सूचना पाउनै सङ्घर्ष
नेपालमा सूचनाको हकसम्बन्धी ऐन लागु भएको दिनलाई ‘राष्ट्रिय सूचना दिवस’ का रूपमा मनाउने गरिएको छ । आजभन्दा १७ वर्षअगाडि विसं २०६४ साउन ५ गते तत्कालीन अन्तरिम संसद्बाट यो ऐन पारित भएको थियो । सूचनाको हकसम्बन्धी ऐन लागु भएको लगभग दुई दशक पुग्नै लाग्दा पनि सूचनामा नागरिकको पहुँच भने फितलो छ । पारदर्शिता, खुलापन, जवाफदेही र उत्तरदायी जस्ता विषय लोकतान्त्रिक राज्य प्रणालीका मेरुदण्ड हुन् । लोकतन्त्रका लागि यी विषय मुख्य सर्त नै हुन् । सार्वजनिक निकायमा पारदर्शिता, जवाफदेही र उत्तरदायी कायम गराउने उद्देश्य बोकेर हिँडेको सूचनाको हकलाई विश्वव्यापी मान्यताका रूपमा लोकतन्त्रको प्रमुख आधारशिला मानिन्छ । यसरी विश्वभरि
गुठी विधेयकले समेट्नुपर्ने विषय
नेपाल प्राचीनकालदेखि नै विभिन्न देवालय, शिवालय, मठ, मन्दिर, चैत्य, गुम्बा, पाटी, धर्मशाला, अनाथालय, पाकशाला आदिले भरिपूर्ण देशको रूपमा चिनिँदै आएको छ । यस किसिमका धार्मिक, सांस्कृतिक, शैक्षिक, सामाजिक, परोपकारी र स्वास्थ्यसम्बन्धी धरोहरहरूको स्थापना, निर्माण र सञ्चालन/व्यवस्थापनमा राज्य र निजीस्तरबाट समेत महìवपूर्ण कार्यहरू हुँदै आएका छन् । देवालय, शिवालयलगायतका धार्मिक प्रतिष्ठान खडा गर्ने, तिनको रेखदेख र सञ्चालन गर्ने, दीर्घकालसम्म सञ्चालन र
सार्वजनिक सूचनामा नागरिकको सहज पहुँच हुनुपर्दछः प्रधानमन्त्री
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले लोकतन्त्रको संस्थागत विकास तथा सुशासनको प्रवर्द्धनका निम्ति राज्यको काम कारबाही र सार्वजनिक सूचनामा नागरिकको सहज पहुँच हुनुपर्ने उल्लेख गर्नुभएको छ ।
रक्षाबन्धनको बहुआयामिक दृष्टि
संस्कृतमा यज्ञोपवीत नामले चिनिने जनै धारणलाई विशेष महत्व दिइन्छ । ज्ञान, कर्म, रक्षा एवं स्नेहको प्रतीक जनै पूर्णिमाका दिन धारण गरिने भएकाले यसलाई ऋषितर्पणी, ऋषिपूर्णिमा पनि भनिन्छ । जनैलाई एउटा पवित्रताको प्रतीक मानिएको छ, जसको धार्मिक, सांस्कृतिक महत्व रहेको छ । जनै धारण गर्दा र रक्षाबन्धन बाँध्दा शरीरको रोगव्याध निको हुने र रक्षा पनि हुने विश्वास छ । यसदिन दिदीबहिनीले दाजुभाइको रक्षार्थ स्नेहपूर्वक नाडीमा ‘राखी’ बाँध्ने चलन सर्वत्र छ, जसले आपसी सम्बन्धलाई पनि प्रगाढ बनाउँछ । दाजुभाइको आयु, आरोग्य र मङ्गल कामना गर्ने राखीले तिहारकै झल्को दिने गर्छ । पवित्र गायत्री मन्त्र उच्चारण गरी
जनैपूर्णिमामा भद्राको दोष नलाग्ने
जनैपूर्णिमामा भद्रा भएकाले रक्षाबन्धन गर्न दोष लाग्छ कि लाग्दैन भन्ने बहस चलिरहेका बेला भद्राको दोष नलाग्ने ज्योतिष शास्त्रका विद्वानहरुले तर्क पेस गर्नुभएको छ ।
गौशालामा नापी कार्यालय सुरु
महोत्तरीको गौशाला बजारमा मालपोतले सेवा दिन थालेको साता दिनपछि नापी कार्यालय पनि सञ्चालन हुन थालेको छ । गौशाला नापीका पहिला सेवा
