.jpg)
पोखरामा मिथिला चित्रकला
मधेश प्रदेशको मिथिला क्षेत्रमा लोकप्रिय मिथिला चित्रकला शनिबार पोखरेलीले अवलोकन गरेका छन् । करिब ३० जना पोखरेली बालबालिका आर्ट वर्कसपमा समेत सहभागी भए । वर्कसपसँगै कला प्रदर्शनीसमेत भएको छ । विद्यालयमा विभिन्न खालका पेन्टिङ सिकेका बालबालिका पृथक् खालको मिथिला चित्रकला बनाउन व्यस्त भए । शनिबार दिउँसो करिब पाँच घण्टा भएको कला कार्यशालामा सहभागी बालबालिकाले उत्सुकतापूर्वक मिथिलाको कला सिक्नुका साथै सिर्जनासमेत गरेका छन् ।
फोटो र चित्रकलामा ब्रिटिस गोर्खामा महिलाको भूमिका
बबरमहलस्थित नेपाल कलापरिषदमा गोर्खा बेमेन फोटो तथा आर्ट प्रदर्शनी सुरु भएको छ । ब्रिटिस गोर्खा सैनिकका श्रीमतीसँग सम्बन्धित रहेको फोटो तथा चित्रकला प्रदर्शनी शनिबारबाट सुरु भएको हो ।
ज्याग्दीखोला साहित्य–कला पुरस्कार तीन स्रष्टा सम्मानित
पुतलीबजार नगरपालिका–१ मा ज्याग्दीखोला साहित्य प्रतिष्ठान स्याङ्जाले स्रष्टा/द्रष्टा सम्मान, पुरस्कार वितरण तथा ज्याग्दीखोलाको तरङ्ग–३२ को लोकापर्ण कार्यक्रम गरेको छ ।
पर्यावरणीय सङ्कट पुस्तक सार्वजनिक
बालुवाटारमा विशाल खड्काको ‘पर्यावरणीय संकटः आठ अर्ब मानिसको साझा चुनौती’ पुस्तक लोकार्पण गर्नुहुँदै प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ ।
‘तीर्थकुमारी स्वर्णिम साँझ-२०८०’ सम्पन्न
शुक्रबार साँझ काठमाडौँको जमलस्थित राष्ट्रिय नाचघरमा एक हजारभन्दा बढी गीतमा स्वर दिनुभएकी लोकगायिका तीर्थकुमारी थापा एकल साँझमा प्रस्तुत हुनुभएको छ । ‘तीर्थकुमारी स्वर्णिम साँझ-२०८०’ नाम दिइएको उक्त कार्यक्रममा उहाँले आफ्ना लोकप्रिय १९ गीत गाउनुभयो ।
गीत लेखनमा लोकप्रिय बन्दै वरिष्ठ पत्रकार थपलिया
वरिष्ठ पत्रकार गोपालप्रसाद थपलियाको गीत लेखन क्षेत्र सफल हुँदैगएको छ । करिब पाँच दशकदेखि निरन्तर पत्रकारितामा रहनुभएका पत्रकार थपलिया पछिल्लो समय जनचेतनामूलक गीत लेखन तथा रेकर्डिङ गराउनमा व्यस्त रहनुभएको छ ।
![अफसोस [कथा]](https://gorkhapatraonline.com/storage/media/137052/conversions/Untitled-1-original-thumb.jpg)
अफसोस [कथा]
अफसोस यस कुरामा भयो नारायणलाई, उसले त्यसो किन भन्यो ? भन्न नहुने थियो तर भन्यो र अहिले पश्चात्ताप गर्नु परिरहेछ । कहिलेको बोली कुन किसिमले भनिएको हुन्छ त्यो चाँडै नै सत्य साबित हुनु दुःखद हुन सक्दो रहेछ । यस तथ्यले नारायणलाई भित्रभित्र पोल्दै थियो । उसले असर्फीलाई यत्ति मात्र भनेको थियो, “तपाईंहरू हाम्रोमा आउनुभएन भने आइन्दा हामी पनि आउँदैनौँ ।” यसको अर्थ त सोझो थियो, परस्परको मित्रता कायम रहोस् । कायम मात्र होइन चलायमान रहोस् । अफसोस यसै
