एक वर्षमा ३७ हजार बढी क्षयरोगी पुष्टि, ९१ प्रतिशत बिरामीको सफल उपचार
राष्ट्रिय क्षयरोग नियन्त्रण केन्द्रको तथ्याङ्क अनुसार एक वर्षमा नेपालमा ३७ हजार भन्दा बढी बिरामी थपिएका छन् । विश्व क्षयरोग दिवसको अवसर पारेर केन्द्रले एक कार्यक्रम गर्दै आर्थिक वर्ष २०७८-७९ मा ३७ हजार ८६१ जना क्षयरोगका बिरामी थपिएको तथ्याङ्क सार्वजनिक गरेको छ ।
क्षयरोगबाट मृत्यु हुनेको सङ्ख्या घटेन
सुदूरपश्चिममा गत सात महिनामा क्षयरोगबाट ६१ जनाको मृत्यु भएको छ । तीमध्ये कैलालीमा २३ जनाको सो रोगबाट मृत्यु भएको छ ।
८२ जनाको निःशुल्क मोतियाविन्दुको शल्यक्रिया
हिमाली जिल्ला म्याग्दीको बेनीमा भएको निःशुल्क आँखा चेकजाँच तथा शल्यक्रिया शिविरमा ८२ जना व्यक्तिको आँखामा भएको मोतियाविन्दु समस्याको सफल शल्यक्रिया गरिएको छ ।
कर्णालीमा ९६ प्रतिशत नागरिक दूषित पानी पिउँदै
कर्णाली प्रदेशका ९६ प्रतिशतभन्दा बढी नागरिक प्रदूषण भएको पानी पिउन बाध्य छन् । प्रदेशमा तीन प्रतिशत नागरिकको मात्र शुद्ध खानेपानीमा पहुँच रहेको पाइएको छ ।
पोखरा शिक्षण अस्पतालको आकस्मिक सेवा तयारी
पोखरा विश्वविद्यालयको शिक्षण अस्पतालले आगामी वैशाखदेखि आकस्मिक सेवा सुरु गर्ने तयारी गरेको छ । विसं २०७९ भदौ २२ गतेदेखि ओपिडी सञ्चालन गर्दै आएकामा अस्पताललाई पूर्णरूपमा सञ्चालन गर्ने तयारी गर्दै आकस्मिक सेवा सञ्चालन गर्न लागिएको हो ।
कान्छी प्राध्यापकलाई खर्च जुटाउन सकस
स्तन, डिम्बाशय, पेट, कलेजो र फोक्सोको क्यान्सरबाट छ वर्षदेखि ग्रस्त एक जना प्राध्यापक अहिले उपचार खर्च जुटाउने अभियानमा हुनुहुन्छ । क्यान्सर हुँदा नै विद्यावारिधि गरेर तथा त्रिभुवन विश्वविद्यालय सेवा आयोगको प्रतिस्पर्धामा गणित विषयकी सबैभन्दा कान्छी प्राध्यापक बन्नुभएको थियो ।
घरबारी बेचेर क्यान्सर उपचार
नेपालमा क्यान्सर रोगको उपचार गर्न घरजग्गा नै बेच्नुपर्ने अवस्था छ । क्यान्सरको उपचार हुने विभिन्न अस्पतालका क्यान्सर बिरामीमा गरिएको अध्ययनमा १६ प्रतिशतले क्यान्सर रोगको उपचार गर्न घरजग्गा नै बेच्नु परेको पाइएको हो । बीपी कोइराला मेमोरियल क्यान्सर अस्पताल भरतपुर, भक्तपुर क्यान्सर अस्पताल भक्तपुर र नेपाल क्यान्सर अस्पताल हरिसिद्धि ललितपुरमा भर्ना भएका तथा डिस्चार्ज भएका बिरामीमा गरिएको अध्ययनअनुसार क्यान्सर उपचारमा घरजग्गा बेच्नुपर्ने अवस्था देखाएको हो । अध्ययन नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद्को सहकार्यमा एक्सन नेपालले गरेको अनुसन्धानमा १६ प्रतिशतले घरजग्गा बेचेर क्यान्सर रोगको उपचार गर्ने गरेको पाइएको छ ।
तातोपानीका महिला स्वास्थ्य स्वयंसेविकालाई मोबाइल
तातोपानी गाउँपालिकाले महिला स्वास्थ्य स्वयंसेविकालाई मोबाइल वितरण गरेको छ । गाउँपालिकाले सूचना प्रवाह गर्न सजिलो हुने भएकाले महिला स्वास्थ्य स्वयंसेविकालाई मोबाइल वितरण गरेको हो ।
तामाकोसी गाउँपालिकाका सबै वडामा बर्थिङ सेन्टर
तामाकोसी गाउँपालिकाका सबै वडामा बर्थिङ सेन्टर स्थापना भएका छन् । सात वटा वडा रहेका पालिकाका सबै वडा र एउटा अस्पतालमा बर्थिङ सेन्टर स्थापना गरिएको हो ।