रक्षाबन्धन तथा जनैपूर्णिमाले सामाजिक सद्भाव अभिवृद्धि गराउँछः अध्यक्ष यादव
जनता समाजवादी पार्टी (जसपा) नेपालका अध्यक्ष उपेन्द्र यादवले रक्षाबन्धन तथा जनैपूर्णिमा पर्वले सामाजिक सद्भाव, एकता र भातृत्व विकासको अभिवृद्धि हुने विश्वास व्यक्त गर्नुभएको छ ।
अनुया भइन् भ्वाइस किड्स
‘भ्वाइस किड्स’ सिजन–३ को उपाधि अनुया तामाङले जित्नुभएको छ । शनिबार आयोजित कार्यक्रममा तामाङले १० लाख रुपियाँ र उपहार प्राप्त गर्नुभएको छ । तामाङ टिम प्रमोद खरेलको प्रतिस्पर्धीका रूपमा हुनुहुन्थ्यो । कोच प्रमोदको टिमबाट अनुया र लाक्पा शेर्पा, कोच मिलन नेवारको टिमबाट समीक्षा धिताल र रिञ्जिन डोल्मा लामा अन्तिम प्रतिस्पर्धी हुनुहुन्थ्यो । त्यस्तै कोच छेवाङ लामाको टिमबाट द्वितीका प्रधान र छेसाङ तामाङ, कोच मेलिना राईको टिमबाट सिमला धिताल र आयुष लामाले फिनालेमा प्रतिस्पर्धा गर्नुभएको थियो ।
रक्षाबन्धन राष्ट्रिय एकता, सद्भाव र भाइचारा अभिवृद्धिको पर्वः सभामुख
सभामुख देवराज घिमिरेले रक्षाबन्धनले नेपालीबिच राष्ट्रिय एकता, सद्भाव र भाइचारा अभिवृद्धिमा मद्दत पुर्याउने बताउनुभएको छ ।
झाँक्री नाच्दै साउने पूर्णिमा सुरु
हुम्ला जिल्लाका धेरै स्थानमा मनाइने साउने पूर्णिमाको मेला सुरु भएको छ । दुई दिनसम्म धामी नाचेर यो पर्व मनाइन्छ । सिमकोट गाउँपालिका–५ का धर्मराज रोकायाका अनुसार धामी झाँक्रीले एकादशीबाट पूजापाठ र व्रत बस्न सुरु गर्ने गरेको भए पनि चतुर्दशीबाट धामी नाचेर यो पर्व सुरु हुने गर्छ । सिमकोट गाउँपालिका–६ को माथिल्लो गाउँको कालाशिल्ताको माडु (मन्दिर) मा धामीले धुमधाम नाचेर पर्व मनाइन्छ । यसअघि मुग्राधारामा कालाशिल्ताका झाँक्रीले तल्लो र माथिल्लो गाउँका धामी भेट हुनेबित्तिकै दुध छर्कने गरिन्छ । कालाशिल्ता, मष्टो, बाँडपाल, घण्टपाल, समैजी, गुरा, भवानीलगायतका धामी पालैपालो नाचेर मनाइने यो पर्व हेर्न स्थानीयको पनि उपस्थिति हुने गर्दछ । पर्वको दोस्रो दिन बाँडपालको माडुमा पनि धामी नाच्ने गरिन्छ । सिमकोटबाहेक यो पूर्णिमा डाँडाफया, ठेहेलगायतका गाउँमा पनि मनाउने गरिन्छ ।
उपराष्ट्रपतिद्वारा रक्षाबन्धनको शुभकामना
उपराष्ट्रपति रामसहायप्रसाद यादवले परापूर्व कालदेखि मनाइँदै आएको पौराणिक, धार्मिक एवम् सांस्कृतिक पर्व रक्षाबन्धन, जनैपूर्णिमा (ऋषितर्पणी), गुँःपुन्हिको उपलक्ष्यमा देश तथा विदेशमा रहनुभएका सम्पूर्ण नेपाली दिदीबहिनी तथा दाजुभाइमा सुख, शान्ति, समृद्धि, सुस्वास्थ्य एवम् उत्तोत्तर प्रगतिको कामना गर्दै शुभकामना व्यक्त गर्नुभएको छ ।
ओल्केमा धुमारीको भाका घुमाउँदै
८४ वर्षीय दानसिंह बोहोरा चैत खेलमा गीतका टुक्का हाल्न खुबै रौसिनुहुन्छ । त्रेतायुगका राजा दशरथका छोरा भगवान् रामको कथालाई गीतका माध्यमबाट डोट्याली भाषामा बनाइएको चैत गीतको टुक्का दानसिंहले यसरी गाउनुभयो– हिरालाल जटम्बर घागो, नन्नरी पैरायो सपुरस्याबागो दशरथ राजाको रामचन्द्र वेटा, तीनले समन्द्र सारासेतू लाईछ
