बैगुनी माया (कथा)
खै के भन्नु आज त्यसै मन छट्पटाएको छ । क्यान्सर पीडित बिरामी श्रीमान्लाई केही सोध्न पनि सक्दिनँ । डाक्टरले भनेको छ कुनै पनि किसिमको तनाव नदिनु भनेर । एउटै छोरो पनि अमेरिकातिर भासिएको छ । छोरी पनि पढाइका लागि अर्कै सहर पुगेकी छ, लामो
कुनै एक समयको कथा
उमेरका अधिकांश दिन बितिसकेपछि बाँकी केही रहँदैन । जीवन थाक्दैमा बितिहाल्ने पनि के हुँदो रहेछ र ? आजबाट प्रारम्भ भएको विखण्डन र विस्थापनमा हिजोका ती दिन हराउने छन् । म आफैँसँग प्रश्न गर्न सक्दिनँ, मलाई कहाली लागेर आउँछ । हुन सक्छ भने म कुनै यस्तो अचुम्बकीय क्षेत्रमा रहूँ जहाँ उभिन वरपर, यताउताको कुनै आधार चाहिँदैन ।
बिपी साहित्य महोत्सव ‘सुखद तर अपर्याप्त’
नेपाली कांग्रेसले यस वर्ष भदौ २४ देखि २६ गतेसम्म बिपी साहित्य महोत्सव गर्ने निर्णय गरेदेखि समाजको एउटा तप्काले नयाँ रक्तसञ्चार भएको अनुभव ग¥यो । खास गरी लेखक, सर्जक, साहित्यकारले यस्तो निर्णयलाई उच्च महìव दिएको पाइयो । नेपाली साहित्यिक इति
पद्मश्री पुरस्कार प्रदान
खेमलाल–हरिकला लामिछाने प्रतिष्ठानद्वारा प्रदान गरिने ‘पद्मश्री साहित्य पुरस्कार’ समालोचक तथा आख्यानकार डा. देवीप्रसाद सुवेदीलाई (मनु उपन्यासका लागि) एक समारोहबिच अर्पण गरिएको छ । मनु उपन्यास ऋग्वैदिक समाजको परिवेशमा चित्रित सामाजिक, सांस्कृतिक उपन्यास हो । मूल पात्र मनुको नेतृत्वमा सुर र असुरबिचको द्वन्द्व समाप्त भई उनकै नेतृत्वमा मानव जातिको विकास भएको कथा यस उपन्यासमा चित्रण गरिएको छ ।
नेपालभाषा साहित्य सम्मेलन सम्पन्न
६२ औँ विराट नेपालभाषा साहित्य सम्मेलन बिहीबार भक्तपुरको बिकुमछेँमा सम्पन्न भएको छ । महेन्द्र गोपाल कर्माचार्यको अध्यक्षतामा वरिष्ठ साहित्यकार डा. योगेन्द्र प्रधानको प्रमुख आतिथ्यमा सम्पन्न कार्यक्रममा नेपालभाषा आन्दोलनका अग्रज मल्ल के सुन्दरलाई एक लाख नगद राशिसहित विराट पूर्ण वैद्य लुमन्ति सिरपाः प्रदान गरिएको छ ।
वार्षिक नाटक मञ्चन कहिले सुचारू होला ? पर्खाइमा छन् रामपुरवासी
महान् चाड बडादसैँ पर्वका अवसरमा हरेक वर्ष रामपुर गाउँ स्थित वरुणेश्वर माविको प्राङ्गणमा मञ्चन गरिँदै आइएको वार्षिक नाटक लामो समयदेखि बन्द हुँदा स्थानीय बुद्धिजीवी, कलाकर्मी, साहित्यकार र कलाप्रेमीहरुले चिन्तित भएका छन् । २०१८ सालदेखि सुरु भएर लगातार ४५ वर्षसम्म चलेको वार्षिक नाटक मञ्चन २०६३ सालमा बन्द भएको थियो ।
बरफकाे ओछ्यान