गोपी च्यामेको दुःख
‘कालको ओखती छैन, हुकुमको जवाफ छैन,’ ‘जसको हातमा तरबार उसैको हातमा दरबार’ । यस्ता अनेकौँ राणाकालीन आहान अहिले पनि जनजिब्रोमा छन् । कथित माथिल्लो जातिको पुरुषले कथित ‘पानी नचल्ने’ जातकी महिलालाई ल्याए उसको जात पनि पत्नीकै सरह बनाउने चलन राणाकालीन न्याय व्यवस्थाको एउटा विद्रूप विम्ब थियो, हो ।
फेरि चिनियो नेपाल
“अजिङ्गरको पुछारमा छौँ हामी, टाउको समात्न जाऊँ !” आमदिङबाट हिँड्ने बेलामा निमा आङजु लामाले मलाई भनेथे । अघिल्लो दिन काठमाडौँबाट यहाँ आइपुग्दा गाला ताछ्ने चिसो र हावाको लाछलुछ मेरा लागि शैलुङको स्याँठभन्दा फरक थिएन । बिहानै भुटेको मकै र अरू खित्रिङमित्रिङ झोलामा हालेर निमा घर छेउको बुद्ध प्रतिमातिर लगे । पाँच रङ्गे लुङ्ता घरअघिल्तिर गोलुङ र जङ्गलमा रिलुङ फिर्फिराइरहेथे । नदी र पुलमा टाँगिने लुङ्तालाई जुङलुङ भनिने रहेछ ।
नेपालगञ्जमा वर्तमान साहित्य र पुस्तक लेखनबारे छलफल
नेपालगञ्जमा आयोजना गरिएको एक कार्यक्रममा सहभागी वरिष्ठ साहित्यकारहरुले वर्तमान साहित्य र पुस्तक लेखनबारे विचार विमर्श गरेका छन्।
शारदामा गीतकार श्रेष्ठका ५६ गीत
गीतकार सरला श्रेष्ठको विगतदेखि हालसम्म रचना गरिएका ५६ वटा गीत साहित्यिक मासिक पत्रिका ‘शारदा’ को विशेषङ्कमा प्रकाशित गरिएको छ ।
‘न्याय–अन्याय’ सार्वजनिक
डा. कटक मल्लको ‘न्याय–अन्याय कानुनः भूराजनीति र कूटनीति’ पुस्तक सार्वजनिक भएको छ । पुस्तकमा कानुन, राजनीति, मानव अधिकार, न्यायपालिका, भू–राजनीति÷कूटनीति, पर्यावरणलगायतका विषय समेटिएका छन् । काठमाडौँमा मल्लको किताब सार्वजनिक गर्दै सर्वोच्च अदालतका पूर्वन्यायाधीश प्रकाश वस्तीले मल्लको किताब कानुनी दर्शनको दस्ताबेज भएको बताउनुभयो ।
पौभा र थाङ्का समेटिएको पुस्तक
नेपाली र चिनियाँ कलाकारको पौभा र थाङ्का चित्रकला समेटेर पुस्तकका रूपमा ल्याउने तयारी भएको छ । राजधानीमा एक कार्यक्रममा चाइनाको सिचुआन पब्लिसिङ हाउस र नेपालको वज्र पब्लिकेशनबिच क्रस माउन्टेन डाइलग, फाइन कलेक्सन अफ चाइनिज एन्ड नेपाली थाङ्का नामक पुस्तकको प्रतिलिपि अधिकार सम्बन्धमा सम्झौतापत्रमा हस्ताक्षर भएको हो ।
‘कुरी कुरी’ मञ्चन
