समावेशीकरणको दिशामा नयाँ फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित चाम्लिङ भाषा
कर्णालीसहित देशका विभिन्न भूभागका जैविक उत्पादन यहाँ उपलब्ध भएको छ । जैविक कृषि उपजको प्रयोग र प्रवद्र्धनमा केन्द्रित काठमाडौँको बूढानीलकण्ठ नगरपालिकाअन्तर्गत कपनमा ‘मौलिक बजार’ सञ्चालनमा आएको छ ।
कोशी प्रदेशको पर्यटकीय गन्तव्य बनाउने उद्देश्यले छ वर्षअघि निर्माण सुरु गरिएको मोरङको बेलबारी–१०, भाउन्नेस्थित सिर्जना पार्क बजेट अभावमा अलपत्र परेको छ । २०७५ सालको फागुन ३
चलचित्र ‘उनको स्विटर’ को ‘काफ्ले’ बोलको गीत सार्वजनिक भएको छ । गीतमा युवराज काफ्लेको शब्द, सुजन चापागाईंको स्वर र झुमा लिम्बूको सङ्गीत रहेको छ । चलचित्रमा विपिन कार्की र मिरुना
प्रेमराज सिम्खडा कालीकोट, वैशाख ४ गते । सदरमुकाम मान्म बजारमा जहिले पनि खानेपानीको चरम अभाव हुने गरेको छ । कुनै पनि महिनामा राम्रो संग पिउने पानीको व्यवस्थापन नहुँदा यहाँका स्थानीयवासी आक्रोशित छन् । कुनै पनि महिनामा पानी पाइँदैन, बिल मात्र महिनामा तिर्नु परेको उपभोक्ताको भनाई छ । जिल्लाको मुटु मानिने खाँडा चक्र नगरपालिकामा खानेपानीको हाहाकार बढ्दै जाँदा सम्बन्धित निकाय भने मौन बसेको भन्दै नागरिकले गुनासो व्यक्त गरेका छन् । मान्ममा होटेल व्यवसाय गदै आउनुभएका धनबहादुर वटालाले सरकारले नागरिकको समस्या प्रति चासो नदिएको बताउनुभयो ।सरकार छ, सधैँ आफैले देखिरहेको छ बजारको पिउने पानीको समस्या यही कुरा सम्बोधन गर्न तिर चासो छैन के स्थानीय र हाम्रो नजिकको सरकार भनेर खुसी हुनु वटालाले आक्रोश पोख्दै भन्नुभयो । खानेपानीको समस्या दिनानुदिन चर्किँदै गएपछि मान्म बजारमा होटेल व्यवसाय सञ्चालन गर्ने नागरिक प्रत्यक्ष मारमा परेका छन् । पानी वितरणमा एकरूपता नहुँदा अभाव झन् गहिरिएको स्थानीय हिक्मतजंग मल्ल भनाई छ । मल्लले जनप्रतिनिधिहरूले नागरिकको समस्याप्रति बेवास्ता गरेको भन्दै आक्रोश प्रकट गर्नुभयो । खानेपानी उपभोक्ता समितिको वितरण प्रणालीमा लापरबाहीले पानीको अभाव भएको हो । धारामा नियमित पानी नआउँदा सदरमुकाममै पिउने पानीको हाहाकार छ,’ मल्लले भन्नुभयो, यति ठुलो समस्या हुँदा पनि कसैको ध्यान गएको छैन । स्थानीय कमल शाहीले खाँडा चक्र नगरपालिका–१ को बजार क्षेत्रमा पिउने पानीको सङ्कट गहिरिँदा पहुँचवालाले खानेपानीको ट्याङ्कीबाट सिधै पाइप जडान गरी घरघरमा पानी लगेको खुलासा गर्नुभयो । सर्वसाधारणको धारामा भने हप्तौँसम्म पानी नआएको उहाँको गुनासो छ । खानेपानीको उचित वितरण प्रणाली नहुँदा जिल्लावासीले अभावको मार खेप्नुपरेको छ ।