तिमीसँगसुख फिँजाउने ठाउँ अपुग भएपछिम कहाँ पठाएका हौ यी दुःखका बिउहरू ?कस्तो अचम्म !बियाड पनि चाहिएन यी मलाई रोप्न, हुर्काउनन पानी, न घामन मल, न गोडमेलकेही नगरीकनै झाँगिए यी मेरो आँगनमाहेर्दाहेर्दैओत, आँधीमा पर्योहोस, परिवेशले उडायोफुत्त–फुत्त !कहाँबाट आउँछन्, आउँछन्सन्त्राशका यी वाणहरूर, रातलाई चाल्नु बनाएर जान्छन्सुन्दासुन्दै बस्तीको आर्तनादशून्यतामा परिणत हुन्छ भर्खरै ओर्लिएको बिहानर, गिद्धहरूछेवैको रुखको हाँगामा बसेर गीत गाइरहेका हुन्छन्कति हेर्नु कहिल्यै छुन नसकिने त्यो आकाश ?कति सुन्नु कहिल्यै नथाक्ने यी उच्छ्वास ?महिषासुर पहरेदार भएको छ,र, सास हत्केलामा अड्किएको छरक्तनलीमा नाचिरहेछन्किसिम किसिमका किटाणुहरूदिल र दिमागमा फलामे किला ठोकिएको छके यही सत्य हो–तिमीलाई उक्लनु थियो कुनै शिखरर, मेरो हिस्साको बाटो तिमीले ओगटेका हौ ?तिमीलाई रमाउनु थियो कुनै ज्यादतीमार, मेरो ओठको मुस्कान मबाट लपेटेर लगेका हौ ?तिमीलाई बनाउनु थियो आफ्नै एउटा सुन्दर सालिकर मेरो सौन्दर्यमाथि आँखा लगाएका हौ ?म यसरीकतिन्जेल पानीमा विष छानिरहुँम यसरीकतिन्जेल धुवाँको मुस्लो बाटिरहूँभीष्मभन्दा जब्बर भएरम यसरीकतिन्जेल बरफको ओछ्यानमा सुतिरहूँभो; पुग्योतिमीसँग अब कुनै कारण सोध्नु पनि छैनतिमीले दिने विकल्प रोज्नु पनि छैनबस् ! मलाई अबयत्ति मात्रै जान्नु पर्याप्त छ–तिम्रा लागिमैले ढुङ्गा हुने दिन कहिले आउँछ ?तिम्रा लागिमैले ढुङ्गा हुने दिन कहिले आउँछ ?
पत्रकार पराजुलीको अङ्ग्रेजी कथासङ्ग्रह ‘ड्रिमी आइज’ बजारमा
पत्रकार वसन्त पराजुलीको अङ्ग्रेजी कथाहरूको सङ्ग्रह ‘ड्रिमी आइज’ बजारमा आएको छ । पराजुलीको यो तेस्रो पुस्तक हो । यसअघि उहाँका ‘कुमाता’ र ‘मोम्चो’ कथा सङ्ग्रह प्रकाशित भैसकेका छन् ।
-original-thumb.jpg)
लघुकथा सङ्ग्रह ‘अक्षर’ को विमोचन
साहित्यकार सनत सापकोटाको लघुकथा सङ्ग्रह ‘अक्षर’ को विमोचन तथा रचना वाचन कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ ।
दुई कृतिलाई विमल गुरुङ कृति पुरस्कार २०७९ दिइने
कवि विमल गुरुङ पुस्तकालयले प्रदान गर्दै आएको २ लाख रुपियाँको कृति पुरस्कार कवि चन्द्र गुरुङको कविता सङ्ग्रह ‘जब एउटा मान्छे हराउँछ’ र विजय बान्तवाको गद्य सङ्ग्रह ‘मित्याङसा’ लाई संयुक्त रूपमा ‘विमल गुरुङ कृति पुरस्कार २०७९’ प्रदान गरिने भएको छ ।
‘गजल यात्रा–४’ प्रकाशित
नेपाली गजलहरुको सँगालो गजल यात्रा प्रकाशन भएको छ । गजल मञ्च मकवानपुरले प्रकाशन गरेको गजल यात्राको चौथो संस्करणको शुक्रबार हेटौँडामा विमोचन गरिएको हो ।
शम्भु र मिलनका कृति बजारमा
वालिङका दुई साहित्यकार शम्भु अर्याल र मिलन उपाध्याय (समीर) का दुई कृति बजारमा आएका छन् ।