शैली थिएटरले चेतनामूलक सडक नाटक ‘कुरी कुरी’ मञ्चन गरेको छ । काठमाडौँको रत्नपार्कस्थित शान्ति वाटिकाबाट मञ्चन भएको नाटक विभिन्न विद्यालयसम्म पु¥याएर जागरण ल्याउन खोजिएको शैली थिएटरका कार्यक्रम संयोजक सविन न्यौपानेले बताउनुभयो । नाटकमा भूकम्पपीडित शर्मिला (सोफिया वज्राचार्य) र बुवा (रूपक काफ्ले) आफ्नो दैनिक जीवन चलाइरहनुभएको छ । उहाँहरूको गरिबीको समस्या र बाध्यताको फाइदा उठाउँदै गाउँका नाता पर्ने मामा (सुशान्त कुइँकेल) ले शर्मिलालाई सहरमा पढाइदिने र राम्रो काम पनि खोजिदिने प्रलोभन देखाउँछन् । शर्मिला पनि त्यसको प्रभावमा पर्छिन् र सहर पस्छिन् । काठमाडौँमा पढाउनुको साटो मामाले शर्मिलालाई सहरको एक होटलमा बेचिदिन्छन् । होटलमा शर्मिलामाथि साहु (निर्तिश भण्डारी) बाल श्रम र यौन दुव्र्यवहार गर्न थाल्छन् । बाल तथा मानव अधिकारकर्मीले समयमै घटनाबारे थाहा पाउँछन् र शर्मिलालाई उद्धार गर्छन् ।
नेपाल र चिनियाँ चित्रकला समेटिएको पुस्तक प्रकाशन हुने
नेपाली र चिनियाँ कलाकारको पौभा र थांका चित्रकला समेटिएको महत्वपूर्ण पुस्तक प्रकाशनमा आउन लागेको छ।
दधिराज सुवेदी पुरस्कार श्रेष्ठ र झालाई प्रदान गरिने
दधिराज सुवेदी पुरस्कार प्रतिष्ठान विराटनगरबाट प्रत्येक वर्ष प्रदान गरिने ‘दधिराज सुवेदी राष्ट्रिय भाषा साहित्य पुरस्कार २०८०’ वरिष्ठ कथाकार तथा आख्यानकार भागिरथी श्रेष्ठलाई र दधिराज सुवेदी राष्ट्रिय पत्रकारिता पुरस्कार २०८० वरिष्ठ पत्रकार धर्मेन्द्र झालाई प्रदान गरिने भएको छ ।
डा. थापाको पुस्तक ‘राष्ट्र–परराष्ट्र’ लोकार्पण
डा. भेषबहादुर थापाको आत्म संस्मरणात्मक पुस्तक ‘राष्ट्र–परराष्ट्र: एकतन्त्रदेखि गणतन्त्रसम्म’ लोकार्पण भएको छ । पूर्वपरराष्ट्रमन्त्री, पूर्व राजदूत एवम् नेपाल राष्ट्र बैङ्कका पूर्व गभर्नर डा. थापाले मङ्गलवार काठमाडौँमा एक कार्यक्रमको आयोजना गरी पुस्तकको लोकार्पण गर्नुभएको हो ।
किड्स फेस्टिभल गरिँदै
बालबालिकामा रहेको अन्तरनिहित प्रतिभालाई उजागर गर्ने उद्देश्यका साथ नेपालगन्ज किड्स फेस्टिभलको दोस्रो संस्करण आगामी १६ गते नेपालगन्जमा आयोजना गरिने भएको छ । आयोजक लिभवेल काउन्सिलिङका अध्यक्ष भोजराज शर्माले फेस्टिभलको दोस्रो संस्करणमा चार वटा विधालाई महìव दिएको बताउनुभयो ।
'एक चिहान' नाटक मञ्चनको तयारी
पोखरा थिएटरमा ‘एक चिहान’ नाटक मञ्चनको तयारीमा छ ।
दाजुभाइको पुरुषार्थ गाउँदै सुरु भयो सामाचकेवा
छठको समापनसँगै सामाचकेवा पर्व सुरु भएको छ । विशेष गरी नेपालको तराईमा मनाइने विभिन्न चाडपर्वमध्ये अत्यन्त लोकप्रिय मानिने सामाचकेवा कात्तिक शुक्ल सप्तमीदेखि पूर्णिमासम्म मनाइन्छ । छठ जस्तै यो पर्व पनि केही वर्षयता राजधानीमा पनि मनाउन थालिएको छ । दाजुभाइ र दिदीबहिनीबिचको आत्मीय प्रेमको प्रतीकका रूपमा मनाइने यो पर्व दिदीबहिनीले आफ्ना दाजुभाइको सु–स्वास्थ्य र दीर्घ जीवनको कामना गर्दै मनाउने गर्छन् ।
कवि देवकोटाको स्मृतिग्रन्थ विमोचन