खानेपानी वितरणको जिम्मा लिएको मान्म खानेपानी उपभोक्ता समिति पनि बेखबर छ । कर्मचारी कहिल्यै पनि समयमा पानीको ट्याङ्की सम्म पुगेको रेकर्ड छैन । मान्म बजारको पश्चिम तरका नागरिकलाई लक्षित गरेर बनाइएको टाङकीमा महिनामा दुई दिन पानी पुग्छ । त्यहाँ भएको पानी पनि सशस्त्र प्रहरी बलको ब्यारेक र जिल्ला कारागारका लागि ठिक्क । स्थानीय सिर्जना शाहीले पिउने पानीको अभाव कुनै दिन र महिनामा नहटेको गुनासो गर्नुभयो । पानी पाइँदैन तर महिनामा एक सय ५० रुपियाँ बिल भने नतिरी भएको छैन । बजारको पानी व्यवस्थापनका लागि स्थानीय सरकारले समेत चासो नदिएको सर्वत्र गुनासो छ । मान्ममा मेडिकल सञ्चालन गदै आउनुभएका स्थानीय दिपवहादुर शाहीले आफू मान्म बसेको २० वर्ष भयो । दुई दशक सम्म कुनै पनि दिन पुग्ने गरेर पानी नपाएको सुनाउनुभयो । हामीले कति विरोध, धर्ना प्रशासनसँग गुनासो राखेका छौ । तर कसैबाट पनि पिउने पानीको समस्या समाधान नहुँदा अब आफै एक घण्टा टाढा सम्म गएर मोेटरसाईकलमा पिउनका लागि पानी ल्याउने गरेको शाहीको भनाई छ । नगरपालिका प्रमुख कमलबहादुर शाहीले भने नयाँ योजना सम्पन्न हुँदा पनि पिउने पानीको अभाव हुनु मुहानकै समस्या भएको बताउनुभयो ।
वराहक्षेत्रधामको प्रचारप्रसार गरी धार्मिक पर्यटक भित्त्याउन धार्मिक गुरुहरू लागि पर्नुभएको छ । ऐतिहासिक, सांस्कृतिक तथा पुरातात्त्विक महत्त्व बोकेको तीर्थको प्रचारप्रसारमा धार्मिक गुरुदेखि जनप्रतिनिधिसम्म लागिपर्नुभएको हो ।
कल्पना खरेल नवलपरासी पश्चिम, वैशाख ४ गते । नवलपरासी पश्चिम स्थित सरावल गाउँपालिकाले अतिक्रमित सार्वजनिक जग्गा खाली गराउने अभियान सुरु गरेको छ । सार्वजनिक सम्पत्तिको सरंक्षण गर्ने उदेश्य सहित १०–१५ बर्षदेखि स्थानिय र विद्यालयले अतिक्रमण गरी भोगचलन गर्दै आएको सार्वजनिक जग्गाहरू खाली गराइएको हो । भरखर मात्र सरावल ७ बर्गदवामा रहेको जनता माध्यमिक विद्यालय भुजहवाले अतिक्रमण गरेको करिब २ बिघा जग्गा गाउँपालिकाले खाली गराएको छ । सो ठाउँमा तारबार गरी क्रिकेट स्टेडियम बनाउने योजनामा रहेको सरावल गाउँपालिकाको अध्यक्ष सुवाडि चौधरीले बताउनुभयो । मौका छोपेर अतिक्रमण गरी एकलौटी भोग चलन गर्दै आएको सार्वजनिक जग्गाको आफू निर्वाचित भएदेखि खोजपडताल गरी आवश्यक कानुनी प्रक्रिया पुरा गरेर खाली गराउने अभियान थालेको अध्यक्ष चौधरीको भनाई छ ।यसअघि गाउँपालिकाले सरावल ५ धनगढवामा स्थानीयवासीद्धारा अतिक्रमण गरिएको २ बिघा सार्वजनिक जग्गा खालि गराई तारबार गरेको थियो । सो जग्गामा १५ शय्याको अस्पताल निर्माणका लागि नेपाल सरकारद्वारा पुर्जा समेत प्राप्त भएको छ । १८ करोड लागतमा उक्त अस्पताल निर्माण गर्नका लागि ठेक्का आव्हान समेत गरिएको सरावल गाउँपालिकाको अध्यक्ष सुखाडि चौधरीले बताउनुभयो ।