ओटिटीमा जारी चलचित्र
कोरोना महामारीका कारण बन्दाबन्दी भएको समयमा नेपाल ‘ओटिटी’ (ओभर द टप)प्रति सबैको आकर्षण बढ्यो । ओटिटीमा चलचित्र रिलिज तथा नयाँ–नयाँ शृङ्खला प्रदर्शन हुन थालेपछि नेपालमा पनि यसका प्रयोगकर्ता उल्लेख्यरुपमा बढेका छन् । नेपाली एप आइफ्लिक्स, भिडियो पसल, सिनेमा घरजस्ता एपले दर्शक पाएनन् ।
साहित्यकार चित्तरञ्जन नेपालीको निधन
साहित्यकार, इतिहासकार, पुरातत्वविद् तथा प्रशासक चित्तरञ्जन नेपालीको सोमबार साँझ निधन भएका छ । उहाँ ९२ वर्षको हुनुहुन्थ्यो । चित्तरञ्जनको असली नाम नारायणप्रसाद राजभण्डारी हो ।
मदन पुरस्कार वितरण
कलाकार टेकवीर मुखियालाई जगदम्बाश्री र ऐंठन पुस्तकका लागि विवेक ओझालाई मदन पुरस्कार प्रदान गरिएको छ। मदन पुरस्कार गुठीले सोमबार आयोजना गरेको कार्यक्रममा उहाँहरूलाई २०७९ सालको जगदम्बाश्री सम्मान र मदन पुरस्कार प्रदान गरियो। गुठीका अध्यक्ष कुन्द दीक्षितले स्रष्टाद्वयलाई प्रमाणपत्रसहित जनही चार लाख रुपियाँ पुरस्कार प्रदान गर्नुभयो। कलाकार मुखियाले अक्षरलाई कलाको आवरणमार्फत पाठकसँग जोड्न तथा स्रष्टालाई मुहारचित्रमार्फत साहित्यानुरागीमाझ पु¥याउन महत्वपूर्ण योगदान दिएकाले जगदम्बाश्री सम्मान अर्पण गरिएको आयोजकले जनाएको छ।
-original-thumb.jpg)
सत्यको खोज कृति लोकार्पण
साहित्यकार जितेन्द्र रसिकद्वारा लिखित वाङ्मय शताब्दी पुरूष सत्यमोहन जोशीको जीवनी सत्यको खोज सार्वजनिक भएको छ । जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठले कृति लोकार्पण गर्नुभयो ।
दस लाखको नइ उपकार कोष स्थापना
नइ प्रकाशनले आर्थिक रूपमा कमजोर साहित्यकारको स्वास्थ्य उपचार, कृति प्रकाशन र अन्य सहयोगका लागि ‘नइ उपकार कोष’को स्थापना गरेको छ ।
‘सत्यको खोज’, ‘कवि-कविताको छवि’ र ‘शास्त्रीय नेवार साहित्य’ प्रकाशित
वाङ्मय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशी र जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठका जीवनी तथा नेपालभाषा साहित्यसम्बन्धी प्राज्ञिक अनुसन्धानात्मक पुस्तक बजारमा आएका छन् ।
कार्टुनिष्टले कार्टुन प्रस्तुत गर्दा भोग्नुपरेको समस्याबारे छलफल
नेपाल ललितकला प्रज्ञा प्रतिष्ठानका कुलपति नारदमणि हार्तम्छालीको प्रमुख आतिथ्यमा भएको कार्यक्रममा कार्टुनिष्टहरुले कार्टुन लेख्दा वा प्रस्तुत गर्दा भोग्नु परेको समस्याका विषयमा छलफल भएको थियो ।
ठाँटीको घाम उपन्यास सार्वजनिक
साहित्यकार टङ्कबहादुर भट्टराईले लेख्नुभएको ‘ठाँटीको घाम’ नामक उपन्यास सार्वजनिक (विमोचन) गरिएको छ । घटस्थापनाको अवसर पारेर सदरमुकाम फुङ्लिङमा आइतबार आयोजित कार्यक्रमबीच सो उपन्यास सार्वजनिक गरिएको हो ।