बाँझो जग्गामा ड्र्यागन फ्रुट खेती
स्याङ्जा कालीगण्डकी गाउँपालिकाले आफ्नो बाँझो जमिनमा ड्र्यागन फ्रुट (सिउँडीफल) को खेती गर्न थालेको छ । पालिकाले आर्थिक वर्ष २०७६/७७ मा बाँझो जग्गामा थालेको नमुना ड्र्यागन फ्रुटले उत्पादन दिन थालेको छ । पालिका लागि ड्र्यागन फ्रुट आम्दानीको स्रोत बनेको छ । पालिकाले परीक्षणका रूपमा वडा नं ४ बिर्घामा २४ रोपनी र वडा नं. ५ जैपतेमा एक रोपनी जमिनमा ड्र्यागन खेती थालेको थियो । पालिकाले काभ्रे र रौतहट जिल्लाबाट ड्र्यागनका बिरुवा ल्याएर बाँझो जमिन १५ वर्षलाई भाडामा लिएर खेती विस्तार गरेको पालिका अध्यक्ष खिमबहादुर थापाले बताउनुभयो ।
आज जनैपूर्णिमा, रक्षाबन्धन धारण गरेर मनाइँदै
प्रत्येक वर्ष श्रावण शुक्ल पूर्णिमाका दिन मनाइने रक्षाबन्धन, जनैपूर्णिमा (ऋषि तर्पणी) पर्व सोमबार देशभर नवयज्ञोपवीत जनै एवम् रक्षाबन्धन धारण गरेर मनाइँदै छ । आजका दिन बिहानैदेखि वैदिक सनातन धर्मावलम्बीले नदी, ताल, तलाउ, पोखरीमा गई स्नान गरेर गुरु पुरोहितबाट रक्षासूत्र (डोरो) बाँध्छन् ।
किसानलाई यथाशीघ्र भुक्तानी गर्न मन्त्रीको निर्देशन
कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्री रामनाथ अधिकारीले दुध किसानको रकम यथाशीघ्र भुक्तानी गर्न दुग्ध विकास संस्था (डिडिसी) लगायतका निजी डेरीलाई निर्देशन दिनुभएको छ । राष्ट्रिय दुग्ध विकास बोर्डको समन्वयमा आइतबार भएको दुग्ध व्यवसायीसहितको छलफलमा मन्त्री अधिकारीले सो निर्देशन दिनुभएको हो । किसानबाट उधारोमा दुध खरिद गरी डेरीहरूले नगदमा बेच्ने गरेको र सो रकम अन्यत्र लगाउने गरेको बताउँदै उहाँले त्यो प्रवृत्तिको अन्त्य हुनुपर्ने कुरामा जोड दिनुभयो । आफूले पद सम्हालेदेखि दुध किसानका समस्या समाधान गर्नेतर्फ केन्द्रित भएको बताउँदै मन्त्री अधिकारीले डिडिसीमार्फत किसानलाई बाँकी रकम भुक्तानी गर्ने प्रयास भइरहेको बताउनुभयो ।
जसपा नेपालले तोक्यो केन्द्रीय सदस्यका लागि कार्यादेश
जनता समाजवादी पार्टी (जसपा) नेपालले यही भदौ ९ गते आधारभूत सङ्गठन निर्माणको चार महिने अभियानको उद्घाटन गर्न लागेको केन्द्रीय अभियन्तालाई कार्यादेश तोकेको छ ।
परिवर्तनका लागि लगानी अभिवृद्धिको वातावरण आवश्यक
उपप्रधानमन्त्री एवं अर्थमन्त्री विष्णुप्रसाद पौडेलले लगानी अभिवृद्धि गर्न वातावरण निर्माण नगरेसम्म परिवर्तन सम्भव नरहको बताउनुभएको छ । उहाँले वर्तमान सरकार बनेयता अर्थतन्त्रका समस्या समाधानका लागि विशेष प्रयास भइरहेको भन्दै निजी क्षेत्रसँग निरन्तर संवाद गरी यस्तो वातावरण निर्माणमा सरकार क्रियाशील रहेको बताउनुभएको छ ।
लोपोन्मुख हुँदैछ जनै बनाउने सीप
पछिल्लो समय गाउँघरमा जनै बनाउने प्रचलन हराउँदै जाँदा बाह्य उत्पादनको भर पर्नुपर्ने अवस्था सृजना भएको छ । युवापुस्ताले जनै बनाउन चासो नदिँदा तथा सुलभ मूल्यमा बजारमा किन्न पाइँदा जनै बनाउनेक्रम हराउँदै गएको बर्दघाट सुस्तापूर्व कावासोती–६ का शालिकराम न्यौपानेले बताउनुभयो ।