अतिक्रमित जग्गा खाली गराउन गाउँपालिकाले सबैभन्दा पहिला हदम्याद जारी गर्छ । हकदाबी पुग्ने भए हकदाबी पुर्याउने आधार प्रमाण माग्छ । पुगेन भने खाली गर्न म्याद दिइन्छ । म्याद नाघेपछि सुरक्षा निकायलाई समेत पत्राचार गरी जग्गा खाली गराउने मिति तोकेर सार्वजनिक सूचना निकालिन्छ । खाली गराएपछि ती जग्गा संरक्षणको लागि तत्कालै पर्खाल, ताल जाली लगाएर संरक्षण गर्ने कार्य गरिँदै आएको छ ।अस्पताल निर्माण, खेलमैदान निर्माण, पार्क निर्माण, बाल उद्यान निर्माण, सार्वजनिक सौचालय निर्माण, मठमन्दिर निर्माण, बाटो विस्तार लगायतका विभिन्न सार्वजनिक कामकाजको लागि जङ्गा अभाव हुनेभएकोले यो अभियान चलाउँदै आएको हो । सरावल गाउँपालिकामा रहेका सार्वजनिक जग्गा खाली गराउने गाउँ सभाले नै म्यान्डेट दिएको छ । सार्वजनिक जागामा अतिक्रमित गरिएका बाटो समेत खालि गराई बाटो विस्तार गर्दै आएको गाउँपालिकाले हालसम्म १० बिघा सार्वजनिक जङ्गा खालि गराइसकेको छ । यसलाई निरन्तरता दिइने समेत सरावल गाउँपालिकाले बताएको छ ।
नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको भानुभक्त कक्षमा पुस्तक प्रदर्शनी सुरु भएको छ । ‘सबै भाषा, सबै ज्ञान, सबैको प्रज्ञा–प्रतिष्ठान’ भन्ने नारासहित प्रतिष्ठानका कुलपति भूपाल राईले प्रदर्शनीको उद्घाटन गर्नुभयो ।
ताप्लेजुङमा निर्माण गर्न सुरु गरिएको माथिल्लो तमोर जलविद्युत आयोजना स्थलमा स्थानीयले विरोध जनाउँदै कालो झन्डा गाडेका छन् । स्थानीय रैथाने आदिवासी समुदायलाई जानकारी नदिई मनोमानी रूपमा आयोजना निर्माण गर्न लागिएकोभन्दै स्थानीयवासीले विरोध गर्दै आयोजना स्थलमा कालो झन्डा गाडेका हुन् ।
बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्ज ठाकुरद्वाराको हात्ती प्रजनन केन्द्र हात्तीसारमा परम्परागत धार्मिक विधि अनुसार मङ्गलबार हात्ती पूजा गरिएको छ । निकुञ्ज आसपासका स्थानीयवासी जङ्गली हात्तीबाट आतङ्कित भएपछि हात्तीबाट हुने क्षति कम गर्न तथा मानव–हात्ती सहअस्तित्व कायम गर्न यस्तो पूजा गरिएको हो ।
चितवन मिल्कले एक वर्षमा एक करोड १५ लाख लिटर दूध प्रशोधन गरेर पाउडर बनाएको छ । किसानबाट सङ्कलन भएको दूधबाट गत सालको चैत मसान्तसम्म सो परिमाणमा पाउडर दूध उत्पादन गरेको हो ।
सर्लाहीको दक्षिण–पश्चिमी भेगको प्रमुख व्यापारिक केन्द्र बरहथवा बजारमा सम्पूर्ण निजी अस्पताल मापदण्ड विपरीत सञ्चालनमा रहेको पाइएको छ ।
कालीगण्डकी नदीमा चल्ने जल यातायात (स्टिमर) अहिले सङ्कटमा परेको छ । पहिले खाद्यान्न र खचाखच यात्रु बोक्ने स्टिमर अहिले यात्रु नपाएर सङ्कटमा परेको हो । स्याङ्जाको आँधीमुहान मिर्मीदे
धौलागिरि गाउँपालिकामा तीन वटा लामा झोलुङ्गे पुल निर्माण सुरु भएको छ । स्थानीय पूर्वाधार विकास आयोजनामार्फत धौलागिरि गाउँपालिका–३ मुना, ४ बगर र ६ मराङमा पुल निर्माण सुरु भएकोे हो ।
बिस्का जात्राको आठौँ दिन आज भक्तपुरमा द्यो स्वगं पूजा (सगुन जात्रा) धुमधामका साथ मनाएको छ ।