त्यो बेलाको समाचार सङ्कलन
धेरैलाई पत्यार नलाग्न सक्छ, मुलुकको जेठो अखबारमा आजभन्दा ३५ वर्षअघिसम्म आफ्नै समाचारदाताबाट समाचार सङ्कलन गर्ने चलन नै थिएन तर यो यथार्थ हो । त्यतिबेला गोरखापत्रका सम्पादकहरूले कहिलेकाहीँ समाचार बनाउँथे तर कार्यालयमै आएका विभिन्न मन्त्रालय, विभाग, संस्थानलगायत विभिन्न सङ्घसंस्थाबाट प्राप्त भएका विज्ञप्तिमा आधारित रहेर । त्यसैले होला, त्यस्ता समाचारमा कार्यालय प्रतिनिधि भनेर लेखिएको हुन्थ्यो । कहिलेकाहीँ राजाको सवारीमा, मन्त्री तथा प्रधानमन्त्रीको टोलीमा समावेश भएर स्वदेश वा विदेश भ्रमणमा जाने अवसर मिलेका बेला भने सँगै गएका सम्पादकहरूले हाम्रा प्रतिनिधि, विशेष प्रतिनिधि भनेर केहीमा समाचार लेख्नेको नाम (बाइलाइनमा)समेत भएका समाचार छापिन्थे ।
अँध्यारोमा एउटा दियो
प्रस्तुत कविता आजभन्दा १२२ वर्ष पहिले अर्थात् वि.सं. १९५८ वैशाख २४ गते प्रकाशित साप्ताहिक ‘गोर्खापत्र’ (गोप) को पहिलो अङ्कमा रहेको कविता हो । देशकै पहिलो समाचारपत्रका रूपमा गोप प्रकाशित गर्नुको उद्देश्य र औचित्य यस आठ पङ्क्तिको कवितात्मक रचनामा स्पष्ट गरिएको छ तर यसका रचनाकारको नाम उल्लेख छैन । यद्यपि गोरखापत्र (गोर्खापत्र) प्रकाशन गर्ने ऐतिहासिक जिम्मेवारी पाउनु भएका, त्यसअघि नै (वि.सं. १९५५ मा) स्वदेशबाट पहिलो पत्रिका ‘सुधासागर’ प्रकाशित गरी साहित्यिक पत्रकारिताको अनुभव प्राप्त गरिसक्नुभएका र ‘युवक कवि’ मोतीराम भट्टको निकट सङ्गतमा रहनुभएका नरदेव पाँडेले नै यसरी कवितात्मक शैलीमा गोरखापत्रको परिचय दिएको हुनुपर्छ भनी सहजै अनुमान गर्न सकिन्छ । पत्रकारिताका विद्वान् रामराज पौड्यालले आफ्नो पुस्तक ‘पत्रकारिता’ मा गोरखापत्रबारे
मेरो प्रथम सरस्वती
सानैछँदाको कुरो हो, पश्चिमपट्टि बागमती र पूर्वतर्फ मनमती (मनोहरा) तर्न पुल थिएन । पुल नभएपछि वर्षायाममा वारपार गर्न कठिनाइ हुन्थ्यो । त्यो बेलाको कोटेश्वर (हाल : काठमाडौँ महानगरपालिका वडा नम्बर ३२) राजधानीभित्रको अत्यन्त दुर्गम इलाका थियो । जन्म कोटेश्वरमा भए पनि कान्छी छोरी होमकुमारी (मिश्री नानी) को एक मात्र सन्तान भएका कारण मायाममता देखाइ बिहान दहीभात र बेलुका दूधढिंडो वा मोहीढिंडो राम्ररी खुवाउने वाचासहित मेरी हजुरआमा भुवनकुमारी अर्यालले मलाई कौशलटारस्थित
गोरखापत्र प्रकाशन सनदसम्बन्धी मिथ्या कथन
देशको जेठो र जीवित अखबार ‘गोर्खापत्र’ (गोरखापत्र) सँग गाँसिएका यी तीन यस्ता कथन हुन्, जुन पत्रकारितासँग सम्बन्धित पुस्तक तथा लेखहरूमा बेलाबखत प्रयोग हुने गरेको पाइन्छ । यीमध्ये गोरखापत्र प्रकाशनको प्रारम्भसम्बन्धी मिथ्या कथनको निप्टारा भइसकेको छ । प्रयोगमा भने यदाकदा गल्ती पनि हुने गरेकै पाइन्छ । ‘गोर्खापत्र’ को पहिलो अङ्कको ‘मास्ट
गोरखापत्रकाे १२३ औँ वार्षिकोत्सवको विशेष कार्यक्रम
गोरखापत्रकाे १२३ औँ वार्षिकोत्सवको विशेष कार्यक्रम
राजपत्र होइन गोरखापत्र
