सरायँ नाचमा भक्तजनको घुइँचो
नेपाली लोक संस्कृतिको पहिचान झल्काउने महत्त्वपूर्ण सरायँ नाच आज पाल्पाको तानसेन नगरपालिका –११ मा रहेको लिपिन्देवी मन्दिरमा प्रदर्शन गरिएको छ ।
-original-thumb.jpg)
सराँय नाचमा युवापुस्ताको आकर्षण
पहाडी जिल्लामा मात्रै सीमित सराँय नाच पछिल्लो समय रुपन्देहीको बुटवलमा स्थापित बन्दैगएको छ । दुर्गापक्षको अन्तिम दिन कोजाग्रत पूर्णिमाको अवसरमा नवदुर्गा मन्दिर व्यवस्थापन समितिले सराँय नाचको आयोजना गर्दैआएको हो ।
नवविवाहित वरको आज ‘चुमाउन’ गरिँदै
कोजाग्रत पूर्णिमासँगै महोत्तरीसहितका मिथिला क्षेत्रका नवविवाहित जोडीको आज ‘चुमाउन’ विधि गरिँदै छ । पछिल्लो एक वर्ष अवधिभित्र विवाह भएका मैथिल दम्पतीको पहिलो कोजाग्रत पूर्णिमाका दिन दुलही पक्षका आफन्तले दुलाहाका घरमा गएर गरिने वरपूजन परम्पराको ‘चुमाउन’ विधि आज हुन लागेको हो ।
सराय नाच संरक्षणमा चुनौती
एक दशक अगाडिसम्म बागलुङका धेरै जसो गाउँहरूमा सराय नाच नाच्ने प्रचलन भए पनि पछिल्लो समय एक-दुई गाउँमा मात्र देख्न पाइन्छ । मौलिक संस्कृति बोकेको सराय नाच हराउँदै जान थालेपछि बुढापाकाले चिन्ता गर्न थालेका छन् ।
विगतजस्तो उत्साहजनक बन्न सकेन दसैँ
बडादसैँमा संस्कृति धान्ने काम भए पनि विगतको जस्तो हर्षोल्लास भने छाउन नसकेको पाइएको छ । देशमा देखिएको चरम आर्थिक मन्दी र युवा जनशक्तिको पलायनले दसैँ विगतजस्तो बन्न नसकेको हो ।
बन्दीपुरमा चुड्कामा रमाए विदेशी पर्यटक
तनहुँको पर्यटकीय नगरी बन्दीपुरमा फ्रेन्च पर्यटक मौलिक चुड्कामा छमछमी नाचेका छन् । बन्दीपुर घुम्न आएका विदेशी पर्यटकलाई यहाँका होटल व्यवसायीले शुक्रबार राति चुड्कामा नाच्ने व्यवस्था मिलाएका हुन् ।
उपत्यकाको लोपोन्मुख पर्व यः सिं गुं आजबाट सुरु (फोटो फिचर)
काठमाडौँ उपत्यकाको लोपोन्मुख यः सिं गुं पर्व आजबाट सुरु भएको छ । शनिबारबाट भीमसेन स्थान परिसरमा महिलाहरूद्वारा लिङ्गो ठड्याएर पर्व सुरु भएको हो ।
गुफै गुफाले घेरिएको बज्रयोगिनी मन्दिर (फोटो फिचर)
काठमाडौँको शंखरापुर नगरपालिका वडा नं. ८ मा रहेको प्राचीन मन्दिर बज्रयोगिनी मन्दिर गुफै गुफाले भरिएको छ । यस क्षेत्रमा नौ वटा गुफा रहेका छन् ढुङ्गेयुगका यी गुफाहरूमा विभिन्न भगवानका मूर्तिहरू समेत रहेका छन्।
आदिनाथमा एक महिने मेला सुरु
काठमाडौँको चोभारडाँडास्थित आदिनाथ मन्दिरमा एक महिने मेला आजदेखि सुरु भएको छ । प्रत्येक वर्ष आश्विन शुक्ल (कोजाग्रत) पूर्णिमाका दिन सुरु हुने मेला कात्तिक शुक्ल पूर्णिमासम्म सञ्चालन हुन्छ ।
नवदुर्गामा मौलाकालिका पुगे हालसम्मकै धेरै भक्तजन
नवलपरासी (बर्दघाट सुस्तापूर्व) को गैँडाकोटमा अवस्थित मौलाकालिका मन्दिरमा यस वर्षको नवदुर्गामा पहिलेका वर्षहरूभन्दा धेरै भक्तजन पुगेका छन् । मन्दिर व्यवस्थापन समितिका अनुसार यस वर्ष पहिलेको भन्दा भक्तजनको ठुलो सङ्ख्यामा भीड लागेको हो ।
खड्गजात्रा सञ्चालनमा कठिनाइ
दिनप्रतिदिन आर्थिक अभाव हुन थालेपछि दोलखाको भीमेश्वर नगरपालिका–२ को ऐतिहासिक सहर दोलखामा परम्परागत रूपमा प्रत्येक वर्ष मनाइँदै आएको पाँच सय वर्षे खड्गजात्रा थेग्न गाह्रो हुँदै आएको छ । देशमा गणतन्त्रको स्थापना भएपश्चात् गुठियारले कुत बुझाउन छाडेपछि यो जात्रा सञ्चालन गर्न आर्थिक सङ्कट पर्दै आएकोमा भीमेश्वर पूजा तथा गुठी व्यवस्थापन समितिले करिब छ लाख रुपियाँ सहयोग गरेपछि सञ्चालनमा आएको कोषाध्यक्ष सुरेशकुमार श्रेष्ठले बताउनुभयो ।