बैङ्कहरूले घटाए निक्षेपको ब्याजदर
पछिल्ला महिना लगातार ब्याजदर घटाइरहेका वाणिज्य बैङ्कहरूले भदौ महिनाका लागि पनि निक्षेपको ब्याजदर घटाएका छन् । वाणिज्य बैङ्कहरूले भदौ १ गतेदेखि लागु हुने गरी नयाँ ब्याजदर कायम गरेका हुन् । बैङ्कहरूले प्रकाशित गरेको ब्याजदर अनुसार औसतमा निक्षेपको ब्याजदर ०.१९ प्रतिशत विन्दुले घटेको छ । सञ्चालनमा रहेका १२ वटा बैङ्कले भदौका लागि ब्याजदर घटाएका छन् भने छ वटाले साउन महिनाकै ब्याजदरलाई निरन्तरता दिएका छन् । यस्तै दुई बैङ्कले भने ब्याजदर बढाएका छन् ।
चिनी खरिदका लागि व्यापारिक फर्म छनोट
सरकारले १९ हजार मेट्रिक टन चिनी भारतबाट खरिद गर्नका लागि सात वटा निजी व्यापारिक फर्म छनोट गरेको छ । वाणिज्य, आपूर्ति तथा उपभोक्ता संरक्षण विभागमा भारत चिनी खरिदका लागि आवेदन दिएका ७३ वटा व्यापारिक फर्ममध्ये सात वटा छनोट गरिएको हो । चिनी खरिदका लागि छनोट भएका सात वटा क्रमशः मयुरी टे«डलिङ्क भक्तपुर, दुई हजार आठ सय मेट्रिक टन र प्रगाम टे«डर्स विराटनगर, श्री शिवाय इन्टरनेसलन विराटनगर, विशाल टे«डलिङ्क काठमाडौँ, प्रणाम इन्टरनेसलन विराटनगर, भिजन इन्टरप्राइजेज, शिवशङ्कर टे«डकन्सर्न काठमाडौँले दुई हजार सात सय मेट्रिक टनका दरले खरिद गर्ने छ । चिनी खरिदका लागि छनोट भएका व्यापारिक फर्मले बढीमा दुई हजार आठ सय मेट्रिक टन र थोरैमा दुई हजार सात मेट्रिक टनसम्म खरिद गर्न सक्ने गरी व्यापारिक फर्म छनोट भएका छन् । चिनी खरिदका लागि छनोट भएका प्रतिष्ठानले निर्णय भएको चिनी खरिद गरिसक्नुपर्ने छ ।
पाकिस्तानमा झुण्डिएको अवस्थामा भेटिएका पाँच जना ‘अफगानी’ भएको पुष्टि
पाकिस्तानको क्वेटा जिल्लाको दलबन्दिनमा एक दिनअघि बिजुलीको पोलमा झुण्डिएको अवस्थामा फेला परेका पाँच जनाको पहिचान खुलेको छ ।
सम्पदा बस्तीमा एक चौथाइले बनाएनन् निजी आवास
भूकम्प गएको करिब नौ वर्ष बितिसक्दा पनि दोलखाको भीमेश्वर नगरपालिका–२ स्थित ऐतिहासिक सहर दोलखाको सम्पदा बस्तीमा करिब एक चौथाइले निजी आवास निर्माण गरेका छैनन् ।
वैदेशिक लगानी प्रतिबद्धता, पर्यटन र सेवा क्षेत्रमा आकर्षण
चालु आवको पहिलो महिना (साउन) मा आठ अर्ब रुपियाँ प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी (एफडिआई) प्रतिबद्धता आएका छन् ।उद्योग विभागका तथ्याङ्क अनुसार साउन महिनामा विभिन्न देशका लगानीकर्ताले ५९ परियोजनामार्फत आठ अर्ब ५५ करोड ५० लाख रुपियाँ बराबरको लगानी प्रतिबद्धता गरेको हुन् ।
कोरियामा एक हप्तामा कोभिड–१९ सङ्क्रमणमा दोब्बर वृद्धि
दक्षिण कोरियाको रोग नियन्त्रण विभागले आइतबार गर्मीको मौसममा फोहोर पानीमा कोभिड–१९ विषाणुको स्तर एक हप्तामा लगभग दोब्बर वृद्धि भएसँगै भाइरस सङ्क्रमितको सङ्ख्या बढेको बताएको छ ।