । हरेक वर्ष बर्खाका बेला उनीहरूको यस्तो पीडा झन् बल्झिन्छ ।
ग्यास भण्डार र फलाम खानीको उत्खननले बन्नेछ नेपाल समृद्ध
उल्लेख्य र ठुलो परिमाणमा खनिज पदार्थको दोहन गर्न नसकेको नेपालमा दुई ठुला खनिज भण्डार दोहनको पर्खाइमा छन् । पूर्वी नवलपरासीको धौवादी हुप्सेकोटमा रहेको फलाम र दैलेखको दैलेखको भैरवी गाउँपालिकास्थित जलजलेमामा रहेको प्राकृतिक मिथेन ग्यास निकाल्न सके आन्तरिक उपभोगमा मात्र सीमित नरही ठुलो धनराशि बाहिरिने क्रम पनि रोकिने छ ।
अव्यवस्थाले मलको हाहाकार, प्रदेश र स्थानीय तहको लापर्बाही
धान, मकै वा गहुँ जुनसुकै बाली लगाउने बेला किसानले सिँचाइ, मल र बिउ जस्ता आधारभूत सुविधा पाउँदैनन् । यस वर्ष पर्याप्त वर्षा नहुँदा धान रोप्न नपाएका किसानले जसोतसो रोपेको र रोप्न लागेको धानमा मल हाल्न पाएका छैनन् । यसका लागि मलको अपर्याप्तताभन्दा पनि अव्यवस्था जिम्मेवार छ ।
तराई मधेशको खडेरी : देशकै ठुलो सङ्कटको सूचक
यस वर्षको मनसुन सुरु भएदेखि नै आकासे बर्खा नभएको र सतहमुनिको पानी पनि सुकेर सुक्खाग्रस्त मधेशमा केही दिनदेखिको वर्षाले तत्कालका लागि केही राहत दिएको छ । मधेशमा धानको बुढो बिउ रोपाइँ पनि हुँदै छ तर समस्याको दीर्घकालीन समाधान नखोज्दा यो वर्षा छारोमराइ मात्र हुने देखिएको छ । यो तराई मधेशमा देखिएको तर देशकै ठुलो सङ्कटको सूचक मात्र हो ।
भारतमा उत्पादन घट्दा नेपाली चिया निर्यात बढ्यो
मुलुकबाट गत वर्ष साढे चार अर्ब रुपियाँ बराबरको चिया निर्यात भएको छ । भन्सार विभागको तथ्याङ्क अनुसार आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा चार अर्ब ५८ करोड ६९ लाख रुपियाँ बराबरको एक करोड ५५ लाख ९८ हजार केजी चिया निर्यात भएको छ । अघिल्लो आव २०८०/८१ मा तीन अर्ब ६२ करोड रुपियाँ बराबरको एक करोड ३९ लाख १६ हजार केजी निर्यात भएको छ ।
सुनको मूल्य बढ्दै आयात घट्दै
सुनको मूल्य बढ्दै गएपछि आयात परिणाम घट्दै गएको छ । निरन्तर मूल्य बढ्दा आन्तरिक बजारमा खपत घटेर आयातमा उल्लेख्य कमी आएको हो । सुनको आयात घट्दा सुनबाट सङ्कलन हुने राजस्वमा समेत कमी आएको छ ।
डिप बोरिङलाई विद्युत् महसुल र न्यून भोल्टेजको समस्या
सरकारले सुक्खाग्रस्त मधेश प्रदेशमा सिँचाइ र खानेपानी व्यवस्थापनका लागि तत्काल पाँच सय डिप बोरिङ गर्ने तयारी गरेको छ । त्यसरी डिप बोरिङ गरेर कम लागतमा सिँचाइ गर्ने र खानेपानी सुविधा उपलब्ध गराउने यसअघिको सरकारी योजना भने अव्यावहारिक विद्युत् महसुलका कारण व्यवहारमा प्रयोग हुन सकेको छैन ।
दैनिक दुई हजार युवा रोजगारी खोज्दै विदेश, युवा स्वरोजगार कोष एक वर्षदेखि नेतृत्वविहीन
वैदेशिक रोजगारीका लागि दैनिक झन्डै दुई हजार युवा बिदेसिन्छन् । युवालाई स्वरोजगार बनाएर देशभित्रै राख्ने यहीँ उद्यमी बनाउने नीति, योजना, कार्यक्रम र संस्था पनि सरकारसँग छ तर त्यसको कार्यान्वयन गर्ने निकाय भने एक वर्षदेखि नेतृत्वविहीन छ ।
कोदो खाने चलनले बढायो आयात
मुलुकमा वार्षिक पौने अर्ब रुपियाँ बराबरको कोदो आयात हुने गरेको छ । स्थानीय उत्पादनले माग धान्न नसक्दा ठुलो परिमाणमा कोदो आयात हुने गरेको हो ।
चीनमा मासु निर्यात गर्न अझै केही समय लाग्ने
नेपालबाट चीनमा राँगाभैँसीको मासु निर्यात गर्न अझै केही समय लाग्ने भएको छ । चीनमा राँगाभैँसीको मासु निर्यातसम्बन्धी सम्झौता डेढ वर्षअघि नै भए पनि निर्यात भने हुन सकेको छैन ।
फेरि फर्कंदै तातोपानी नाका
नेपाल र चीन जोड्ने रसुवागढी नाकाको संरचना बाढीले ध्वस्त भएपछि त्यसको विकल्प फेरि सिन्धुपाल्चोकको तातोपानी नाका बन्ने भएको छ ।
विकल्पमा सामुदायिक विद्यालय
माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसइई) को नतिजा सार्वजनिक भएसँगै धेरै विद्यार्थी कक्षा ११ मा कुन विद्यालय अध्ययन गर्ने भन्ने खोजीमा लागिसकेका छन् । यस्ता विद्यार्थीका लागि उपत्यकामा रहेका सामुदायिक विद्यालय पनि गतिलो विकल्प बनिरहेका छन् । सस्तो शुल्कमा गुणस्तरीय शिक्षा पाइने हुनाले केही
पोखरामा अत्याधुनिक हवाई इन्धन भण्डारणगृह निर्माण
पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा अत्याधुनिक प्रविधिसहितको हवाई इन्धनगृह (डिपो) निर्माण भएको छ । तीन महिनालाई इन्धन भण्डारणगृह निर्माण गर्ने सरकारको नीति अनुसार पहिलो चरणमा नेपाल आयल निगमले सो डिपो निर्माण गरेको हो ।
-original-thumb.jpg)
सुक्खा बन्दरगाह निर्माण प्रक्रिया सुरु
लामो समयदेखि चर्चामा रहेको कञ्चनपुरको दोधारा चाँदनी सुक्खा बन्दरगाहको निर्माण प्रक्रिया अगाडि बढेको छ ।
ओरालो लाग्दै सुनको मूल्य
तोलामा दुई लाख रुपियाँ नजिक पुगेको सुनको मूल्य क्रमिक रूपमा घट्न थालेको छ । पछिल्लो दुई सातामा सुनको मूल्य तोलामा साढे नौ हजार रुपियाँले घटेको छ । निरन्तर बढ्दै गएको सुनको मूल्य इजरायल र इरानबिच भएको युद्ध रोकिएसँगै घट्न थालेको हो । युद्धविराम रोकिएसँगै बजार स्थिर हुँदा लगानीकर्ताले सुन बेच्न थालेपछि मूल्यसमेत घट्दै गएको बताइए