कथा जस्तै लाग्ने विगत
चलचित्रको नायकलाई पनि मात दिने व्यक्तित्वसँगै देखिएको सक्रियताले तीसको दशकमा नाम जस्तै बन्नुभएको थियो राजकुमार थापा । यतिखेर उहाँको नाम धेरैले थाहा नपाएको नाम पनि हुन सक्छ । हामी विगत बिर्सन्छौँ, वर्तमानमा रमाउँछौँ, सुनौलो भविष्यको कल्पनामा । जीवनको उर्वर समय साहित्य, सङ्गीत, खेलकुद, प्रशासनमै
द्वन्द्व र युद्धको ऐना
ऐना–केही चिजलाई जस्ताको तस्तै प्रतिरूप देखाइदिने वस्तु, दर्पण । ऐना रामलाल जोशीको सुदूरपश्चिमका दुःख पीडाका घटनालाई उनेर बनाइएको कथानकका कथाहरूको सङ्ग्रह (२०७२) पनि हो । ऐना झ्यालको पुतली ऐनालाई प्रतीकात्मक रूपमा प्रस्तुत गरिएको सुजित बिडारी निर्देशित चलचित्र (२०७९) । ऐना जोडिएका यी दुई हालैका उदाहरणीय विषय हुन् । ऐना (२०७७) कांग्रेसका तत्कालीन प्रवक्ताले चलाएको एउटा टेलिभिजन कार्यक्रम पनि हो ।
ग्रिसमा वाइनका देवता खोज्दा
एथेन्समा संसारको पहिलो थिएटर ! म एकाएक उत्साहित हुन्छु । त्यस ऐतिहासिक स्थानमा स्पर्श गर्न मन उद्वेलित हुन्छ । नाटकप्रेमी मेरो मनमा अचानक जिज्ञासाका पर्दाहरू खुल्न थाल्छन् । आतुरता प्रकाशको गतिमा दौडन्छ । मेरा पाइला त अझै एथेन्सको एक्रोपोलिसमै छन् । एक्रोपोलिसमा अवस्थित एथेना देवीको मन्दिरबाट थिएटरलाई चियाउने प्रयास गर्छु । ठिक मुनि अलिकति भिरालो परेको ठाउँमा छ ‘द थिएटर अफ डायोनाइसस ।’ खासै ठम्याउन सक्दिनँ । विलम्ब नगरी एक्रोपोलिस डाँडाबाट खुत्रुक खुत्रुक उत्रन्छु तलतिर । समथर जमिनमा लम्किरहेको छु लमकलमक । हिँडिरहेको छु एउटा आदिम बा
‘मिडिया, महिला र म’ लोकार्पण
पत्रकार अमृता लम्सालको ‘मिडिया, महिला र म’ पुस्तकको लोकार्पण गरिएको छ । अक्षर क्रियसनद्वारा शुक्रबार राजधानीमा आयोजित कार्यक्रममा पत्रकार लम्सालले आफ्नो पत्रकारिताको यात्रा र नेपालमा महिला समानताको मुद्दालाई स्थापित गराउन विविध माध्यम र भूमिकामा रहेर गर्नुभएको सङ्घर्षबारे लेख्नुभएको छ ।
‘शिल्प तथा डिजाइन’ विषयको अध्ययन सुरु
नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठान र काठमाडौँ विश्वविद्यालयबिच बिहीबार ललितकलाका विविध क्षेत्रमा सहकार्य गर्ने गरी सम्झौता भएको छ । कार्यक्रममार्फत विश्वविद्यालयले स्नातक तहको ‘शिल्प तथा डिजाइन’ विषयको औपचारिक सुरुवात पनि गरेको छ । समझदारीपत्रमा प्रतिष्ठानका कुलपति नारदमणि हार्तम्छाली र विश्वविद्यालयका उपकुलपति प्राडा भोला थापाले हस्ताक्षर गर्नुभयो ।