नेपाली भाषाका विद्वान् कवि माधवप्रसाद देवकोटाको १२० औँ जन्मजयन्ती पाल्पाको तानसेनमा मनाइएको छ । सो अवसरमा माधव–दमयन्ती स्मृति प्रतिष्ठान पाल्पाले प्रकाशन गरेको कवि देवकोटाको स्मृतिग्रन्थ विमोचन गरिएको हो ।
काट्टो (कथा)
मेरो बाल्यकालदेखिका मिल्ने साथी पण्डित दुर्गाप्रसाद सापकोटा हुन् । उसको घरमा हिजो रातिको खलबल र रुवाबासीको कारणले रातभरी चिन्ताले सताइरह्यो । मेरो दुःखसुखका बालसखामाथि आइपरेको बज्रपातका कारण मोटामोटी रूपमा थाहा पाइसकेको थिएँ । उसकहाँ बिहानै पुगेँ । ओछ्यानमा ऊ झोक्राएर बसिरहेको थियो । अचानक मलाई देख्दा उसले केही सहज महसुस ग¥यो । मैले कुनै सान्त्वनाका शब्दहरू भन्न नपाउँदै उसको मनबाट उर्लिएर आएका व्यथा मुखबाट फुट्न थाले
नृपेशको एकल गजल वाचन
युवा गजलकार नृपेश उप्रेतीको एकल गजल वाचन गरिएको छ । काव्यकुञ्ज साहित्य प्रतिष्ठान चितवनको आयोजना र रत्ननगर वाङ्मय परिषद्को सहकार्यमा शनिबार रत्ननगरमा आयोजित कार्यक्रममा गजलकार नृपेश उप्रेतीले गजल प्रस्तुत गर्नुभएको हो । रत्ननगर नगरपालिकाको सभाहलमा आयोजना गरिएको कार्यक्रममा उप्रेतीका गजल सुन्न चितवन र नवलपरासीका स्रष्टाको बाक्लो उपस्थिति थियो । उप्रेतीले कार्यक्रममा शृङ्गार रस र समसामयिक गजल सुनाउनुभयो । रत्ननगर चितवन घर भएका उहाँ पछिल्लो समय बेलायत बस्नुहुन्छ । विसं २०७४ मा ञमुसाफिरझ गजलसङ्ग्रह प्रकाशन गरेका उहाँका एक सयभन्दा बढी गजल रेकर्ड पनि भएका छन् । केही नेपाली चलचित्रमा पनि उहाँका गीत समावेश छन् ।
श्रेष्ठको एकल चित्रकला प्रदर्शनी सुरु
कलाकार उदयचरण श्रेष्ठले गायत्री मन्त्रको आधारमा ‘गायत्रीदेवी’ को सजीव चित्रकला तयार पार्नुभएको छ । चित्रमा मुकुटसहितको पञ्चमुख र दस हात छन् भने यसमा प्रयोग भएका गहनाले नेपाली मन्दिरमा राखिएका देवदेवीका लागि पहि¥याउने शृङ्गारको झल्को दिन्छ, पञ्च मुखाकृतिको तेजिलो आँखाले चित्रलाई जीवन्त बनाएको छ । चित्र ठमेलस्थित म्युजियम अफ नेपाली आर्ट (मोना) ले सङ्कलन गरेको छ । कलाकार श्रेष्ठका चित्रसँगै थुप्रै परम्परागत चित्रकलासहित राजधानीमा एकल चित्रकला प्रदर्शनी सुरु भएको छ । शास्त्रमा आधारित चित्रकलामा मानव मुखाकृति र व्यावहारिक जीवनशैलीमा प्रयोग हुने गरगहनाको प्रयोग गरी नौलो प्रयोगात्मक अभ्यास गर्ने कलाकारको रूपमा उहाँको छुट्टै पहिचान छ ।
अवधि भाषा र साहित्यको संरक्षणमा जोड
पश्चिम नेपालको अवध क्षेत्र मानिने बाँके र बर्दियामा सदियौँदेखिको अवधि संस्कृति, भाषा र साहित्यको संरक्षण र संवर्द्धनमा विशेष पहल गर्नुपर्नेमा अगुवाहरूले जोड दिएका छन् ।
.jpg)