'मातृ मृत्युदरमा कमी आएन'
यौन तथा प्रजनन स्वास्थ्य र सुरक्षित गर्भपतन सम्बन्धी कानुनी प्रावधानबारे जानकारी नहुँदा नेपालमा अपेक्षा गरिए अनुसार अझै मातृ मृत्यु दरमा कमी आउन सकेको छैन ।
स्तन क्यान्सरको शल्यक्रिया भैरहवाबाटै
भैरहवमा स्तर क्यान्सरको विशेषज्ञ सेवा सुरु भएको छ । विगत १२ वर्षदेखि क्यान्सर उपचारमा लागेका डा. सञ्जय पाण्डेको नेतृत्वले भैरहवाबाट स्तन क्यान्सरको शल्यक्रिया सम्मको सेवा सुरु गरेको हो ।
गिरिजाप्रसाद कोइरालाको स्मृति दिवसमा बिरामीलाई फलफूल वितरण
पूर्व प्रधानमन्त्री एवम् नेपाली काँग्रेसका पूर्व केन्द्रीय सभापति गिरिजाप्रसाद कोइरालाको १३ औं स्मृति दिवसका अवसरमा फत्तेबाल आँखा अस्पतालका बिरामीलाई फलफूल वितरण गरिएको छ ।
कुपोषण जनस्वास्थ्यको समस्या बन्दै
पछिल्लो समय नेपालमा कुपोषण जनस्वास्थ्यको समस्या बन्दै गएको छ । स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालय,स्वास्थ्य सेवा विभाग पोषण शाखाका प्रमुख लिलाविक्रम थापाले जनसांख्यिक सर्वेक्षण २०२२ को प्रारम्भिक नतिजा अनुसार नेपालमा कुपोषण जनस्वास्थ्यको समस्या बन्दै गएको बताउनुभयो ।
शिक्षण अस्पतालको बर्न वार्डका लागि उपकरण हस्तान्तरण
त्रिभुवन विश्वविद्यालय शिक्षण अस्पताल महाराजगञ्जको बर्न वार्डका लागि आवश्यक उपकरण हस्तान्तरण गरिएको छ।
‘मुखको परीक्षणले अन्य अङ्गको रोग पत्ता लगाउन सकिन्छ’
मुखको स्वास्थ्यले हाम्रो अन्य अङ्गको स्वास्थ्यलाई पनि असर पार्ने हुँदा मुखको ख्याल गर्न चिकित्सकको सुझाव छ । वरिष्ठ कन्सल्टेन्ट डा. प्रकाशराज न्यौपानेले नेपालीले खैनी, चुरोट, गुट्का बढी सेवन गर्ने भएकाले नेपालीको मुखको स्वास्थ्य खराब नराम्रो भएको बताउनुभयो ।
झन्डै छ हजार जनामा डेङ्गु सङ्क्रमण
हेटौँडा उपमहानगरपालिकाको मुख्य बजार क्षेत्रमा लामखुट्टे नियन्त्रणका लागि कीटनाशक औषधि छर्कने अभियान सुरु भएको छ। यस वर्षको सुरुवातदेखि डेङ्गु रोगको सङ्क्रमण सुरु भएपछि उपमहानगरपालिकाले यो अभियान सञ्चालन गरेको हो। हेटौँडा उपमहानगरपालिकामा गत वैशाख, जेठबाट डेङ्गु रोगको सङ्क्रमण सुरु भएकामा भदौ, असोजमा पुग्दा महामारीको रूप लिएपछि उपमहानगरपालिकाले सतर्कता अपनाउँदै वर्षापूर्व नै लामखुट्टे नियन्त्रण गर्न कीटनाशक औषधि छर्कने अभियान सुरु गरेको जानकारी दिएको छ।
गाउँका ‘डाक्टर’को गर्व
लक्ष्मीपुरपतारी गाउँपालिका–६, सीतापुर निवासी शिबु साह घरघरमा उपचार गरेर भएको कमाइबाट चारै छोरालाई डाक्टर बनाउन सफल हुनुभएको छ। शिबुले अनुभवबाट उपचार गर्न सुरु गर्नुभएको थियो। गरिब दलित बस्तीमा उपचारका लागि निकै प्रख्यात भएकाले उहाँलाई बिरामीले दिएको पदवी नै शिबु डाक्टर हो। तर वास्तवमा उहाँ चिकित्सक हुनुहुन्न। अहिले पनि विपन्न दलित बस्तीमा कोही बिरामी पर्दा शिबुकहाँ नै आउने गरेका छन्। २०३६ सालमा एसएलसी उत्तीर्ण गरेर भारत विहारको दरभङ्गामा न्युरोलोजिस्ट डाक्टर सीताराम सिंहको क्लिनिकमा पाँच वर्ष कम्पाउन्डरको काम गर्नुभएको शिबु साह आफ्नै गाउँ फर्केर ज्वरो, दम झाडापखालालगायत सीतापुरवरिपरिका गाउँमा सामान्य बिरामीको उपचार गर्न थाल्नुभएको थियो।