अखिल बलिपूर्ति आज, नवदुर्गाको प्रसाद र आशीर्वाद थाप्ने क्रम जारी
विजयादशमीपछिको चौथो दिन आज पनि नवदुर्गाको प्रसाद स्वरुप टीका लगाउन र आशीर्वाद थाप्न मान्यजनका घरमा जानेको लर्को देखिन्छ ।
लोप हुँदै धर्मशाला
पहिलेका पुस्ताले बनाएका बाजुरामा धर्मशाला लोप हुँदै गएका छन् । नुनु, तेल ल्याउनका लागि हाट जाने बेला हटारुलाई बास बस्न सहज हुने गरी बनाएका धर्मशाला पछिल्लो पुस्ताले खासै चासो नदेखाउँदा लोप हुँदै गएका हुन् ।
तालबाराही मन्दिर पुनः निर्माण सुरु
फेवातालको बिचमा रहेको प्रसिद्ध ताल वाराही मन्दिरको पुनः निर्माण थालिएको छ । पुरातत्त्व विभागको समन्वयमा हुने पुनर्निर्माण दुई वर्षभित्र सक्ने लक्ष्य छ । मन्दिर चार रोपनीमा फैलिएको छ ।
अर्घा भगवती मन्दिरमा धार्मिक पर्यटक बढे
अर्घाखाँचीको धार्मिक तथा पर्यटकीयस्थल अर्घा भगवती मन्दिरमा पछिल्लो समय धार्मिक पर्यटकको वृद्धि भएको छ ।
मेडरी नाच लोप हुने चिन्तामा थारु समुदाय
थारु समुदायको पौराणिक महत्वको मेडरी नाचप्रति युवापुस्ताले चासो नदिँदा लोप हुने अवस्थामा पुगेको छ ।
देउडा संरक्षणका लागि संस्कृति मञ्च सक्रिय
देउडाको संरक्षणका लागि हुम्लाको सिमकोट गाउँपालिकामा देउडा संस्कृति मञ्च लागिपरेको छ । मञ्चले प्रत्येक महिना देउडा गीत गाउने कार्यक्रम आयोजना गर्ने गरेर यसको जगेर्नामा लागेको हो ।
टाकुरामा रहेको धादिङको ऐतिहासिक भैरवी मन्दिर
धादिङको ऐतिहासिक भैरवी मन्दिर पहाडको चुचुरोमा छ । दुईतिर कहालिलाग्दो भिर छ, अर्को दुईतिरबाट मन्दिर प्रवेश गर्ने गोरेटोमा सिँढी हालिएको छ ।
नवदुर्गाको प्रसाद र आशीर्वाद थाप्ने क्रम निरन्तर
आश्विन शुक्ल द्वादशीका दिन आज नवदुर्गाको प्रसाद स्वरुप टीका लगाउन र आशीर्वाद थाप्न मान्यजनका घरमा जानेको चहलपहल जारी छ ।
आफन्तबीच भेटघाट गर्ने अवसर बन्दै चाडपर्व
दसैँ तिहारजस्ता चाडपर्व आफन्तबीच भेटघाट गर्ने अवसर बन्दैगएको छ । चाडपर्व नेपालीहरुको संस्कार तथा संस्कृति मात्र नभइ लामो समयसम्म एकठाउँ नभएका परिवार र आफन्तबीच भेटघाट गर्ने अवसरका रुपमा लिन थालिएको हो ।
हराउँदै पिङ हाल्ने र खेल्ने पुरानो परम्परा
दसैं र तिहार भन्नेबित्तिकै सबैलाई पिङको सम्झना आउँछ । तर पछिल्लो समय तनहुँमा गाउँदेखि सहरसम्म पिङमा रमाउने मौलिक परम्परा हराउन थालेको छ ।
मुख्यमन्त्री शाहद्वारा प्रदेश प्रमुखबाट टीका ग्रहण
सुदूरपश्चिम प्रदेशका मुख्यमन्त्री कमलबहादुर शाहले प्रदेश प्रमुख देवराज जोशीबाट आज टीका ग्रहण गर्नुभएको छ ।
मल्लकालीन युद्धको झल्को दिने खाँ पिहाँवईगु जात्रा
तत्कालीन राजदरबारको रुपमा रहेको लाय्कुस्थित तलेजु भवानीको द्यो छेंबाट खड्ग, तरबार, ढाल, युद्धकवजलगायत मल्लकालीन युद्धमा प्रयोग हुने साधन बोकेर युद्धकला प्रदर्शन गर्दै खाँ पिहाँवईगु जात्रा सम्पन्न गरेको हो ।
ओल्गापुरीमा देखिएको उच्च कार्यसंस्कृति
व्यक्ति वा संस्थाले आफ्नो उद्देश्य प्राप्तिका लागि अवलम्बन गर्ने मार्गदर्शक मान्यताहरु हुन्छन् । समाज विकासको क्रममा अभ्यासबाट परिस्कृत हुँदै र सभ्यता विकास तथा धार्मिक, सांस्कृतिक एवम् अध्ययन अनुसन्धानका माध्यमबाट निश्चित आकार पाए ती मूल्यमान्यता नै विकास र प्रगतिका जग हुन् ।
चार हजारभन्दा बढी भक्तजनलाई प्रसाद वितरण
बाँकेको नेपालगन्ज हुदैँ राप्ती पथमा पर्ने डुडुवा गाउँपालिका ४ स्थित साहपुर्वामा किभा फाउन्डेसनले आयोजना गरेको कार्यक्रममा चार हजार बढीले प्रसाद ग्रहण गरेका छन् ।