अखबारलाई इतिहासको पहिलो मसौदा मान्ने विश्वभरकै प्रचलन हो । अर्थात् छापा माध्यमलाई सर्वत्र नै ताजा समाचारको स्रोत मात्र होइन, इतिहासकारको पहुँचमा रहने अभिलेखालय समेत मानिन्छ । छिमेकी भारतका पत्रकार बी.जी.भर्गीज (सन् १९२७–२०१४) ले आफ्नो संस्मरणात्मक पुस्तकको नाम नै पहिलो मसौदा ‘फस्र्ट ड्राफ्ट’ राखेका थिए । बेलाइत, अमेरिका, अष्ट्रेलिया जस्ता देशहरूमा पनि त्यहाँका केही प्रमुख खबर कागजलाई घटनाहरूको अभिलेखको रूपमा चिनिन्छ । नेपाल
गोरखापत्रकाे १२३ औँ वार्षिकोत्सवको अवसरमा राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्रीबाट शुभकामना
गोरखापत्रको प्रकाशन १२३ औँ वर्षमा प्रवेश गरेको छ । वि.सं. १९५८ वैशाख २४ मा गोरखापत्र प्रकाशनको प्रारम्भ भएको थियो । नेपालमा पत्रकारिताको शिलान्यास मात्र नभएर सञ्चारको विकासमा पनि एउटा फड्को मार्दै गोरखापत्रले सुरु गरेको प्रकाशनले शताब्दी पार गरेको हो ।
अविचलित यात्रा र अठोट
१२३ वर्षअघि आजैको दिन नेपाली समाजमा चेतनाको एउटा दियो बलेको थियो । तत्कालीन राणा प्रधानमन्त्री देवशमशेरको पहलमा १९५८ वैशाख २४ गते गोरखापत्र प्रकाशन सुरु भएको थियो। अनुदार शासन र पुरातनवादले जकडिएको त्यस्तो असहज परिवेशमा जनतालाई सूचना दिनुपर्छ भन्ने चेतना शासकको दिमागमा जागृत हुनु र राज्यस्तरबाटै पत्रिका प्रकाश
गोर्खाली पल्टनमा जसलाई गोरखापत्रले रुवायो
दसैं तिहारको बेलामा गोरखापत्रको एक दुईवटा पाना चोरेर मैले चङ्गा बनाउने गर्थेँ । चङ्गा उडाउने बानी परेको थियो ।
महासंघ प्रतिष्ठान शाखाले चार पत्रकारलाई पुरस्कृत गर्दै
नेपाल पत्रकार महासङ्घ, गोरखापत्र प्रतिष्ठान शाखाले ‘गोरखापत्र पत्रकारिता पुरस्कार’ गोरखापत्र दैनिकका निमित्त प्रधान सम्पादक शिवकुमार भट्टराईलाई प्रदान गर्ने निर्णय गरेको छ । यस्तै, ‘गोरखापत्र सक्रिय पत्रकारिता पुरस्कार’ गोरखापत्र दैनिकमा कार्यरत दीपक श्रेष्ठलाई प्रदान गरिने भएको छ । त्यस्तै, ‘सुमन भोम्जन स्मृति पत्रकारिता पुरस्कार’ दि राइजिङ नेपालमा कार्यरत अन्जन खड्का र गोरखापत्रकी यलु जोशीलाई संयुक्त रूपमा प्रदान गरिनेभएको छ ।
भट्टराई, तामाङ र थापालाई उत्कृष्ट पत्रकार–कर्मचारी सम्मान
गोरखापत्र प्रकाशनको १२३ औं वर्ष प्रवेश तथा संस्थानको ६१ औं वार्षिकोत्सवको अवसरमा १४ जना पत्रकार तथा कर्मचारीलाई सम्मान तथा पुरस्कार प्रदान गरिने भएको छ ।
प्रेमसागर कर्माचार्यले गर्नुभयो १७४ औं पटक रक्तदान
'रगतको महिमा अपरम्पार, रगत नै बुझ जीवनको आधार, आउ रक्तदान गरौं..’ रक्तदान सम्बन्धी जागरण गीतका रचनाकार प्रेमसागर कर्माचार्यले १७४ औं पटक रक्तदान गर्नुभएको छ।
संस्थानमा रक्तदान सुरु : रक्तदान, जीवन दान
नेपाली छापा पत्रकारिताको गौरवमय इतिहास बोकेको गोरखापत्र प्रकाशनको १२३ वर्ष प्रवेशको अवसरमा आज (बिहीबार) गोरखापत्र संस्थानमा रक्तदान कार्यक्रमको आयोजना गरिएको छ ।