‘एच थ्री एन टु’ फ्लुका कारण लामो समय खोकी लागिरहन्छ
पछिल्लो केही समय यता भारतमा ‘एच थ्री एन टु’ फ्लु व्यापक रूपमा फैलिरहेको छ । एच थ्री एन टु फ्लुबाट केही मानिसको मृत्यु पनि भएको विभिन्न भारतीय सञ्चार माध्यमले जनाएका छन् ।
शिलान्यास भएको तीन वर्ष बित्दा पनि अस्पताल निर्माण सुरु भएन
पश्चिम नवलपरासीको सुनवल वार्ड नम्बर आठको सिरान टोलमा अस्पताल निर्माणका लागि शिलान्यास भएको तीन वर्ष बितिसक्दा समेत अस्पताल निर्माणको काम अघि बढ्न सकेको छैन ।
थारू समुदायमा लाग्ने सिकलसेल एनिमिया रोगको अध्ययन गरिदै
जापानी नागरिक डा युका नाकामुराले थारू समुदायमा लाग्ने सिकलसेल एनिमिया रोगको अध्ययन गर्न थाल्नुभएको छ । दाङ तुलसीपुरमै मधुमेह रोगका बारेमा ‘शोधपत्र’ गरेर विद्यावारिधि पूरा गर्नुभएकी उहाँले सिकलसेलका बारेमा अनुसन्धान गर्न थाल्नुभएको हो ।
स्वस्थ जीवनका लागि पर्याप्त निद्रा अपरिहार्य
स्वस्थ जीवनयापनका लागि ‘गुणस्तरीय निद्रा’ अपरिहार्य रहेको बताइएको छ। ‘नेप्लिज सोसाइटी अफ स्लिप डिस्अर्डर्स’ले आयोजना गरेको एक कार्यक्रममा चिकित्सकहरूले गुणस्तरीय निद्राले मात्रै स्वस्थ जीवनशैली अपनाउन सकिने बताउनुभएको हो। छाती रोग तथा निद्रा विकार विशेषज्ञ डा. राजु पङ्गेनीले स्वस्थ व्यक्तिका लागि २४ घण्टामा कम्तीमा सातदेखि आठ घण्टा निद्रा आवश्यक रहेको बताउनुभयो। निद्रालाई प्राथमिकता नदिने गरिएको भन्दै उहाँले निद्रा नपुग्दा व्यक्तिको दैनिकी र स्वास्थ्यमा धेरै समस्या पर्ने बताउनुभयो। गुणस्तरीय निद्रा नभएको अवस्थामा विभिन्न दुर्घटना हुन सक्ने उहाँको भनाइ छ।
दक्षिण अफ्रिकामा दादुरा सङ्क्रमित ७६६ जना पुगे
दक्षिण अफ्रिकाको राष्ट्रिय सङ्क्रामक रोग संस्थान (एनआईसीडी) ले देशमा हालसम्म प्रयोगशालाबाट पुष्टि भएका दादुराका घटनाहरू बढेर शुक्रबारसम्म ७६६ पुगेको जनाएको छ।
जलविन्दु रोकथामका लागि सचेतना जरुरी
चिकित्सकहरूले अन्धोपनबाट जोगिन नियमितरुपमा आँखाको परीक्षण गर्न सुझाव दिएका छन् । विश्व जलविन्दु सप्ताहको रूपमा शनिबार नेपालगञ्जमा भिजन आँखा अस्पतालले आयोजना गरेको सचेतनामूलक कार्यक्रममा नेत्ररोग विशेषत्रज्ञ डा. प्रचण्ड गौतमले जलविन्दुलाई अन्धोपनको प्रमुख कारण भएको बताउनुभयो ।
आँखा नदेख्ने बिरामी युवाको बिचल्ली
बिरामी आँखा नदेख्ने एक युवा उपचार पाउनु त परकै कुरा उहाँ गोठमा बस्न बाध्य छ । सिमकोट गाउँपालिका –२ को ठेहे गाउँका २७ वर्षीय नरेन्द्र बोहरा आँखा नदेख्ने र हिँडडुल गर्न नसक्ने भएपछि उहाँलाई परिवारलाई उपचार गर्न नसक्ने भन्दै गोठमा राख्दै आएको छ ।
न्याम्स पदाधिकारीविहीन
चिकित्सा विज्ञान राष्ट्रिय प्रतिष्ठान (न्याम्स)मा उपकुलपतिलगायतका पदाधिकारीको पद रिक्त भएको छ । प्रतिष्ठानका उपकुलपति प्राडा डीएन शाहको मङ्गलबार र अन्य पदाधिकारीको कार्यकाल बुधबारबाट रिक्त भएको छ । रेक्टर प्राडा सुवोध अधिकारी, रजिस्ट्रार प्रमिला देवान र डिन डा. पीयूष दाहालको कार्यकाल सकिएसँगै न्याम्सका पदाधिकारी रिक्त भएको हो ।
